@yoshlikjurnali – “Yoshlik” jurnalining rasmiy telegram kanali. Bu kanalda yoshlarining adabiy-ijtimoiy qarashlari aks etgan ilmiy-ommabop maqolalar, shuningdek, o‘zbek va jahon adabiyoti sara asarlarini o‘qib borishingiz mumkin.

Ulanish
👉 @yoshlikjurnali

Takror tovushlar imlosi

“Ibrat farzandlari” loyihasida savodxonlik boʻyicha navbatdagi dars eʼlon qilindi. Unda maʼno kuchaytirish uchun tovushlar takrorlanganda qanday yozilishi kerakligi tushuntirilgan.

👉 https://youtu.be/fA7MR3cnbRY

@oriftolib

“Eks pirt”lar ham koʻpayib ketdi

Darslik muallifi bilan muharrir, rassom va musahhihni farqlay olmaydigan bitta “eks pirt” molxona oralabdi.

Shoʻring qurgʻur darsliklar zamonaviy taʼlim standartlariga javob bermasligini birorta saviyali, dunyo koʻrgan mutaxassis ilmiy isbotlab bermadi, men ham qutulmadim. Garchi muallif boʻlmasam ham, boʻyidan baland gapiradigan, boshqalarni “koʻrsogʻot”likda ayblaydigan nodonlardan zerikdim. Mohiyatning m harfini bilmaydi, lekin aql oʻrgataveradi.

Miriqib tanqid qilinayotgan aksariyat oʻzbekcha darsliklarga muharrirlik va musahhihlik qilganman (darvoqe, muharrir va musahhih boshqa-boshqa ish qiladi). Ana shu jarayonda metodika nima, XXI asr koʻnikmalari nima – yaqinroq tanishdim. Bizda sobiq Ittifoq davridan beri shakllanib kelgan, tushuncha-yu qoidalarni yod olishga qaratilgan taʼlim nazariy bilishga asoslanadi. Yangi darsliklarda bosh yoʻnalish – oʻquvchida koʻnikma shakllantirish. Bola avvalo fikrlashi, tanqidiy tahlil qilishi, nimanidir bajara olishi, ijodkor boʻlishi kerak. Taʼlimga bunday yondashuv chet elda yaqin ellik yildan beri amalda. Bizda endigina shu yoʻlga oʻtildi. Oʻtildi hamki, oʻsha eskicha uslubga oʻrgangan va oʻzi bilgan narsadan boshqa narsalar ham borligini qabul qila olmaydigan toifaning nayzalariga duchor boʻldi. Munavvar qori aytmoqchi, bizning jaholat – jahli murakkab.

Koʻrgan narsasiga ishonib yo xayoliga kelgan gapni gapirib ketavermaslik uchun ham tosh yomgʻiri ostida qolgan yangi “Ona tili” darsliklariga ochiq koʻz va ochiq qalb bilan nazar tashlash kerak. Shunda mediasavodxonlik nima, tekshirilmagan axborotga koʻr-koʻrona ishonmaslik nima, tanqidiy fikrlash nima – oz-moz tasavvur hosil boʻladi.

Hay, hech kimni farosat va insofdan qismasin.

@oriftolib

​​Maktabning asosiy vazifasi oldingi avlodlar yaratgan narsalarni shunchaki qaytarish emas, balki o'zlari yangi narsalar yaratishga, kashfiyotlar qilishga qodir, kreativ, tanqidiy fikrlay oladigan shaxslarni tarbiyalashdan iboratdir.

Jan Piaje,
XX asrning taniqli pedagog va psixolog olimi

@oriftolib

📣 Ana surpriz-u mana surpriz, ana kir yuvadigʻon mashina-yu, mana magnitofon

— Boy otamniyam soʻydim, hoʻkizni ham oʻldirdim, eshakniyam soʻydim, sichqonniyam dumini kesdim, shundogʻakan…

— Iye-iye, shoshmang. Qilmagan ishingiz qolmabdi. Hech biridan “ketmoningiz uchmadimi?” Endi aniq uchadi. Buning uchun sizga toza havo, quyosh va Ezozxon Sarvarovnaning “Kopirayting kurslari” kerak bo’ladi.

“Ha, pamitim oʻlsin-a, pamitim oʻlsin”, chegirmani aytmabman-ku! Bahor oyida boshlanadigan yangi kursimizga katta chegirma eʼlon qilingan. “Qanaqa chegirma?” deysizmi? Buni Aʼzamjon Toshkandan kelgandan keyin koʻrasiz.

