Қай бири тўғри?
Anonymous Quiz
15%
Сазовар бўлди | Sazovar boʻldi
72%
Сазовор бўлди | Sazovor boʻldi
12%
Иккови ҳам тўғри.
Лўттибоз: “лўтти” нима?
Лўттибоз сўзи арабча ва форсча сўзлар бирикмасидан ҳосил бўлган. Биринчи қисмидаги лутий сўзи Лут алайҳиссаломга тегишли деган маънони англатади. Лут алайҳиссалом ҳақида гап кетганда эса турли ахлоқсиз ишлари туфайли балога йўлиққан қавм эсланади. Бу ўринда лутий сўзи турли ярамас ишлар билан шуғулланувчи кишини билдиради.
Боз сўзи форс тилида ўйновчи; ахлоқсиз; шум, айёр каби маъноларга эга.
Лўттибоз бир бутун сўз ҳолида ўзбек тилида икки хил маънода ишлатилади:
1️⃣ Қўғирчоқлар ўйнатиб, ўйин кўрсатувчи; фокусчи. Лекин бу маънода қўллаш ҳозир эскирган.
2️⃣ Кўчма маънода: фирибгар, ҳийлагар, алдоқчи, найрангбоз.
Шу мўъжаз ҳаётимда кўрдим гоҳо лўттибоз,
Кўрдим гоҳо шеърфуруш, гоҳо сур, мансабфуруш.
А. Орипов.
Охирги пайтларда лўттибоз сўзини аслиятдаги каби маънода қўллаш ҳам кузатиляпти.
@oriftolib
Лўттибоз сўзи арабча ва форсча сўзлар бирикмасидан ҳосил бўлган. Биринчи қисмидаги лутий сўзи Лут алайҳиссаломга тегишли деган маънони англатади. Лут алайҳиссалом ҳақида гап кетганда эса турли ахлоқсиз ишлари туфайли балога йўлиққан қавм эсланади. Бу ўринда лутий сўзи турли ярамас ишлар билан шуғулланувчи кишини билдиради.
Боз сўзи форс тилида ўйновчи; ахлоқсиз; шум, айёр каби маъноларга эга.
Лўттибоз бир бутун сўз ҳолида ўзбек тилида икки хил маънода ишлатилади:
1️⃣ Қўғирчоқлар ўйнатиб, ўйин кўрсатувчи; фокусчи. Лекин бу маънода қўллаш ҳозир эскирган.
2️⃣ Кўчма маънода: фирибгар, ҳийлагар, алдоқчи, найрангбоз.
Шу мўъжаз ҳаётимда кўрдим гоҳо лўттибоз,
Кўрдим гоҳо шеърфуруш, гоҳо сур, мансабфуруш.
А. Орипов.
Охирги пайтларда лўттибоз сўзини аслиятдаги каби маънода қўллаш ҳам кузатиляпти.
@oriftolib
Қай бири тўғри?
Anonymous Quiz
83%
Зуғум ўтказди | Zugʻum oʻtkazdi
9%
Зўғим ўтказди | Zoʻgʻim oʻtkazdi
8%
Иккови ҳам тўғри.
🤨2
Гарчи: вергул керакми ёки йўқ?
Кўп кузатиладиган хатолардан бири гарчи сўзидан сўнг вергул ишлатишдир.
Гарчи асли форсча бўлиб, агарчи сўзининг қисқа шаклидир. Бу боғловчи эргаш гапдаги иш-ҳаракатнинг бош гапдаги иш-ҳаракат амалга ошишига тўсиқ бўла олмаслигини таъкидлаш учун хизмат қилади:
Шайхзода домла, гарчи мени ўқитмаган бўлса ҳам, мен ўқиган институтда дарс берарди.
Шукрулло, Жавоҳирлар сандиғи.
Юқоридаги жумлада гарчи сўзи қатнашган қисм кириш гап бўлиб келяпти ва икки томондан вергул билан ажратиляпти. Кириш гап ҳисобланмаган ўринларда гарчи сўзидан олдин вергул қўйилмайди:
У гарчи бундан хабардор бўлса ҳам, ўзини билмаганга солди.
