آشنایی با کشور عراق _بخش اول
دوران استعمار، پادشاهی و جمهوری در عراق
در این مطلب به بخشی از تاریخ عراق از سلطه بیگانگان و استعمار انگلیس در عراق و پس از آن دوران پادشاهی و به جمهوریت رسیدن قدرت در این کشور خواهیم پرداخت.
استعمار بریتانیا
با شروع جنگ جهانی اول، انگلیسی‌ها به بهانه جلوگیری از نفوذ آلمان با ارتشی بزرگ و پیشرفته وارد عراق شدند و در آغاز جنگ در نوامبر 1914،شهر عماره و بصره و در ژوئن سال 1915 شهر ناصریه را به اشغال خود درآوردند. ارتش انگلیس در سال 1916 در نزدیکی بغداد متحمل شکست شد اما مجددا در اوایل سال 1917 اشغال را آغاز کردند و وارد بغداد شدند.
شهر موصل در شمال عراق در 11 مارس 1917 به دست انگلیسی‌ها سقوط کرد و در نوامبر سال 1918، عراق به طور کامل تحت تصرف انگلیس درآمد. در ژوئیه سال 1920، در اعتراض به حضور انگلیسی‌ها، انقلابی در عراق شکل گرفت. این قیام، پیروزی مردم عراق علیه استعمار بود که به انقلاب سال بیست (ثورة العشرین) شهرت یافت و بریتانیا را بر آن داشت تا یک دولت پادشاهی موقت تشکیل دهد. اداره این دولت بر عهده شورای وزیران عراق و تحت نظارت عالی حاکم بریتانیا بود. در سال 1921، «فیصل اول» در یک همه‌پرسی عمومی به عنوان پادشاه عراق انتخاب شد.
پادشاهی و استقلال
در دوره استعمار توسط انگلیس، ارتش این کشور به بهانه تهدید کردها و حمایت ترک‌ها از آنها، به حضور خود در عراق ادامه داد. با این‌حال همزمان با این حضور، نارضایتی‌ها و قیام علیه انگلیس نیز ادامه داشت. این اوضاع باعث شد تا «شاه فیصل اول» برای کاهش شورش‌ها، از انگلیس درخواست انعقاد پیمان اتحاد با عراق را کند. با موافقت انگلیس، پیمان اتحاد در سال 1922 امضا و اولین انتخابات پارلمان عراق در سال 1925 برگزار شد. در سال 1931، با کشف نفت در عراق، توافقنامه‌های بین‌المللی میان کشورهای عراق، آلمان، فرانسه و آمریکا به تصویب رسید.
سپس در اکتبر سال 1932، عراق پس از موافقت انگلیس به عضویت سازمان ملل درآمد. در همان سال قَیمومیت انگلستان بر عراق به پایان رسید و این کشور رسماً به استقلال دست یافت. شاه ملک فیصل در سال 1933 درگذشت و فرزندش«غازی بن فیصل» ملقب به شاه غازی اول جانشین وی شد. شاه غازی دومین پادشاه عراق از سلسله هاشمی بود. او بر عکس پدرش رویه ضد انگلیسی را در پیش گرفت. وی فعالیت احزاب را ملغی کرد و کشور را تحت سلطه خود درآورد. شاه غازی به حکومت خود ادامه داد تا اینکه در سال 1939 در یک سانحه رانندگی درگذشت.
انقلاب علیه انگلیس
از سال 1939 تا 1945، فضای کشور عراق تحت تاثیر انقلاب «رشید گیلانی» بود. پس از درگذشت شاه غازی، فرزندش، سلطان فیصل دوم که سه سال بیشتر نداشت، قدرت را تحت سرپرستی به‌دست گرفت. اما در اصل نوری سعید کسی بود که با حمایت انگلیس دولت را اداره می‌کرد. در مارس 1940، رشید عالی گیلانی که از پشتیبانی افسران طرفدار آلمان بهره می‌برد، به نخست‌وزیری رسید و سفارت ایتالیا در بغداد در همان سال تبدیل به مرکز مهم اطلاعاتی برای متحدین علیه متفقین در خاورمیانه شد. رفتارهای گیلانی باعث شد تا دولت بریتانیا در ماه دسامبر 1940 تحریم‌های اقتصادی و نظامی علیه عراق اجرا کند. رشید گیلانی در ژانویه 1941 از سمت خود استعفا داد.
چندی بعد در 2 مه 1941، انقلابی علیه حضور انگلیس در عراق به رهبری رشید گیلانی صورت گرفت و پس از فرار نوری سعید به خارج از عراق، دولت جدیدی شکل گرفت؛ هرچند این انقلاب نتوانست مقاومت خود را ادامه دهد و انگلستان دوباره زمام امور را به دست گرفت. آنان سران ارتش را اعدام کردند که این اقدام زمینه انقلاب 1958 محسوب می‌شد. در این زمان قرارداد یک آتش‌بس منعقد شد که انگلیس را قادر می‌ساخت تا دوباره کنترل عراق را به‌دست گیرد. در این دوره، حکومتی حامی انگلیس با ریاست «جمیل مدفعی» تشکیل شد که با استعفای زود هنگام وی، نوری سعید به جانشینی او رسید. در نهایت در سپتامبر 1943 عراق علیه قدرت‌های محور، اعلام جنگ کرد.
شورش های داخلی
قبایل کرد، در دوره‌های زمانی مختلف دست به قیام علیه حکومت مرکزی زدند که یکی از آنها انقلاب بین سال‌های 1945 تا 1946 میلادی است که با حمایت روسیه صورت گرفت. در آن زمان انگلیس برای تأمین امنیت و حفاظت از منابع نفت عراق، نیروهایی را به این کشور اعزام کرد. پس از پایان انقلاب، کردها در سال 1947، نوری سعید را برای ایجاد اتحاد بین عراق و اردن وارد مذاکره با پادشاه اردن کردند که این مذاکرات منجر به برقراری پیمان برادری بین دو کشور شد. این پیمان زمینه همکاری نظامی بین عراق و اردن را فراهم کرد که نهایتا در سال 1948 منجر به مشارکت ارتش عراق در جنگ با ارتش اردن علیه اسرائیل شد.
دوران استعمار، پادشاهی و جمهوری در عراق
در این مطلب به بخشی از تاریخ عراق از سلطه بیگانگان و استعمار انگلیس در عراق و پس از آن دوران پادشاهی و به جمهوریت رسیدن قدرت در این کشور خواهیم پرداخت.
استعمار بریتانیا
با شروع جنگ جهانی اول، انگلیسی‌ها به بهانه جلوگیری از نفوذ آلمان با ارتشی بزرگ و پیشرفته وارد عراق شدند و در آغاز جنگ در نوامبر 1914،شهر عماره و بصره و در ژوئن سال 1915 شهر ناصریه را به اشغال خود درآوردند. ارتش انگلیس در سال 1916 در نزدیکی بغداد متحمل شکست شد اما مجددا در اوایل سال 1917 اشغال را آغاز کردند و وارد بغداد شدند.
شهر موصل در شمال عراق در 11 مارس 1917 به دست انگلیسی‌ها سقوط کرد و در نوامبر سال 1918، عراق به طور کامل تحت تصرف انگلیس درآمد. در ژوئیه سال 1920، در اعتراض به حضور انگلیسی‌ها، انقلابی در عراق شکل گرفت. این قیام، پیروزی مردم عراق علیه استعمار بود که به انقلاب سال بیست (ثورة العشرین) شهرت یافت و بریتانیا را بر آن داشت تا یک دولت پادشاهی موقت تشکیل دهد. اداره این دولت بر عهده شورای وزیران عراق و تحت نظارت عالی حاکم بریتانیا بود. در سال 1921، «فیصل اول» در یک همه‌پرسی عمومی به عنوان پادشاه عراق انتخاب شد.
