#Фотолавҳа: 🕌 Муфтий ҳазратлари "Холид ибн Валид" жомесида пешин намозида минглаб асакаликларга фарзанд тарбиясидаги энг муҳим масалалар ҳақида суҳбат қилиб бердилар
🕌 ФОТОЛАВҲАЛАР
#Андижонга_ташриф
@muslimuzportal | @mp3muslim | @diniysavollar
🕌 ФОТОЛАВҲАЛАР
#Андижонга_ташриф
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизматиMuslim.uz
@muslimuzportal | @mp3muslim | @diniysavollar
#Ўтказиб юборманг! ⚡️Бугун "Ўзбекистон" телеканалида Намангандаги “Юсуфхон ўғли Қосимхон” масжидидаги маърифий суҳбатлар намойиш этилади
Хабарингиз бор, шу йилнинг 16 декабрь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Нуриддин домла ҳазратлари Наманган вилоятига ташрифлари давомида Наманган шаҳридаги инновацион шаклда қурилган “Юсуфхон ўғли Қосимхон” жоме масжидига пешин намозига ташриф буюрдилар.
Муфтий ҳазратларининг файзли суҳбатларини бугун, 18 декабрь соат 19-05 да "Ўзбекистон" телеканалида кўриб баҳраманд бўлишингиз мумкин.
@muslimuzportal | @mp3muslim | @diniysavollar
Хабарингиз бор, шу йилнинг 16 декабрь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Нуриддин домла ҳазратлари Наманган вилоятига ташрифлари давомида Наманган шаҳридаги инновацион шаклда қурилган “Юсуфхон ўғли Қосимхон” жоме масжидига пешин намозига ташриф буюрдилар.
Муфтий ҳазратларининг файзли суҳбатларини бугун, 18 декабрь соат 19-05 да "Ўзбекистон" телеканалида кўриб баҳраманд бўлишингиз мумкин.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизматиMuslim.uz
@muslimuzportal | @mp3muslim | @diniysavollar
#РАДДИЯ#МАҚОЛА
Намоздан кейинги дуо хақида
Намоздан кейин қилинадиган дуо масаласи ҳам бемазхабларнинг ихтилоф чиқариш учун ишлатадиган севимли қуролларидан бирига айланган десак муболаға бўлмайди. Чунки улар бу масалани тез-тез қўзғаб туришни ўзларига вазифа қилиб олганлар. Бемазхабларнинг бу масалага қаттиқ ёпишиб олишларига сабаб бўлган омиллардан бири, мазхабга эргашадиган барча мўмин-мусулмонларнинг бу масалада кучлироқ раддия бера олмагани сабаблидур. Ушбу муаммонинг асосини ташкил этган “намоздан кейинги дуони фарздан кейин қилинадими ёки суннатдан кейин?” деган саволга ханафий мазхабимизда қойилмақом жавоб аллақачон берилгандир. Чунки бемазхаблар, мазхабни тутган уломолар билган нозик сирларни билишмайди. Мазхабни тутган уломоларимиз эса, хар бир ишдаги каби, бу масалада хам хамма тарафни пухта ўрганиб, барча нозик тарфларини хисобга олиб хукм чиқарганлар. Намоздан кейин қилинадиган дуони қачон қилса тўғри бўлиши хақидаги жавоб доктор Ваҳба Мустафо Зухайлий (р.а)нинг “Ал-Фиқхул Исламийю ва адиллатуҳу” номли асарида келган бўлиб, унда бу хақда қуйидагилар айтилади: “Намоздан кейин зикр ва маъсир дуони (Салафи солиҳлардан нақл қилинган дуолар) қилиш Бомдод ва Аср намозларига ўхшаш ортида суннати йўқ намозларда фарздан кейин, Пешин, Шом ва Хуфтон намозига ўхшаш ортида суннати бор намозларда суннатдан кейин суннатдир.Чунки, истиғфор намознинг нуқсонини тўлдиради”. Демак ханафий мазхабида эса, суннат намозлар фарзларни тўлдирувчи хисобланади ва шунинг учун, суннатни хам ўқиб олгандан кейин, намознинг нуқсонлари хам тўлиб, дуо қабул бўлиш холати мукаммал бўлгандан кейин дуо қилинади. Бизнинг ханафий мазхабига амал қилиб келаётган барча мўмин-мусулмонлар, ўз намозлари-ю, дуоларининг мукаммал ва тўғри бўлиши учун барча имкониятларини ишга солиб ўрганишади ва ибодатларини шариатимизга муофиқ адо қилишга харакат қилади.
✍✍Жарқўрғон туман “Оқ қўрғон” жомеъ масжиди имом хатиби А.Халилов
https://t.iss.one/surxonmuslimuz
Намоздан кейинги дуо хақида
Намоздан кейин қилинадиган дуо масаласи ҳам бемазхабларнинг ихтилоф чиқариш учун ишлатадиган севимли қуролларидан бирига айланган десак муболаға бўлмайди. Чунки улар бу масалани тез-тез қўзғаб туришни ўзларига вазифа қилиб олганлар. Бемазхабларнинг бу масалага қаттиқ ёпишиб олишларига сабаб бўлган омиллардан бири, мазхабга эргашадиган барча мўмин-мусулмонларнинг бу масалада кучлироқ раддия бера олмагани сабаблидур. Ушбу муаммонинг асосини ташкил этган “намоздан кейинги дуони фарздан кейин қилинадими ёки суннатдан кейин?” деган саволга ханафий мазхабимизда қойилмақом жавоб аллақачон берилгандир. Чунки бемазхаблар, мазхабни тутган уломолар билган нозик сирларни билишмайди. Мазхабни тутган уломоларимиз эса, хар бир ишдаги каби, бу масалада хам хамма тарафни пухта ўрганиб, барча нозик тарфларини хисобга олиб хукм чиқарганлар. Намоздан кейин қилинадиган дуони қачон қилса тўғри бўлиши хақидаги жавоб доктор Ваҳба Мустафо Зухайлий (р.а)нинг “Ал-Фиқхул Исламийю ва адиллатуҳу” номли асарида келган бўлиб, унда бу хақда қуйидагилар айтилади: “Намоздан кейин зикр ва маъсир дуони (Салафи солиҳлардан нақл қилинган дуолар) қилиш Бомдод ва Аср намозларига ўхшаш ортида суннати йўқ намозларда фарздан кейин, Пешин, Шом ва Хуфтон намозига ўхшаш ортида суннати бор намозларда суннатдан кейин суннатдир.Чунки, истиғфор намознинг нуқсонини тўлдиради”. Демак ханафий мазхабида эса, суннат намозлар фарзларни тўлдирувчи хисобланади ва шунинг учун, суннатни хам ўқиб олгандан кейин, намознинг нуқсонлари хам тўлиб, дуо қабул бўлиш холати мукаммал бўлгандан кейин дуо қилинади. Бизнинг ханафий мазхабига амал қилиб келаётган барча мўмин-мусулмонлар, ўз намозлари-ю, дуоларининг мукаммал ва тўғри бўлиши учун барча имкониятларини ишга солиб ўрганишади ва ибодатларини шариатимизга муофиқ адо қилишга харакат қилади.
✍✍Жарқўрғон туман “Оқ қўрғон” жомеъ масжиди имом хатиби А.Халилов
https://t.iss.one/surxonmuslimuz
Telegram
Surxonmuslim.uz
© O'zbekiston musulmonlari idorasi Surxondaryo viloyat vakilligi Matbuot xizmati
Web-sayt: www.surxonmuslim.uz
Web-sayt: www.surxonmuslim.uz
#МАҚОЛА
Мафкуравий хавфсизлик кафолатли ҳимоядир.
Тинчлик қарор топган юртда хотиржамлик ҳукм суради. Муқаддас замин жаннатмакон юртимизни дунё мамлакатлари орасида ривожланиб ҳар жабҳада тинимсиз изланишлар олиб борилаётгани, баланд ва чиройли кўркам бинолар кўрилаётгани, таълим, тиббиёт, қурилиш, қишлоқ хўжалиги ва маънавий соҳаларда бўлаётган ижобий ўзгаришлар халқимизнинг эртанги кунга яъни келажакга бўлган ишончини янада орттирмоқда.
✍✍Музработ тумани “Дўстмухаммад бобо ” жомъе масжиди имом ноиби
Х Боботожиев.
Батафсил
Мафкуравий хавфсизлик кафолатли ҳимоядир.
Тинчлик қарор топган юртда хотиржамлик ҳукм суради. Муқаддас замин жаннатмакон юртимизни дунё мамлакатлари орасида ривожланиб ҳар жабҳада тинимсиз изланишлар олиб борилаётгани, баланд ва чиройли кўркам бинолар кўрилаётгани, таълим, тиббиёт, қурилиш, қишлоқ хўжалиги ва маънавий соҳаларда бўлаётган ижобий ўзгаришлар халқимизнинг эртанги кунга яъни келажакга бўлган ишончини янада орттирмоқда.
✍✍Музработ тумани “Дўстмухаммад бобо ” жомъе масжиди имом ноиби
Х Боботожиев.
Батафсил
Telegraph
Мафкуравий хавфсизлик кафолатли ҳимоядир.
Мафкуравий хавфсизлик кафолатли ҳимоядир. Тинчлик қарор топган юртда хотиржамлик ҳукм суради. Муқаддас замин жаннатмакон юртимизни дунё мамлакатлари орасида ривожланиб ҳар жабҳада тинимсиз изланишлар олиб борилаётгани, баланд ва чиройли кўркам бинолар кўрилаётгани…
Ассалому алайкум!
Аллоҳим бошимизга келган ҳар бир синовда хайрни кўра оладиган "сабр", "таваккул" ва "таслимият" билан ризқлантирсин!
Кунингиз файзли ва мазмунли ўтсин!!!
https://t.iss.one/surxonmuslimuz
Аллоҳим бошимизга келган ҳар бир синовда хайрни кўра оладиган "сабр", "таваккул" ва "таслимият" билан ризқлантирсин!
