Hashaki ❌
Xashaki ✅

Bu ot forscha xashak otiga -i qo'shimchasini qo'shib hosil qilingan bo'lib, "past nav", "past zotli" ma'nosini anglatadi: xashaki lavlagi, xashaki tovuq kabi.

© Sh. Rahmatullayev | O'zbek tilining etimologik lugʻati

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta'limning pro versiyasi!

💼 Ona tili

📗 Majburiy fan (javobsiz)

👩‍💻 Muallif: Hakimova Ra'noxon

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

Izoh:

Kovatok. Bu so'z asli tojik tilida arabcha kabob va tojikcha tok (uzum o'zimligi) so'zlari bilan tuzilgan kabobi toki izofa birikmasi bo'lib, o'zbek so'zlashuv tilida jiddiy tovush o'zgarishlari voqe bo'lgan:
1) birikma oxiridagi -i sifat yasovchisi tushgan: kabobi tok;
2) bi tovushlari ham talaffuz qilinmay qo'ygan, natijada bu ikki so'z bir so'zga birlashgan: kabobi tok → kobotok;
3) birinchi qismning ikkinchi bo'g'inidagi b undoshi v undoshiga almashgan: kabotok → kabatok → kavatok → kovatok.
Bu so'z "qiymani tok bargiga o'rab, odatda palov bilan pishiriladigan taom" ma'nosini anglatadi.

© Sh. Rahmatullayev | "O'zbek tilining etimologik lug'ati"

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta'limning pro versiyasi!

💼 Ona tili

📗 Majburiy fan (javobli)

👩‍💻 Muallif: Hakimova Ra'noxon

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

Adabiyot
7-savol

Bu tani xokini-yu ruhi ravonni na qilay?!
Bo‘lmasa qoshimda jonona, bu jonni na qilay?!
Berilgan baytning qofiydosh so'zlarida qaysi tovush raviy hisoblanadi?

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

Musammat

O'zbek mumtoz she'riyatining g'azaldan keyingi eng faol janrlaridan biri musammat hisoblanadi.
Bu janrning shakllanishi XI asrga to'g'ri keladi. Birinchi marta Umar Roduyoniyning "Tarjimon ul-balog'a" asarida janr asoslari keltiriladi.

Musammat arabcha so'zdan olingan bo'lib, "ipga o'tkazilgan marvarid" degan ma'noni bildiradi. Musammat deganda, musallas (uch misrali), murabba' (to'rt misrali), muxammas (besh misrali), musaddas (olti misrali), musabba' (yetti misrali), musamman (sakkiz misrali), mustasne' (to'qqiz misrali), muashshar (o'n misrali) shakllarining umumiy nomi anglashiladi.

Maqsud Shayxzoda o'z asarida Muallim Nojining “Istilohati adabiya” kitobidan olingan quyidagi ta'rifni keltiradi: “Musammat deb vazn va qofiyalari bir bo'lgan, bir sira misralarga aytiladiki, ularda har bandning so'nggi bir yoki ikki misrayi yuqoridagi misralar bilan qofiyalanmaydi. Agar misralarning banddagi soni to'rt bo'lsa, – "murabba' ”, besh bo'lsa “muxammas”, olti bo'lsa – “musaddas”, yetti bo'lsa – “musabba‟ ”, sakkiz bo'lsa – “musamman”, to'qqiz bo'lsa – “mutassa' ”, o'n bo'lsa – “muashshar" deb ataladi”.

(Qisqartishlar bilan Maftuna Abdumajidova maqolasidan olindi.)

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

Ona tili
14-savol

1. Kemtik oy cho'qqilar orasidan mo'ralaydi.
2. Qavm-qarindosh bir dasturxon boshida gurungni quyuq qildik.
Ostiga chizilgan birliklarni birlashtirib turuvchi belgilarini aniqlang.

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

So'rovnomada qatnashganlarning 80% foizi shu fanning kishisi ekanligini ta'kidlab o'tibdi.

Shundan kelib chiqqan holda kanalda faqatgina grammatik qoidalar emas, tilimizning leksik qatlamiga oid birliklarga ham e'tibor berishga harakat qilmoqdaman.

Albatta, grammatikani ham esdan chiqarganim yo'q. Buni esa turli xil qiziqarli va oson yo'llari bilan tushuntirishga harakat qilyapman. Kanalning har bir kuni grammatikaga oid biror mavzuni qiziqarli tushuntirilishi bilan boshlanmoqda.

Bundan tashqari bilimingizni tekshirib olish uchun viktorina va yozma topshiriqlar ham berib borilmoqda. Shuningdek, har kuni bo'lmasa ham, kunora blok testlar e'tiboringga havola etilmoqda.

Bularning barchasi siz foydalanishingiz uchun.

Qilayotgan mehnatimiz uchun haqni sizni duoyingiz bilan olishni niyat qilganmiz. Shu sababli kanaldagi har bir post, har bir maqolaga boshqacha mehr bilan yondoshmoqdamiz. Ketayotgan vaqtimiz va mehnatimiz sizning 2 daqiqalik e'tiboringizga arzisa kerak. Kanaldagi ma'lumotlardan barcha birdek bahramand bo'lishi uchun siz ham o'z hissangizni qo'shing. Postlarni, maqolalarni fanga oid bo'lgan guruhlarga tarqating, obunachilar soni ortishiga yordam bering.

Ozgina e'tiboringiz ilmni kengroq yoyilishi uchun xizmat qilishini unutmang.

Adabiyot
7-savol javobi

Berilgan baytdan qofiyadosh so'zlardagi raviyni topish so'ralgan edi.
Qofiyadosh so'zlar: ravonni, jonni.

Raviy qofiyadosh so'zlarning asosida joylashadi, ya'ni asosning eng oxirgi undosh yoki cho'ziq unlisi raviy hisoblanadi (ba'zi istisno holatlar ham mavjud).
Qofiyadosh so'zlarning asoslari: ravon va jon. Demak, raviy n tovushi ekan.

Raviydan so'ng so'z davom etish yoki etmasligiga ko'ra qofiyani ikki xil nomlashishimiz mumkin:
• Mutlaq qofiya – raviydan so'ng so'zga boshqa qo'shimchalar qo'shilib so'z davom etadi;
• Muqayyad qofiya – so'z raviy bilan yakunlanadi.

Bundan kelib chiqadigan bo'lsak, berilgan baytimizda mutlaq qofiyadan foydalanilgan.

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

Boshladik. Fayzimizni bersin!

Dars yozib olindi. Hozir kanalga joylayman.

Keyingi darsimiz chorshanba, soat 21:00da.

⚡️ Videodars

Mavzu: Qo'shma gaplar (1-qism)

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!

⚡️ Audiodars

Mavzu: Qo'shma gaplar (1-qism)

Bepul kurs 👉 bu yerda

ProEducation – ta’limning pro versiyasi!