پادشاهی و استقلال
در دوره استعمار توسط انگلیس، ارتش این کشور به بهانه تهدید کردها و حمایت ترک‌ها از آنها، به حضور خود در عراق ادامه داد. با این‌حال همزمان با این حضور، نارضایتی‌ها و قیام علیه انگلیس نیز ادامه داشت. این اوضاع باعث شد تا «شاه فیصل اول» برای کاهش شورش‌ها، از انگلیس درخواست انعقاد پیمان اتحاد با عراق را کند. با موافقت انگلیس، پیمان اتحاد در سال 1922 امضا و اولین انتخابات پارلمان عراق در سال 1925 برگزار شد. در سال 1931، با کشف نفت در عراق، توافقنامه‌های بین‌المللی میان کشورهای عراق، آلمان، فرانسه و آمریکا به تصویب رسید.
سپس در اکتبر سال 1932، عراق پس از موافقت انگلیس به عضویت سازمان ملل درآمد. در همان سال قَیمومیت انگلستان بر عراق به پایان رسید و این کشور رسماً به استقلال دست یافت. شاه ملک فیصل در سال 1933 درگذشت و فرزندش«غازی بن فیصل» ملقب به شاه غازی اول جانشین وی شد. شاه غازی دومین پادشاه عراق از سلسله هاشمی بود. او بر عکس پدرش رویه ضد انگلیسی را در پیش گرفت. وی فعالیت احزاب را ملغی کرد و کشور را تحت سلطه خود درآورد. شاه غازی به حکومت خود ادامه داد تا اینکه در سال 1939 در یک سانحه رانندگی درگذشت.
انقلاب علیه انگلیس
از سال 1939 تا 1945، فضای کشور عراق تحت تاثیر انقلاب «رشید گیلانی» بود. پس از درگذشت شاه غازی، فرزندش، سلطان فیصل دوم که سه سال بیشتر نداشت، قدرت را تحت سرپرستی به‌دست گرفت. اما در اصل نوری سعید کسی بود که با حمایت انگلیس دولت را اداره می‌کرد. در مارس 1940، رشید عالی گیلانی که از پشتیبانی افسران طرفدار آلمان بهره می‌برد، به نخست‌وزیری رسید و سفارت ایتالیا در بغداد در همان سال تبدیل به مرکز مهم اطلاعاتی برای متحدین علیه متفقین در خاورمیانه شد. رفتارهای گیلانی باعث شد تا دولت بریتانیا در ماه دسامبر 1940 تحریم‌های اقتصادی و نظامی علیه عراق اجرا کند. رشید گیلانی در ژانویه 1941 از سمت خود استعفا داد.
چندی بعد در 2 مه 1941، انقلابی علیه حضور انگلیس در عراق به رهبری رشید گیلانی صورت گرفت و پس از فرار نوری سعید به خارج از عراق، دولت جدیدی شکل گرفت؛ هرچند این انقلاب نتوانست مقاومت خود را ادامه دهد و انگلستان دوباره زمام امور را به دست گرفت. آنان سران ارتش را اعدام کردند که این اقدام زمینه انقلاب 1958 محسوب می‌شد. در این زمان قرارداد یک آتش‌بس منعقد شد که انگلیس را قادر می‌ساخت تا دوباره کنترل عراق را به‌دست گیرد. در این دوره، حکومتی حامی انگلیس با ریاست «جمیل مدفعی» تشکیل شد که با استعفای زود هنگام وی، نوری سعید به جانشینی او رسید. در نهایت در سپتامبر 1943 عراق علیه قدرت‌های محور، اعلام جنگ کرد.
شورش های داخلی
قبایل کرد، در دوره‌های زمانی مختلف دست به قیام علیه حکومت مرکزی زدند که یکی از آنها انقلاب بین سال‌های 1945 تا 1946 میلادی است که با حمایت روسیه صورت گرفت. در آن زمان انگلیس برای تأمین امنیت و حفاظت از منابع نفت عراق، نیروهایی را به این کشور اعزام کرد. پس از پایان انقلاب، کردها در سال 1947، نوری سعید را برای ایجاد اتحاد بین عراق و اردن وارد مذاکره با پادشاه اردن کردند که این مذاکرات منجر به برقراری پیمان برادری بین دو کشور شد. این پیمان زمینه همکاری نظامی بین عراق و اردن را فراهم کرد که نهایتا در سال 1948 منجر به مشارکت ارتش عراق در جنگ با ارتش اردن علیه اسرائیل شد.
عراق پیمان آتش بسی که توسط اعراب با اسرائیل در 11 مه 1949 امضا شده بود را نپذیرفت و بین سال‌های 1949 تا 1958 میلادی شاهد شورش‌ها و وقایع مهم داخلی و خارجی متعددی بود.
از جمله این وقایع می‌توان به شورش کارگران شرکت نفت عراق در سال 1948، انقلاب ژانویه که منجر به انعقاد معاهده «پورتسموت» میان عراق و انگلیس شد و قیام اکتبر 1952 که در آن مردم خواستار انتخابات مستقیم و محدود کردن قدرت‌های پادشاه بودند، اشاره کرد.
در سال 1957، شیعیان معترض عراقی توانستند پس از سال‌ها فعالیت سیاسی نظام‌مند، «حزب الدعوه» عراق را تشکیل دهند و اعلام موجودیت سیاسی کنند. همچنین در این سال عراق و ترکیه موافقت‌نامه امنیتی بغداد را امضا کردند که بریتانیا، پاکستان و ایران نیز به آن پیوستند. عراق و اردن در 12 فوریه 1958 یک پیمان اتحاد به امضا رساندند.
سقوط پادشاهی و انقلاب جمهوری
همزمان با تشکیل حزب الدعوه توسط شیعیان معترض عراقی در سال 1957، انقلابی به رهبری عبدالکریم قاسم شکل گرفت. عبدالکریم قاسم که فردی نظامی با عقاید چپ‌گرایانه بود پس از نشستن بر مسند قدرت، ملک فیصل و کلیه افراد خاندان سلطنتی، نوری سعید نخست وزیر عراق و بسیاری از مقامات کابینه را به قتل رساند. به این ترتیب وی به حکومت پادشاهی عراق پایان داد و حکومت جمهوری را در عراق برقرار کرد. حکومت جمهوری عراق به ریاست محمد نجیب ربیعی و نخست وزیری عبدالکریم قاسم شکل گرفت.
در پی این اتفاقات در سال 1959و 1960 عراق به ترتیب از پیمان اتحاد با اردن و ترکیه خارج شد. در سال 1963 پس از آنکه عبدالسلام عارف به کمک «حزب بعث»، عبدالکریم قاسم را به قتل رساند، حکومت عراق را به دست گرفت ولی بعد از مدتی خود نیز به مخالفت با این حزب پرداخت.
در سال 1966 عارف در یک سانحه هوایی با هلیکوپتر کشته شد و برادرش ژنرال عبد الرحمن محمد عارف به عنوان جانشین وی به سمت ریاست جمهوری منصوب شد.
