Orif Tolib
11.3K subscribers
1.13K photos
104 videos
8 files
1.94K links
Soʻz. Tahrir. Savodxonlik.

Reklama boʻyicha:
👉 https://is.gd/elonlar

Boshqa sahifalarimiz:
👉 https://taplink.cc/oriftolib

Muallif haqida:
👉 https://oriftolib.uz/?p=575

Ijodiy ishlardan oʻgʻrincha foydalanilishiga rozi emasmiz.
Download Telegram
Xorijiy joy nomlari imlosi va erkinlik hissi

Xorijiy joy nomlarini yozishda koʻpincha ruschadan koʻchiramiz-qoʻyamiz. Nega bunday qilayotganimiz, aslida boshqacha yozilishi kerakligi haqida deyarli oʻylab koʻrmaymiz.

Rus tilida qoʻshma soʻz yoki sifatlovchili birikma shaklidagi joy nomlari asliyatda qoʻshib yoki ajratib yozilishidan qatʼi nazar, chiziqcha bilan yoziladi va bu rus tili uchun toʻgʻri. Masalan, rus tilida Oʻrtabuloq toponimi Урта-Булак shaklida, Mirzo Ulugʻbek tumani nomi Мирзо-Улугбекский район shaklida yoziladi. Oʻzbekchada esa qoʻshma soʻzlar va sifatlovchili birikmalar chiziqcha bilan yozilmaydi. Oʻzbek tili uchun juft va takror soʻzlarni chiziqcha bilan yozish xosdir.

Nyu York shahri nomini koʻpincha Nyu-York deb yozamiz. Asliyatda New York, Yangi York shahri degan maʼnoda. Sifatlovchili joy nomlari, masalan, Yangi Margʻilon, Koʻhna Urganch, Katta Qozirabod oʻzbek tilida ajratib yoziladi. Demak, nomi mazmunan oʻxshash boʻlgan Nyu Yorkni ham chiziqchasiz yozish zarur.

Kot dʼIvuar soʻzi fransuzchada République de Côte dʼIvoire shaklida yoziladi. Lekin ruscha variantida chiziqcha orttirilgan. Oʻzbek tilida chiziqcha kerak emas. D harfidan keyin kelgan apostrof belgisi rus tili alifbosida yoʻq. Lekin u yaqinda yozuvdagi yangi belgi turkumiga – noharfiy orfografik belgilar qatoriga kiritilibdi. Oʻzbek tilida ham shu va shunga oʻxshash holatlar imlo qoidalariga kiritilishi kerak.

Rio de Janeyro shahri nomi ham ruschada Rio-de-Janeyro shaklida yoziladi. Oʻzbekchada chiziqchalar mutlaqo ortiqcha. Bu shahar nomi portugalchada Rio de Janeiro shaklida yoziladi va yanvar daryosi maʼnosini beradi.

Mayli, kimlarningdir gʻashiga tegsa ham aytay. Hatto Sankt-Peterburg shahri nomini ham chiziqchasiz yozish kerak. U asli nemischa, dastlabki niderlandcha shakli Sankt Pieter Burch boʻlgan. Maʼnosi – Avliyo Pyotr shahri. Lekin buni qabul qilish oʻta-oʻta qiyin boʻlsa kerak. Mayli, chiziqcha bilan yozishga shu yerda istisno qilish mumkin. Kulkuliy aytmoqchi, bundan ortiqroq sevishni arganizm koʻtarmaydi 😄.

Odamning hayoti, faoliyati, fikrlashi erkin boʻlishi kerak va bu imloda ham aks etishi zarur deb hisoblayman.

Quyida baʼzi xorijiy joy nomlarining solishtirma imlosi berilyapti. Aslida ruschadagidan farqli yozilishi kerak boʻlgan joy nomlari juda koʻp.

👉 Toʻliq oʻqish

@oriftolib
👍9💯1
MFY va QFYlar nomi qanday yozilishi kerak?

“Oʻzbek tilining asosiy imlo qoidalari”ga koʻra, joy, korxona, tashkilot nomlari bosh harf bilan yoziladi. Qoidalarda mahalla, qishloq yoki ovul fuqarolar yigʻini nomi qanday yozilishi haqida aniq koʻrsatma yoʻq. Ammo mavjud koʻrsatma va qoidalarga tayangan holda bu masalani hal etish mumkin.

