Boshladik. Fayzimizni bersin!

Test tahlili | Qo'shma gaplar

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

⚡️ Videodars

Mavzu: Ergashgan qo'shma gaplar

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

⚡️ Audiodars

Mavzu: Ergashgan qo'shma gaplar

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

Uyushiq bo'laklar 🔄 Kommunistlar

Bu darsimizga ham boshqacha o'xshatish qilishga qaror qildim. Nega aynan kommunizmni tanlaganimni maqola davomida tushuntirib berishga harakat qilaman.

Kommunizmning asosi xususiy mulkchilikka yo'l qo'ymaslik, hamma birdek yashashi, hamma teng bo'lgan jamiyat yaratishdan iborat. Bugun biz o'rganmoqchi bo'lganlarimiz ham "bir xil yashashga o'rgangan".

Uyushiq bo'laklar ham bir savolga javob bo'ladi, gapda bir vazifasida keladi, bir so'z turkumiga oid, bir xil so'zga tobe bo'ladi, ya'ni "bir xil jamiyat".

Uyushiq bo'laklar haqida faktlar:
• teng bog'lovchilar yoki ohang yordamida bog'lanadi;
• umumlashtiruvchi so'z uyushiq bo'lakdan oldin kelsa, orasga ikki nuqta qo'yiladi;
• umumlashtiruvchi so'z uyushiq bo'laklardan keyin kelsa, oraga tire qo'yiladi;
• so'zlar guruh-guruh bo'lib uyushsa, guruhlar orasiga nuqtali vergul qo'yiladi;
• qo'shimchalar uyushiq bo'laklarning har biriga qo'shilsa, ta'kidlash ma'nosi yuzaga chiqadi;
• qo'shimchalar uyushiq bo'lakning har biriga emas, oxirigisiga qo'shilsa, sanab o'tish ma'nosi yuzaga chiqadi va qo'shimcha qolgan har biriga tegishli bo'ladi.

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

Burd va Burda

Burd so'zi tojikcha ot bardoshtan fe'lining "chida" ma'nosi asosida hosil qilingan bo'lib, "chidam", "toqat" ma'nosini anglatadi. Bunday ma'noni anglatadigan ot tojik tili lug'atiga mustaqil kiritilmagan, faqat burdbor sifatini yasash asosi tarzida ajratish mumkin; bu sifat "chidamli", "toqatli" ma'nosini anglatadi. O'zbek tilida burd oti "ishonchlilik", "gapida turish" ma'nosini anglatish uchun burdi yo'q jumlasi tarkibida ishlatiladi. Bu ot beburd, burdli, burdsiz sifatlari tarkibida qatnashadi.

Burda "sindirib ol" ma'nosini anglatadigan forscha [bor(r)idan], tojikcha buridan fe'lining burid o'tgan zamon asosidan -a qo'shimchasi bilan hosil qilingan ravishdosh shakli bo'lib, "biror narsadan kesib, sindirib olingan parcha" ma'nosini anglatadi: burda non kabi. O'zbek tilida burda otining burda-burda takroriga qil fe'lini qo'shib, burda-burda qil fe'li hosil qilingan; burda oti boshidagi b tovushini s tovushiga almashtirib burda-surda takrori ham tuzilgan bo'lib, "katta-kichik bo'laklar" ma'nosini anglatadi; burda otidan burdalar fe'li ham yasalgan.

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

​"Devonu lug'otit turk" | Mahmud Qoshg'ariy

Lug'at tuzishda yurtma-yurt kezib, har bir elat, qabilaning o'zini, tilini, urf-odatlarini yoritib, ularning tilidagi o'ziga xosliklarini ham yoritib bergan va bu ishi haqida quyidagilarni yozadi:

"Men turklar, turkmanlar, o'g'uzlar, chigillar yag'molar, qirg'izlarning shaharlarini, qishloq va yaylovlarini ko'p yillar kezib chiqdim, lug'atlarini to'pladim, turli xil so'z xususiyatlarini o'rganib, aniqladim. Men bu ishlarni til bilmaganim uchun emas, balki bu tillardagi har bir kichik faktlarni ham aniqlash uchun qildim, bo'lmasa men tilda ularning eng yetuklaridan, eng mutaxassislaridan, xush fahmlaridan, eski qabilalaridan, jang ishlarida usta nayzadorlaridan edim" [DLT. I tom. 19-b]

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

Ona tili
17-savol

Qo‘rqoq do‘st dushmandan xavflidir, // dushmandan ehtiyot bo‘lasan, // do‘stga ishonasan.
Yuqoridagi gapda // belgilari o'rniga qanday bog'lovchilar qo'yiladi va natijada gapning qanday turi hosil bo'ladi?

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

Sinonimlar | Jahl

Jahl, achchiq, g'azab, qahr, zarda. Nojo'ya (nomaqbul) xatti-harakatga yoki voqea-hodisaga qarshi kuchli darajada his-tuyg'u va shunday his-tuyg'uning ifodasi.
G'azab, qahr so'zlarida belgi darajasi kuchli. Zarda nojoya, yoqmaydigan ish, xatti-harakatga javob tarzida ifoda etilgan jahlni bildiradi.

Boy va boyvachchalarning yuzlari jahldan burishsa ham, ular janjalni ulg'aytirmaslik uchun, ustalik bilan muomila qilishga intildilar, ellikboshiga har xil imo va ishora qiladilar. (Oybek)
Nabigul Qodirni ko'rib g'azabidan tushdi... (A. Qahhor)
Pirnazar polvon avvalgi shashtidan, avvalgi qahridan tushdan. Chamasi, qattiqroq qistasa, qizi, kuyovi bilan yarashgudek. (R. Rahmon)

© Azim Hojiyev | "O'zbek tili sinonimlarining izohli lug'ati"

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

Senchi ❌
Sen-chi ✅

Yashange ❌
Yashang-e ✅

Qizimey ❌
Qizim-ey ✅

"O'zbek tili imlo qoidalari"ga ko'ra -chi, -a(-ya), -ku, -u(-yu), -da, -e, -ey(-vey) yuklamalari o'zi qo'shilayotgan so'zdan chiziqcha bilan ajratiladi.

Kelib-oq ❌
Keliboq ✅

Ko'rdi-yov ❌
Ko'rdiyov ✅

Lekin -mi, -oq (-yoq), -ov (-yov), -gina (-kina, -qina) yuklamalari o'zidan oldin kelgan so'zga qo'shib yoziladi.

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!