برچسب ها:# پادشاهی عراق# دوران استعمار در عراق# استعمار انگلیس# اعلام جمهوریت در عراق# تاریخ عراق
https://t.iss.one/najva_iraq_studies
از جمله این وقایع می‌توان به شورش کارگران شرکت نفت عراق در سال 1948، انقلاب ژانویه که منجر به انعقاد معاهده «پورتسموت» میان عراق و انگلیس شد و قیام اکتبر 1952 که در آن مردم خواستار انتخابات مستقیم و محدود کردن قدرت‌های پادشاه بودند، اشاره کرد.
در سال 1957، شیعیان معترض عراقی توانستند پس از سال‌ها فعالیت سیاسی نظام‌مند، «حزب الدعوه» عراق را تشکیل دهند و اعلام موجودیت سیاسی کنند. همچنین در این سال عراق و ترکیه موافقت‌نامه امنیتی بغداد را امضا کردند که بریتانیا، پاکستان و ایران نیز به آن پیوستند. عراق و اردن در 12 فوریه 1958 یک پیمان اتحاد به امضا رساندند.
سقوط پادشاهی و انقلاب جمهوری
همزمان با تشکیل حزب الدعوه توسط شیعیان معترض عراقی در سال 1957، انقلابی به رهبری عبدالکریم قاسم شکل گرفت. عبدالکریم قاسم که فردی نظامی با عقاید چپ‌گرایانه بود پس از نشستن بر مسند قدرت، ملک فیصل و کلیه افراد خاندان سلطنتی، نوری سعید نخست وزیر عراق و بسیاری از مقامات کابینه را به قتل رساند. به این ترتیب وی به حکومت پادشاهی عراق پایان داد و حکومت جمهوری را در عراق برقرار کرد. حکومت جمهوری عراق به ریاست محمد نجیب ربیعی و نخست وزیری عبدالکریم قاسم شکل گرفت.
در پی این اتفاقات در سال 1959و 1960 عراق به ترتیب از پیمان اتحاد با اردن و ترکیه خارج شد. در سال 1963 پس از آنکه عبدالسلام عارف به کمک «حزب بعث»، عبدالکریم قاسم را به قتل رساند، حکومت عراق را به دست گرفت ولی بعد از مدتی خود نیز به مخالفت با این حزب پرداخت.
در سال 1966 عارف در یک سانحه هوایی با هلیکوپتر کشته شد و برادرش ژنرال عبد الرحمن محمد عارف به عنوان جانشین وی به سمت ریاست جمهوری منصوب شد.
برچسب ها:# پادشاهی عراق# دوران استعمار در عراق# استعمار انگلیس# اعلام جمهوریت در عراق# تاریخ عراق
https://t.iss.one/najva_iraq_studies
آشنائی با تاریخ کشور#عراق_بخش دوم
دوران حزب بعث تا سقوط صدام
در این نوشتار به بررسی و شرح اتفاقات از شروع انقلاب حزب بعث در عراق در سال 1968 و سلطه صدام حسین و در پی آن جنگ ایران با عراق، جنگ خلیج فارس، انقلاب شعبانیه و نهایتا سقوط حکومت صدام می‌پردازیم.
انقلاب حزب بعث
حزب بعث با هماهنگی برخی عناصر غیربعثی،کودتای موفقیت‌آمیزی را در 17 ژوئیه 1968 ترتیب داد. طی این کودتا، دولت عارف سرنگون و احمد حسن البکر، ریاست جمهوری را به دست گرفت. در این زمان، گرایش سیاست‌های عراق به سوی شوروی سابق بود. همزمان با به قدرت رسیدن حزب بعث، عراق وارد دوره جدیدی از تاریخ خود شد و به یک تغییر کیفی در اجرای برنامه‌های توسعه خود دست یافت. در سال 1971، مرزهای عراق با اردن بسته شد و در سال 1972 عراق و شوروی سابق با انعقاد قراردادی 15 ساله، سطح همکاری‌های خود را در زمینه‌های اقتصادی، نظامی و سیاسی ارتقا دادند. همچنین در این سال عراق شرکت نفت خود را ملی اعلام کرد.
در سال 1974، دولت البکر به طور یک‌جانبه، قانون خودمختاری کردها را اعلام کرد که طی آن توانستند در پارلمان و هیئت وزرا شرکت کنند. در مارس 1974، تنش با کردها در شمال عراق از سر گرفته شد که گفته می‌شد کردها در این زمان از حمایت ایران برخوردار بودند. پس از آنکه عراق برخی از امتیازات مربوط به منازعه مرزی با ایران را به امضای «توافقنامه الجزایر» در سال 1975 رساند، ایران حمایت‌های خود را از کردها متوقف کرد و با این کار، تنش‌ها کاهش یافت. به موجب این قرارداد، ایران در ازای حمایت نکردن از کردها، امتیاز نظارت بر اروندرود را به دست آورد.
در سال 1978، «احمد حسن البکر» تلاش کرد تا روابط نزدیکی با سوریه برقرار کند. در سال 1979 میلادی (1357 شمسی) و همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، اختلافات البکر و معاونش،صدام حسین بالا گرفت. سرانجام پس از کناره‌گیری احمد حسن البکر از ریاست جمهوری، «صدام حسین» این سمت را به دست گرفت.
جنگ ایران و عراق
جنگ عراق و ایران با تجاوز ارتش تحت رهبری صدام حسین به ایران آغاز شد و نزدیک به 8 سال به طول انجامید که به‌عنوان یکی از طولانی‌ترین جنگ‌ها در قرن بیستم میلادی شناخته می‌شود. جنگ ایران و عراق به طور رسمی در 31 شهریور 1359، برابر با 22 سپتامبر 1980 آغاز شد؛ این در حالی است که مقامات عراقی معتقد بودند که جنگ از 13 شهریور 1359، برابر با 4 سپتامبر 1980 با حملات ایران به شهرهای مرزی عراق آغاز شده است. در این زمان، صدام حسین، تعهدات خود به پیمان 1975 الجزایر را کنار گذاشت و با حمله به خاک ایران، آتش جنگ را برافروخت.
در سال‌های آغازین جنگ ایران و عراق، اسرائیل در ژوئن 1981 راکتور هسته‌ای عراق را بمباران کرد. در سال 1984 نیز سلاح‌های شیمیایی توسط عراق در جنگ استفاده شد و هر دو کشور حتی کشتی‌های غیرنظامی یکدیگر را نابود کردند. در 16 مارس 1988 که مصادف با ماه‌های پایانی جنگ ایران و عراق بود، نیروهای عراقی با استفاده از سلاح های شیمیایی ممنوعه، قتل عام «حلبچه» را علیه کردها مرتکب شدند. در این حمله، نزدیک به 3200 تا 5000 نفر کشته و نزدیک به 7 تا 10 هزار نفر مجروح شدند که اکثرا افراد غیرنظامی بودند. صدها تن دیگر نیز بر اثر عواقب، بیماری‌ها و نقص جسم در هنگام تولد، ناشی از این بمباران‌های شیمیایی سال‌ها پس از حمله تلف شدند.
در سال 1988 و پس از گذشت 8 سال از جنگ ایران و عراق که در آن تلفات انسانی در حدود یک میلیون کشته برآورد شده بود، سازمان ملل متحد، قطعنامه 598 را به‌عنوان طرح صلح صادر کرد. دو کشور در آگوست 1988 با برنامه صلح پیشنهادی سازمان ملل موافقت کردند و در نهایت جنگ در 29 مرداد 1367 پایان یافت.