Кунингиз файзли ва мазмунли ўтсин!!!
https://t.iss.one/surxonmuslimuz
#ҳикмат
Ғовак нарса сувни шимиб олгани каби, Қуръон ҳам қалбдан хафаликни шимиб олади. Қуръонни маҳзунликда ўқисанг, қалбингга малҳам бўлади, шод-хуррамликда ўқисанг, саодатингни янада зиёда қилади.
Улашинг ↘️
https://t.iss.one/surxonmuslimuz
Ғовак нарса сувни шимиб олгани каби, Қуръон ҳам қалбдан хафаликни шимиб олади. Қуръонни маҳзунликда ўқисанг, қалбингга малҳам бўлади, шод-хуррамликда ўқисанг, саодатингни янада зиёда қилади.
Улашинг ↘️
https://t.iss.one/surxonmuslimuz
Эй Раббим, қалбимда нур қил, тилимда нур қил...
Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
У зот холалари Маймуна розияллоҳу анҳунинг уйларида тунаб қолганларида, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қуйидаги ишларига гувоҳ бўлганини айтадилар:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам муаззиннинг бомдодга айтган азонини эшитдилар, сўнг намозга кетатуриб, қуйидаги дуони ўқидилар:
اللهُمَّ اجْعِلْ فِي قَلْبِي نُورًا وَفِي لِسَانِي نُورًا وَاجْعَلْ فِي سَمْعِي نُورًا وَاجْعَلْ فِي بَصَرِي نُورًا وَاجْعَلْ مِنْ خَلْفِي نُورًا وَمِنْ أَمَامِي نُورًا وَاجْعَلْ مِنْ فَوقِي نُورًا وَمِنْ تَحْتِي نُورًا، اللهُمَّ اعْطِنِي نُورًا
«Аллоҳуммажъал фий қолбий нурон ва фий лисаний нурон важъал фий самъий нурон важъал фий басорий нурон важъал мин холфий нурон ва мин амамий нурон важъал мин фавқий нурон ва мин таҳтий нурон, Аллоҳуммаътиний нуро».
(Маъноси: Эй Раббим, қалбимда нур қил, тилимда нур қил, қулоғимда нур қил, кўзимда нур қил, орқамдан нур қил, олдимдан нур қил, устимдан нур қил, остимдан нур қил, эй Раббим, менга нур ато эт).
#дуо #duo #масжид
Muslim.uz
@muslimuzportal | @mp3muslim | @diniysavollar
Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
У зот холалари Маймуна розияллоҳу анҳунинг уйларида тунаб қолганларида, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қуйидаги ишларига гувоҳ бўлганини айтадилар:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам муаззиннинг бомдодга айтган азонини эшитдилар, сўнг намозга кетатуриб, қуйидаги дуони ўқидилар:
اللهُمَّ اجْعِلْ فِي قَلْبِي نُورًا وَفِي لِسَانِي نُورًا وَاجْعَلْ فِي سَمْعِي نُورًا وَاجْعَلْ فِي بَصَرِي نُورًا وَاجْعَلْ مِنْ خَلْفِي نُورًا وَمِنْ أَمَامِي نُورًا وَاجْعَلْ مِنْ فَوقِي نُورًا وَمِنْ تَحْتِي نُورًا، اللهُمَّ اعْطِنِي نُورًا
«Аллоҳуммажъал фий қолбий нурон ва фий лисаний нурон важъал фий самъий нурон важъал фий басорий нурон важъал мин холфий нурон ва мин амамий нурон важъал мин фавқий нурон ва мин таҳтий нурон, Аллоҳуммаътиний нуро».
(Маъноси: Эй Раббим, қалбимда нур қил, тилимда нур қил, қулоғимда нур қил, кўзимда нур қил, орқамдан нур қил, олдимдан нур қил, устимдан нур қил, остимдан нур қил, эй Раббим, менга нур ато эт).
Имом Муслим ривоятлари.
#дуо #duo #масжид
Muslim.uz
@muslimuzportal | @mp3muslim | @diniysavollar
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Ногирон бўлсада аммо, қалби бутунлар!
ВАҚФ фонди Навоий вилоятидаги имконияти чекланган ҳамда боқувчисини йўқотган ҳамюртларимиз учун хайрия тадбири ўтказди.
Тадбир давомида йиғилганларга озиқ-овқатлар хайрия қилинди.
Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
https://t.iss.one/surxonmuslimuz
ВАҚФ фонди Навоий вилоятидаги имконияти чекланган ҳамда боқувчисини йўқотган ҳамюртларимиз учун хайрия тадбири ўтказди.
Тадбир давомида йиғилганларга озиқ-овқатлар хайрия қилинди.
Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
https://t.iss.one/surxonmuslimuz
#Мақола
ЁШЛАРНИ ЁТ ҒОЯЛАР ТАЪСИРИДАН САҚЛАЙЛИК
Маълумки, мамлакатимиз аҳолиси диний эътиқод масаласида ўта хассос бўлган ва пок эътиқодни муқаддас санаган. Бугун мана шу жиҳатни ёшлар онгига тўғри сингдириш долзарб вазифадир. Чунки соғлом эътиқод жамиятнинг тинчлиги ва равнақига хизмат қилади ҳамда инсонни икки дунё саодатига етиштиради.
Афсуски, соғлом эътиқодни оёқости қиладиган ва муборак динимизни ўз манфааати йўлида қурол қилиб олган кимсалар борлиги бугун барчамизни ташвишга солмоқда.Маълумки, ақидапараст ва бузғунчи кучлар халқ рухиятини ичдан емириб, ҳалокатга бошлайди. Жамиятнинг ҳамжихатлигини бузади, халқни жар ёқасига олиб боради. Диний тушунчалардан усталик билан фойдаланиб,одамларга унинг асл моҳиятини бузиб кўрсатади. Шунингдек халқнинг ишонувчанлигидан фойдаланиб, оммани норозилик кайфиятида тарбиялайди. Ёшларни эса алдов йўли билан ўзининг жирканч қуролига айлантириб, жувонмарг қилади.
Ақидапарастлар фикрича ислом маърифатини ёйишнинг йўли фақат зўровонликдир. Шу йўлда улар жангариларни тайёрлаш ва қўпорувчилик билан инсонларга ваҳима солиш орқали ўз қора ниятларига етишни мақсад қилади. Ваҳоланки, Аллоҳ таоло : “(Эй Муҳаммад), Роббингизнинг йўли (дини)га ҳикмат ва чиройли насиҳат билан даъват қилинг! Улар билан энг гўзал услубда мунозара қилинг!..” (Наҳл сураси 125-оят)
Бир ҳадиси шарифда: “Ёшликни ғанимат билинг, қарилик келишидан олдин”, дейилган. Шундай экан, умрни, ёшликни беҳуда ўтказмаслик зарур. Ҳар бир ота-она ўз фарзандини бахтли бўлишини истайди. Шундай экан, келажакни бугундан белгилаш лозим. Ҳозир дунёда руй бераётган воқеа-ҳодисалардан ўз вақтида хабардор бўлишимиз керак. Шундагина лоқайд ва бефарқ бўлмаймиз. Ҳушёрлигимиз янада ошади. Ёшларимизни юрт байроғини баланд кўтарадиган, фидойи, юртпарвар ва элпарвар инсонлар қилиб тарбияласак, юртимиз келажаги янада буюк бўлиши муқаррар.
✍✍Термиз туман бош имом хатиби: Я.Очилов
Батафсил
ЁШЛАРНИ ЁТ ҒОЯЛАР ТАЪСИРИДАН САҚЛАЙЛИК
Маълумки, мамлакатимиз аҳолиси диний эътиқод масаласида ўта хассос бўлган ва пок эътиқодни муқаддас санаган. Бугун мана шу жиҳатни ёшлар онгига тўғри сингдириш долзарб вазифадир. Чунки соғлом эътиқод жамиятнинг тинчлиги ва равнақига хизмат қилади ҳамда инсонни икки дунё саодатига етиштиради.
Афсуски, соғлом эътиқодни оёқости қиладиган ва муборак динимизни ўз манфааати йўлида қурол қилиб олган кимсалар борлиги бугун барчамизни ташвишга солмоқда.Маълумки, ақидапараст ва бузғунчи кучлар халқ рухиятини ичдан емириб, ҳалокатга бошлайди. Жамиятнинг ҳамжихатлигини бузади, халқни жар ёқасига олиб боради. Диний тушунчалардан усталик билан фойдаланиб,одамларга унинг асл моҳиятини бузиб кўрсатади. Шунингдек халқнинг ишонувчанлигидан фойдаланиб, оммани норозилик кайфиятида тарбиялайди. Ёшларни эса алдов йўли билан ўзининг жирканч қуролига айлантириб, жувонмарг қилади.
Ақидапарастлар фикрича ислом маърифатини ёйишнинг йўли фақат зўровонликдир. Шу йўлда улар жангариларни тайёрлаш ва қўпорувчилик билан инсонларга ваҳима солиш орқали ўз қора ниятларига етишни мақсад қилади. Ваҳоланки, Аллоҳ таоло : “(Эй Муҳаммад), Роббингизнинг йўли (дини)га ҳикмат ва чиройли насиҳат билан даъват қилинг! Улар билан энг гўзал услубда мунозара қилинг!..” (Наҳл сураси 125-оят)
Бир ҳадиси шарифда: “Ёшликни ғанимат билинг, қарилик келишидан олдин”, дейилган. Шундай экан, умрни, ёшликни беҳуда ўтказмаслик зарур. Ҳар бир ота-она ўз фарзандини бахтли бўлишини истайди. Шундай экан, келажакни бугундан белгилаш лозим. Ҳозир дунёда руй бераётган воқеа-ҳодисалардан ўз вақтида хабардор бўлишимиз керак. Шундагина лоқайд ва бефарқ бўлмаймиз. Ҳушёрлигимиз янада ошади. Ёшларимизни юрт байроғини баланд кўтарадиган, фидойи, юртпарвар ва элпарвар инсонлар қилиб тарбияласак, юртимиз келажаги янада буюк бўлиши муқаррар.