Гап бошида келганда эса умуман вергулсиз ишлатилади:
Гарчи сўзимга тушунмаса-да, бош ирғаб қўйди.
Гарчи сўзи гап бошида ёки ичида келишидан қатъи назар, ўзидан кейин вергул талаб қилмайди.
📌 Демак:
Гарчи фойдалигини билса-да, бу ишга қўл урмади ✅
Гарчи, фойдалигини билса-да, бу ишга қўл урмади ❌
Умаржон, гарчи ҳақлигини билса-да, ортиқ тортишмади. ✅
Умаржон гарчи ҳақлигини билса-да, ортиқ тортишмади. ✅
Умаржон гарчи, ҳақлигини билса-да, ортиқ тортишмади. ❌
Умаржон, гарчи, ҳақлигини билса-да, ортиқ тортишмади. ❌
@oriftolib
Кўп кузатиладиган хатолардан бири гарчи сўзидан сўнг вергул ишлатишдир.
Гарчи асли форсча бўлиб, агарчи сўзининг қисқа шаклидир. Бу боғловчи эргаш гапдаги иш-ҳаракатнинг бош гапдаги иш-ҳаракат амалга ошишига тўсиқ бўла олмаслигини таъкидлаш учун хизмат қилади:
Шайхзода домла, гарчи мени ўқитмаган бўлса ҳам, мен ўқиган институтда дарс берарди.
Шукрулло, Жавоҳирлар сандиғи.
Юқоридаги жумлада гарчи сўзи қатнашган қисм кириш гап бўлиб келяпти ва икки томондан вергул билан ажратиляпти. Кириш гап ҳисобланмаган ўринларда гарчи сўзидан олдин вергул қўйилмайди:
У гарчи бундан хабардор бўлса ҳам, ўзини билмаганга солди.
Гап бошида келганда эса умуман вергулсиз ишлатилади:
Гарчи сўзимга тушунмаса-да, бош ирғаб қўйди.
Гарчи сўзи гап бошида ёки ичида келишидан қатъи назар, ўзидан кейин вергул талаб қилмайди.
📌 Демак:
Гарчи фойдалигини билса-да, бу ишга қўл урмади ✅
Гарчи, фойдалигини билса-да, бу ишга қўл урмади ❌
Умаржон, гарчи ҳақлигини билса-да, ортиқ тортишмади. ✅
Умаржон гарчи ҳақлигини билса-да, ортиқ тортишмади. ✅
Умаржон гарчи, ҳақлигини билса-да, ортиқ тортишмади. ❌
Умаржон, гарчи, ҳақлигини билса-да, ортиқ тортишмади. ❌
@oriftolib
👍5
Китоб ўқиган ўғирламайди
Ироқдаги китоб дўконларида китоблар кечаси кўчада қолдириб кетилаверади экан. Ироқликларнинг ишончига кўра, китоб ўқийдиган киши ўғирликка қўл урмайди, ўғри эса китоб ўқимайди.
@oriftolib
Ироқдаги китоб дўконларида китоблар кечаси кўчада қолдириб кетилаверади экан. Ироқликларнинг ишончига кўра, китоб ўқийдиган киши ўғирликка қўл урмайди, ўғри эса китоб ўқимайди.
@oriftolib
👍6
Дуккакли экинлар: дуккак нима?
Дуккак аслан ўзбекча сўз бўлиб, ловия, мош каби ўсимликларнинг донни ўраб турувчи икки паллали пўчоғи; қўзоқ; дуккакдошлар меваси маъноларини англатади:
Ловия дуккак чиқарибди. Мош дуккаклари.
Олти қизнинг ичида сен полвони,
Дуккакка сиғмайди мошининг дони.
“Қўшиқлар”.