جنگ خلیج فارس
صدام حسین در سال 1990، کویت را به بهره برداری از نفت در میدان «رُمَیله» که در منطقه مورد مناقشه بین دو کشور قرار داشت، متهم کرد. عراق برای حل و فصل اختلافات موجود، مذاکرات مستقیم با کویت را آغاز کرد، اما مذاکرات در 25 ژوئیه همان سال و اندکی پس از شروع، شکست خورد و ارتش عراق در تاریخ دوم اوت 1990(11 مرداد 1369 شمسی) به کویت حمله کرد و این کشور را به اشغال خود درآورد. در تاریخ 6 اوت 1990، شورای امنیت سازمان ملل متحد، قطعنامه 661 را برای اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه عراق به تصویب رساند که تقریباً از تمام تبادلات تجاری و اقتصادی با عراق جلوگیری می‌کرد.
در سال 1991، قطعنامه 687 شورای امنیت صادر شد که اجازه می‌داد از هر روشی برای بیرون راندن عراق از کویت استفاده شود. همچنین این قطعنامه تاریخ نهایی عقب‌نشینی و خروج از قلمرو کویت را برای عراق تعیین کرد. آمریکا در سال 1991 با ائتلافی از کشورهای دیگر به کویت و سپس به عراق حمله کرد و ارتش عراق را از کویت بیرون راند. از این جنگ به عنوان «جنگ اول خلیج فارس» یاد می‌شود.
دوران حزب بعث تا سقوط صدام
در این نوشتار به بررسی و شرح اتفاقات از شروع انقلاب حزب بعث در عراق در سال 1968 و سلطه صدام حسین و در پی آن جنگ ایران با عراق، جنگ خلیج فارس، انقلاب شعبانیه و نهایتا سقوط حکومت صدام می‌پردازیم.
انقلاب حزب بعث
حزب بعث با هماهنگی برخی عناصر غیربعثی،کودتای موفقیت‌آمیزی را در 17 ژوئیه 1968 ترتیب داد. طی این کودتا، دولت عارف سرنگون و احمد حسن البکر، ریاست جمهوری را به دست گرفت. در این زمان، گرایش سیاست‌های عراق به سوی شوروی سابق بود. همزمان با به قدرت رسیدن حزب بعث، عراق وارد دوره جدیدی از تاریخ خود شد و به یک تغییر کیفی در اجرای برنامه‌های توسعه خود دست یافت. در سال 1971، مرزهای عراق با اردن بسته شد و در سال 1972 عراق و شوروی سابق با انعقاد قراردادی 15 ساله، سطح همکاری‌های خود را در زمینه‌های اقتصادی، نظامی و سیاسی ارتقا دادند. همچنین در این سال عراق شرکت نفت خود را ملی اعلام کرد.
در سال 1974، دولت البکر به طور یک‌جانبه، قانون خودمختاری کردها را اعلام کرد که طی آن توانستند در پارلمان و هیئت وزرا شرکت کنند. در مارس 1974، تنش با کردها در شمال عراق از سر گرفته شد که گفته می‌شد کردها در این زمان از حمایت ایران برخوردار بودند. پس از آنکه عراق برخی از امتیازات مربوط به منازعه مرزی با ایران را به امضای «توافقنامه الجزایر» در سال 1975 رساند، ایران حمایت‌های خود را از کردها متوقف کرد و با این کار، تنش‌ها کاهش یافت. به موجب این قرارداد، ایران در ازای حمایت نکردن از کردها، امتیاز نظارت بر اروندرود را به دست آورد.
در سال 1978، «احمد حسن البکر» تلاش کرد تا روابط نزدیکی با سوریه برقرار کند. در سال 1979 میلادی (1357 شمسی) و همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، اختلافات البکر و معاونش،صدام حسین بالا گرفت. سرانجام پس از کناره‌گیری احمد حسن البکر از ریاست جمهوری، «صدام حسین» این سمت را به دست گرفت.
جنگ ایران و عراق
جنگ عراق و ایران با تجاوز ارتش تحت رهبری صدام حسین به ایران آغاز شد و نزدیک به 8 سال به طول انجامید که به‌عنوان یکی از طولانی‌ترین جنگ‌ها در قرن بیستم میلادی شناخته می‌شود. جنگ ایران و عراق به طور رسمی در 31 شهریور 1359، برابر با 22 سپتامبر 1980 آغاز شد؛ این در حالی است که مقامات عراقی معتقد بودند که جنگ از 13 شهریور 1359، برابر با 4 سپتامبر 1980 با حملات ایران به شهرهای مرزی عراق آغاز شده است. در این زمان، صدام حسین، تعهدات خود به پیمان 1975 الجزایر را کنار گذاشت و با حمله به خاک ایران، آتش جنگ را برافروخت.
در سال‌های آغازین جنگ ایران و عراق، اسرائیل در ژوئن 1981 راکتور هسته‌ای عراق را بمباران کرد. در سال 1984 نیز سلاح‌های شیمیایی توسط عراق در جنگ استفاده شد و هر دو کشور حتی کشتی‌های غیرنظامی یکدیگر را نابود کردند. در 16 مارس 1988 که مصادف با ماه‌های پایانی جنگ ایران و عراق بود، نیروهای عراقی با استفاده از سلاح های شیمیایی ممنوعه، قتل عام «حلبچه» را علیه کردها مرتکب شدند. در این حمله، نزدیک به 3200 تا 5000 نفر کشته و نزدیک به 7 تا 10 هزار نفر مجروح شدند که اکثرا افراد غیرنظامی بودند. صدها تن دیگر نیز بر اثر عواقب، بیماری‌ها و نقص جسم در هنگام تولد، ناشی از این بمباران‌های شیمیایی سال‌ها پس از حمله تلف شدند.
در سال 1988 و پس از گذشت 8 سال از جنگ ایران و عراق که در آن تلفات انسانی در حدود یک میلیون کشته برآورد شده بود، سازمان ملل متحد، قطعنامه 598 را به‌عنوان طرح صلح صادر کرد. دو کشور در آگوست 1988 با برنامه صلح پیشنهادی سازمان ملل موافقت کردند و در نهایت جنگ در 29 مرداد 1367 پایان یافت.
جنگ خلیج فارس
صدام حسین در سال 1990، کویت را به بهره برداری از نفت در میدان «رُمَیله» که در منطقه مورد مناقشه بین دو کشور قرار داشت، متهم کرد. عراق برای حل و فصل اختلافات موجود، مذاکرات مستقیم با کویت را آغاز کرد، اما مذاکرات در 25 ژوئیه همان سال و اندکی پس از شروع، شکست خورد و ارتش عراق در تاریخ دوم اوت 1990(11 مرداد 1369 شمسی) به کویت حمله کرد و این کشور را به اشغال خود درآورد. در تاریخ 6 اوت 1990، شورای امنیت سازمان ملل متحد، قطعنامه 661 را برای اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه عراق به تصویب رساند که تقریباً از تمام تبادلات تجاری و اقتصادی با عراق جلوگیری می‌کرد.
در سال 1991، قطعنامه 687 شورای امنیت صادر شد که اجازه می‌داد از هر روشی برای بیرون راندن عراق از کویت استفاده شود. همچنین این قطعنامه تاریخ نهایی عقب‌نشینی و خروج از قلمرو کویت را برای عراق تعیین کرد. آمریکا در سال 1991 با ائتلافی از کشورهای دیگر به کویت و سپس به عراق حمله کرد و ارتش عراق را از کویت بیرون راند. از این جنگ به عنوان «جنگ اول خلیج فارس» یاد می‌شود.