✍✍Термиз туман бош имом хатиби: Я.Очилов
Батафсил
🤲 ДУО ҚАБУЛ БЎЛИШИНИНГ ✅ОДОБЛАРИ
✅1. Ҳалол луқма.
Саъд ибн Абу Ваққос дуоси ижобат бўлмаётгани ҳақида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга шикоят қилди. Шунда у зот алайҳиссалом: “Эй Саъд, ҳаромдан узоқ бўлгин! Чунки кимнинг қорнига ҳаром луқма кирар экан, унинг дуоси қирқ кунгача ижобат бўлмас”.
✅ 2. Қиблага қараб дуо қилиш.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам қиблага юзланиб дуо қилардилар.
✅ 3. Паст товушда одоб, хушуъ, хокисорлик ва тавозе билан дуо қилиш.
Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Раббингизга зорланиб ва хуфёна (овозсиз) дуо қилингиз! Зеро, У (дуода ва бошқада) ҳаддан ошувчиларни ёқтирмагай” (Аъроф сураси, 55-оят).
✅ 4. Чин ишонч ва ихлос билан дуо қилиш.
Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Бас, Сизлар Унга динни холис қилган ҳолингизда дуо (ибодат) қилингиз!” (Ғофир сураси, 65-оят).
Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ижобатига ишонган ҳолингизда Аллоҳга дуо қилинг! Билиб қўйингки, ғофил ва сўраган нарсасига эътибори йўқ кимсаларнинг дуосини Аллоҳ ижобат қилмас!” дедилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Бировингиз дуо қилса, тилакни жиддий қилсин! “Ё Аллоҳ, хоҳласанг, берарсан!”, демасин. Чунки Аллоҳ таолони мажбурловчи (куч) йўқдир", деганлар (Имом Бухорий ривояти).
✅ 5. Умид ва сабр қилиш.
Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Унга (Аллоҳга) ҳам қўрқинч ва ҳам умид билан дуо қилингиз!” (Аъроф сураси, 56-оят).
Абу Саъийд Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бир мусулмон гуноҳ қилмай, силаи раҳмни узмай туриб дуо қилса, албатта, Аллоҳ таоло унга уч нарсадан бирини беради. Ё сўраган нарсасини тезда беради. Ёки унинг мукофотини охиратга олиб қўяди. Ёхуд унга тенг ёмонликни ундан даф қилади”, дедилар. Саҳобалар: “Ундоқ бўлса, кўпайтирилар экан-да?”, дейишди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ кўпайтирувчироқ!” дедилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «“Бировингиз дуо қилсам ижобат бўлмади!” дея шошқалоқлик қилмаса, дуоси ижобат бўлади», дедилар (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).
Ҳазрат Умар розияллоҳу анҳу: “Мен дуонинг ижобати ташвишини қилмайман, балки, дуо қилиш ташвишини қиламан. Чунки дуо қилишга илҳом берилса, албатта у ижобат бўлади”, деганлар.
✅ 6. Дуо аввали ва охирида Аллоҳга ҳамд, Расулуллоҳга салавот айтиш.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қачон бирортангиз намоз ўқисангиз, Аллоҳга ҳамду сано айтиш ила бошланг, кейин Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга салавот айтинг. Сўнгра истаган дуони қилинг”, дедилар (Имом Абу Довуд ривояти).
✅ 7. Дуо сўнггида қўлни юзига суртиш.
Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қачон дуода икки қўлларини кўтарсалар, уларни юзларига суртмасдан туриб қайтармас эдилар”.
✅ 8. Дуони қисқа, сермаъно қилиш.
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дуонинг қисқа ва кўп маънолисини яхши кўрар ва бошқасини тарк этар эдилар” (Имом Абу Довуд, Имом Ҳоким ривояти).
✅ 9. Кафтнинг ичи билан дуо қилиш.
Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳдан кафтларингизнинг ичи билан сўранглар, сирти билан сўраманглар. Қачон фориғ бўлсангиз, уларни юзингизга суртинг”, дедилар (Имом Абу Довуд ривояти).
✅ 10. Дуони уч марта такрорлаш.
Абдуллоҳ розияллоҳу анҳу айтади. “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга уч марта дуо қилиш ва уч марта истиғфор айтиш ёқар эди” (Имом Абу Довуд ривояти).
✅ 11. Ўзгалар ҳаққига дуо қилиш.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мусулмоннинг ўз биродарига ғойибдан қилган дуоси мустажобдир. Унинг бошида бир муваккал фаришта туради. У ўз биродарига ҳар сафар яхшилик тилаб дуо қилганда муваккал фаришта: “Омийн! Сенга ҳам ўшандоқ бўлсин!” дейди”» дедилар (Имом Муслим ривояти).
muslim.uz
#ДУО
✅1. Ҳалол луқма.
Саъд ибн Абу Ваққос дуоси ижобат бўлмаётгани ҳақида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга шикоят қилди. Шунда у зот алайҳиссалом: “Эй Саъд, ҳаромдан узоқ бўлгин! Чунки кимнинг қорнига ҳаром луқма кирар экан, унинг дуоси қирқ кунгача ижобат бўлмас”.
✅ 2. Қиблага қараб дуо қилиш.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам қиблага юзланиб дуо қилардилар.
✅ 3. Паст товушда одоб, хушуъ, хокисорлик ва тавозе билан дуо қилиш.
Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Раббингизга зорланиб ва хуфёна (овозсиз) дуо қилингиз! Зеро, У (дуода ва бошқада) ҳаддан ошувчиларни ёқтирмагай” (Аъроф сураси, 55-оят).
✅ 4. Чин ишонч ва ихлос билан дуо қилиш.
Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Бас, Сизлар Унга динни холис қилган ҳолингизда дуо (ибодат) қилингиз!” (Ғофир сураси, 65-оят).
Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ижобатига ишонган ҳолингизда Аллоҳга дуо қилинг! Билиб қўйингки, ғофил ва сўраган нарсасига эътибори йўқ кимсаларнинг дуосини Аллоҳ ижобат қилмас!” дедилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Бировингиз дуо қилса, тилакни жиддий қилсин! “Ё Аллоҳ, хоҳласанг, берарсан!”, демасин. Чунки Аллоҳ таолони мажбурловчи (куч) йўқдир", деганлар (Имом Бухорий ривояти).
✅ 5. Умид ва сабр қилиш.
Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Унга (Аллоҳга) ҳам қўрқинч ва ҳам умид билан дуо қилингиз!” (Аъроф сураси, 56-оят).
Абу Саъийд Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бир мусулмон гуноҳ қилмай, силаи раҳмни узмай туриб дуо қилса, албатта, Аллоҳ таоло унга уч нарсадан бирини беради. Ё сўраган нарсасини тезда беради. Ёки унинг мукофотини охиратга олиб қўяди. Ёхуд унга тенг ёмонликни ундан даф қилади”, дедилар. Саҳобалар: “Ундоқ бўлса, кўпайтирилар экан-да?”, дейишди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ кўпайтирувчироқ!” дедилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «“Бировингиз дуо қилсам ижобат бўлмади!” дея шошқалоқлик қилмаса, дуоси ижобат бўлади», дедилар (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).
Ҳазрат Умар розияллоҳу анҳу: “Мен дуонинг ижобати ташвишини қилмайман, балки, дуо қилиш ташвишини қиламан. Чунки дуо қилишга илҳом берилса, албатта у ижобат бўлади”, деганлар.
✅ 6. Дуо аввали ва охирида Аллоҳга ҳамд, Расулуллоҳга салавот айтиш.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қачон бирортангиз намоз ўқисангиз, Аллоҳга ҳамду сано айтиш ила бошланг, кейин Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга салавот айтинг. Сўнгра истаган дуони қилинг”, дедилар (Имом Абу Довуд ривояти).
✅ 7. Дуо сўнггида қўлни юзига суртиш.
Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қачон дуода икки қўлларини кўтарсалар, уларни юзларига суртмасдан туриб қайтармас эдилар”.
✅ 8. Дуони қисқа, сермаъно қилиш.
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дуонинг қисқа ва кўп маънолисини яхши кўрар ва бошқасини тарк этар эдилар” (Имом Абу Довуд, Имом Ҳоким ривояти).
✅ 9. Кафтнинг ичи билан дуо қилиш.
Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳдан кафтларингизнинг ичи билан сўранглар, сирти билан сўраманглар. Қачон фориғ бўлсангиз, уларни юзингизга суртинг”, дедилар (Имом Абу Довуд ривояти).
✅ 10. Дуони уч марта такрорлаш.
Абдуллоҳ розияллоҳу анҳу айтади. “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга уч марта дуо қилиш ва уч марта истиғфор айтиш ёқар эди” (Имом Абу Довуд ривояти).
✅ 11. Ўзгалар ҳаққига дуо қилиш.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мусулмоннинг ўз биродарига ғойибдан қилган дуоси мустажобдир. Унинг бошида бир муваккал фаришта туради. У ўз биродарига ҳар сафар яхшилик тилаб дуо қилганда муваккал фаришта: “Омийн! Сенга ҳам ўшандоқ бўлсин!” дейди”» дедилар (Имом Муслим ривояти).
muslim.uz
#ДУО
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати@muslimuzportal | @vaqfuz | @diniysavollar
#РАДДИЯ#МАҚОЛА
МАЗҲАБГА ЭРГАШИШ ЗАРУРАТИ
Ислом динида шаръий масалаларда умум тан олинган тўрт фиқҳий мазҳабларга эргашишни рад этиш. “Мазҳаб” сўзи арабчада“йўл”, “йўналиш”, шаръий истилохда эса “диний масала бўйича муайян мужтаҳид олимнинг фатво чиқариш йўли” маъноларини билдиради.
Машҳур аллома Ибн Ражаб (1335-1393 м.й.): “Кўплаб мазҳаблар орасидан фацат тўрттасининг саҳланиб қолгани асрлар давомида инсонларни турли зиддиятлар ва ихтилофлардан ҳимоя этишда асос бўлган”, деб ёзган (“Тўрт мазҳабдан бошқага эргашганга раддия” китоби).