Joy nomlari, jumladan, qishloq va mahallalar nomi bosh harf bilan, qoʻshtirnoqsiz yoziladi: Qumbosti qishlogʻi, Katta Qashqar qishlogʻi, Yangihayot qishlogʻi, Yoyilma mahallasi, Quruvchilar mahallasi, Alixontoʻra Sogʻuniy mahallasi.

Ammo mahalla fuqarolar yigʻini mahalla emas, u – tashkilot, oʻzini oʻzi boshqarish organi. Qishloq yoki ovul fuqarolar yigʻini ham qishloq yoki ovul emas, tashkilot. Shu sababli ularni yozishda boshqa qoidaga tayanamiz.

Imlo qoidalariga koʻra, madaniy-maishiy va savdo korxonalariga, adabiyot va sanʼat asarlariga, sanoat va oziq-ovqat mahsulotlariga, shuningdek, transport vositalari, sport inshootlariga qoʻyilgan nomlar bosh harf bilan boshlanadi va qoʻshtirnoq bilan yoziladi.

Qoidalarda jamoat birlashmalari nomi alohida koʻrsatilmagan, korxonalar qayd etilgan, xolos. Lekin misollarda xayriya jamgʻarmasi (“Navroʻz”) nomi ham keltirilgan. Demak, alohida nomga ega boʻlsa, tashkilot va birlashmalar nomi ham qoʻshtirnoqda yoziladi.

Tashkilotga qoʻshimcha nom berilmagan holatlarda esa qoʻshtirnoq ishlatilmaydi.

Yuqoridagilardan xulosa: MFY va QFYlar tashkilot boʻlgani va ularga alohida nom berilgani sababli ularning nomi bosh harfda va qoʻshtirnoq ichida yoziladi:

“Iqbol” mahalla fuqarolar yigʻini, “Oltin vodiy” qishloq fuqarolar yigʻini.

📌 Demak:

“Mirishkor” MFY, “Kenagas” QFY, Mirishkor mahallasi, Kenagas qishlogʻi

Mirishkor MFY, Kenagas QFY, “Mirishkor” mahallasi, “Kenagas” qishlogʻi

👉 Toʻliq oʻqish

@oriftolib
👍4
Идеал эркак ўз аёлини идеал деб ҳисобловчи эркакдир.

Бернард Шоу

@oriftolib
👍5🤨1
Александр Пушкин (1799–1837) дафтар ёки қоғоз ҳошиясига ҳар хил ажи-бужи хатлар ёзишни хуш кўрган.

Иш пайтида лимонад ичмаса туролмаган. “Баъзан кечаси ёзадиган бўлса, бутун тунга етарли лимонад олиб чиқиб берардим”, деб эслайди шоирнинг уй хизматкори Никифор Федоров.

@oriftolib
👍2
Rihlat

Rihlat
so‘zi arabchadan olingan, asliyatda safar, sayohat; jo‘nash, ko‘chib ketish ma’nolarini bildiradi. O‘zbek tilida esa ko‘chish; o‘lish ma’nosida qo‘llanadi:

Odam esa gunoh-u savobning o‘rtasida, kuni bitganini bilmay, narigi dunyoga rihlat qiladi.
N. Qobil, “Unutilgan sohillar”.

Volida ham dorilfanodan dorilbaqoga rihlat qildilar.
“Mushtum”.

Hozirgi tilda ko‘chish ma’nosi ham asosan o‘lim mazmunini ifodalash uchun ishlatilyapti. Rihlat qildi iborasi aksariyat o‘rinlarda vafot etdi, dunyodan o‘tdi ma’nolarini anglatyapti.

📌 Demak,

Rihlat
Rixlat

👉 To‘liq o‘qish

@oriftolib
👍2
Ритм нима?

Ритм сўзи муайян изчиллик, кетма-кетлик асосида такрорланиб, алмашиниб келишни англатади. Масалан, уйдаги деразаларни хаёлга келтиринг. Дераза, девор, дераза, эшик, девор, дераза шаклида алмашиб келади. Битта уйга иккита дераза ўрнатилиши мумкин, лекин битта уйга киргани бир жойга иккита эшик қўйилмайди. Ана шу мантиқли, изчил тартиб ритмдир.