انقلاب شعبانیه
پس از خروج عراق از کویت توسط نیروهای ائتلاف سازمان ملل، انقلابی تحت عنوان «انقلاب شعبانیه» روی داد که توسط حکومت عراق به شدت سرکوب شد. این قیام در پایان جنگ خلیج فارس و صدور قطعنامه 670 شورای امنیت که کلیه تحرکات هوایی ارتش عراق، حتی بالگردها را ممنوع کرد به وقوع پیوست. این انقلاب در حقیقت قیام مردم عراق علیه حکومت «صدام حسین» بود که در مارس 1991 از بصره و کربلا آغاز شد. معترضان در کمتر از یک ماه، 14 استان از 18 استان عراق را به تصرف خود درآوردند. در ابتدا کردها قصد پیوستن به این انقلاب را نداشتند اما پس از مدتی، آنها نیز به این قیام پیوستند. حزب بعث در نوامبر 1991 با هماهنگی ارتش در جهت سرکوب این قیام برآمد. با این واکنش حکومت، ده‌ها هزار نفر کشته و زخمی شدند و برخی اماکن مذهبی مانند حرم امام علی(ع) و امام حسین (ع) آسیب دید. انقلاب شعبانیه بر اثر نارضایتی مردم از وضع عراق در آن زمان شکل گرفت، چرا که بسیاری از زیرساختهای اقتصادی و رفاهی عراق در جنگ با کویت و ایران آسیب دیده و یا از بین رفته بودند.
سقوط حکومت صدام حسین
بعد از جنگ اول خلیج فارس، عراق تا سال 2003 به شدت منزوی شد و وضعیت اقتصادی نابسامانی را تجربه کرد، تا اینکه در 20 مارس 2003 (29 اسفند 1381) مورد حمله نظامی یک ائتلاف بین المللی به رهبری ایالات متحده و بریتانیا قرار گرفت. این جنگ که با نامهای «اشغال عراق»، «عملیات آزادسازی عراق» و «جنگ دوم خلیج فارس» نیز شناخته می‌شود، یک عملیات نظامی بود که به بهانه قطع ارتباط صدام با «القاعده» و کشف سلاح‌های کشتار جمعی در عراق آغاز شد.
نیروهای اصلی حمله‌کننده به عراق متشکل بودند از ارتش‌های ایالات متحده آمریکا، پادشاهی متحد بریتانیا و لهستان. درعین‌حال، 29 کشور دیگر از جمله ژاپن، کره جنوبی، ایتالیا، اسپانیا و ... با فرستادن بخشی از نیروهای نظامی و لجستیکی خود به همراهی با نیروهای ائتلاف، در اشغال عراق نقش داشتند. همچنین برخی شرکت‌های پیمانکار تأمین نیروی نظامی و امنیتی، با فرستادن ده‌ها هزار نفر از نیروهای خود که دارای تابعیت کشورهای مختلف بودند، مسئولیت تأمین امنیت بخش‌های وسیعی از مراکز مهم تجاری عراق از جمله چاه‌ها و مراکز پالایش نفت را بر عهده داشتند.
پس از این حمله، صدام حسین به همراه تعدادی از نزدیکان خود متواری شد و تا چندین هفته پس از سقوط بغداد و پایان درگیری‌ها، محل اختفای وی نامعلوم بود. بسیاری از دیگر رهبران عراق دستگیر شدند ولی تا مدت‌ها تلاش‌های گسترده برای دستگیری صدام حسین بی‌ثمر بود. پسران وی، «عُدَی» و «قُصَی» که جانشینان سیاسی وی محسوب می‌شدند، در ژوئیه 2003 در پی درگیری با نیروهای آمریکایی کشته شدند.
درنهایت محل اختفای صدام حسین در روز 13 دسامبر 2003 در عملیاتی به نام «سپیده‌دم‌سرخ» در روستایی در نزدیکی «تکریت» کشف شد و خبر دستگیری وی توسط منابع ارتش آمریکا و «تونی بلر» نخست‌وزیر وقت انگلستان تأیید شد. کمی بعد «پل برمر»، حاکم موقت آمریکایی عراق، در کنفرانسی مطبوعاتی در بغداد خبر دستگیری وی را رسما تایید کرد.
برچسب ها:# حزب بعث# صدام حسین# جنگ ایران و عراق# جنگ خلیج فارس# انقلاب شعبانیه# تاریخ عراق
🇮🇶@najva_iraq_studies
پس از خروج عراق از کویت توسط نیروهای ائتلاف سازمان ملل، انقلابی تحت عنوان «انقلاب شعبانیه» روی داد که توسط حکومت عراق به شدت سرکوب شد. این قیام در پایان جنگ خلیج فارس و صدور قطعنامه 670 شورای امنیت که کلیه تحرکات هوایی ارتش عراق، حتی بالگردها را ممنوع کرد به وقوع پیوست. این انقلاب در حقیقت قیام مردم عراق علیه حکومت «صدام حسین» بود که در مارس 1991 از بصره و کربلا آغاز شد. معترضان در کمتر از یک ماه، 14 استان از 18 استان عراق را به تصرف خود درآوردند. در ابتدا کردها قصد پیوستن به این انقلاب را نداشتند اما پس از مدتی، آنها نیز به این قیام پیوستند. حزب بعث در نوامبر 1991 با هماهنگی ارتش در جهت سرکوب این قیام برآمد. با این واکنش حکومت، ده‌ها هزار نفر کشته و زخمی شدند و برخی اماکن مذهبی مانند حرم امام علی(ع) و امام حسین (ع) آسیب دید. انقلاب شعبانیه بر اثر نارضایتی مردم از وضع عراق در آن زمان شکل گرفت، چرا که بسیاری از زیرساختهای اقتصادی و رفاهی عراق در جنگ با کویت و ایران آسیب دیده و یا از بین رفته بودند.
سقوط حکومت صدام حسین
بعد از جنگ اول خلیج فارس، عراق تا سال 2003 به شدت منزوی شد و وضعیت اقتصادی نابسامانی را تجربه کرد، تا اینکه در 20 مارس 2003 (29 اسفند 1381) مورد حمله نظامی یک ائتلاف بین المللی به رهبری ایالات متحده و بریتانیا قرار گرفت. این جنگ که با نامهای «اشغال عراق»، «عملیات آزادسازی عراق» و «جنگ دوم خلیج فارس» نیز شناخته می‌شود، یک عملیات نظامی بود که به بهانه قطع ارتباط صدام با «القاعده» و کشف سلاح‌های کشتار جمعی در عراق آغاز شد.
نیروهای اصلی حمله‌کننده به عراق متشکل بودند از ارتش‌های ایالات متحده آمریکا، پادشاهی متحد بریتانیا و لهستان. درعین‌حال، 29 کشور دیگر از جمله ژاپن، کره جنوبی، ایتالیا، اسپانیا و ... با فرستادن بخشی از نیروهای نظامی و لجستیکی خود به همراهی با نیروهای ائتلاف، در اشغال عراق نقش داشتند. همچنین برخی شرکت‌های پیمانکار تأمین نیروی نظامی و امنیتی، با فرستادن ده‌ها هزار نفر از نیروهای خود که دارای تابعیت کشورهای مختلف بودند، مسئولیت تأمین امنیت بخش‌های وسیعی از مراکز مهم تجاری عراق از جمله چاه‌ها و مراکز پالایش نفت را بر عهده داشتند.