Tez @kopirayterkundaligi kanaliga oʻting va reklama yozish sanʼatini oʻrganish uchun kurslarimizga yoziling.

✅ Batafsil maʼlumot uchun: https://t.iss.one/+MbBlZD0uFHZlY2Vi

Reklama

​​Amaliyot: loʻnda ifodalang

Mazmunni loʻnda ifodalash mumkin boʻlgan paytda jumlani lagʻmonga oʻxshatib choʻzmaslik kerak. Matndan parcha:

...Avtomobil vaqtinchalik jarima maydoniga joylashtirilgan. Hozirda xavfli harakatlarni amalga oshirib, qoidabuzarlik sodir etgan ikki fuqaroning shaxsiga aniqlik kiritish ishlari olib borilmoqda.

Qiya-qalin harflardagi qismni yanada choʻzish mumkin: aniqlik kiritishni amalga oshirish ishlari olib borilishi yuz bermoqda 🤦🏻‍♂️‍.

Bundan-da uzaytiraman desangiz:

Yuz bermoqda = yuz berish jarayoni ketmoqda 🔨 🤯

Tajribali muharrirlar shaxsiga aniqlik kiritish ishlari olib borilmoqda qismini shaxsiga aniqlik kiritilmoqda / shaxsi aniqlanmoqda deb tahrirlaydi.

Alohida maʼno tashimaydigan soʻz va iboralardan bemalol voz kechish, ifodani jonli tilga yaqinlashtirish kerak. Men yuqoridagi parchani bunday bergan boʻlardim:

...Avtomobil jarima maydoniga joylashtirilgan. Xavfli harakatlar qilib, qoidabuzarlik sodir etgan ikki fuqaroning shaxsiga aniqlik kiritilyapti.

Yoki:

...Avtomobil jarima maydoniga joylashtirilgan. Avtoulovni xavfli tarzda boshqargan ikki fuqaroning kimligi aniqlanyapti.

👉 Siz qanday loʻnda variant taklif qilgan boʻlardingiz? Izohlarda qoldiring.

@oriftolib

​​Latoyif

– Bugun seni nima bunchalik quvontirdi?

– @oriftolib sahifasidagi testlar. Tabassum yuzimga oʻrnashib ham qoldi.

– Naqadar baxtlisan! Baxtingga koʻz tegmasin! Tuf-tuf.

@oriftolib

Takror tovushlar imlosi | 4️⃣-dars | Oʻzbek tilidan savodxonlik darslari

👉 YouTubeʼda koʻrish

@oriftolib

“Ming dollarga yaqin maosh olaman” – eksklav hududda ishlayotgan shifokor

Bu OAVdagi xabar sarlavhasi. Yangilik oʻqiyotganda tushunarsiz soʻz yoki iboralarning maʼnosini odatda qidirib oʻtirmaymiz.

Eksklav soʻzini tushundingizmi? Lugʻat yoki internet yordamisiz uning maʼnosini ayta olasizmi? Fikringizni izohlarda qoldiring.

@oriftolib

Juft soʻz va takror soʻzlar imlosi

“Ibrat farzandlari” loyihasida savodxonlik boʻyicha navbatdagi dars eʼlon qilindi. Unda juft va takror soʻzlar imlosi, eʼtibor qaratish kerak boʻlgan oʻrinlar haqida gap borgan.

Yuqoridagi testlarning javoblari nega toʻgʻri yoki xatoligini shu lavha orqali yaxshiroq tushunib olish mumkin.

👉 https://youtu.be/acf9I1MVDbA

@oriftolib

Dolon nima?

Shevalar – xazina. Baʼzan adabiy tilda oti yoʻq tushunchalarni ham shevadan topasiz. Xorazmda dolon degan atama bor. U darvozadan to hovligacha qurilgan, ikki tomoni devor, usti yopiq keng yoʻlakni anglatadi:

Doʻsting kelsa dolonda kut,
Dushman kelsa – ayvonda.
Maqol.

Dolonlar boshqa hududlarda ham uchraydi. Fargʻonada usti ochiq yoki yopiq boʻlishidan qatʼi nazar, uyning bu qismi darvozaxona deyiladi.

👉 Menimcha, dolon soʻzini katta binolar ichidagi uzun yoʻlaklar – koridorlar uchun bemalol ishlatish mumkin. Aynan bu maʼnosi yoʻq boʻlsa, shu maʼno yuklanadi. Tilning ichki imkoniyatlaridan unumli foydalanish kerak.