Шеъриятда ҳам ритм бор ва бу шеърнинг муҳим хусусиятларидан биридир. Ритм шеърдаги тўхтам, бўғин ва туроқларнинг изчиллигидир. Бу изчилик ва бир хил тартибга мисра ва бандларда ҳам риоя қилиш керак. Ритмнинг бузилиши оҳангнинг бузилишига олиб келади. Оҳанги бузилган шеър хусусиятини, таъсир кучини йўқотади. Масалан:

Деразамнинг олдида бир туп
Ўрик оппоқ бўлиб гуллади…

Шу парчадаги бўлиб сўзини олиб ташлаб, ўқиб кўрайлик:

Деразамнинг олдида бир туп
Ўрик оппоқ гуллади…

Мусиқийлик йўқолди, шундайми? Чунки биринчи мисрадаги туроқ тартиби (4+5) иккинчи мисрада бузилди (4+3).

Давоми бор...

@oriftolib
Расул Ҳамзатов

***
“Айтинг менга, айтинг, энг жирканч кимдир?”
“Титраб-қақшаб турган қўрқоқ бир эркак!”
“Айтинг-чи, ундан-да жирканчроқ кимдир?”
“Сукут сақлаб турган қўрқоқ бир эркак!”

***
Жуда ғалати-да насиба, тақдир,
Толе ҳам бемаврид кулади гоҳи.
Ейишга гўшт кўп-у, тишим йўқ ҳозир,
Атала ичгандим тишим бор чоғи.

***
Олов ва касаллик, қарзлар ва душман,
Томдан ўтган чакки, мусибат ва кин –
Фақат аҳмоқ одам, ақлини еган
Буларга менсимай қараши мумкин.

***
Нимага ўхшайди одамдаги нутқ?
Мен уни ёмғирга менгзагим келар:
Бир кун ёғса қутдир, иккинчи кун – қут,
Шундан сўнг тинмаса бир офат бўлар.

Рус тилидан
Ориф Толиб
таржимаси

@oriftolib
👍3
Дунёнинг етти мўъжизаси

Бир мактабда “Дунёнинг етти мўъжизаси” мавзусида дарс ташкил этилди.

Ўқувчиларга нимани мўъжиза деб ҳисоблашса, энг муҳим еттитасини ёзиш вазифаси топширилди.

Ҳамма дафтарларини топширди, фақат бир қизча ҳали ҳам ёзишни тугатмаган эди. Ўқитувчи: “Сенга кўмаклашворайми, қизим?” деб сўради ундан. Қизча: “Дунёда мўъжизалар шунақанги кўплигидан қайси бирини танлашни билмай кўп ўйландим”, деб жавоб берди. Шунда устози: “Қани, танлаганларингни ўқиб бер-чи”, деди унга. Қизча бирмунча вақт иккиланиб турди-да, сўнг ўқишга киришди:

“Мен учун дунёнинг етти мўъжизаси:
1️⃣ Кўриш.
2️⃣ Эшитиш.
3️⃣ Ҳаракатланиш.
4️⃣ Англаш.
5️⃣ Ҳис қилиш.
6️⃣ Кулиш.
7️⃣ Яхши кўриш”.

Бутун синфга сукунат чўкди.

“Ирфон”да чоп этилган.

@oriftolib
👍9
Татбиқ ва тадқиқ

Шу сўзларни ёзишда тез-тез хатога йўл қўйилади.

Татбиқ арабчадан олинган, ўзбек тилида амалда ишлатиш, қўллаш маъносини билдиради.

Татбиқ қилмоқ (ёки этмоқ) бирикмаси эса ишлатмоқ, қўлламоқ, ишга солмоқ маъноларини англатади.

Тадқиқ сўзи ҳам араб тилидан кирган, ўзбекчада чуқур, синчиклаб ўрганиш маъносида ишлатилади.

Тадқиқ қилмоқ (ёки этмоқ) бирикмаси илмий асосда, синчиклаб, чуқур текширмоқ, ўрганмоқ маъносига эга.

📌 Демак,

Татбиқ, татбиқи, татбиқ қилмоқ; тадқиқ, тадқиқи, тадқиқ қилмоқ

Тадбиқ, тадбиқи, тадбиқ қилмоқ; татқиқ, татқиқи, татқиқ қилмоқ

@oriftolib
Ритм нима?

Давоми. Бошланиши бу ерда.

Тўғри, баъзида истисно ҳолатлар ҳам бўлиб туради. Дейлик, байтнинг тўртинчи мисрасидаги бўғинлар сони бутун шеър давомида фарқланиши мумкин. Лекин шоир бунда туроқнинг ўзгариши шеърнинг оҳангдорлигига таъсир қилмаслигига эришиши керак. Бу катта маҳорат ва тажриба талаб қилади.

Бир-иккита истисно ҳолатни ҳисобга олмаганда, тажрибали шоирлар ҳам ритм талабларига бўйсунади.