پس از این حمله، صدام حسین به همراه تعدادی از نزدیکان خود متواری شد و تا چندین هفته پس از سقوط بغداد و پایان درگیری‌ها، محل اختفای وی نامعلوم بود. بسیاری از دیگر رهبران عراق دستگیر شدند ولی تا مدت‌ها تلاش‌های گسترده برای دستگیری صدام حسین بی‌ثمر بود. پسران وی، «عُدَی» و «قُصَی» که جانشینان سیاسی وی محسوب می‌شدند، در ژوئیه 2003 در پی درگیری با نیروهای آمریکایی کشته شدند.
درنهایت محل اختفای صدام حسین در روز 13 دسامبر 2003 در عملیاتی به نام «سپیده‌دم‌سرخ» در روستایی در نزدیکی «تکریت» کشف شد و خبر دستگیری وی توسط منابع ارتش آمریکا و «تونی بلر» نخست‌وزیر وقت انگلستان تأیید شد. کمی بعد «پل برمر»، حاکم موقت آمریکایی عراق، در کنفرانسی مطبوعاتی در بغداد خبر دستگیری وی را رسما تایید کرد.
برچسب ها:# حزب بعث# صدام حسین# جنگ ایران و عراق# جنگ خلیج فارس# انقلاب شعبانیه# تاریخ عراق
🇮🇶@najva_iraq_studies
آشنائی با کشور عراق_بخش سوم
عراق و دوران پس از سقوط صدام حسین
دوران بعد از سقوط صدام
عراق و دوران پس از سقوط صدام
آنچه در اینجا می‌خواید، تشریح وقایع و اتفاقات دوران بعد از سقوط و اعدام صدام حسین، شورش‌های داخلی ، حضور نیروهای آمریکایی در عراق تا رفع تحریم‌های سازمان ملل خواهد بود.
اعدام صدام حسین
صدام حسین در تاریخ 9 تیر 1383 برابر با30 ژوئن 2004 به دولت موقت عراق تحویل داده شد تا به اتهام جنایات جنگی، جرایم ضدبشری و قتل‌عام محاکمه شود. در طول این محاکمه توجه ویژه‌ای به اقدامات خشونت‌بار وی علیه کردهای شمال عراق در طول جنگ با ایران و شیعیان جنوب در خلال سال‌های 1991 تا 1999 شد. نهایتاً صدام حسین در تاریخ 9 دی 1385 برابر با 30 دسامبر 2006 در ساعت 6:07 صبح به وقت محلی به دار آویخته شد.
حکومت ائتلاف موقت
نیروهای اشغالگر عراق کمی پس از شکست صدام حسین، حکومتی با عنوان «ائتلاف موقت» در این کشور ایجاد کردند تا به عنوان یک حکومت انتقالی عمل کند. این حکومت با اتکا به قطعنامه 1483 شورای امنیت سازمان ملل (مصوب 22 می 2003) و قوانین جنگ، خود را واجد صلاحیت تشکیل قوای مجریه، مقننه و قضائیه می‌دانست. این حکومت از 21 آوریل 2003 تا 28 ژوئن 2004 به مدت 14 ماه تمامی اختیارات عراق را در دست داشت.
در ابتدا افسر سابق ارتش آمریکا، «جی گارنر»، ریاست حکومت ائتلاف موقت را بر عهده داشت اما انتصاب وی مدت زیادی طول نکشید تا این که در 11 می 2003، جرج دبلیو بوش، پل برمر را جانشین وی کرد. حاکم جدید در نخستین روز کاری خود در 16 می 2003 دستور شماره یک حکومت ائتلاف موقت، مبنی بر ممنوعیت ورود اعضای حزب بعث در دولت جدید را ابلاغ کرد. «برمر» در ژوئیه 2004 با به پایان رسیدن حکومت ائتلاف موقت از سمت خود برکنار و از عراق خارج شد.
گروه بازرسی عراق
یکی دیگر از گروه‌هایی که توسط اشغالگران چندملیتی عراق تشکیل شد، گروه بازرسی عراق نام داشت که شامل 1400 عضو بود. این گروه به منظور یافتن حقیقت پیرامون برنامه جنگ‌افزارهای کشتار جمعی عراق تشکیل شده بود. انتشار گزارش این گروه در سال 2004 که به «گزارش دولفر» شهرت یافت، نشان داد که عراق دارای جنگ‌افزارهای کشتار جمعی نیست.
دستگیری سران دولت سابق
نیروهای اشغالگر چندملیتی عراق به رهبری آمریکا در تابستان 2003 روی دستگیری سران سابق دولت عراق تمرکز کردند. یورشی که در 22 ژوئیه (31 تیر 1382) آن سال توسط لشکر 101 هوابرد آمریکا و گروه رزمی 20 انجام گرفت، باعث مرگ پسران صدام، «عُدَی» و«قُصَی» شد. دستگیری صدام در روز 13 دسامبر 2003 (22 آذر 1382) در عملیات سپیده‌دم سرخ در نزدیکی تکریت، مهم‌ترین رویداد در میان رشته دستگیری‌های آن سال بود. با دستگیری صدام حسین دولت ائتلاف موقت شروع به آموزش نیروهای امنیتی عراقی به منظور تأمین امنیت شهرها کرد.
شورش‌های داخلی
بغداد در بیستمین روز از فروردین 1382 (9 آوریل 2003) سقوط کرد و بدین ترتیب 24 سال حکومت صدام حسین به پایان رسید. نیروهای آمریکایی ساختمان‌های وزارتخانه‌های متروک حزب بعث را به تصرف درآوردند و در جریان متلاشی کردن مجسمه آهنی صدام، به مدیریت و هدایت اوضاع پرداختند. هر چند در بدو امر، سقوط ناگهانی بغداد با ابراز قدردانی گسترده مردم همراه بود اما بتدریج در نبود دولت مرکزی، هرج و مرج گسترش یافت و بسیاری به غارت ساختمان‌های دولتی و عمومی پرداختند و با گذشت زمان میزان جرایم افزایش یافت.
نیروهای ائتلاف بعد از سخنرانی بوش در 11 اردیبهشت 1382 (1 می 2003) شاهد افزایش تدریجی حملات ناگهانی به نیروهای خود در مناطق گوناگون شدند. نخستین هسته‌های شورش را فدائیان صدام و وفاداران به حزب بعث ایجاد کردند. اما به زودی تندروهای مذهبی و عراقی‌هایی که از اشغال کشورشان خشمگین بودند به مقاومت برخاستند. «تسنن افراطی» با شبه نظامیان القاعده به رهبری «ابومصعب الزرقاوی» دست به شورش زده و استان‌های بغداد، انبار و صلاح‌الدین بیش از دیگر استان‌ها شاهد حملات این گروه بودند. شیعیان نیز به رهبری روحانی جوانی به نام «مقتدی صدر» دست به اعتراضات سیاسی و تشکیل شبه نظامیان «جیش المهدی» زدند که در مناطق شیعه نشین نواحی جنوبی عراق و شهرهای نجف، بصره، کوفه و شهرک صدر در اطراف بغداد فعالیت می‌کردند. با نزدیک شدن به پایان سال 2003 شدت حملات شورشی‌ها نیز بیشتر می‌شد.
در ماه آوریل سال 2004، گروه شبه نظامی جیش المهدی به رهبری مقتدی صدر شروع به حمله به نیروهای ائتلاف کرد. در همان زمان تصاویری از تجاوزات صورت گرفته توسط ارتش امریکا در زندان «ابوغریب» منتشر شد که در تحریک افکار عمومی موثر بود. مقتدی صدر توسط حاکمیت ائتلاف بعنوان متمرد نامیده شد و اوضاع در شهرک صدر بغداد در آوریل2004 و در پی حمله نیروهای آمریکایی برای دستگیری مقتدی صدر و مقاومت و درگیری با گروه جیش المهدی، به شدت به خشونت گرایید.
