«Заковат» клубига аъзо бўлган ва рўйхатдан ўтган барча билимдонларни 28 февраль куни соат 15:00да «Ҳумо арена»га таклиф қиламиз!

#uzbekpower

@shoxrux

🇺🇿 Yangi ochilayotgan talabalar ommaviy axborot vositasi jamoasiga shoshilinch tarzda bosh muharrir, ishlab chiqarish muharriri, texnik muharrir, muxbir, menedjer va mualliflar (muxbirlar) kerak.

Batafsil: https://uzjoku.uz/uz/news/ozjoku-va-ziyo-forum-ortasidagi-hamkorlik

🇷🇺 В команду в новое студенческое СМИ срочно нужны главный редактор, выпускающий редактор, технический редактор, корреспондент, менеджер и авторы.

Подробнее: https://uzjoku.uz/ru/news/ozjoku-va-ziyo-forum-ortasidagi-hamkorlik

Facebook | Instagram
Telegram | www.uzjoku.uz

NASA ажойиб лойиҳани бошлабди. Энди ўзбекистонликлар учун космосга учишнинг ягона йўли бор...

NASA'нинг сайтига кириб, ўз маълумотларингизни ёзиб қолдирасиз, бироз вақтдан кейин эса сизга совға талони келади. Бу яқин ўн йилликда Марсга қилинган экспедицияларда сизнинг исмингиз флеш картага ёзиб, Марсга юборилишини англатади. Яъни исмингиз Марсда бўлади. Ўзбекистонликлар учун космосга учишнинг ягона йўли бор... :)

Мен 3333 бўлдим 😄

Toshkent shahri va viloyati bosqichida chempion boʻlgan jamoa sardori Farrux Rafiqovning Zakovat hamda vaqt qadri haqidagi fikrlari.

#ZakovatdaKuch
#UzbekPower


Kanalimizga obuna bo'ling:
➖ @zakovat

Депутат Расул Кушербаев қоидабузарликни расмга олиб, пул ишлаётганлар бугун 10 минг сўм учун одамларни сотса, эртага 100 минг сўм учун ватанини ҳам сотиши мумкин, деб айтибди.

Айрим домлаларимиз ва депутатларимизнинг мана шундай гаплари ортидан жамиятдаги самосудлар кучайиб кетмоқда.

Битта мисол келтираман. Яқинда таниш журналистимиз кўчадаги баннерларни видеога олаётганда 2та ҳайдовчи тўхтаб, журналистни урган ва жанжал бошлашган.

Журналист ҳайдовчиларга: «Нима қилдим сизларга, нега уряпсизлар», — деб савол берган. Ҳайдовчилар: «Сен бизнинг қоидани бузганимизни видеога олиб, “козёллик” қиляпсан», — деб жавоб беришган. Ваҳоланки, у журналист бошқа нарсани видеога олаётган бўлган.

Шундай экан, оммага гаплари, фикрлари таъсир этадиган инсонлар, домалалар ва Расул Кушербаевдек депутатлар бу каби гапларни, фикрларни одамларнинг миясига сингдириши керак эмас. Чунки, бу инсонларга таъсир қилади. Мана шундай гаплардан кейин жамиятда самосудлар янада кўпаяди.

Бу мавзуда гап турли фикрлиликда эмас. Депутат қонуний иш қилаётган ва ноқонуний иш ҳақида хабар бераётган одамни “козёллик”да, хоинликда айбламаслиги керак. Айниқса, ўша қоидабузилиши бошқаларга зарар келтирувчи бўлса. Йўл ҳаракати шу тоифадаги қоида.

Энди эса рақамларга қараймиз. 2020 йилда республика бўйича 6 982та йўл-транспорт ҳодисаси қайд этилган. Бунинг натижасида 1 962 киши ҳалок бўлган. 

Бундан ташқари, 2015-2020 йилларда автоҳалокатлар сабабли 13 836 нафар инсон ҳалок бўлган. Бу беш йил ичида битта катта қишлоқ ёки битта кичик туман қирилиб кетган, дегани билан баробар!

Бу мавзуда фикр билдиришда, кимнидир хоинликда, “козёллик”да айблашдан аввал, қоидани бузгани натижасида ҳаётдан эрта кўз юмиб кетаётган инсонлар, болалар ҳақида ўйлаш керак!

Дарвоқе, танганинг иккинчи тарафи ҳам бор. Бу — йўлларнинг абгор ҳолати. Баъзида ҳайдовчилар истаса-истамаса қоидаларни бузишга тўғри келиб қоладиган ҳолатлар ҳам талайгина. Йўлларнинг носозлиги, ҳайдовчига ноқулай бўлган йўллар ҳам энг асосий масала. Биринчи навбатда, ҳал этиш учун ушбу масалани кўтариб чиқиш тўғрироқ эмасми? Сиз нима деб ўйлайсиз?

Видеонинг тўлиқ шаклида Расул ака йўлларнинг абгор ҳолати, тўхташ жойларининг муаммолари ҳақида ҳам гапирган эканлар. Аммо барибир фикрларим ўзгармайди.