Siz yashaydigan yoki yashagan hududda dolon nima deb ataladi? Izohlarda qoldiring. 👇

@oriftolib

Dahliz va yoʻlak: farqi nimada?

Qurilish firmalarining reklamalar va xonadon tarhlarini oʻzbekchada berayotgani quvonarli, albatta. Biroq kopirayterlar yoki reklama mutaxassislari baʼzan yanglish soʻzni ishlatib qolyapti.

Ruschada прихожая degan tushuncha bor. Oʻzbeklar bu soʻzni juda yaxshi koʻradi va ogʻzaki tilda prixojka tarzida qoʻllaydi. Vaholanki, uning oʻzbekcha muqobili bor. Asli forscha boʻlsa-da, oʻzbekchalashib ketgan va tilimizda asrlardan beri qoʻllanadi. Uni siz-u biz ham ishlatganmiz, eshitganmiz – dahliz. Dahliz faqat hovlili uylarda boʻlmaydi. Koʻp qavatli binolarda ham dahlizlar va dahliz oʻrnidagi xonalar bor. Uyning kiraverishiga qurilgan, odatda poyabzal va ust kiyimlar yechib kiriladigan birinchi xona ana shu dahlizdir.

Reklama matnlari va uy loyihalarida prixojkani dahliz deb berish kerak, yoʻlak emas. Yoʻlak soʻzi koridorni ifodalaydi.

📌 Demak, shu soʻzlarga ishi tushadiganlar eʼtiborga olib qoʻyasiz:

Prixojaya, prixojka – dahliz. ✅
Koridor – yoʻlak. ✅

@oriftolib

​​Taktika

Kanadaning Britaniya Kolumbiyasi deb atalgan viloyatida daraxt kesish boʻyicha navbatdagi jahon chempionati oʻtkazildi. Finalga kanadalik va norvegiyalik kesuvchi chiqdi.

Ularning har biriga alohida oʻrmon maydoni ajratildi. Ertalab sakkizdan kechki soat toʻrtgacha kim koʻp daraxt kessa, oʻsha gʻolib boʻlishi belgilandi. Sakkizda hushtak chalindi va ikkovlon shaxt bilan ishga kirishdi. Ular bir daraxtni yiqitib, ikkinchisiga yugurar, daraxtlar adadini iloji boricha koʻpaytirishga urinardi. Bir payt kanadalik kesuvchi sherigi tomon tinchib qolganini payqadi, bu qulay imkoniyatdan foydalanib qolish uchun yanada gʻayratga mindi.

Soat toʻqqiz boʻlganda norvegiyalik yana ishga tushdi. Raqiblar oldingiday tinimsiz daraxt kesar, gursillab yiqilgan ogʻochlarning ovozi ketma-ket eshitilib turardi. Soat oʻnta kam oʻnda norvegiyalik yana ishini toʻxtatdi. Kanadalik esa raqibining sustkashligidan bu safar ham foydalanib qolish uchun ishlashda davom etdi.

Roppa-rosa oʻnda norvegiyalik qayta ish boshladi. Oʻnta kam oʻn birgacha toʻxtov nimaligini bilmadi. Kanadalikning yuragi borgan sari hapriqib ketar, yaqinlashib kelayotgan gʻalaba quvonchi butun vujudini qamrab olgandi. Bellashuv kun boʻyi shu tartibda davom etdi. Norvegiyalik har soatda oʻn daqiqa toʻxtar, kanadalik esa ishlardi.

Nihoyat musobaqa tugaganini bildiruvchi hushtak chalindi. Kanadalik kesuvchi gʻolib boʻlganiga yuz foiz ishonar, oʻzida yoʻq shod edi. Biroq hisob-kitoblar uning yutqazganini koʻrsatdi. Natijadan hayratga tushgan kanadalik:

– Qanaqa qilib bunday boʻldi? – dedi norvegiyalikka. – Axir har soatda oʻn minutga ishni toʻxtatding. Eshitib-bilib turdim. Mendan koʻproq daraxt kesishga qanday ulgurding? Tasavvurga sigʻmaydi, boʻlishi mumkin emas!

– Aslida hammasi juda oddiy, – dedi norvegiyalik. – Toʻgʻri, men har soatda oʻn daqiqa hordiq chiqardim. Sen daraxt kesish bilan band boʻlgan mana shu oʻn daqiqada men har safar boltamni oʻtkirlab oldim.

👉 Ibratli hikoyalardan

“Yosh kuch” jurnalida chop etilgan.

@oriftolib