Миллий энциклопедияга кўра, дуккакдошлар оиласига мансуб ўсимликларнинг меваси дуккак дейилади. У битта уруғчибаргдан ҳосил бўлади. Кўпинча юқорисидан пастгача иккита чок билан очилади (нўхат, ловия ва бошқалар), баъзи турларида очилмайди (қашқарбеда, себарга, ерёнғоқ). Ерёнғоқнинг дуккаги тупроқ ичида етилади.
Дуккакда кўпинча бир нечта уруғ бўлиб, уруғбандчалари билан қорин чокига бирикади.
Ёввойи дуккакли ўсимликларнинг дуккаги тез буралиб очилади ва уруғлари сочилиб кетади.
📌 Демак:
Дуккак, дуккакли ўсимликлар, дуккакдошлар ✅
Дукак, дукакли ўсимликлар, дукакдошлар ❌
@oriftolib
Дуккак аслан ўзбекча сўз бўлиб, ловия, мош каби ўсимликларнинг донни ўраб турувчи икки паллали пўчоғи; қўзоқ; дуккакдошлар меваси маъноларини англатади:
Ловия дуккак чиқарибди. Мош дуккаклари.
Олти қизнинг ичида сен полвони,
Дуккакка сиғмайди мошининг дони.
“Қўшиқлар”.
Миллий энциклопедияга кўра, дуккакдошлар оиласига мансуб ўсимликларнинг меваси дуккак дейилади. У битта уруғчибаргдан ҳосил бўлади. Кўпинча юқорисидан пастгача иккита чок билан очилади (нўхат, ловия ва бошқалар), баъзи турларида очилмайди (қашқарбеда, себарга, ерёнғоқ). Ерёнғоқнинг дуккаги тупроқ ичида етилади.
Дуккакда кўпинча бир нечта уруғ бўлиб, уруғбандчалари билан қорин чокига бирикади.
Ёввойи дуккакли ўсимликларнинг дуккаги тез буралиб очилади ва уруғлари сочилиб кетади.
📌 Демак:
Дуккак, дуккакли ўсимликлар, дуккакдошлар ✅
Дукак, дукакли ўсимликлар, дукакдошлар ❌
@oriftolib
Бояқиш ва боёқиш
Кўпчилигимиз бояқиш шаклини қўллаймиз ва шу сабабли ана шу вариант тўғри деб ўйлаймиз. Аслида тўғриси – боёқиш.
Боёқиш сўзи ачиниш уйғотувчи ҳолатли, бечора, шўрлик маъноларини англатади.
– Отанг боёқиш чарчаб, бўлганича бўлди, – деди она.
П. Турсун, Ўқитувчи.
Боёқиш кўп яхши одам эди; инсофли, ҳамиятли эди.
Ойбек, Танланган асарлар.
Бояқиш сўзини таниқли адиблар ҳам ишлатган, у изоҳли луғатга ҳам кирган. Лекин сўзнинг изоҳида унинг тўғри варианти боёқиш экани кўрсатиб ўтилган. Имло луғатидан эса бояқишга жой топилмаган. Шуларга асосланиб, ҳозирча сўзнинг боёқиш вариантигина тўғри дея оламиз.
Мен бояқишни ҳам боёқиш сўзининг вариантдоши сифатида луғатларга киритиш, уни ҳам тўғри деб ҳисоблаш тарафдориман. Бир сўзнинг турли талаффуз вариантлари луғатлардан жой олгани тажрибада бор ҳолат.
@oriftolib
Кўпчилигимиз бояқиш шаклини қўллаймиз ва шу сабабли ана шу вариант тўғри деб ўйлаймиз. Аслида тўғриси – боёқиш.
Боёқиш сўзи ачиниш уйғотувчи ҳолатли, бечора, шўрлик маъноларини англатади.
– Отанг боёқиш чарчаб, бўлганича бўлди, – деди она.
П. Турсун, Ўқитувчи.
Боёқиш кўп яхши одам эди; инсофли, ҳамиятли эди.
Ойбек, Танланган асарлар.