Уламолар мазҳабларга эргашиш Пайғамбар (с.а.в.)нинг қуйидаги ҳадисига амал қилишдир, деб таъкидлайдилар: “Агар ихтилофни кўрсангиз, ўзингизга кўпчилик томонини лозим тутинг” (Имом Можа, 3950-ҳадис).
Мазҳаблардаги битта масалага нисбатан турлича ёндошишлик ислом шариатида мусулмонлар учун кенг имкониятлар мавжудлигидан далолатберади. Мазҳабларда у ёки бу масала ислом аҳкомлари, муайян жамият, халқ ёки миллатнинг урф-одатлари, қадриятлари ҳамда ижтимоий муносабатларнинг мазмунини ҳам ҳисобга олган ҳолда, энг маъқул шаклда ҳал қилинган.
Ислом уламолари шаръий ҳукмни ва унинг далилини билмайдиган мусулмон одам (муқаллид)мужтаҳид олимга тақлид қилиши зарурлигини таъкидлайдилар. Бунга Қуръондаги ушбу оятни далил сифатида келтириш мумкин: “Агар билмасангиз зикр аҳлларидан сўранг” (Наҳл сураси, 43-оят). Мазҳабларда Қуръон, суннат, ижмо ва қиёсдан далил сифатида фойдаланишнинг ўзига хос қоидалари, усул ва тамойилларига асосланган муайян тизим мавжуд. Масалалар тизимли равишда ҳал бўлган. Мазҳабсизларда эса ҳеч қандай ижтиҳод усул ва қоидалари йўқ бўлиб, “Қуръон ва Суннатга мурожаат қиламиз” қабилидаги далилсиз даъво билан ҳукмлар берилмоқда. Мақсадига, раъйига ва нафсига тўғри келган далилларни олиб, қолганларини ташлаш эса ёмон оқибатларни келтириб чиқармоқда.
Бемазҳаблар омма мусулмонлар ичида кўплаб нотўғри талқин қилинган ақидавий ва фиқҳий масалаларни тарқатмоқдалар. Ваҳоланки, бу масалалар Аҳли сунна олимлари томонидан аллақачон ҳал қилинган.
Мазҳабсизлар тарафдорларининг айрим иддаоларидан уларнинг даъволари асоссиз эканига ишонч ҳосил қилиш мумкин:
- бемазҳаблар “Қуръон битта ва Пайгамбар битта бўлса, тўрт мазҳаб орасида фиқҳий ихтилофлар бор, ҳақбитта эмасми?” дейдилар. Мазҳаблар бир манба - Қуръон ва суннатга асосланади. Мазҳабларнинг бирига эргашган кишиҚуръон ва суннатга эргашган бўлади.
- Мазҳабсизлик тарафдорлари “Имом Бухорий бемазҳаб бўлган”, деб далил қилади. Ваҳоланки, Имом Бухорий яшаган даврда у кишига ўхшаш илми ижтиҳод даражасига етган, ўзи ижтиҳод қилганлар кўп бўлган. Ҳамма уламолар илми мужтаҳидликка етган одам, ўзи ижтиҳод қилади, деганлар. Ҳозир эса ўша даврдаги каби мужтаҳидлар йўқ эканини ҳисобга олмайдилар;
Аксинча, Қуръон ва суннатдан ҳар ким ўзбошича янги ҳукм чиқариш мусулмонларни куфрда айблаш, уларнинг қонини тўкишни ҳалол ҳисоблаш, боғийлик (ҳукуматга қарши чиқиш), тинч жамиятда ваҳима уйғотиш ва фитна қўзғаш, обод жойларни вайрон қилиш каби исломда қатъиян ман қилинган хатти-ҳаракатларга сабаб бўлмоқда. Шу нуқтаи назардан, марҳум Шайх Мухаммад Саид Рамазон Бутий қайд этганидек: “Мазҳабсизлик ислом шариатига таҳдид соладиган хатарли бидъатдир ”.
Минг афсуслар бўлсинки, мана шундай етук олимлар бир мазҳабни маҳкам ушлаб, тўғрилигини эътироф қилиб турган бир пайтда баъзи юртдошларимиз ҳали дастлабки илмий кўникмаларни ҳосил килмаган бўлсаларда: “Мен Қуръон ва ҳадисдан ўзим ҳукм оламан” деб, даъво қилиб, турли ихтилофларни келтириб чиқармокдалар. Баъзида ўзлари адашгани етмагандек, ўзгаларни ҳам йўлдан урмоқдалар.
✍✍Узун тумани “Домла Айниддин”
жоме масжиди имом хатиби: Н.Хасанов
https://t.iss.one/surxonmuslimuz
МАЗҲАБГА ЭРГАШИШ ЗАРУРАТИ
Ислом динида шаръий масалаларда умум тан олинган тўрт фиқҳий мазҳабларга эргашишни рад этиш. “Мазҳаб” сўзи арабчада“йўл”, “йўналиш”, шаръий истилохда эса “диний масала бўйича муайян мужтаҳид олимнинг фатво чиқариш йўли” маъноларини билдиради.
Машҳур аллома Ибн Ражаб (1335-1393 м.й.): “Кўплаб мазҳаблар орасидан фацат тўрттасининг саҳланиб қолгани асрлар давомида инсонларни турли зиддиятлар ва ихтилофлардан ҳимоя этишда асос бўлган”, деб ёзган (“Тўрт мазҳабдан бошқага эргашганга раддия” китоби).
Уламолар мазҳабларга эргашиш Пайғамбар (с.а.в.)нинг қуйидаги ҳадисига амал қилишдир, деб таъкидлайдилар: “Агар ихтилофни кўрсангиз, ўзингизга кўпчилик томонини лозим тутинг” (Имом Можа, 3950-ҳадис).
Мазҳаблардаги битта масалага нисбатан турлича ёндошишлик ислом шариатида мусулмонлар учун кенг имкониятлар мавжудлигидан далолатберади. Мазҳабларда у ёки бу масала ислом аҳкомлари, муайян жамият, халқ ёки миллатнинг урф-одатлари, қадриятлари ҳамда ижтимоий муносабатларнинг мазмунини ҳам ҳисобга олган ҳолда, энг маъқул шаклда ҳал қилинган.
Ислом уламолари шаръий ҳукмни ва унинг далилини билмайдиган мусулмон одам (муқаллид)мужтаҳид олимга тақлид қилиши зарурлигини таъкидлайдилар. Бунга Қуръондаги ушбу оятни далил сифатида келтириш мумкин: “Агар билмасангиз зикр аҳлларидан сўранг” (Наҳл сураси, 43-оят). Мазҳабларда Қуръон, суннат, ижмо ва қиёсдан далил сифатида фойдаланишнинг ўзига хос қоидалари, усул ва тамойилларига асосланган муайян тизим мавжуд. Масалалар тизимли равишда ҳал бўлган. Мазҳабсизларда эса ҳеч қандай ижтиҳод усул ва қоидалари йўқ бўлиб, “Қуръон ва Суннатга мурожаат қиламиз” қабилидаги далилсиз даъво билан ҳукмлар берилмоқда. Мақсадига, раъйига ва нафсига тўғри келган далилларни олиб, қолганларини ташлаш эса ёмон оқибатларни келтириб чиқармоқда.
Бемазҳаблар омма мусулмонлар ичида кўплаб нотўғри талқин қилинган ақидавий ва фиқҳий масалаларни тарқатмоқдалар. Ваҳоланки, бу масалалар Аҳли сунна олимлари томонидан аллақачон ҳал қилинган.
Мазҳабсизлар тарафдорларининг айрим иддаоларидан уларнинг даъволари асоссиз эканига ишонч ҳосил қилиш мумкин:
- бемазҳаблар “Қуръон битта ва Пайгамбар битта бўлса, тўрт мазҳаб орасида фиқҳий ихтилофлар бор, ҳақбитта эмасми?” дейдилар. Мазҳаблар бир манба - Қуръон ва суннатга асосланади. Мазҳабларнинг бирига эргашган кишиҚуръон ва суннатга эргашган бўлади.
- Мазҳабсизлик тарафдорлари “Имом Бухорий бемазҳаб бўлган”, деб далил қилади. Ваҳоланки, Имом Бухорий яшаган даврда у кишига ўхшаш илми ижтиҳод даражасига етган, ўзи ижтиҳод қилганлар кўп бўлган. Ҳамма уламолар илми мужтаҳидликка етган одам, ўзи ижтиҳод қилади, деганлар. Ҳозир эса ўша даврдаги каби мужтаҳидлар йўқ эканини ҳисобга олмайдилар;
Аксинча, Қуръон ва суннатдан ҳар ким ўзбошича янги ҳукм чиқариш мусулмонларни куфрда айблаш, уларнинг қонини тўкишни ҳалол ҳисоблаш, боғийлик (ҳукуматга қарши чиқиш), тинч жамиятда ваҳима уйғотиш ва фитна қўзғаш, обод жойларни вайрон қилиш каби исломда қатъиян ман қилинган хатти-ҳаракатларга сабаб бўлмоқда. Шу нуқтаи назардан, марҳум Шайх Мухаммад Саид Рамазон Бутий қайд этганидек: “Мазҳабсизлик ислом шариатига таҳдид соладиган хатарли бидъатдир ”.
Минг афсуслар бўлсинки, мана шундай етук олимлар бир мазҳабни маҳкам ушлаб, тўғрилигини эътироф қилиб турган бир пайтда баъзи юртдошларимиз ҳали дастлабки илмий кўникмаларни ҳосил килмаган бўлсаларда: “Мен Қуръон ва ҳадисдан ўзим ҳукм оламан” деб, даъво қилиб, турли ихтилофларни келтириб чиқармокдалар. Баъзида ўзлари адашгани етмагандек, ўзгаларни ҳам йўлдан урмоқдалар.