عراق و دوران پس از سقوط صدام حسین
دوران بعد از سقوط صدام
عراق و دوران پس از سقوط صدام
آنچه در اینجا می‌خواید، تشریح وقایع و اتفاقات دوران بعد از سقوط و اعدام صدام حسین، شورش‌های داخلی ، حضور نیروهای آمریکایی در عراق تا رفع تحریم‌های سازمان ملل خواهد بود.
اعدام صدام حسین
صدام حسین در تاریخ 9 تیر 1383 برابر با30 ژوئن 2004 به دولت موقت عراق تحویل داده شد تا به اتهام جنایات جنگی، جرایم ضدبشری و قتل‌عام محاکمه شود. در طول این محاکمه توجه ویژه‌ای به اقدامات خشونت‌بار وی علیه کردهای شمال عراق در طول جنگ با ایران و شیعیان جنوب در خلال سال‌های 1991 تا 1999 شد. نهایتاً صدام حسین در تاریخ 9 دی 1385 برابر با 30 دسامبر 2006 در ساعت 6:07 صبح به وقت محلی به دار آویخته شد.
حکومت ائتلاف موقت
نیروهای اشغالگر عراق کمی پس از شکست صدام حسین، حکومتی با عنوان «ائتلاف موقت» در این کشور ایجاد کردند تا به عنوان یک حکومت انتقالی عمل کند. این حکومت با اتکا به قطعنامه 1483 شورای امنیت سازمان ملل (مصوب 22 می 2003) و قوانین جنگ، خود را واجد صلاحیت تشکیل قوای مجریه، مقننه و قضائیه می‌دانست. این حکومت از 21 آوریل 2003 تا 28 ژوئن 2004 به مدت 14 ماه تمامی اختیارات عراق را در دست داشت.
در ابتدا افسر سابق ارتش آمریکا، «جی گارنر»، ریاست حکومت ائتلاف موقت را بر عهده داشت اما انتصاب وی مدت زیادی طول نکشید تا این که در 11 می 2003، جرج دبلیو بوش، پل برمر را جانشین وی کرد. حاکم جدید در نخستین روز کاری خود در 16 می 2003 دستور شماره یک حکومت ائتلاف موقت، مبنی بر ممنوعیت ورود اعضای حزب بعث در دولت جدید را ابلاغ کرد. «برمر» در ژوئیه 2004 با به پایان رسیدن حکومت ائتلاف موقت از سمت خود برکنار و از عراق خارج شد.
گروه بازرسی عراق
یکی دیگر از گروه‌هایی که توسط اشغالگران چندملیتی عراق تشکیل شد، گروه بازرسی عراق نام داشت که شامل 1400 عضو بود. این گروه به منظور یافتن حقیقت پیرامون برنامه جنگ‌افزارهای کشتار جمعی عراق تشکیل شده بود. انتشار گزارش این گروه در سال 2004 که به «گزارش دولفر» شهرت یافت، نشان داد که عراق دارای جنگ‌افزارهای کشتار جمعی نیست.
دستگیری سران دولت سابق
نیروهای اشغالگر چندملیتی عراق به رهبری آمریکا در تابستان 2003 روی دستگیری سران سابق دولت عراق تمرکز کردند. یورشی که در 22 ژوئیه (31 تیر 1382) آن سال توسط لشکر 101 هوابرد آمریکا و گروه رزمی 20 انجام گرفت، باعث مرگ پسران صدام، «عُدَی» و«قُصَی» شد. دستگیری صدام در روز 13 دسامبر 2003 (22 آذر 1382) در عملیات سپیده‌دم سرخ در نزدیکی تکریت، مهم‌ترین رویداد در میان رشته دستگیری‌های آن سال بود. با دستگیری صدام حسین دولت ائتلاف موقت شروع به آموزش نیروهای امنیتی عراقی به منظور تأمین امنیت شهرها کرد.
شورش‌های داخلی
بغداد در بیستمین روز از فروردین 1382 (9 آوریل 2003) سقوط کرد و بدین ترتیب 24 سال حکومت صدام حسین به پایان رسید. نیروهای آمریکایی ساختمان‌های وزارتخانه‌های متروک حزب بعث را به تصرف درآوردند و در جریان متلاشی کردن مجسمه آهنی صدام، به مدیریت و هدایت اوضاع پرداختند. هر چند در بدو امر، سقوط ناگهانی بغداد با ابراز قدردانی گسترده مردم همراه بود اما بتدریج در نبود دولت مرکزی، هرج و مرج گسترش یافت و بسیاری به غارت ساختمان‌های دولتی و عمومی پرداختند و با گذشت زمان میزان جرایم افزایش یافت.
نیروهای ائتلاف بعد از سخنرانی بوش در 11 اردیبهشت 1382 (1 می 2003) شاهد افزایش تدریجی حملات ناگهانی به نیروهای خود در مناطق گوناگون شدند. نخستین هسته‌های شورش را فدائیان صدام و وفاداران به حزب بعث ایجاد کردند. اما به زودی تندروهای مذهبی و عراقی‌هایی که از اشغال کشورشان خشمگین بودند به مقاومت برخاستند. «تسنن افراطی» با شبه نظامیان القاعده به رهبری «ابومصعب الزرقاوی» دست به شورش زده و استان‌های بغداد، انبار و صلاح‌الدین بیش از دیگر استان‌ها شاهد حملات این گروه بودند. شیعیان نیز به رهبری روحانی جوانی به نام «مقتدی صدر» دست به اعتراضات سیاسی و تشکیل شبه نظامیان «جیش المهدی» زدند که در مناطق شیعه نشین نواحی جنوبی عراق و شهرهای نجف، بصره، کوفه و شهرک صدر در اطراف بغداد فعالیت می‌کردند. با نزدیک شدن به پایان سال 2003 شدت حملات شورشی‌ها نیز بیشتر می‌شد.
در ماه آوریل سال 2004، گروه شبه نظامی جیش المهدی به رهبری مقتدی صدر شروع به حمله به نیروهای ائتلاف کرد. در همان زمان تصاویری از تجاوزات صورت گرفته توسط ارتش امریکا در زندان «ابوغریب» منتشر شد که در تحریک افکار عمومی موثر بود. مقتدی صدر توسط حاکمیت ائتلاف بعنوان متمرد نامیده شد و اوضاع در شهرک صدر بغداد در آوریل2004 و در پی حمله نیروهای آمریکایی برای دستگیری مقتدی صدر و مقاومت و درگیری با گروه جیش المهدی، به شدت به خشونت گرایید.
در تابستان 2004، نیروهای آمریکایی به همراه نیروهای ائتلاف برای کشتن مقتدی صدر و نابودی شبه نظامیان شیعی جیش المهدی به شهر نجف حمله کردند که با مقاومت سخت این گروه روبرو شد. این درگیری‌ها در حوالی اعتاب مقدسه و به‌مدت یک ماه ادامه یافت و منزل مقتدی صدر دراثر بمباران جنگنده‌های آمریکایی ویران شد. در این حملات مقتدی صدر کشته نشد و نهایتا با فرسایشی شدن نبرد و رایزنی های سیاستمداران و بزرگان شیعه، نبرد متوقف شد و توافقاتی بین طرفین حاصل شد.
تهاجم‌های نیروهای ائتلاف به شبه نظامیان سنی مذهب القاعده نیز در نوامبر 2004 مجددا تکرار شد. نتیجه این نبرد 46 روزه به نفع نیروهای ائتلاف بود.