Бояқиш сўзини таниқли адиблар ҳам ишлатган, у изоҳли луғатга ҳам кирган. Лекин сўзнинг изоҳида унинг тўғри варианти боёқиш экани кўрсатиб ўтилган. Имло луғатидан эса бояқишга жой топилмаган. Шуларга асосланиб, ҳозирча сўзнинг боёқиш вариантигина тўғри дея оламиз.
Мен бояқишни ҳам боёқиш сўзининг вариантдоши сифатида луғатларга киритиш, уни ҳам тўғри деб ҳисоблаш тарафдориман. Бир сўзнинг турли талаффуз вариантлари луғатлардан жой олгани тажрибада бор ҳолат.
@oriftolib
👍1
Жунбишга келмоқ: жунбиш нима?
Жунбиш сўзи форсчадан олинган. Аслиятда ижтимоий ҳаракат; ҳаракатланиш, қимирлаш маъноларини англатади. Ўзбек тилида мустақил ишлатилмайди. Жунбишга келмоқ ёки жунбишга кирмоқ иборалари таркибида қўлланади. Ушбу иборалар қуйидаги маъноларни билдиради:
1️⃣ Ҳаракатга келмоқ, ҳаракатланмоқ.
Бу азамат иш бошланиши билан бутун водий янги бир жунбишга киради.
А. Қаҳҳор, Сароб.
2️⃣ Кўчма маънода: қўзғалмоқ, қайнамоқ.
Қалбида бир-бирига зид, асов ҳислар жунбишга келди.
📌 Демак:
Жунбишга келмоқ, жунбишга кирмоқ ✅
Жунбушга келмоқ, жунбушга кирмоқ, жумбушга келмоқ, жумбушга кирмоқ ❌
@oriftolib
Жунбиш сўзи форсчадан олинган. Аслиятда ижтимоий ҳаракат; ҳаракатланиш, қимирлаш маъноларини англатади. Ўзбек тилида мустақил ишлатилмайди. Жунбишга келмоқ ёки жунбишга кирмоқ иборалари таркибида қўлланади. Ушбу иборалар қуйидаги маъноларни билдиради:
1️⃣ Ҳаракатга келмоқ, ҳаракатланмоқ.
Бу азамат иш бошланиши билан бутун водий янги бир жунбишга киради.
А. Қаҳҳор, Сароб.
2️⃣ Кўчма маънода: қўзғалмоқ, қайнамоқ.
Қалбида бир-бирига зид, асов ҳислар жунбишга келди.
📌 Демак:
Жунбишга келмоқ, жунбишга кирмоқ ✅
Жунбушга келмоқ, жунбушга кирмоқ, жумбушга келмоқ, жумбушга кирмоқ ❌
@oriftolib
Қай бири тўғри?
Anonymous Quiz
60%
Тожмаҳал | Tojmahal
36%
Тож Маҳал | Toj Mahal
4%
Тож маҳал | Toj mahal
🔥2
Жўмард ва жумард
Бу икки сўз жувонмард сўзининг қисқарган шаклидир. Жувонмард форсчадан олинган бўлиб, аслиятда олийжаноб, мард киши; олийжаноб, мард маъноларини англатади. Ўзбек тилида икки хил маънога эга:
1️⃣ Мард, ботир, довюрак.
Лекин бу маънода қўллаш ҳозир эскирган.
2️⃣ Олийжаноб, олийҳиммат, ҳотам.
Жувонмард икки қисмдан иборат: жувон+мард. Жувон сўзи аслиятда ёш; умрининг ярмига ҳам етмаган одам ёки ҳайвон маъноларини билдиради. Лекин ўзбек тилида унинг мазмуни ўзгариб кетган. Эрли ёш аёл, тул хотин, иффатини йўқотган қиз маъноларига эга ва якка ҳолатда аёлларга нисбатан ишлатилади. Жувонмард сўзининг қисқартирилиб, жўмард ва жумардга айланганига шу ҳам таъсир кўрсатган бўлиши мумкин.