✍✍Узун тумани “Домла Айниддин”
жоме масжиди имом хатиби: Н.Хасанов
https://t.iss.one/surxonmuslimuz
Telegram
Surxonmuslim.uz
© O'zbekiston musulmonlari idorasi Surxondaryo viloyat vakilligi Matbuot xizmati
Web-sayt: www.surxonmuslim.uz
Web-sayt: www.surxonmuslim.uz
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
#Раддия
Жиход тушунчасини нотўғри талқин қилманг
Қизириқ тумани "Мулла Останақул" масжиди имом-хатиби
Самадов Олим домулла
https://t.iss.one/surxonmuslimuz
Жиход тушунчасини нотўғри талқин қилманг
Қизириқ тумани "Мулла Останақул" масжиди имом-хатиби
Самадов Олим домулла
https://t.iss.one/surxonmuslimuz
#Раддия#Мақола
ФИРҚАЛАРДАН ОГОҲЛИК.
Имом Бухорий раҳимаҳуллоҳ ривоят қилган мана бу ҳадиси шарифда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам барча фирқалардан узоқда бўлиш кераклигини буюрганлар:
فاعتزل تلك الفرق كلّها و لو ان تعض بأصل شجرة حتى يدركك الموت و أنت على ذلك
“Бу фирқаларнинг барчасидан узоқ бўл, гарчи дарахтнинг илдизини чайнаб юриб ўлиб кетадиган бўлсанг ҳам. Сен улардан узоқ бўлган ҳолда ўлиб кетсанг ҳам майли!” (Бухорий, 4/3606).
Юқоридаги ҳадиси шарифга кўра, барча фирқалардан ва оқимлардан узоқ бўлмоқ керак, улардан ўзни асрамоқ лозим! Бир гуруҳ фирқа ва оқимлар тўпида эмас, жуда кўпчилик мусулмонлар ҳамжамиятида яшамоқ керак. Чунки, мазкур ҳадиси шарифнинг аввалида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бундай демишлар: تلزم جماعة المسلمين و إمامهم – “Мусулмонлар жамиятини ва уларнинг имомини лозим тутасан!”. Яъни, доимий келаётган, кўпчилик мусулмонлар эргашаётган имомларга эргашиб, мўъмин-мусулмонлар жамиятини ўзингга лозим тутиб қоласан.
Зотан, фирқа ва оқимлар ҳамма вақт мусулмонларнинг озчилигини ташкил қилади. Буни унутманг! Иккинчидан, доим улар ўзларини ҳақ деб биладилар. Барчалари ўзларини аҳли суннат ва жамоатдан деб ҳисоблайдилар ҳамда бошқаларни айблайдилар. Бизнинг ота-боболаримиз ҳамда анъанавий ислом ва мазҳаб амалиётларидан уларнинг фарқли жиҳатлари бўлади. Айрим фирқа ва оқимлар қаерда ҳаракат қилса, ўша ернинг мазҳаби ва анъаналарига ўзларини содиқдек кўрсатади. Ҳанафийлар кўп жойда, ҳанафий кўринишида, шофиъийлар кўп жойда шофиъийлар кўринишида бўй кўрсатиши мумкин. Бу нарса сизни чалғитиб қўймасин! Улар қаерда қайсидир фирқа ёки оқимлар ёмонланаётган бўлса, ўша оқим ва фирқаларни ҳамма қатори ёмонлаб, ўзларини ўша ернинг халқи ва мусулмонларига хайрихоҳ, ҳаммаслак қилиб кўрсатиши ҳам мумкин. Масалан, ваҳҳобийликни ёмонлайдиганларнинг ҳаммаси ҳам тўғри эътиқодли одамлар бўлиб қолавермайди.
Фирқалар ва оқимларга номни доимо жумҳур уламолар, анъанавий мазҳабдагилар, аҳли суннат ва жамоатнинг ҳақиқий аъзолари қўядилар. Фирқа ва оқим аъзолари бу номларни ўзлари инкор қилишлари мумкин. Мўътазилийларга номни буюк тобеъин Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳ қўйганлар. Хаворижларга номни Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам қўйганлар, деган фикр мавжуд. Фирқа ва оқимларнинг номлари алоҳида кўринишларидан, раҳбарларининг номларидан, келиб чиққан жойлари номидан, яққол кўринадиган асосий ақидаларидан олинган бўлади. Буни ҳамиша эсда тутинг!
Фирқа ва оқимлардагиларнинг айримларининг амалиёти ва ақидалари аҳли суннат ва жамоатга жуда яқин кўринишда бўлиши мумкин. Масалан, ҳақиқий ҳанафий уламоларнинг ақидаси тўғри ҳанафий шогирдлари шу хилда фирқа ва оқим вакиллари бўлиши мумкин. Ана шундай фирқа ва оқимларнинг раҳбарлари эса ўша фирқа ёки оқимни яхши ниятда ташкил қилган ҳаққоний олим, ҳақиқий аҳли суннат ва жамоат аъзоси бўлиши ҳам мумкин. Ҳақиқий аҳли суннат ва жамоатдан бўлгани боис у ҳатто раббоний олим, улуғ авлиё ҳам бўлиши мумкин. Бу нарса эса сизни алдаб қўймасин! Ўша фирқа ва оқим қандай ниятда ташкил қилинган бўлмасин, унинг раҳнамолари нақадар яхши инсонлар, нақадар буюк уламолар бўлмасин, лекин алоҳида кўринишлари, мусулмонлар ҳамжамиятидан ажралиб, озчилик билан алоҳида бўлиб олишларининг ўзи, кўпчилик мусулмонлар уларнинг алоҳида кўринишига қараб, алоҳида ном қўйиб қўйишининг ўзи уларни аҳли суннат ва жамоатдан чиқариб қўяди. Буни унутманг!
Мусулмон кимса раҳбарларига итоатли, юртидаги инсонлар билан муросаю мадора билан яшамоғи фарз. Шундай экан, фирқа ва оқимларга қўшилишни жамият ман қилиб қўйган экан, давлат қонуни жиноят деб баҳолар экан, ундай фирқа ва оқимлардан узоқ бўлаверинг. Шу сизнинг мусулмонлик бурчингиздир! Хуллас, фирқа ва оқимлардан доимо эҳтиёт бўлинг, қочинг
✍✍Бойсун тумани бош имоми
З. Чориев
https://t.iss.one/surxonmuslimuz
ФИРҚАЛАРДАН ОГОҲЛИК.
Имом Бухорий раҳимаҳуллоҳ ривоят қилган мана бу ҳадиси шарифда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам барча фирқалардан узоқда бўлиш кераклигини буюрганлар:
فاعتزل تلك الفرق كلّها و لو ان تعض بأصل شجرة حتى يدركك الموت و أنت على ذلك
“Бу фирқаларнинг барчасидан узоқ бўл, гарчи дарахтнинг илдизини чайнаб юриб ўлиб кетадиган бўлсанг ҳам. Сен улардан узоқ бўлган ҳолда ўлиб кетсанг ҳам майли!” (Бухорий, 4/3606).
Юқоридаги ҳадиси шарифга кўра, барча фирқалардан ва оқимлардан узоқ бўлмоқ керак, улардан ўзни асрамоқ лозим! Бир гуруҳ фирқа ва оқимлар тўпида эмас, жуда кўпчилик мусулмонлар ҳамжамиятида яшамоқ керак. Чунки, мазкур ҳадиси шарифнинг аввалида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бундай демишлар: تلزم جماعة المسلمين و إمامهم – “Мусулмонлар жамиятини ва уларнинг имомини лозим тутасан!”. Яъни, доимий келаётган, кўпчилик мусулмонлар эргашаётган имомларга эргашиб, мўъмин-мусулмонлар жамиятини ўзингга лозим тутиб қоласан.
Зотан, фирқа ва оқимлар ҳамма вақт мусулмонларнинг озчилигини ташкил қилади. Буни унутманг! Иккинчидан, доим улар ўзларини ҳақ деб биладилар. Барчалари ўзларини аҳли суннат ва жамоатдан деб ҳисоблайдилар ҳамда бошқаларни айблайдилар. Бизнинг ота-боболаримиз ҳамда анъанавий ислом ва мазҳаб амалиётларидан уларнинг фарқли жиҳатлари бўлади. Айрим фирқа ва оқимлар қаерда ҳаракат қилса, ўша ернинг мазҳаби ва анъаналарига ўзларини содиқдек кўрсатади. Ҳанафийлар кўп жойда, ҳанафий кўринишида, шофиъийлар кўп жойда шофиъийлар кўринишида бўй кўрсатиши мумкин. Бу нарса сизни чалғитиб қўймасин! Улар қаерда қайсидир фирқа ёки оқимлар ёмонланаётган бўлса, ўша оқим ва фирқаларни ҳамма қатори ёмонлаб, ўзларини ўша ернинг халқи ва мусулмонларига хайрихоҳ, ҳаммаслак қилиб кўрсатиши ҳам мумкин. Масалан, ваҳҳобийликни ёмонлайдиганларнинг ҳаммаси ҳам тўғри эътиқодли одамлар бўлиб қолавермайди.
Фирқалар ва оқимларга номни доимо жумҳур уламолар, анъанавий мазҳабдагилар, аҳли суннат ва жамоатнинг ҳақиқий аъзолари қўядилар. Фирқа ва оқим аъзолари бу номларни ўзлари инкор қилишлари мумкин. Мўътазилийларга номни буюк тобеъин Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳ қўйганлар. Хаворижларга номни Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам қўйганлар, деган фикр мавжуд. Фирқа ва оқимларнинг номлари алоҳида кўринишларидан, раҳбарларининг номларидан, келиб чиққан жойлари номидан, яққол кўринадиган асосий ақидаларидан олинган бўлади. Буни ҳамиша эсда тутинг!