Тартиби бузилган шеър – кучи камайган, оҳанрабоси йўқолган шеърдир.

Бир томондан, шеър дегани ўзи – тартибсизлик. Шеърда оддий нутқдаги сўз тартиби кўпинча бузилади. Масалан:

Новдаларни безаб ғунчалар,
Тонгда айтди ҳаёт отини.


мисрасини оддий оғзаки нутқ шаклига ўгирсак, “Ғунчалар тонгда новдаларни безаб, ҳаёт отини айтди” деган жумла ҳосил бўлади. Таъсири, жозибаси йўқолди, шундайми?

Шеър талаб қиладиган тартибсизликнинг ҳам ўз тартиби бор. Шунчаки сўз ўрнини алмаштириб қўйиш билан шеър ҳосил бўлмайди. Тартибдаги шеърни шеър қилувчи уйғунлик, изчиллик ритмдир.

👉 Тўлиқ ўқиш

@oriftolib
Суммот нима дегани?

Қўқон шаҳри атрофидаги туман ва қишлоқларда суммот сўзини катталар оғзидан суммотинг қурсин, суммотингга урай каби жумлаларда кўп эшитганман. Ушбу сўзнинг салбий маънода ишлатилиши билиниб турса ҳам, у англами нима экани тўғрисида анча ўйлаганман.

Бу сўзнинг негизини луғатлар ва туркий тилдаги асарлардан қидириб кўрамиз.

Ушбу сўз “Ўзбек тилининг этимологик луғати”да сумбат шаклида келиб, маъноси “келишган ташқи кўриниш, қад-қомат” деб кўрсатилган.

Манбаларда ушбу сўз “симба-”, яъни “чиройли кўринишга эга бўлмоқ” феълига от ясовчи қўшимчаси қўшилиб ясалган деб тахмин қилинади. Синба- феъли эса туркий тилдаги “қомат” маъносини англатувчи син отидан ясалган.

Манбаларга кўра, сумбат (шевалардаги суммот) сўзининг сïн+ба+т шаклида ясалган. Кейинчалик б ундоши таъсирида н ундоши м га алмашиб, сўз симбатга айланган ва у ҳозир сумбат шаклида ишлатилади. Демак сўз син+ба+т = синбат = симбат > симбат > сумбат шаклларига эга бўлган.

Эски уйғурчада ёзилган битикларда ҳам син сўзи учрайди.

Масалан: синим сунуким – бўйим, суякларим;

Маҳмуд Қошғарийнинг “Девон”ида ҳам бу сўз син шаклида бир ўринда келиб, “қад-қомат, бўй” маъносини билдирган:

Бодлуг синлиг киши – узун бўйли, келишган киши.

Ундан ташқари, 1969 йилда нашр қилинган “Древнетюркский словарь”нинг 107, 503-бетларида бод син сўзи учрайди. Қадимги туркий тилда қад-қомат маъносини англатган бу икки сўз жуфт сўз ўлароқ қўлланган. Кейинчалик эса сўзларнинг ўрни алмашган деган хулосалар бор.

Бод син > син бод > синбод > синбат.

“Шевашунос”дан.

@oriftolib
👍3
Yo‘qolgan hamyon

Bir kishi hamyoni yo‘qolganini payqab qoldi. Butun uyni qidirib, topolmagach, o‘g‘irlatdim degan xulosaga keldi. So‘nggi paytlarda uyiga kelganlarni birma-bir xayolidan o‘tkazdi va o‘g‘rini “topdi” – u qo‘shnining bolasi. U aynan hamyon yo‘qolishi arafasida uyiga kirgandi. Undan boshqa hech kim bu ishga qo‘l urishi mumkin emas.

Odam ko‘chada bolani ko‘rib qolib, uning xatti-harakatlarida shubhali alomatlarni sezdi. Bola o‘zini olib qochishga urinar, ko‘zlarini yashirar, bir so‘z bilan aytganda, har bir harakati o‘g‘riniki kabi edi. Lekin odamda ochiq-oydin isbot yo‘q, shu sababli nima qilishini bilmasdi. Har gal uchrashganida bola yanada aybdorroq ko‘rinar, uning esa g‘azabi ortardi.

Nihoyat toqati toq bo‘ldi. Qo‘shninikiga kirib, bor gapni aytishga qaror qildi. Xuddi shu payt xotini suyunchilab qoldi:

– Qarang, dadasi, karavot tagidan nimani topdim, – dedi va yo‘qolgan hamyonni uzatdi.