Мард сўзи ҳам форсчадан, аслиятда одам; эркак; ботир, жасур маъноларини билдиради. Ўзбекчада ботир, айтганининг устидан чиқадиган одам, бирор ишни қила оладиган киши каби маъноларни ташийди ва асосан эркакларга нисбатан ишлатилади.
Жувонмард ҳам, жўмард ва жумард ҳам асосан эркакларга нисбатан қўланади.
Изоҳли луғатга кўра, жўмард ва жумард жувонмард сўзининг биринчи маъносида ишлатилади.
❗️ Тилда асосан жўмард варианти қўлланади, лекин жумард ҳам хато эмас.
📌 Демак:
Жувонмард, жўмард, жумард ✅
Жўвонмард ❌
@oriftolib
Бу икки сўз жувонмард сўзининг қисқарган шаклидир. Жувонмард форсчадан олинган бўлиб, аслиятда олийжаноб, мард киши; олийжаноб, мард маъноларини англатади. Ўзбек тилида икки хил маънога эга:
1️⃣ Мард, ботир, довюрак.
Лекин бу маънода қўллаш ҳозир эскирган.
2️⃣ Олийжаноб, олийҳиммат, ҳотам.
Жувонмард икки қисмдан иборат: жувон+мард. Жувон сўзи аслиятда ёш; умрининг ярмига ҳам етмаган одам ёки ҳайвон маъноларини билдиради. Лекин ўзбек тилида унинг мазмуни ўзгариб кетган. Эрли ёш аёл, тул хотин, иффатини йўқотган қиз маъноларига эга ва якка ҳолатда аёлларга нисбатан ишлатилади. Жувонмард сўзининг қисқартирилиб, жўмард ва жумардга айланганига шу ҳам таъсир кўрсатган бўлиши мумкин.
Мард сўзи ҳам форсчадан, аслиятда одам; эркак; ботир, жасур маъноларини билдиради. Ўзбекчада ботир, айтганининг устидан чиқадиган одам, бирор ишни қила оладиган киши каби маъноларни ташийди ва асосан эркакларга нисбатан ишлатилади.
Жувонмард ҳам, жўмард ва жумард ҳам асосан эркакларга нисбатан қўланади.
Изоҳли луғатга кўра, жўмард ва жумард жувонмард сўзининг биринчи маъносида ишлатилади.
❗️ Тилда асосан жўмард варианти қўлланади, лекин жумард ҳам хато эмас.
📌 Демак:
Жувонмард, жўмард, жумард ✅
Жўвонмард ❌
@oriftolib
👍2
🤨4😢2
“Ёрдам берадиганлар кўпаяверсин”
Халқ таълими вазири Шерзод Шерматов телеграм каналида мактаблардаги муаммолар ва уларга раҳбарларнинг икки хил ёндашуви ҳақида тўхталиб ўтибди:
“Мактаблардаги моддий-техник ҳолат бўйича йиғилиб қолган муаммоларни кўплигини билганимиз учун ҳам барчани мактабга ёрдам беришга сафарбар қилиш ҳаракатидамиз. Лекин баъзилар бизнинг ички дардимизни юзимизга солиб, ўзини кўрсатишга ҳаракат қилишдан нарига ўта олмаяпти. Ҳар қандай мансабдор шахс, сенаторми, депутатми, вазирми ёки бошқа раҳбар агар ҳақиқатда Президентимиз чақириқларига кўра мактабга ёрдам бераман деса, ўз имкониятидан келиб чиқиб ҳам ёрдам бериш йўлларини топа олади.
Президентимиз топшириқларини тўғри тушунган раҳбарлар ўз имкониятларидан келиб чиқиб, бюджетдан ташқари маблағларни ҳам топиб, мактабларга чин дилдан ёрдам беришга ҳаракат қилаяптилар. Яқинда бир катта идора раҳбари мактабларга қўшимча телевизорлар бериш бўйича ташаббус кўрсатди, лекин ёритманглар деганига кимлигини айтмай қўя қоламиз.