Фирқа ва оқимлардагиларнинг айримларининг амалиёти ва ақидалари аҳли суннат ва жамоатга жуда яқин кўринишда бўлиши мумкин. Масалан, ҳақиқий ҳанафий уламоларнинг ақидаси тўғри ҳанафий шогирдлари шу хилда фирқа ва оқим вакиллари бўлиши мумкин. Ана шундай фирқа ва оқимларнинг раҳбарлари эса ўша фирқа ёки оқимни яхши ниятда ташкил қилган ҳаққоний олим, ҳақиқий аҳли суннат ва жамоат аъзоси бўлиши ҳам мумкин. Ҳақиқий аҳли суннат ва жамоатдан бўлгани боис у ҳатто раббоний олим, улуғ авлиё ҳам бўлиши мумкин. Бу нарса эса сизни алдаб қўймасин! Ўша фирқа ва оқим қандай ниятда ташкил қилинган бўлмасин, унинг раҳнамолари нақадар яхши инсонлар, нақадар буюк уламолар бўлмасин, лекин алоҳида кўринишлари, мусулмонлар ҳамжамиятидан ажралиб, озчилик билан алоҳида бўлиб олишларининг ўзи, кўпчилик мусулмонлар уларнинг алоҳида кўринишига қараб, алоҳида ном қўйиб қўйишининг ўзи уларни аҳли суннат ва жамоатдан чиқариб қўяди. Буни унутманг!
Мусулмон кимса раҳбарларига итоатли, юртидаги инсонлар билан муросаю мадора билан яшамоғи фарз. Шундай экан, фирқа ва оқимларга қўшилишни жамият ман қилиб қўйган экан, давлат қонуни жиноят деб баҳолар экан, ундай фирқа ва оқимлардан узоқ бўлаверинг. Шу сизнинг мусулмонлик бурчингиздир! Хуллас, фирқа ва оқимлардан доимо эҳтиёт бўлинг, қочинг
✍✍Бойсун тумани бош имоми
З. Чориев
https://t.iss.one/surxonmuslimuz
Telegram
Surxonmuslim.uz
© O'zbekiston musulmonlari idorasi Surxondaryo viloyat vakilligi Matbuot xizmati
Web-sayt: www.surxonmuslim.uz
Web-sayt: www.surxonmuslim.uz
Мусулмонлик ҳислати!
Оллоҳ таоло инсонни улуғ ва мукаррам қилиб яратди, Оллоҳ таолонинг инсонга берган неъматлари ичида энг улуғи иймондир.
Албатта инсон иймони ва солиҳ амаллари туфайли дунёда тинч ҳаёт кечириб, оҳиратда эса жаннат неъматларидан баҳраманд бўлади. Аввало ҳар бир инсон иймон сўзини маъносини билмоғи керак. Иймоннинг маъноси тасдиқламоқ, яъни ишонмоқ бўлиб шаръий истилоҳда кўзга кўринмайлиган нарсаларга, яъни ғайбга ишонган кишини мўмин деймиз. Инсон шаҳодат калимасини талаффуз қилиб қалбан унга иқрор бўлиши билан мўмин бўлади, иймоннинг янада мукаммал бўлиши еттита шартнинг эътироф этилиши билан бўлади. Иймон бу ислом шартининг биринчи буйруғидир, ҳар бир инсон иймон келтиргандан кейин шунда собит қадам туриб гуноҳ маъсиятга йўл қўймаслиги керак, шундагина иймони мустаҳкам бўлади. Ҳар бир инсон иймон ҳаловатини топса ақидаси мустаҳкам бўлади.
Муқаддас Ислом дини бир жамиятда яшаётган инсонларни ўзаро тинч-тотув яшашларига буюрар экан, уларни ўртасида меҳр-оқибат, бир-бирларига нисбатан ҳурмат бўлишлигини талаб этади. Айни пайтда ана шу меҳр-оқибат ва ўзаро ҳурмат ришталарини пайдо қиладиган, уларни янада мустаҳкам бўлишига сабаб бўладиган омилларни ҳам таълим беради. Буларни бир сўз билан ижтимоий одоблар, деб номланади.
Мусулмоннинг одобларини, ҳислатларини билмоқ ҳар бир мусулмонга керакдир”
Биринчиси, ўзаро саломлашувни одатга айлантириш. Бу ҳақда Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар: “Жоним қўлида бўлган Зотга қасамки, то мўмин бўлмагунингизча, жаннатга кирмайсиз, то бир-бирингизга меҳр-муҳаббатли бўлмагунингизча, мўмин бўлмайсиз. Мен сизларга бир нарсани ўргатайми, гар уни қилсангиз, бир-бирингизга меҳр-муҳаббатли бўласиз?! Ўзаро саломлашиб юришни кенг жорий қилинг!” (Имом Муслим ривояти).
Иккинчиси, бир неча киши ўзаро суҳбатлашиб турганда, уларни орасидан икки киши ажралиб чиқиб сирлашмаслик. Бу ҳақда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қилганлар: “Қачон уч киши бўлсангиз, учинчини қўйиб, иккингиз сирлашмангиз. Чунки бу ишингиз уни хафа қилади” (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоят қилган).
Учинчиси, ўзгаларга нисбатан тавозе ва ҳалим бўлиш. Зеро, Аллоҳ таоло Пайғамбар алайҳиссаломнинг инсонлар орасида меҳр-муҳаббат қозонишларига сабаб бўлган энг гўзал фазилатлари айнан тавозе ва ҳалим бўлганликларида эканини баён қилиб, Қуръони каримда шундай марҳамат қилган “Аллоҳнинг раҳмати сабабли (Сиз, эй, Муҳаммад,) уларга (саҳобаларга) мулойимлик қилдингиз. Агар дағал ва тошбағир бўлганингизда, албатта, (улар) атрофингиздан тарқалиб кетган бўлур эдилар” (Оли Имрон сураси, 159-оят). Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар: “Аллоҳ таоло менга: бир-бирингизга тавозе бўлинг, токи бирор кимса бирор кимсага мақтанчоқлик қилмасин, бирор кимса бирор кимсага тажовуз қилмасин, дея ваҳий қилди” (Имом Муслим ривояти).
Тўртинчиси, ўзгалар билан муомалада ростгўй ва самимий насиҳатгўй бўлиш. Аллоҳ таоло Ўзининг Каломида марҳамат қилади: “Эй, имон келтирганлар! Аллоҳдан қўрқингиз ва (имонда) содиқ кишилар билан бирга бўлингиз!” (Тавба сураси, 119-оят). Қуйидаги ҳадисда барчага бирдек самимий насиҳатгўй бўлиш – диннинг асоси эканлигини Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам баён қилганлар: “Дин насиҳатдир” – дедилар. Биз: Кимга? – деб сўрадик. У зот: “Аллоҳга, Китобига, Расулига, мусулмонларнинг раҳбарларига ва мусулмон оммасига”, – деб жавоб бердилар (Имом Муслим ривояти).
Бешинчиси, яхшилик ва тақво ишларида ўзаро ҳамкорлик қилиш. Аллоҳ таоло Қуръони каримда шунга буюради: “Эзгулик ва тақво (йўли)да ҳамкорлик қилингиз” (Моида сураси, 2-оят). Пайғамбар алайҳиссалом ҳадисларининг бирида айтадилар: “Биродарингизга золим бўлса ҳам, мазлум бўлса ҳам, ёрдам беринг”, дедилар. Саҳобалар: Мазлумга қандай ёрдам бериш кераклигини биламиз. Аммо, золимга қандай ёрдам берамиз, дейишди. Шунда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Зулм қилишдан тўсасиз ва ана шу унга берган ёрдамингиз бўлади”, – дедилар (Имом Бухорий ривояти).
Оллоҳ таоло инсонни улуғ ва мукаррам қилиб яратди, Оллоҳ таолонинг инсонга берган неъматлари ичида энг улуғи иймондир.
Албатта инсон иймони ва солиҳ амаллари туфайли дунёда тинч ҳаёт кечириб, оҳиратда эса жаннат неъматларидан баҳраманд бўлади. Аввало ҳар бир инсон иймон сўзини маъносини билмоғи керак. Иймоннинг маъноси тасдиқламоқ, яъни ишонмоқ бўлиб шаръий истилоҳда кўзга кўринмайлиган нарсаларга, яъни ғайбга ишонган кишини мўмин деймиз. Инсон шаҳодат калимасини талаффуз қилиб қалбан унга иқрор бўлиши билан мўмин бўлади, иймоннинг янада мукаммал бўлиши еттита шартнинг эътироф этилиши билан бўлади. Иймон бу ислом шартининг биринчи буйруғидир, ҳар бир инсон иймон келтиргандан кейин шунда собит қадам туриб гуноҳ маъсиятга йўл қўймаслиги керак, шундагина иймони мустаҳкам бўлади. Ҳар бир инсон иймон ҳаловатини топса ақидаси мустаҳкам бўлади.
Муқаддас Ислом дини бир жамиятда яшаётган инсонларни ўзаро тинч-тотув яшашларига буюрар экан, уларни ўртасида меҳр-оқибат, бир-бирларига нисбатан ҳурмат бўлишлигини талаб этади. Айни пайтда ана шу меҳр-оқибат ва ўзаро ҳурмат ришталарини пайдо қиладиган, уларни янада мустаҳкам бўлишига сабаб бўладиган омилларни ҳам таълим беради. Буларни бир сўз билан ижтимоий одоблар, деб номланади.
Мусулмоннинг одобларини, ҳислатларини билмоқ ҳар бир мусулмонга керакдир”
Биринчиси, ўзаро саломлашувни одатга айлантириш. Бу ҳақда Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар: “Жоним қўлида бўлган Зотга қасамки, то мўмин бўлмагунингизча, жаннатга кирмайсиз, то бир-бирингизга меҳр-муҳаббатли бўлмагунингизча, мўмин бўлмайсиз. Мен сизларга бир нарсани ўргатайми, гар уни қилсангиз, бир-бирингизга меҳр-муҳаббатли бўласиз?! Ўзаро саломлашиб юришни кенг жорий қилинг!” (Имом Муслим ривояти).
Иккинчиси, бир неча киши ўзаро суҳбатлашиб турганда, уларни орасидан икки киши ажралиб чиқиб сирлашмаслик. Бу ҳақда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қилганлар: “Қачон уч киши бўлсангиз, учинчини қўйиб, иккингиз сирлашмангиз. Чунки бу ишингиз уни хафа қилади” (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоят қилган).