Pullardan bir so‘m ham kamaymagan – hammasi joyida edi.

Ertasi kuni u yana qo‘shnining bolasini uchratdi: na harakati, na qilig‘i, na gap-so‘zi o‘g‘rinikiga o‘xshar edi...

“Yosh kuch”da chop etilgan.

@oriftolib
👍3
Ишга киришда сўраладиган ҳужжатларнинг кўпи – ортиқча

Ишга киришда талаб этиладиган ҳужжатлар ҳақида анчадан бери ёзмоқчи бўлиб юргандим. Ҳақиқатан, объективка-маълумотномага ўхшаш ҳужжатлар аллақачон умрини ўтаб бўлган. Замонавий дунёда ишга кирмоқчи бўлган номзоддан резюме олинади. Резюмеда шахсий маълумотномадаги каби қариндош-уруғлар кўрсатилмайди. Аслида ҳам ишчининг ўзи кимлиги, малакаси қай даражадалиги муҳим-ку иш берувчи учун.

Бизда урф бўлган объективка-маълумотномаларда сиёсий партияларга аъзолик, миллати кабилар ҳам кўрсатилади. Нимага кераклигига ҳайронман. Партияга аъзолик лавозимда ўсишга таъсир қиладиган пайтлар аллақачон ўтган-ку.

Амалдаги шахсий маълумотномалар ходимнинг салоҳияти, қобилияти ҳақида етарлича маълумот бера олмайди. Унда қандай ютуқларга эришганингиз, соҳа бўйича қандай ишларни бажарганингиз, қандай лойиҳаларда қатнашганингизни кўрсата олмайсиз. Шахсий маълумотномани намуна бўйича тайёрлайман десангиз, унда ҳатто телефон рақами ёки электрон манзил ёзадиган жой ҳам йўқ. Чунки у эски замон ҳужжати-да.

Идора ва ташкилотларда, айниқса давлат идораларида ходимнинг шахсий ҳужжатлари йиғмажилди юритилади. “Давлат тилида иш юритиш” китобида кўрсатилишича, бу йиғмажилддан кадрларни ҳисобга олиш бўйича шахсий варақа ёки сўровнома, таржимаи ҳол, шахсий варақага қўшимча, шахсий маълумотнома ва бошқа ҳужжатлар ҳам ўрин олади. Тўғри, бу ҳужжатларни талаб қилиш Меҳнат кодексида кўрсатилмаган, лекин амалиётда кенг қўлланади.

Юқорида саналганлардан объективка, таржимаи ҳол, шахсий варақа ва сўровнома бир-бирига ўхшаш маълумотларни айнан такрорлайди. Таржимаи ҳол, шахсий варақа ва сўровномада ҳам худди объективкадагига ўхшаб қариндошларингиз, ишлаган ва ўқиган жойларингиз, партияларга алоқадорлигингиз, тил билишингиз кўрсатилиши керак. Қайта ва қайта.

Шахсий варақада чет элларда бўлган-бўлмаганингиз, сўровномада судланган-судланмаганингизни ҳам билдириб ўтишингиз керак.

Албатта, янги ишни бундай қоғозбозлик, кераксиз саволларга бир неча бор жавоб ёзиш билан бошлаш ходимнинг кайфиятига салбий таъсир қилади. Бу шунчаки кайфият иши эмас, ортиқча чиқим ҳамдир.

Ходим сарфлайдиган вақт ҳам умр исрофидан бошқа нарса эмас.

Хўш, муаммони кўрсатгандан кейин ечимни ҳам айтиш керак-да. Таклифим ушмундоқ:

1️⃣ Ишга киришда юқоридаги ҳужжатларнинг ҳеч бирини талаб қилмаслик. Фақат резюме сўраш. Резюмеда нималар акс этиши кераклигини инглиз, немис ва рус тилларидаги вариантларидан ўрганиб, тавсия ишлаб чиқиш мумкин. Тавсияни Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги тайёрлагани яхшироқ, менимча.

2️⃣ Барча ҳужжатларни, ҳатто аризани ҳам электрон кўринишга ўтказиш ва буни электрон имзо билан тасдиқлаш. Бу жараён my.gov.uz ёки my.mehnat.uz тизими орқали амалга оширилса, янада яхши.

3️⃣ Корхона ва ташкилотларда қоғозбозлик билан боғлиқ ҳолатларни камайтириш борасида аввало масъул ташкилотларнинг ўзи хайрихоҳ ва ташаббускор бўлиши керак.

