Цішка Гартны, сапр.: Зміцер (Змітро) Хведаравіч Жылуновіч (4 кастрычніка 1887, м. Капыль, Слуцкага павета Мінскай губерні, цяпер Капыльскі раён Мінскай вобласці — 11 красавіка 1937, Магілёў) — беларускі пісьменнік, паэт і перакладчык, грамадскі і дзяржаўны дзеяч. Акадэмік АН БССР (1928)

Ад рэвалюцыянера да галавы ўрада

Вясной 1906-га Дзмітрый Жылуновіч стаў сябраваць з мясцовай ячэйкай РСДРП ды прымаў удзел у рэвалюцыйным руху, удзельнічаў у выданні журналаў РСДРП, напісаных ад рукі.

Адметны факт, што адбіўся на яго лёсе як грамадскага дзеяча і паэта: першы друкаваны верш "Бяздольны", які пабачыў свет ў 1908 годзе ў газеце "Наша Ніва", пацягнуў за сабой шматлікія разважанні і думкі грамадзянскай накіраванасці, што ўвасобіліся ў далейшых творах. На гэткай эмацыянальнай юнацкай хвалі на кніжных паліцах з’яўляецца першы зборнік паэта, а Беларусь урэшце знаёміцца з постаццю новага творцы – Цішкай Гартным.
Праз год – у 1914-м – Гартны пачынае карпатлівую працу над раманам "Сок цаліны", якому было наканавана стаць першым творам у беларускай літаратуры з новым для таго часу героем – завадскім працаўніком, які змагаецца за лепшую будучыню.

Здабыткі Кастрычніцкай рэвалюцыі Цішка Гартны прыняў з усёй грамадзянскай адказнасцю і рашучасцю. У хуткім часе, знайшоўшы падтрымку ў Леніна і Сталіна, Жылуновіч становіцца ля вытокаў стварэння савецкай беларускай дзяржаўнасці.

У пачатку 1919 года, калі была абвешчана Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусь, Дзмітрый Жылуновіч прызначаецца старшынёй Часовага рабоча-сялянскага ўрада.

Асвета. Арышт. Вечнасць.

Пасля часовага палітычнага ўзлёту Жылуновіч больш часу стараецца аддаваць творчай працы. 20-я – 30-я гады – вельмі насычаны перыяд яго жыцця, што звязана, перш за ўсё, з яго пасадамі ў тагачасных СМІ: у 1920 годзе Цішка Гартны працаваў галоўным рэдактарам газеты "Работніцка-сялянская Беларусь" і рэдактарам выдання "Савецкая Беларусь", у 1922 – рэдактарам у часопісе "Полымя".

У гэты ж час Дзмітрый Жылуновіч не пакідае грамадскай асветніцкай і дзяржаўнай працы. Ён узначальвае Дзяржвыдавецтва БССР і Цэнтральны архіў рэспублікі, працуе намеснікам народнага камісара асветы, а таксама займае пасаду старшыні Галоўмастацтва.
Пазней уваходзіў Жылуновіч і ў прэзідыум Інстытута беларускай культуры (Інбелкульта), ды неўзабаве стаў акадэмікам АН БССР, дзе працаваў у інстытуце гісторыі і кіраваў акадэмічным выдавецтвам. Да 1931 года таксама ўваходзіў у ЦВК рэспублікі.

Цішка Гартны меў моцнае памкненне аб’яднаць беларусаў, якіх падзеі некалькіх дзесяцігоддзяў раскідалі па розных краінах. З гэтай нагоды ён не аднойчы наведваў Берлін, а ў 1927 годзе здзейсніў вялікую вандроўку ў Еўропу разам з Янкам Купалам, Міхасём Чаротам і Міхасём Зарэцкім. У тым жа годзе было жаданне арганізаваць Усебеларускую федэрацыю пісьменнікаў і паэтаў, але паўсталі пэўныя перашкоды з боку літаб’яднання "Маладняк".

Пачатак 30-х Гартны сустрэў аповесцю "Зялёны шум" і раманам "Перагуды", прысвяціўшы іх новаму сялянскаму будаўніцтву.

Аднак у 1931 годзе Жылуновіча раптоўна выключаюць з ВКП(б) з фармуліроўкай "за сувязь з… нацдэмаўскімі і фашысцкімі элементамі".
Неверагодна, але грамадская дзейнасць паэта была неадназначна ўспрынята саратнікамі па партыі. І гэта нягледзячы на тое, што Цішка Гартны амаль адзін з першых літаратараў у Беларусі, хто выступіў з апавяданнямі на антыфашысцкую тэматыку.

