https://kknews.uz/kk/56849.html
Мийнет ҳақыларын нақ пулда алыўшылар дыққатына!

Каналымызға қосылың👇
https://t.iss.one/joinchat/AAAAAERIzOESrE0olZr7Ng

Неге makan.uz журналисти басқаларға ақыл үйретип, өзи ана тилимизди ҳүрмет етпейди?

Жүдә басқаша дәўирде жасап атырмыз. Бүгинги глобалласыў, техника әсири адамларға барлық имканият ҳәм қолайлықлар жаратыў менен бирге оларды ҳәр түрли унамсыз, кейпиятын бузатуғын, ҳәтте оннан да жаман ақыбетлерге алып келетуғын жағдайларға салып қоймақта.

Ҳәзир интернет журналистикасы жедел пәтлер менен раўажланып, халыққа хабар жеткериў бойынша басқа ҒХҚнан әдеўир озып кетти, десек асыра айтқан болмаймыз. Бул жақсы, әлбетте.

Бирақ, теңгениң екинши тәрепи болғанындай, бүгинги күнде интернет журналистикасында мийнет етип атырған кәсиплеслеримиз хабарды биринши жеткериў бойынша бәсекиге кирисип кетип, көп қәтеликлерге жол қойып атырғаны, қолында смартфоны бар ҳәм интернеттен пайдаланыўды билетуғын ҳәр қандай адам өзин "блогер" деп есаплап, машқаланы көтерген адам болып, ойына не келсе соны жазып жүргени, айырым жағдайларда мәселени толық үйренбей, бир тәрептиң пикири менен екинши бир тәрепти сынға алып, ақыбетте объективлик ҳәм әдиллик принциплерине, журналистлик этика қағыйдаларына, инсаныйлық пазыйлетлерине қайшы келетуғын ис-ҳәрекетлерди әмелге асырып атырғаны адамды ойландырады.

Блогерлер мәселеси өз алдына. Бирақ, Әдиллик министрлигинен (Мәмлекетлик хызметлер агентлиги) электрон ҒХҚ сыпатында дизимнен өткен, Мәлимлеме ҳәм ғалаба коммуникациялар агентлигинен арнаўлы лицензия алған интернет сайтларында хызмет етип атырған кәсиплеслеримиз өзлерине жүкленген ўазыйпаларды, халық алдындағы жуўапкершиликти сезиниўи тийис.

Хабарыңыз бар, жақында makan.uz сайтынан "Рәсмий мағлыўматларды қарақалпақша жәрияласаңыз сизлерге биреў бақыра ма?" деген темада мақала берилди. Оған жуўап ретинде бир топар баспасөз хаткерлери ашық хат та жоллады.

Не ушын екенин билмедим, бирақ көпшилик сол ўақытта бағанағы айтқанымдай мәселени толық үйренбей, эмоцияға берилген ҳалда баспасөз хаткерлерине "ҳүжим етти". Базы журналистлер жүдә қопал сөзлер менен олардың зейнине де тийди.

makan.uz журналистин ана тилимизди қорғаў жолында жәбир шеккен қаҳарманға айландырып, баспасөз хаткерлерин өз ана тилин қәдирлемейтуғын адамлар деп баҳалады.

Сол күни де кәсиплеслеримиз бенен тартысыў, ҳәзир де бүгингидей аўыр жағдайда бул темада жазыў нийетим жоқ еди.

Бирақ сол "тилимиздиң қорғаўшысы" болған makan.uz сайтының журналисти сайтта жәрияланған айырым материалларында ( "Велик пенен жумысқа барыўға болады..." https://t.iss.one/makan_uz/9042,
"Иранлылардың аўышлығын тәкирарламаң. Ямаса, перекись водорода ишкиси келип жүргенлерге"
https://t.iss.one/makan_uz/9024) тилимиздиң тәғдири ҳаққында улыўма ойламағаны, керисинше тил қағыйдаларын қопал тәризде бузғаны, ал оны қоллаўшылар ҳеш болмағанда "Ҳаў жақында ғана тил ҳаққында мақала жазып едиң, енди бул исиң қалай болды? Дурыслап қой!", деп бир аўыз айтпағаны қызық. Демек, "Тилимизди ҳүрмет етиң, деп басқаларға ақыл үйреткен адамның өзи оны ҳүрмет етпеўге ҳақы бар екен дә?!", деген сораўға жуўап табыў мақсетинде пикирлеримди жаздым.