👉 Тўлиқ ўқиш

@oriftolib
🔥1
Мавжудот

Бу сўз араб тилидан кирган, аслиятда барча бор бўлган, аниқ нарсаларни англатади. Ўзбек тилида олам, табиатда бор нарсалар мажмуи, дунёда мавжуд нарсалар, бутун борлиқ маъноларида қўлланади.

Мавжудот асосан китобий тилда ишлатилади:

Мавжудотнинг жони – сув.
Х. Расул, Бахт нашъаси.

📌 Демак,

Мавжудот
Мавжудод

@oriftolib
👍1
#Ёш_ижодкорларга_маслаҳат

Рей Бредбери:

Умрингиз кутубхонада ўтсин, компютер қаршисида эмас!

Олий маълумот олиш Рей Бредберига насиб этмади. У, ўз ибораси билан айтганда, олий ўқув юртини эмас, “кутубхонани тугатган”ди. Ана шундай ўқиш-ўрганишлар натижасида ёзувчи 28 ёшида ҳар томонлама кенг билимга эга бўлган.

Билим оламан, ўрганаман деган одам учун китобдан кўра яқин ва беминнат ёрдамчи йўқ. Улар сизни росмана бойитади ва ўстиради.

@oriftolib
👍2
Мана: вергул керакми ёки йўқ?

Мана сўзидан кейин вергул ишлатиладиган ҳолатлар ҳам, ишлатилмайдиган ҳолатлар ҳам бор. Бу масалани изоҳли луғат, ҳозирги ўзбек адабий тили йўналишидаги китоблардан ўрганиб чиқдим. Топган маълумотларим асосида қуйидаги хулосалар ҳосил бўлди.

Вергул керак:

1️⃣ Мана сўзи алоҳида таъкидни билдирганда:

Мана, бошқарма план бўлимида уни роса қизартиришди.
С. Аҳмад, Бош оғриғи.

2️⃣ Мана сўзида кўрсатиш маъносидан кўра таъкид маъноси кўпроқ ифодаланган ўринларда ҳам вергул қўйиш мантиқан тўғри бўлади:

Мана, сўраган китобингизни олиб келдим.

Вергул керак эмас:

1️⃣ Сўзловчининг қўлида ёки яқинида турган жонли ёки жонсиз предметни, бўлаётган ёки бўлиб ўтган воқеа, ҳодисани кўрсатишда ишлатилганда:

Мана сўраган китобингиз. Мана кечаги айтган ўртоғим. Бу масалани мана сен яхши биласан.

2️⃣ Сўз кўрсатиш олмошлари олдида келганда:

Мана бу ерда катта мактаб қурилади. Олим мана шу масала юзасидан маъруза қилмоқчи.

3️⃣ Ундов гапда ҳайрат, киноя, таажжуб каби маъноларни билдирганда:

Ана ҳусну мана малоҳат! Мана бамаънилик! Мана илму қобилият!
Мирмуҳсин, Меъмор.

@oriftolib
👍1
Ёқилғи ва ёнилғи

Бу икки сўз мазмун жиҳатидан бир-бирига яқин. Лекин маъно қирралари фарқланади.

Ёнилғи ёнадиган суюқ модда, суюқ ёқилғини билдиради. Бензин, керосин, солярка ва шу каби маҳсулотлар ёнилғи саналади.

Ёқилғи эса иссиқлик энергияси олиш учун ёқиладиган ашёни англатади.

Ёнилғи ўрнида ёқилғи сўзини ишлатиш таҳрир нуқтаи назаридан хато. Дейлик, нон ҳам, шўрва ҳам моҳиятига кўра бир ишни бажаради – қорин тўйғазади. Лекин нонни ичиб бўлмайди, шўрвани эса ичиш мумкин. Шу сингари ёқилғи-мойлаш маҳсулотлари, автомобилларга ёқилғи қуйиш шохобчаси, жамоат транспорти ёқилғисини тежаш каби ибораларда ёқилғи ўрнида ёнилғи сўзини ишлатиш яхшироқ ва тўғрироқдир.

Миллий энциклопедия икки тушунча фарқини бундай тушунтирган:

Двигателларда ишлатиладиган ёқилғи, масалан, бензин, керосин, ядро ёқилғиси, реактив ёқилғи ва бошқалар ёнилғи деб аталади”.

📌 Демак,

Ёнилғи-мойлаш маҳсулотлари, автомобилларга ёнилғи қуйиш шохобчаси, бензин ёнилғиси

👉 Тўлиқ ўқиш

@oriftolib
👍4