Etimogiya | Ishkal

Bu arabcha so'z ishkal(un) shakliga ega; ko'p ma'noli shakala fe'lidan "chalkash bo'ldi" ma'nosi bilan hosil qilingan IV bob masdari bo'lib, "chalkashlik", "chatoqlik" ma'nosini anglatadi.

© Sh. Rahmatullayev | O'zbek tilining etimologik lug'ati

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

❕Eslab qoling!

Har yuklamasi so'roq olmoshlari va bir so'z bilan birga qo'llansa, belgilash olmoshi hisoblanadi: har kim, har nima, har bir.
Har yuklamasi ot va ravishlar bilan birga qo'llansa, ravish so'z turkumi hisoblanadi: har doim, har kun, har vaqt, har yil.

Gumon olmoshi qo'shimchasi alla- bilan ham xuddi shu holat ro'y beradi. Agar alla- qo'shimchasi so'roq olmoshlariga qo'shilsa, gumon olmoshini yasaydi: allakim, allanima, allaqayer.
Agar ot so'z turkumidagi so'zlarga bog'lansa, ravish so'z turkumi hisoblanadi: allamahal, allazamon, allavaqt.

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta'limning pro versiyasi!

⚡️⚡️⚡️

Videodars
Bugun
21:00da

Mavzu: Ega va ot kesim orasiga tirening qo'yilish. Ega va kesimning moslashuvi.

Shuningdek, test tahlili ham bo'lib o'tadi.

* Kecha bo'lib o'tgan viktorina testini tahlil qilamiz.

Boyvachcha – boyning o'g'li;
Boyvuchcha – boyning xotini yoki qizi.

Bu so'zlar o'zbekcha "boy" va tojikcha "bola" ma'nosini beruvchi "bacha" so'zining birlashishidan hosil bo'lgan. Keyinchalik talaffuzda "bacha vachcha" shakliga o'zgargan.

© Sh. Rahmatullayev | O'zbek tilining etimologik lugʻatidan foydalanildi.

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta'limning pro versiyasi!

Ona tili
19-savol javobi

Ostiga chizilgan birlik yoyiq atov gap hisoblanadi.

Atov gaplar sodda gaplarning egasi noma'lum gaplar turiga mansub bo'lib, yozuvda ulardan nuqta qo'yiladi. So'zlovchining ichki his-hayojonini tasvirlab beradi.

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

Izoh:

Bosh va ergash gaplar o'zaro nisbiy so'zlar yordamida bog'lansa, gapning turini aniqlash uchun mana shu nisbiy so'zlarga e'tibor qaratishimiz kerak bo'ladi.
Nisbiy so'zlarning savol berilgan qismi ergash gap tarkibida, javob berilgan qismi esa bosh gap tarkibida keladi. Mana shu javob berilgan qismi gapda qanday gap bo'ladi vazifasida kelishiga qarab gapning turi belgilanadi.

Berilgan gapda ergash gap tarkibida har kim so'zi berilgan, unga javob tariqasida bosh gap tarkibida u olmoshi mavjud va bu qaratqich aniqlovchi (uning) vazifasida kelgan.

Demak, gap turi aniqlovchi ergash gapli qo'shma gap.

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

Etimologiya | Joriy

Bu arabcha so'z jarin shakliga ega; o'zbek tiliga n undoshini tashlab, y undoshini qo'shib qabul qilingan: jarin → jariy (joriy); asli ko'p ma'noli jara fe'lining "oqdi" ma'nosi bilan hosil qilingan I bob aniq nisbat sifatdoshi bo'lib, o'zbek tilida "hozir davom etayotgan" ma'nosini anglatadi.

© Sh. Rahmatullayev | O'zbek tilining etimologik lug'ati

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

Ega ergash gapli qo‘shma gap:

Nisbiy so‘zlar yordamida:
Bosh gap tarkibidagi savolga javob bo‘lgan so‘z gapda ega vazifasida keladi: Kimki ilm urug‘ini sepsa, u ulug‘lik mevasini teradi.

Havola bo‘lakli qo‘shma gap:
Bosh gap tarkibidagi "shu" olmoshi gapda ega vazifasida keladi: Shunisi qiziqki, uyquda ham miya o‘z faoliyatini to‘xtatmaydi.

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

Kesim ergash gapli qo‘shma gap:

Havola bo‘lakli qo‘shma gap:

Bosh gap tarkibidagi "shu" olmoshi gapda kesim vazifasida keladi:
Endi sizlarga muborak topshiriq shuki, har biringiz alohida-alohida ketasiz.
Muhammad Yusuf ijodining o‘ziga xos xususiyati shundaki, u juda oson o‘qiladi, sodda, xalqchil.

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

Aniqlovchi ergash gapli qo‘shma gap:

Nisbiy so‘zlar yordamida:
Bosh gap tarkibidagi savolga javob bo‘lgan so‘z gapda aniqlovchi vazifasida keladi: Bu suvni ichgandan so‘ng kim yolg‘on so‘zlasa, uning qulog‘i o‘sib ketarmish.

Havola bo‘lakli qo‘shma gap:
Bosh gap tarkibidagi "shu" olmoshi gapda aniqlovchi vazifasida keladi: Sevgi shunday navbahorki, u tikondan gul qilur.

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

To‘ldiruvchi ergash gapli qo‘shma gap:

Nisbiy so‘zlar yordamida:
Bosh gap tarkibidagi savolga javob bo‘lgan so‘z gapda to‘ldiruvchi vazifasida keladi: Kimki bo‘lsa dilozor, undan el-u yurt bezor.

Havola bo‘lakli qo‘shma gap:
Bosh gap tarkibidagi "shu" olmoshi gapda to‘ldiruvchi vazifasida keladi: Shuni bilib qo‘yginki, sen suyangan tog‘ning tagi nurab qolgan.

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!