Учинчиси, ўзгаларга нисбатан тавозе ва ҳалим бўлиш. Зеро, Аллоҳ таоло Пайғамбар алайҳиссаломнинг инсонлар орасида меҳр-муҳаббат қозонишларига сабаб бўлган энг гўзал фазилатлари айнан тавозе ва ҳалим бўлганликларида эканини баён қилиб, Қуръони каримда шундай марҳамат қилган “Аллоҳнинг раҳмати сабабли (Сиз, эй, Муҳаммад,) уларга (саҳобаларга) мулойимлик қилдингиз. Агар дағал ва тошбағир бўлганингизда, албатта, (улар) атрофингиздан тарқалиб кетган бўлур эдилар” (Оли Имрон сураси, 159-оят). Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар: “Аллоҳ таоло менга: бир-бирингизга тавозе бўлинг, токи бирор кимса бирор кимсага мақтанчоқлик қилмасин, бирор кимса бирор кимсага тажовуз қилмасин, дея ваҳий қилди” (Имом Муслим ривояти).
Тўртинчиси, ўзгалар билан муомалада ростгўй ва самимий насиҳатгўй бўлиш. Аллоҳ таоло Ўзининг Каломида марҳамат қилади: “Эй, имон келтирганлар! Аллоҳдан қўрқингиз ва (имонда) содиқ кишилар билан бирга бўлингиз!” (Тавба сураси, 119-оят). Қуйидаги ҳадисда барчага бирдек самимий насиҳатгўй бўлиш – диннинг асоси эканлигини Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам баён қилганлар: “Дин насиҳатдир” – дедилар. Биз: Кимга? – деб сўрадик. У зот: “Аллоҳга, Китобига, Расулига, мусулмонларнинг раҳбарларига ва мусулмон оммасига”, – деб жавоб бердилар (Имом Муслим ривояти).
Бешинчиси, яхшилик ва тақво ишларида ўзаро ҳамкорлик қилиш. Аллоҳ таоло Қуръони каримда шунга буюради: “Эзгулик ва тақво (йўли)да ҳамкорлик қилингиз” (Моида сураси, 2-оят). Пайғамбар алайҳиссалом ҳадисларининг бирида айтадилар: “Биродарингизга золим бўлса ҳам, мазлум бўлса ҳам, ёрдам беринг”, дедилар. Саҳобалар: Мазлумга қандай ёрдам бериш кераклигини биламиз. Аммо, золимга қандай ёрдам берамиз, дейишди. Шунда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Зулм қилишдан тўсасиз ва ана шу унга берган ёрдамингиз бўлади”, – дедилар (Имом Бухорий ривояти).
Олтинчиси, ўзгаларга нисбатан ишончли ва омонатдор бўлиш. Зеро, омонатдорлик мўмин кишига хос бўлган ахлоқлардандир. Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар: “Ҳақиқий мусулмон киши – унинг тилидан ва қўлидан бошқа мусулмонлар саломат бўлган киши. Ҳақиқий мўмин эса – одамлар унга қонлари ва молларини ишонган кишидир” (Имом Термизий ривояти).
Еттинчиси, аҳдга вафо қилиш. Аллоҳ таоло Қуръони каримда аҳдга вафо қилишга, ўзаро битим ва шартномаларни бажаришга буюрган. Жумладан, Моида сурасининг 1-оятини шундай бошлайди: “Эй, имон келтирганлар! Битимлар (аҳдлар)га вафо қилингиз!”.
Бошқа бир оятда, “Аҳдга вафо қилингиз! Зеро, аҳд-паймон (қиёмат куни) сўраладиган ишдир”, деб марҳамат қилган (Исро сураси, 34-оят).
Юқорида санаб ўтилганлар энг зарур кундалик одоблардан баъзилари бўлиб, буларга риоя қилиш жамиятда тинчлик ва барқарорликни вужудга келишига сабаб бўлса, буларнинг зидди бўлмиш такаббурлик, ёлғончилик, гуноҳ ва маъсият ишларда ҳамкорлик қилиш (коррупция), омонатга хиёнат қилиш, ваъдага вафо қилмаслик каби салбий иллатлар ҳам борки, улар жамиятда парокандалик ва турли хилдаги жиноятларнинг пайдо бўлишига сабаб бўлади. Шунинг учун динимизда амри маъруф ва наҳйи мункар фарз қилинганки, жамиятдаги кишиларнинг бир-бирларини доимо яхшиликка буюриб, ёмонликлардан қайтариб туришлари жамиятнинг гуллаб яшнаши, турмушда файз ва бараканинг зиёда бўлишига асосий омил бўлади. Муқаддас ислом динида бирор нарсани мазаҳ қилиш ёки таҳқирлаш ҳам иймондан чиқарадиган амал ҳисобланади. Яратганга шукрлар бўлсинки, Оллоҳнинг марҳамати билан мустақилликдан сўнг динимизга кенг йўл очилди. Мўмин мусулмонларни эҳтиёжларини қондиришларига барча имкониятлар яратилди. Шунинг учун ҳам бу кунларнинг қадрига етиб, дину диёнатимизни сақламоғимиз керак. Ҳар бир мўмин мусулмонмонлар бир-бирлари билан оқибатли бўлишса, фитнадан йироқ бўлишса, халол билан харомни, савоб билан гуноҳни фарқига боришса ўша юртда тинчлик хотиржамлик бўлади. Илохим юртимиз тинч, хонадонлар обод бўлсин.
ЎМИ Сурхондарё вилояти вакилининг хотин-қизлар масалалари бўйича ёрдамчиси Хосият Қосимова.
https://t.iss.one/surxonmuslimuz
Еттинчиси, аҳдга вафо қилиш. Аллоҳ таоло Қуръони каримда аҳдга вафо қилишга, ўзаро битим ва шартномаларни бажаришга буюрган. Жумладан, Моида сурасининг 1-оятини шундай бошлайди: “Эй, имон келтирганлар! Битимлар (аҳдлар)га вафо қилингиз!”.
Бошқа бир оятда, “Аҳдга вафо қилингиз! Зеро, аҳд-паймон (қиёмат куни) сўраладиган ишдир”, деб марҳамат қилган (Исро сураси, 34-оят).
Юқорида санаб ўтилганлар энг зарур кундалик одоблардан баъзилари бўлиб, буларга риоя қилиш жамиятда тинчлик ва барқарорликни вужудга келишига сабаб бўлса, буларнинг зидди бўлмиш такаббурлик, ёлғончилик, гуноҳ ва маъсият ишларда ҳамкорлик қилиш (коррупция), омонатга хиёнат қилиш, ваъдага вафо қилмаслик каби салбий иллатлар ҳам борки, улар жамиятда парокандалик ва турли хилдаги жиноятларнинг пайдо бўлишига сабаб бўлади. Шунинг учун динимизда амри маъруф ва наҳйи мункар фарз қилинганки, жамиятдаги кишиларнинг бир-бирларини доимо яхшиликка буюриб, ёмонликлардан қайтариб туришлари жамиятнинг гуллаб яшнаши, турмушда файз ва бараканинг зиёда бўлишига асосий омил бўлади. Муқаддас ислом динида бирор нарсани мазаҳ қилиш ёки таҳқирлаш ҳам иймондан чиқарадиган амал ҳисобланади. Яратганга шукрлар бўлсинки, Оллоҳнинг марҳамати билан мустақилликдан сўнг динимизга кенг йўл очилди. Мўмин мусулмонларни эҳтиёжларини қондиришларига барча имкониятлар яратилди. Шунинг учун ҳам бу кунларнинг қадрига етиб, дину диёнатимизни сақламоғимиз керак. Ҳар бир мўмин мусулмонмонлар бир-бирлари билан оқибатли бўлишса, фитнадан йироқ бўлишса, халол билан харомни, савоб билан гуноҳни фарқига боришса ўша юртда тинчлик хотиржамлик бўлади. Илохим юртимиз тинч, хонадонлар обод бўлсин.
ЎМИ Сурхондарё вилояти вакилининг хотин-қизлар масалалари бўйича ёрдамчиси Хосият Қосимова.
https://t.iss.one/surxonmuslimuz
Telegram
Surxonmuslim.uz
© O'zbekiston musulmonlari idorasi Surxondaryo viloyat vakilligi Matbuot xizmati
Web-sayt: www.surxonmuslim.uz
Web-sayt: www.surxonmuslim.uz
АЖРАЛИШ САБАБЛАРИ ВА УЛАРНИНГ ЕЧИМЛАРИ
Ёш оилага ота-оналарнинг аралашуви.
Қадимдан мусулмон халқларида, жумладан, бизнинг халқимизда оиланинг катталари, ота-оналар ёш оилаларнинг мустаҳкамлиги гаров бўлиб келганлар. Ҳалқимизда “жанжалсиз уй йўқ” дейилади, келин-куёвлар ёш ва ҳаётий тажрибаси камлиги сабаб келиша олмай қолсалар, уларни яраштиришни ўз бурчлари деб билганлар. Ҳар бир ота-она фарзандларига насиҳат қилган ва оилаларнинг мустаҳкамлигига ҳисса қўшган. Гоҳо қаттиқроқ гапириб, гоҳ мулойимлик қилиб, ҳикмат биланиш тутганлар.
Бизнинг ҳалқимизда “фалончининг қизи уйига аразлаб келибди”, “фалончининг келини уйига кетиб қолибди” деган гапнинг оиладан ташқарига чиқиши шу оила учун ор ва уят бўлган, ҳатто бундай ҳолатларда ота-оналар “сенинг унинг ўша ер, сен бизникидан кетгансан, яна шундай қилсанг сендан норози бўламан”-деб, ҳаётда сабрлик бўлишга буюриб, қайтариб олиб бориб қўйишган. Шунингдек “фалончининг ўғли келини билан уришиб қолган экан, “агар келинни яна бир марта хафа қиладиган бўлсанг, фалон қиламан”-деб, ўғлини роса уришганлар. Хуллас, икки тарафнинг катталари нима қилиб бўлса ҳам оила мустаҳкамлигининг қайғусини қилар эдилар.