"Иранлылардың аўышлығын тәкирарламаң. Ямаса, перекись водорода ишкиси келип жүргенлерге"
https://t.iss.one/makan_uz/9024 материалында сайт журналисти пүткил бир миллетти "аўыш" деп атағаны жетпегендей, материалда "перекись водорода" (тиккелей русша алынған, оны водород пероксиди ямаса перекиси деп алыў керек), "врач" (бул да русша сөз, қарақалпақшасы шыпакер болады) сыяқлы сөзлерден пайдаланады. Және бир қызық тәрепи, автор материалда келтирген силтемедеги русша материалда иранлылар ҳаққында бирде-бир сөз жоқ. makan.uz дағы материал темасында "иранлылардың аўышлығын" тәкирарламаўға шақырылса да, материал текстинде иранлылардың водород пероксидин ишкенлиги ҳаққында я факт, я бир аўыз сөз таба алмадым. Пикиримше, автор март айында тарқалған иранлылардың коронавирустан емлениў мақсетинде метанол - метил спирти ишиўиниң ақыбетинде жүзлеген адам набыт болғаны ҳаққындағы хабарларды (https://officelife.media/amp_news/15637-in-iran-hundreds-of-people-die-from-methanol-because-of-the-fakes-that-alcohol-cures-coronavirus/) нәзерде тутқан болыўы мүмкин. Бирақ водород пероксиди басқа, метанол басқа. ("Сонда сен водород пероксидин ишиўге болады, дейжақсаң ба?" деп келиспейтуғын сораў бермекши болғанлар дыққатына: яқ, мен буның менен водород пероксидин ишиўге болады демекши емеспен. Мен материалды таллап атырман) Айтпақшы болғаным, журналист жазып атырған материалындағы ҳәр бир гәпке, сөзге жуўапкер екенин билиўи керек. Айрықша атап өтиў тийис, басқа миллетти аўыш деп атаў журналисттиң я кәсиплик, я инсаныйлық принциплерине дурыс келмейди. Оның орнына "Иранлылардың қәтесин..."деп жазылғанда мақсетке муўапық болатуғын еди.

"Велик пенен жумысқа барыўға болады..." https://t.iss.one/makan_uz/9042 материалы болса, буннан бир неше күн алдын тил ҳаққында күйип-писип жазған адамның материалы екенине исенгиң келмейди. Материалдағы "велик", "налог" сөзлери қарақалпақша сөз болса, мен тилди улыўма билмеген-ақ болайын. Және бир айта кететуғын жери, makan.uz сайтының провокациялық материал жазатуғынын тән алғысы келмей атырғанлар, сайт не жазса да дурыс дейтуғынлар усы материалдағы "Шашты алдырыў керек. Бирақ бас та кетеди" деген сөзге ҳәм Бердақ бабамыздың "Салық" қосығын келтиргенине итибар қаратыўын сорайман. Дурыс, пандемия себепли қатаң қағыйдалар енгизилип атыр. Бирақ, бул қағыйдалар өзлеримиздиң қәўипсизлигимиз ушын екенин түсингиси келмеген автордың басқаларға да бул қағыйдалардың "бас алыў" мақсетинде енгизилгенин айтпақшы болғанын, изинен "Салық" қосығын тиркеў арқалы Президентимиз тәрепинен пандемия дәўиринде бир қатар салық жеңилликлери берилип атырғаны бийкар екенин, халық Бердақ бабамыздың заманындағыдай салықтан қыйналып атырғанын айтпақшы болғанын провокация деп атаўдан басқа илажымыз жоқ.

Оннан басқа материалларда да айырым сөзлер қәте жазылғаны ҳәм елеге дейин дурысланбағаны итибарсызлық ақыбетинде болыўы мүмкин екенлигин есапқа алып, оларға толық тоқталып отырмаймыз. (Сүўретлерде көрсетиледи)

makan.uz сайты журналистиниң барлық баспасөз хаткерлерин ана тилимизди ҳүрмет етиўге шақырып, оны өзи менсинбегенин, кейинги материалында болса "Жоқарғы Кеңес баспасөз хызмети халық ушын әҳмийетли болған мағлыўматларды еки тилде теңдей шығарып баслады!" деп Жоқарғы Кеңестиң алдынлары да материалларды еки тилде жәриялап келгенин итибарға алмай, makan.uz дың сынынан кейин еки тилде шығарды деген мазмунда пикир билдириўин не деп айтыў мүмкин?