Яшчэ праз пяць гадоў паэта арыштоўваюць.
У выніку такіх падзей Жылуновіч пападае з-пад арышта ў псіхіятрычную бальніцу і ў 1937 годзе, па адной з версій, здзяйсняе самагубства.

Рэабілітаваны паэт быў двойчы:
у грамадзянска-прававых адносінах у 1955 годзе,
цалкам – толькі ў 1987-м.

#ЛюдзіБеларусі

Без эпітафіі (Зміцер Жылуновіч/Цішка Гартны

Быў адным з стваральнікаў Савецкай Беларусіі, уваходзіў у яе ЦВК, а скончыў жыццё ў Магілёўскай псіхіятрычнай бальніцы...

В ближайшие десятилетия в атомной энергетике произойдет революция, по своему историческому значению сопоставимая с переходом от пара к двигателям внутреннего сгорания. На смену доминирующим сегодня классическим реакторам с водой под давлением, относящимся ко второму и третьему поколению атомных энергетических установок, придут реакторы четвертого поколения.

Именно им предстоит решить главные проблемы, которые сегодня тормозят развитие "мирного атома": ограниченность топливной базы, значительный объем радиоактивных отходов и очень большие сроки их контролируемого хранения, высокая стоимость сооружения АЭС. И надо сказать, что за годы и десятилетия естественного отбора определились технологии, которые будут определять стандарты четвертого поколения.

Это прежде всего реакторы на быстрых нейтронах, работающие в замкнутом топливном цикле. Они будут использовать плутоний, извлеченный из накопленных запасов отработавшего ядерного топлива с ежегодной подпиткой незначительным объемом обедненного урана, запасы которого только в России составляют около миллиона тонн. На тысячу лет точно хватит. Кстати,  дополнительным бонусом быстрых реакторов является то, что они способны уничтожать самую опасную составляющую отработавшего ядерного топлива – так называемые минорные актиниды. 

Под Томском начался монтаж реакторной установки опытного реактора четвертого поколения БРЕСТ-300. Рядом с ним достраивают завод, на котором из отработавшего топлива будет изготавливаться новое. Таким образом, Росатом создает не просто действующий реактор четвертого поколения, а целый комплекс, который должен продемонстрировать работоспособность замкнутого ядерного топливного цикла.

Завершение проекта планируется в 2027 - 2028 годах. Собственно говоря, это и будет началом новой атомной революции. У нас хорошие шансы на то, что именно Россия будет определять стандарты атомной энергетики будущего. От оборонительной стратегии защиты национального технологического суверенитета мы можем перейти к наступательной, к технологической экспансии. Какое бы название ей придумать? Технологический империализм? Почему бы и нет.

По инициативе «Белой Руси» в Гродненской области собрали порядка 5 тонн гуманитарной помощи для детей Донбасса

✔️Активное участие в сборе необходимых товаров приняли все районные организации. Из Гродно отправили порядка 200 коробок, наполненных гуманитарной помощью: товарами первой необходимости, медикаментами, средствами гигиены, едой.

Подробнее ⬅️

Друзья! Спасибо за ваши голоса! Наша "Лирика" в очередной раз на первом месте в хит-параде!)
SKYNET - ЛИРИКА @skynet_band Беларусь. @skynet_band  #минск #группаSKYNET #LIVE #музыка #современнаямузыка #группа #рокгруппа #россия#беларусь #russianband#belarusband#rockmusic #contemporarymusic #rock #rockmusic #minsk

#ЛюдзіБеларусі
#ГісторыяБеларусі

Час памятаць. Жыццёвы шлях Аляксандра Чарвякова — першага кіраўніка БССР

Чарвякову ж мы абавязаны тым, што ён стаяў каля вытокаў смелых рэформаў, якія даказалі, што рэспубліка і за кошт развіцця вёскі можа быць самадастатковая, здзейсніў спробу нацыянальна-культурнага адраджэння краіны, абараніў яе тэрытарыяльную цэласнасць. 

