💧Bilim – suvga o‘xshaydi: uni tutib qolish yo‘lini topmasak, u oqib ketadi

Qadim xitoy hikoyasida shogird ustozidan bilimning sirini so‘raydi. Ustoz unga tagida teshigi bor sopol idish berib, suv bilan to‘ldirishni buyuradi. Har kuni suv quyiladi, ammo u oqib ketaveradi. Shogird sabr qilmay:
— “Nega teshigini yamamaymiz?” — deydi.
Ustoz javob beradi: “Bilim ham suvga o‘xshaydi. Uni saqlash yo‘lini topmasang, u yo‘qoladi.”

Biz ta’limda ko‘pincha bilimni “quyish”ga e’tibor beramiz, lekin uni o‘quvchi ongida mustahkamlashga kamroq vaqt ajratamiz.

📌 Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, bilim quyidagi holatlarda uzoq vaqt saqlanadi:

1️⃣ Avvalgi bilimlar bilan bog‘langanida – miyaning eng yaxshi do‘sti – aloqalar va bog'liqlik. Yangi bilimni mavjud bilimga bog'lamasak, u tez unutiladi.

2️⃣ Qayta eslash orqali – ma’lumotni qayta o‘qish emas, balki yoddan aytish xotirani mustahkamlaydi.

3️⃣ Ma'lum vaqt oralig‘ida takrorlanganda – bir kunda ko‘p o‘qib yodlash emas, balki kunlar yoki haftalar davomida muntazam o'rganish samarali yo'l hisoblanadi.

4️⃣ Faol va rang-barang bo‘lganda – munozaralar, boshqalarga o‘rgatish, amaliy mashg‘ulotlar, turli vaziyatlarda qo‘llash bilimni tirik tutadi.

5️⃣ Ma’no va his bilan boyitilganda – hayotimizga mos, hissiyot uyg‘otadigan yoki hayratlantiradigan bilimlar eng uzoq saqlanadi.

🎯 Ustoz va yetakchi sifatida vazifamiz – faqat bilim berish emas, balki o‘sha bilim “idishimizda” uzoq saqlanishini ta’minlashdir.

Javlonbek Rustamjonov

@rustamov_edu