Адлия вазири эса катта рақамлаштириш лойиҳаси тугаганидан кейин бўшаган 2,5 мингдан ортиқ компьютерни мактабларга ўтказишга ёрдам берди. Улар ўқитувчилар хоналарига қўшимча компьютер сифатида қўйилади. Бундан ташқари, куни кеча Шовот туманидаги Ал-Хоразмий номидаги Халқаро физика ва математика мактаб-интернатининг тубдан янгиланишига мактаб битирувчилари ва тадбиркорларни жалб қилиб, бюджетдан ташқари маблағлар ҳисобига хавас қилишга арзийдиган шароитлар яратишга ҳиссасини қўшди.
Мактаблардаги муаммоларимизни юзимизга солиш ўрнига, уларга ёрдам бериш имкониятларини топадиган шундай раҳбарлар ва инсонлар кўпаяверсин”.
Иқтибос тугади.
Менимча, оддий одамлар, блогерларнинг мактабдаги муаммоларни айтиши, кўтариб чиқиши нормал ҳолат. Лекин раҳбарлар муаммоларга ечим излаши ва топиши керак, уларнинг салоҳияти шунда билинади. Шунчаки муаммони санаб қўйиш ҳамманинг ҳам қўлидан келаверади.
@oriftolib
Халқ таълими вазири Шерзод Шерматов телеграм каналида мактаблардаги муаммолар ва уларга раҳбарларнинг икки хил ёндашуви ҳақида тўхталиб ўтибди:
“Мактаблардаги моддий-техник ҳолат бўйича йиғилиб қолган муаммоларни кўплигини билганимиз учун ҳам барчани мактабга ёрдам беришга сафарбар қилиш ҳаракатидамиз. Лекин баъзилар бизнинг ички дардимизни юзимизга солиб, ўзини кўрсатишга ҳаракат қилишдан нарига ўта олмаяпти. Ҳар қандай мансабдор шахс, сенаторми, депутатми, вазирми ёки бошқа раҳбар агар ҳақиқатда Президентимиз чақириқларига кўра мактабга ёрдам бераман деса, ўз имкониятидан келиб чиқиб ҳам ёрдам бериш йўлларини топа олади.
Президентимиз топшириқларини тўғри тушунган раҳбарлар ўз имкониятларидан келиб чиқиб, бюджетдан ташқари маблағларни ҳам топиб, мактабларга чин дилдан ёрдам беришга ҳаракат қилаяптилар. Яқинда бир катта идора раҳбари мактабларга қўшимча телевизорлар бериш бўйича ташаббус кўрсатди, лекин ёритманглар деганига кимлигини айтмай қўя қоламиз.
Адлия вазири эса катта рақамлаштириш лойиҳаси тугаганидан кейин бўшаган 2,5 мингдан ортиқ компьютерни мактабларга ўтказишга ёрдам берди. Улар ўқитувчилар хоналарига қўшимча компьютер сифатида қўйилади. Бундан ташқари, куни кеча Шовот туманидаги Ал-Хоразмий номидаги Халқаро физика ва математика мактаб-интернатининг тубдан янгиланишига мактаб битирувчилари ва тадбиркорларни жалб қилиб, бюджетдан ташқари маблағлар ҳисобига хавас қилишга арзийдиган шароитлар яратишга ҳиссасини қўшди.
Мактаблардаги муаммоларимизни юзимизга солиш ўрнига, уларга ёрдам бериш имкониятларини топадиган шундай раҳбарлар ва инсонлар кўпаяверсин”.
Иқтибос тугади.
Менимча, оддий одамлар, блогерларнинг мактабдаги муаммоларни айтиши, кўтариб чиқиши нормал ҳолат. Лекин раҳбарлар муаммоларга ечим излаши ва топиши керак, уларнинг салоҳияти шунда билинади. Шунчаки муаммони санаб қўйиш ҳамманинг ҳам қўлидан келаверади.
@oriftolib
Расул Ҳамзатов
Доғистоним менинг
Кўп юртларда бўлдим, хўб кездим жаҳон,
Сўнг уйимга қайтдим толиқиб, ҳорғин.