Тўғри, Расул акадек депутатлар кўп бўлиши керак. Лекин одамларнинг эътибор марказида бўлган шахслар бундай гапларни гапириб чиқишда ўйлаб гапириши ва эҳтиёткор бўлиши керак. Маълум бир кўпчиликни ташкил қиладиган қатламга — ҳайдовчиларга ёқиш учун ҳар қандай гапни гапиравериши ғалати кўринди.

Бу ерда Расул акани ёмонламоқчи эмасман, асло. Аммо одамлар: «Ана фалон депутат бунақа ишларни қилаётганларни “козёл” деб атади, фалон домла буни сотқинлик деди» деб, самосудлар кўпайиб кетиш эҳтимоли жуда юқори. Чунки, улар айтган барча гаплар одамларга таъсир кўрсатади.

Одамларга ёқиш учун қонунбузарларнинг ёнини олиб, қонунбузилиши ҳақида хабар берган одамни эса сотқинга, хоинга чиқариш яна бир қонунбузарликни — самосудни келтириб чиқаришини унутмаслик зарур! Журналист билан бўлган воқеа ҳақида ёздим ва бу яққол мисолдир.

Таклиф қилинаётган янги алифбо шахсан менга ёқди. Айниқса, «Gʻ gʻ», «Oʻ oʻ», «Sh sh», «Ch ch» ҳарфларининг янги шакли — ҳарфларнинг битта қилинган кўриниши («Ḡ ḡ», «Ō ō», «Ş ş», «Ç ç») жуда ҳам маъқул келди.

Ц ҳарфини қабул қилиш ва уни сиёсишлаштирмаслик керак

Таклиф қилинаётган янги алифбо шахсан менга ёққани ҳақида ёздим. Энди бунга қўшимча баъзи фикр ва таклифларимни бериб ўтишни ҳам лозим топдим. Аввал бошидан айтиб ўтишим лозимки, бу фикрларимнинг барчаси ИМҲО.

Аввало, “нг” ҳарф бирикмасини алифбодан чиқариб ташлаш керак. Биз бу билан бурун товуши “нг”дан воз кечмаймиз, балки шаклдан воз кечамиз. Бунинг замирида эса қўшҳарфлардан умуман воз кечиш принципи ётибди.

«Бунда “нг” ўзбекча сўзларнинг ё асосида, ё қўшимчасида учраса, битта товуш саналади. Масалан, сингил сўзи ва исмингиз сўзидаги -ингиз эгалик қўшимчаси. Ўрни келганда эса иккита — н+г ҳарфлари сифатида қабул қилинади. Масалан, унга (фонетик ҳодиса сабаб товуш ортган), ёнгач, кўнгин каби сўзларда» деган қоида кифоя. Қолаверса, ўзлашма сўзларда ҳам н+г икки товуш сифатида қаралади. Масалан, рейтинг, кенгуру, ангина, манго, лангар кабилар.

Бундан ташқари, инглиз тилида ҳам бир ҳарфнинг ўрнига қараб, бир неча товуш ифодаланади. «нг»ни алифбодан чиқариш — шаклни чиқариш, холос.

“Ц”ни сақлаб қолиш ва унга лотин графикасида “С” ҳарфини бериш керак ва бу жараённи сиёсийлаштирмаслик керак.

Баъзилар “ц”ни сақлаб қолиш жараёнини ўриспарастлик, Россия таъсири, деган сиёсий мотивларга боғлаши мумкин. Аммо бизнинг айнан миллий талаффуз ва принципларимиз йўқ. Барибир “ц” ҳарфини алифбога киритмаганимиз билан унинг вазифасини “s”га ёки “ts”га юклаб қўйганмиз. Бу билан алифбомиз миллийлашиб қолганми? Йўқ, албатта!

Ҳозирги алифбода “ц”га алоҳида ҳарф берилмаган. Биз “ц”ни ўрнига қараб «ts» ёки «s» билан ифодалаймиз. Аммо доим ҳам бу иккисидан фойдаланиб бўлмайдиган ҳолатлар мавжуд... Тўғри, «ц» туркий тиллар учун ёт товуш. Аммо тил тараққиёти натижасида бу товуш иштирокидаги сўзлар, терминлар тилимизга жуда кўп кириб келган. 

Шундай экан, “ц”ни ҳозирги алифбога “с” шаклида қабул қилишни сиёсийлаштирмасдан, ўриспарастликка ёймасдан, обдон ўйлаб кўриш керак ва уни қабул қилиш керак. Бу билан биз ортга қайтган эмас, ислоҳ қилган бўламиз.

Биз алифбони ислоҳ қилмоқчимиз. Ислоҳ қилиш дегани 4 та ҳарфни шаклан ўзгартириб қўйиш, дегани эмас. Бунда аниқ принципларимиз ва қоидаларимизни шакллантириш керак, назаримда.

ИМҲО.