Ҳозир эса, гоҳида бунинг акси бўлган ҳолатларга гувоҳ бўлиб қоламиз. Ота-оналар, айниқса қайноналар келин-куёв ўртасини бузган, ўзаро қудачилик муносабатларида мусулмон одоб-аҳлоқи, ўзаро гўзал хулқ, одамгарчилик, бағрикенглик ўрнига моддият биринчи ўринга чиққан, дунё матолари қудачиликдаги бош меъзонга айланган. Бу борада ақл бовар қилмайдиган ишларни кўриб, гапларини эшитиб ёқа ушлайсиз. Баъзи оналар ўғлига “хотинингни талоқ қилмасанг сени оқ қиламан” деб, фарзандини талоқ қилишга мажбурлаб, у ноиложликдан талоқ қилиб қанчадан-қанча янги оилалар бузилиб кетяпти. Бу ҳолатларнинг келиб чиқишига ота-оналарнинг инсофсизлиги, уларнинг шариатни билмасликлари, унга амал қилишни хаёлларига ҳам келтирмсликлари ва энг ёмони, гарчи кофир бўлсада дунё ишларида қабул бўладиган мазлумнинг дуосидан қўрқмасликлари сабаб бўлмоқда. Бундай кимсалар боласи ўз жуфти ҳалоли билан саодатли умр кечираётганини етарли ҳисобламайдилар. Улар бир-бирларига эмас, бизга ёқишлари керак деган фикрдалар.
Баъзи оналар “агар аёлингдан ажрамасанг сени оқ қиламан, берган оқ сутимга розимасман, сендек болам йўқ” каби таҳдид қилиб, бечора фарзанд икки ўт орасида қолади. Бир тарафда катта қилган ота-онаси, бошқа тарафда умид билан бир ёстиққа бош қўйган умр йўлдоши. Охири Аллоҳнинг олдида гуноҳкор бўлиб қолмасликка қасд қилиб, дийний ечим қидиришга қарор қилади.
Аллоҳнинг амрига диний таълимотига кўра ота-онанинг ҳаққи жуда ҳам улуғ, ота-онанинг ҳаққини қўлдан келганча адо этишга ҳаракат қилади. Ундан ташқари бу ҳолатда эрлар ўз аёлини талоқ қилишга шошмаслклари лозим.
Дунёдаги барча махлуқотларга оид нарсаларнинг чегараси бўлган каби, ота-она ҳаққининг ҳам чегараси бор, чунки мазҳабимизнинг фиқҳий қиодаларидан бири:
لاَ طَاعَةَ لِمَخْلُوقٍ فِي مَعْصِيَةِ الْخَالِقْ
Яъни: Холиқ(Аллоҳ)га маъсият бўлган ишларда махлуқ(Аллоҳдан бошқа)ларга итоъат йўқдур.
БанданингАллоҳнинг амрига зид бўлган хоҳиши рад қилинади. Аллоҳга маъсият бўладиган нарсада махлуққа итоат қилинмайди.
Бугунги кунда кўпгина аҳли илм домлаларимизга оилавий муаммо билан савол сўраб келган шахсларнинг аксарият қисми ўз жуфти ҳалоли билан яхши муносабатда бўлса ҳам, ота-онасининг зўрлаши сабабли оила бузилаётганидан шикоят қилишади. Яқин замонда вафот этган, забардаст олимларидан Али Тантовий роҳимаҳуллоҳ ўз фаолиятлари давомида, узоқ йиллар оилавий ажрим масалаларидан ўттиз минга яқинини кўриб чиқишга тўғри келганини ва бу борада у кишида катта тажриба ҳосил бўлганини айтиб, “оилавий ажралишларнинг тўрттадан учтаси учинчи томоннинг аралашуви сабабдур, мен тажрийбамдан келиб чиқиб қатъий ишонч билан айта оламанки, агар эр-хотин орасига ҳеч-ким аралашмасалар ўзлари келишиб оладилар”-дейдилар.
Ислом таълимотида иложи борича оилани мустаҳкамлашга ҳаракат қилинади. Бошқа бировнинг-гарчи улар ота-она бўлса ҳам-хоҳишига биноан оилани бузишга рухсат йўқ. Бу ҳақиқатни барча уламолар таъкидлаганлар.
Ёш оилага ота-оналарнинг аралашуви.
Қадимдан мусулмон халқларида, жумладан, бизнинг халқимизда оиланинг катталари, ота-оналар ёш оилаларнинг мустаҳкамлиги гаров бўлиб келганлар. Ҳалқимизда “жанжалсиз уй йўқ” дейилади, келин-куёвлар ёш ва ҳаётий тажрибаси камлиги сабаб келиша олмай қолсалар, уларни яраштиришни ўз бурчлари деб билганлар. Ҳар бир ота-она фарзандларига насиҳат қилган ва оилаларнинг мустаҳкамлигига ҳисса қўшган. Гоҳо қаттиқроқ гапириб, гоҳ мулойимлик қилиб, ҳикмат биланиш тутганлар.
Бизнинг ҳалқимизда “фалончининг қизи уйига аразлаб келибди”, “фалончининг келини уйига кетиб қолибди” деган гапнинг оиладан ташқарига чиқиши шу оила учун ор ва уят бўлган, ҳатто бундай ҳолатларда ота-оналар “сенинг унинг ўша ер, сен бизникидан кетгансан, яна шундай қилсанг сендан норози бўламан”-деб, ҳаётда сабрлик бўлишга буюриб, қайтариб олиб бориб қўйишган. Шунингдек “фалончининг ўғли келини билан уришиб қолган экан, “агар келинни яна бир марта хафа қиладиган бўлсанг, фалон қиламан”-деб, ўғлини роса уришганлар. Хуллас, икки тарафнинг катталари нима қилиб бўлса ҳам оила мустаҳкамлигининг қайғусини қилар эдилар.
Ҳозир эса, гоҳида бунинг акси бўлган ҳолатларга гувоҳ бўлиб қоламиз. Ота-оналар, айниқса қайноналар келин-куёв ўртасини бузган, ўзаро қудачилик муносабатларида мусулмон одоб-аҳлоқи, ўзаро гўзал хулқ, одамгарчилик, бағрикенглик ўрнига моддият биринчи ўринга чиққан, дунё матолари қудачиликдаги бош меъзонга айланган. Бу борада ақл бовар қилмайдиган ишларни кўриб, гапларини эшитиб ёқа ушлайсиз. Баъзи оналар ўғлига “хотинингни талоқ қилмасанг сени оқ қиламан” деб, фарзандини талоқ қилишга мажбурлаб, у ноиложликдан талоқ қилиб қанчадан-қанча янги оилалар бузилиб кетяпти. Бу ҳолатларнинг келиб чиқишига ота-оналарнинг инсофсизлиги, уларнинг шариатни билмасликлари, унга амал қилишни хаёлларига ҳам келтирмсликлари ва энг ёмони, гарчи кофир бўлсада дунё ишларида қабул бўладиган мазлумнинг дуосидан қўрқмасликлари сабаб бўлмоқда. Бундай кимсалар боласи ўз жуфти ҳалоли билан саодатли умр кечираётганини етарли ҳисобламайдилар. Улар бир-бирларига эмас, бизга ёқишлари керак деган фикрдалар.
Баъзи оналар “агар аёлингдан ажрамасанг сени оқ қиламан, берган оқ сутимга розимасман, сендек болам йўқ” каби таҳдид қилиб, бечора фарзанд икки ўт орасида қолади. Бир тарафда катта қилган ота-онаси, бошқа тарафда умид билан бир ёстиққа бош қўйган умр йўлдоши. Охири Аллоҳнинг олдида гуноҳкор бўлиб қолмасликка қасд қилиб, дийний ечим қидиришга қарор қилади.
Аллоҳнинг амрига диний таълимотига кўра ота-онанинг ҳаққи жуда ҳам улуғ, ота-онанинг ҳаққини қўлдан келганча адо этишга ҳаракат қилади. Ундан ташқари бу ҳолатда эрлар ўз аёлини талоқ қилишга шошмаслклари лозим.
Дунёдаги барча махлуқотларга оид нарсаларнинг чегараси бўлган каби, ота-она ҳаққининг ҳам чегараси бор, чунки мазҳабимизнинг фиқҳий қиодаларидан бири:
لاَ طَاعَةَ لِمَخْلُوقٍ فِي مَعْصِيَةِ الْخَالِقْ
Яъни: Холиқ(Аллоҳ)га маъсият бўлган ишларда махлуқ(Аллоҳдан бошқа)ларга итоъат йўқдур.
БанданингАллоҳнинг амрига зид бўлган хоҳиши рад қилинади. Аллоҳга маъсият бўладиган нарсада махлуққа итоат қилинмайди.
Бугунги кунда кўпгина аҳли илм домлаларимизга оилавий муаммо билан савол сўраб келган шахсларнинг аксарият қисми ўз жуфти ҳалоли билан яхши муносабатда бўлса ҳам, ота-онасининг зўрлаши сабабли оила бузилаётганидан шикоят қилишади. Яқин замонда вафот этган, забардаст олимларидан Али Тантовий роҳимаҳуллоҳ ўз фаолиятлари давомида, узоқ йиллар оилавий ажрим масалаларидан ўттиз минга яқинини кўриб чиқишга тўғри келганини ва бу борада у кишида катта тажриба ҳосил бўлганини айтиб, “оилавий ажралишларнинг тўрттадан учтаси учинчи томоннинг аралашуви сабабдур, мен тажрийбамдан келиб чиқиб қатъий ишонч билан айта оламанки, агар эр-хотин орасига ҳеч-ким аралашмасалар ўзлари келишиб оладилар”-дейдилар.
Ислом таълимотида иложи борича оилани мустаҳкамлашга ҳаракат қилинади. Бошқа бировнинг-гарчи улар ота-она бўлса ҳам-хоҳишига биноан оилани бузишга рухсат йўқ. Бу ҳақиқатни барча уламолар таъкидлаганлар.