Бошим узра аста сўрди Доғистон:
“Бошқа ўлкаларга бўлдингми мафтун?”
Тоғ бошига чиқдим, тўлдириб кўксим,
Яйраб нафас олдим, сўнг бошладим сўз:
“Дунё кезиб турфа элларни кўрдим,
Лекин сен мен учун баридан азиз.
Севгимдан камроқ гап очганман, балки,
Ахир, янги гапмас севгию изҳор.
Мен сўзсиз севганман. Қўрққанман, чунки
Кўп айтилган сўздан тўкилар оҳор.
Агар ҳар бир ўғлон юраги ёниб,
Худди жарчи каби айтар бўлса роз,
Тоғу тошларинг ҳам зерикар аниқ,
Тинглашу акс садо қайтаришдан боз.
Сен кўзёшга чўмиб, қон ютган пайтда
Камгап ўғилларинг шартта тикиб жон,
Ўлимга кетдилар сенга онт айта,
Тинмасдан сўзлади қилич ва қалқон.
Урушлар тугагач, ўғлонлар бари
Ишга киришдилар индамай такрор.
Самимий севгисин пешона тери,
Ҳалол меҳнат билан этдилар изҳор.
Таълим бериб келдинг асрлар оша:
Сокин яша, лекин қалб бўлсин бутун.
Дединг: сўз қимматдир отдан ҳамиша,
Тоғлик эгарламас бежизга отин.
Бегона эллардан, сўз кўп ерлардан
Қайтгач, мен ҳам сира туролмайман жим.
Ахир, жўшқин дарё, тик ўнгирлардан
Сенинг овозингни тинглар юрагим!”
Рус тилидан
Ориф Толиб
таржимаси
@oriftolib
Доғистоним менинг
Кўп юртларда бўлдим, хўб кездим жаҳон,
Сўнг уйимга қайтдим толиқиб, ҳорғин.
Бошим узра аста сўрди Доғистон:
“Бошқа ўлкаларга бўлдингми мафтун?”
Тоғ бошига чиқдим, тўлдириб кўксим,
Яйраб нафас олдим, сўнг бошладим сўз:
“Дунё кезиб турфа элларни кўрдим,
Лекин сен мен учун баридан азиз.
Севгимдан камроқ гап очганман, балки,
Ахир, янги гапмас севгию изҳор.
Мен сўзсиз севганман. Қўрққанман, чунки
Кўп айтилган сўздан тўкилар оҳор.
Агар ҳар бир ўғлон юраги ёниб,
Худди жарчи каби айтар бўлса роз,
Тоғу тошларинг ҳам зерикар аниқ,
Тинглашу акс садо қайтаришдан боз.
Сен кўзёшга чўмиб, қон ютган пайтда
Камгап ўғилларинг шартта тикиб жон,
Ўлимга кетдилар сенга онт айта,
Тинмасдан сўзлади қилич ва қалқон.
Урушлар тугагач, ўғлонлар бари
Ишга киришдилар индамай такрор.
Самимий севгисин пешона тери,
Ҳалол меҳнат билан этдилар изҳор.
Таълим бериб келдинг асрлар оша:
Сокин яша, лекин қалб бўлсин бутун.
Дединг: сўз қимматдир отдан ҳамиша,
Тоғлик эгарламас бежизга отин.
Бегона эллардан, сўз кўп ерлардан
Қайтгач, мен ҳам сира туролмайман жим.
Ахир, жўшқин дарё, тик ўнгирлардан
Сенинг овозингни тинглар юрагим!”
Рус тилидан
Ориф Толиб
таржимаси
@oriftolib
Қай бири тўғри?
Anonymous Quiz
41%
Китоб вароғи | Kitob varogʻi
46%
Китоб варағи | Kitob varagʻi
14%
Иккови ҳам тўғри.
Donishmandning latifasi
Bir kishi bir guruh odamlarga ajoyib latifa aytib berdi. Hammalari miriqib, yayrab-yayrab kulishdi.