"Мақтаған қыз тойда..." деген екен баяғыда биреў. "Тилимиздиң қорғаўшысы" болған "журналист"ти қоллап-қуўатлаўшылар не ушын жоқарыдағы материалларда тилимиздиң бузылып атырғаны ҳаққында ҳеш нәрсе демедиңиз? Ямаса жеке сайтында ҳәр ким қәлегенин жазады деген қағыйда бар ма? Егер ол блогер болса түсинер едим. Ол мәлимлеме тарқатыўшы статусына ийе сайт журналисти(!).

Мен де оқыўды питкерип, он жыл даўамында журналист сыпатында иследим. Мен де журналистиканың қандай аўыр кәсип екенин, журналистлерге қыйын екенин билемен.

Мен де кәсиплеслеримниң жетискенлигинен қуўанаман, басына тәшўиш түссе қапа боламан.

Бирақ қалыслық, әдиллик бузылған жерде шыдап тура алмайман, тек өзиниң мәпин ойлайтуғынларды, жыңғыл десе, қырғын, деп тек шаўқым шығаратуғынларды, үйинде ямаса офисинде ыссы кофени уртлап отырып, ойына не келсе соны жазатуғынларды журналист, деп есапламайман.

Баспасөз хаткерлерин арсызлықта, намыссызлықта айыплаўшылар бир нәрсени билип қойың, олар Ана Ўатанын, ана тилин сизлерден артық жақсы көриўи мүмкин, ҳасла кем емес.

Мениң бул жазғанларыма қандай пикир билдириўди өзлериңиз шешесиз, әлбетте. Бирақ пикирлериңизди ҳүждан, инсап тәрезилеринде бир өлшеп алып, кейин билдиресиз, деген үмиттемен.


Ҳүрмет пенен Б.Айтмуратов

Районымыздағы 36-санлы улыўма билим бериў мектебиниң 8 В класс оқыўшысы Оракбаев Парахат уй қапталы жерине егин егиўге таярлап ата-анасына жәрдем бермекте.

Каналымызға ағза болың
👇👇👇
@qongiratrkuz

⚡️ Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Санитария-эпидемиология назорати давлат инспекцияси бошлиғи Нурмат Отабеков иштирокида брифинг

1-Савол. Биз денинфекция станцияларига мурожаат қилиб аниқ жавоб ололмаяпмиз. Айтингчи, уйимизнинг кимнинг ҳисобидан бир ҳафтада, бир ой, бир йилда нечи маротаба дезинфекция қилдиришимиз керак бўлади?
© UzReport.news

Каналга уланиш https://t.iss.one/studio_67

⚡️ Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Санитария-эпидемиология назорати давлат инспекцияси бошлиғи Нурмат Отабеков иштирокида брифинг

2-Савол. Хоразмдаги ҳарбий қисмга эпидемиологик вазият ёмон ерлардан одамларни келтиришгани ҳақида хабарлар бор. Кейин карантиндагилар орасида касаллик юқтириб олиш ҳолатлари кузатилган. Бу нима билан тугади (рус тилида)?
© UzReport.news

Каналга уланиш https://t.iss.one/studio_67

⚡️ Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Санитария-эпидемиология назорати давлат инспекцияси бошлиғи Нурмат Отабеков иштирокида брифинг

3-Савол. Нега карантинда 4 киши битта хонада жойлаштириляпти? Улар орасида биттаси касал бўлса бошқаларга ҳам юқадими? Бу аҳволда карантин муддати янги аниқланган ҳисобига кўпайиб кетадику, нега оммавий тест ўтказиб бўлмайди? Бу саволни расмий “Koronavirus Info” каналига ҳам роса юбордим, лекин жавоб ололмадим.
© UzReport.news

Каналга уланиш https://t.iss.one/studio_67

⚡️ Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Санитария-эпидемиология назорати давлат инспекцияси бошлиғи Нурмат Отабеков иштирокида брифинг

4-Савол. Карантин даври ҳолатидан келиб чиқиб бугунги кунда стоматология хизматидан қандай фойдаланиш борасида маслаҳат берсангиз. Туман марказидаги стоматология хизматида зарур шароитлар йўқ. Шаҳарга боришга машина ва бошқа транспортлардан фойдаланишга имкон йўқ.
© UzReport.news

Каналга уланиш https://t.iss.one/studio_67