Пра Рыжскі мірны дагавор, пра працэсы беларусізацыі і калектывізацыі на тэрыторыі Беларусі, пра трагічны лёс "усебеларускага старасты"
падрабязна можна пачытаць тут

#ГісторыяБеларусі
#ЛюдзіБеларусі

Чарвякоў Аляксандр Рыгоравіч быў першым беларускім лідэрам, які звяртаўся да народа на роднай мове

У чэрвені 1937 года ў Мінску праходзіў XVI з'езд Кампартыі Беларусіі.
Сакратар ЦК Васілій Шаранговіч ужо ў прывітальным слове даў зразумець, што рады партыі трэба чысціць. І пачаў чыстку ён са старшыні Цэнтральнага выканаўчага камітэта Аляксандра Чарвякова, заявіўшы аб яго адносінах да контррэвалюцыйных арганізацый.
Дарэчы, Шаранговічу самаму заставалася жыць некалькі месяцаў - у сакавіку 38-га ён будзе расстраляны.

У пратаколе з'езда запісана, што падчас выступлення Чарвякова перабівалі больш за 100 разоў. Але ён трыбуну не пакінуў і выказаў усё, што палічыў патрэбным. Напрыканцы заявіў, што ніколі не здраджваў партыі.

Падчас перапынку ў 20 хвілін Чарвякоў пайшоў у свой кабінет і адтуль пачуўся стрэл....

У свой час малады настаўнік зрабіў неверагодную кар'еру дзякуючы свайму розуму, чалавечнасці, і, канешне, удзелу ў радах бальшавікоў і Кастрычніцкай рэвалюцыі.
У канцы 1920 года ў свае 28 год ён быў абраны старшынёй Савнаркама і ЦВК БССР.

У яго руках аказалася выканаўчая і заканадаўчая ўлада ў рэспубліцы. І ён выкарыстаў яе па-свойму.

✔️ Ён узяў курс на беларусізацыю і падтрымку нацыянальнай самасвядомасці.
✔️Пераканаў больш за 300 беларускіх вучоных вярнуцца на радзіму.
✔️Адкрыў БДУ, стварыў Інстытут беларускай культуры - будучую Акадэмію навук, пабудаваў Беларускую дзяржаўную бібліятэку.
✔️Пераклаў на беларускую мову выкладанне ў школах і ўсё справаводства ў рэспубліцы.
✔️Тады ж пашырыліся межы БССР за кошт Магілёва, уездаў Віцебскай, часткова Гомельскай і Смаленскай губерніі.
✔️Чарвякоў быў першым беларускім лідэрам, які звяртаўся да народа на роднай мове.
✔️Менавіта пры ім з'явіліся беларускія дзяржаўныя тэатры, пачалі здымаць нацыянальнае кіно.
У першым беларускім фільме "Лясная быль" ён нават сыграў самога сябе. Праўда, пасля смерці Чарвякова са сцэны з ім выразалі.

.... У дзень пахавання Чарвякова ў газеце "Звязда" на апошняй старонцы ў самым нізе паласы на наступны дзень коратка паведамлялася: "Учора ў 6 гадзін вечара было захавана цела старшыні ЦВК БССР А.Г. Чарвякова, які скончыў жыццё самагубствам на асабістай сямейнай глебе"

Дарэчы, сем гадзін вечара - даволі недарэчны час для пахавання..

#мои5копеек
Оппортунизм чистой воды! - сказали бы коммунисты.

Но нет коммунистов, чтоб так сказать...
https://t.iss.one/dzermant/6905

❗️Помощь для продолжения реабилитации нужна Александре Якушенко

Александра Якушенко родилась и живет в к. п. Нарочь Мядельского района. Сашеньке 13 лет.

Моя дочь попросила помощи нарисовать рисунок для школы на тему "Армия глазами ребенка". Я решила поискать в интернете детские конкурсы рисунков и начала рисовать первый попавшийся мне рисунок. Однако, только после того, как закончила, поняла, что этот рисунок скорее подходит к теме Великой Отечественной войны... 🤔

Теперь у меня возник вопрос: как нарисовать ребенку армию современности?

#БССР #день_истории
2-3 февраля 1919 г. состоялся I Всебелорусский съезд Советов, на котором председатель ВЦИК РСФСР Яков СВЕРДЛОВ зачитал постановление Всероссийского центрального исполнительного комитета о признании независимости Социалистической Советской Республики Беларуси (ССРБ). Постановление было принято на заседании Президиума ВЦИК 31 января 1919 г., но ещё 11 января Президиум ВЦИК постановил распустить Областной комитет Западной области (Облисполкомзап) «ввиду образования Белорусской республики». Постановление будет опубликовано в №26 «Известий Всероссийского Центрального Исполнительного Комитета Советов» 5 февраля 1919 г., когда и вступит в законную силу. #история