Bir necha daqiqadan soʻng u xuddi oʻsha latifani yana qaytarib aytib berdi. Lekin bu safar sanoqli kishigina kuldi xolos.
Latifa uchinchi bor qayta aytilganda hech kimning labiga tabassum inmadi.
Shunda nuroniy donishmand jilmayib, oʻtirganlarga dedi: “Bitta mutoyibani qayta eshitib kulmaysizlar, lekin nimaga bitta sabab yoki bahona boʻlsa, qayta-qayta yigʻlayverasizlar?”
Odamlar bunga nima deb javob berganlarini bilmaymiz. Bu savolga siz nima deb javob bergan boʻlardingiz?
👉 Ibratli hikoyalardan
@oriftolib
Bir kishi bir guruh odamlarga ajoyib latifa aytib berdi. Hammalari miriqib, yayrab-yayrab kulishdi.
Bir necha daqiqadan soʻng u xuddi oʻsha latifani yana qaytarib aytib berdi. Lekin bu safar sanoqli kishigina kuldi xolos.
Latifa uchinchi bor qayta aytilganda hech kimning labiga tabassum inmadi.
Shunda nuroniy donishmand jilmayib, oʻtirganlarga dedi: “Bitta mutoyibani qayta eshitib kulmaysizlar, lekin nimaga bitta sabab yoki bahona boʻlsa, qayta-qayta yigʻlayverasizlar?”
Odamlar bunga nima deb javob berganlarini bilmaymiz. Bu savolga siz nima deb javob bergan boʻlardingiz?
👉 Ibratli hikoyalardan
@oriftolib
👍2
Айёмингиз билан: айём нима?
Байрам кунларида “Айёмингиз билан!”, “Айёмларингиз қутлуғ бўлсин!” каби гапларни кўп эшитамиз. Айём ўзи нима?
Айём арабчадан олинган, аслиятда кунлар деган маънони англатади. Ўзбек тилида уч хил маънода қўлланади:
1️⃣ Кун; кунлар. Бу маънода китобий услубда ишлатилади, холос.
Бугун ҳар биримиз учун қутлуғ айём.
“Муштум”.
2️⃣ Байрам куни; байрам кунлари.
Улуғ айём. Айёмлари (айёмингиз) муборак!
3️⃣ Баъзи сўзлар билан қўлланиб, шу сўзлар билдирган вақт, фасл ва шу кабиларга оид он, кун, кунларни билдиради.
Баҳор айёмида гул гашт этарга бир чаман бўлса.
Фурқат.
Ўзи аслиятда кунлар деган маънони англатган айёмга ўзбекчада яна кўплик қўшимчаси қўшиб, айёмлар деймиз. Лекин бу ўзбек тили учун нормал ҳолат. Чунки биз айёмни бирликдаги сўз сифатида қабул қилганмиз.
@oriftolib
Байрам кунларида “Айёмингиз билан!”, “Айёмларингиз қутлуғ бўлсин!” каби гапларни кўп эшитамиз. Айём ўзи нима?
Айём арабчадан олинган, аслиятда кунлар деган маънони англатади. Ўзбек тилида уч хил маънода қўлланади:
1️⃣ Кун; кунлар. Бу маънода китобий услубда ишлатилади, холос.
Бугун ҳар биримиз учун қутлуғ айём.
“Муштум”.
2️⃣ Байрам куни; байрам кунлари.
Улуғ айём. Айёмлари (айёмингиз) муборак!
3️⃣ Баъзи сўзлар билан қўлланиб, шу сўзлар билдирган вақт, фасл ва шу кабиларга оид он, кун, кунларни билдиради.
Баҳор айёмида гул гашт этарга бир чаман бўлса.
Фурқат.
Ўзи аслиятда кунлар деган маънони англатган айёмга ўзбекчада яна кўплик қўшимчаси қўшиб, айёмлар деймиз. Лекин бу ўзбек тили учун нормал ҳолат. Чунки биз айёмни бирликдаги сўз сифатида қабул қилганмиз.
@oriftolib