در 28 ژوئن 2004 حکومت موقت ائتلاف به پایان رسید. طبق توافق شورای حَکَم، مقرر شد عراقی‌هایی که توسط حاکمیت نیروهای ائتلاف از میان همه اقوام و مذاهب انتخاب شده بودند، در قالب دولت موقت و بصورت نخست وزیران کوتاه مدت دوره ای به اداره کشور بپردازند.
انتخابات و تشکیل دولت انتقالی
قانون انتقالی عراق در 8 مارس 2004 به تصویب رسید و بدین ترتیب زمینه‌ی برگزاری انتخابات عمومی سال 2005 فراهم شد. مردم عراق در روز 12 بهمن 1383 (31 ژانویه 2005) در انتخابات مجلس شرکت کردند تا اعضای آن پیش‌نویس قانون اساسی را آماده کند. «پل ولفوویتز» در 16 بهمن 1383 اعلام کرد که 15 هزار نفر از سربازان آمریکایی که به منظور حفظ امنیت انتخابات در این کشور نگه داشته شده بودند، در ماه آینده این کشور را ترک خواهند کرد. رفراندومی که در 23 مهر 1384 (15 اکتبر 2005) برگزار شد به تصویب قانون اساسی عراق انجامید. ماده‌ی یک این قانون، عراق را به عنوان یک دولت فدرال که ساختار آن بر پایه پارلمان و دارای نخست وزیر و رئیس جمهور انتخابی از سوی مجلس بود، معرفی کرد. مجلس ملی عراق نیز در آذرماه همان سال با مشارکت تمام گرایش‌های ملی و مذهبی انتخاب شد و دولت عراق در 30 اردیبهشت 1385 پس از تصویب اعضای مجلس ملی این کشور به قدرت رسید. این دولت، قدرت را از دولت انتقالی که در حکم دولت سرپرست بود، تحویل گرفت و «نوری الماکی» در آوریل 2006 به نخست وزیری عراق رسید.
افزایش نیروهای آمریکایی
جرج بوش رییس جمهور وقت ایالات متحده در تاریخ 3 بهمن 1385 اعلام کرد که بیش از 20 هزار سرباز به عراق اعزام خواهند شد. 144 تن از نمایندگان مجلس عراق در 20 اردیبهشت 1386 درخواستی قانونی را امضا کردند تا آمریکا جدولی زمانی برای خروج نیروهایش از این کشور ارائه دهد. با کاهش مستمر شمار نیروهای ائتلاف در عراق، فشارها بر نیروهای آمریکایی افزایش می‌یافت. پترائوس، ژنرال ارتش آمریکا در سخنرانی خود در کنگره مورخ 19 شهریور 1386 (10 سپتامبر 2007) پیش‌بینی کرد که 30هزار نیروی ایالات متحده تا تابستان آینده از عراق خارج خواهند شد. جرج بوش نیز بیان کرد که 5700 نفر تا کریسمس 2007 (دی 1386) به آمریکا باز خواهند گشت و انتظار می‌رود هزاران نفر دیگر نیز تا ژوئیه 2008 (تیر 1387) از عراق خارج شوند.
در سال 2008، نظامیان عراقی شروع به یورش به نیروهای شبه‌نظامی شیعه کردند که پیشتر توسط نوری المالکی مجوز انجام عملیات را دریافت کرده بودند. این حملات با عملیاتی در ماه مارس در بصره علیه جیش‌المهدی آغاز شد و کمی بعد به تمام مناطقی که شیعیان حضور داشتند، به ویژه شهرک صدر در بغداد، کشیده شد. ارتش عراق با پشتیبانی هوایی آمریکا در اواخر ماه مارس 2008 (اوایل فروردین 1387) طی عملیاتی با عنوان «یورش شوالیه‌ها» حمله‌ای به نیروهای شبه‌نظامی شیعی در بصره ترتیب داد تا این منطقه را امن سازد. این نخستین عملیاتی بود که نیروهای عراقی بدون حمایت مستقیم نیروهای زمینی ائتلاف انجام دادند.
جیش‌المهدی که بخش اعظم شهر را در اختیار داشت در برابر این یورش مقاومت کرد. این مقاومت‌ها سریعاً به دیگر جاهای عراق نظیر شهرک صدر، کوت، حله و سایر نقاط گسترش یافت. در طول جنگ، نیروهای عراقی با مقاومت محکم شبه‌نظامیان در بصره مواجه شدند تا حدی که پیشروی آنها را بسیار کند کرد. فرسایش نیروها باعث شد تا بالاخره طرفداران مقتدی صدر پای میز مذاکره بنشینند و در 23 اردیبهشت 1387 (12 مه 2008) نیروهای دولتی بر ستاد شبه‌نظامیان اسلامگرای شیعه تسلط پیدا کرده‌اند.
از طرف دیگر موافقت‌نامه تعیین وضعیت نیروهای عراقی-آمریکایی در 14 آذر 1387 (4 دسامبر 2008) توسط دولت عراق تصویب شد. این موافقت‌نامه مقرر می‌داشت که تمام نیروهای آمریکایی تا 10 تیر 1387 (30 ژوئن 2009) از شهرهای عراق خارج شوند و تا 10 دی 1390 (31 دسامبر 2011) خاک عراق را ترک کنند. بسیاری از گروه‌های عراقی با این موافقت‌نامه به مخالفت برخاستند، زیرا آن را راهی برای طولانی کردن و مشروعیت‌بخشی به اشغال عراق توسط آمریکا می‌دانستند.
تهاجم‌های نیروهای ائتلاف به شبه نظامیان سنی مذهب القاعده نیز در نوامبر 2004 مجددا تکرار شد. نتیجه این نبرد 46 روزه به نفع نیروهای ائتلاف بود.
در 28 ژوئن 2004 حکومت موقت ائتلاف به پایان رسید. طبق توافق شورای حَکَم، مقرر شد عراقی‌هایی که توسط حاکمیت نیروهای ائتلاف از میان همه اقوام و مذاهب انتخاب شده بودند، در قالب دولت موقت و بصورت نخست وزیران کوتاه مدت دوره ای به اداره کشور بپردازند.
انتخابات و تشکیل دولت انتقالی
قانون انتقالی عراق در 8 مارس 2004 به تصویب رسید و بدین ترتیب زمینه‌ی برگزاری انتخابات عمومی سال 2005 فراهم شد. مردم عراق در روز 12 بهمن 1383 (31 ژانویه 2005) در انتخابات مجلس شرکت کردند تا اعضای آن پیش‌نویس قانون اساسی را آماده کند. «پل ولفوویتز» در 16 بهمن 1383 اعلام کرد که 15 هزار نفر از سربازان آمریکایی که به منظور حفظ امنیت انتخابات در این کشور نگه داشته شده بودند، در ماه آینده این کشور را ترک خواهند کرد. رفراندومی که در 23 مهر 1384 (15 اکتبر 2005) برگزار شد به تصویب قانون اساسی عراق انجامید. ماده‌ی یک این قانون، عراق را به عنوان یک دولت فدرال که ساختار آن بر پایه پارلمان و دارای نخست وزیر و رئیس جمهور انتخابی از سوی مجلس بود، معرفی کرد. مجلس ملی عراق نیز در آذرماه همان سال با مشارکت تمام گرایش‌های ملی و مذهبی انتخاب شد و دولت عراق در 30 اردیبهشت 1385 پس از تصویب اعضای مجلس ملی این کشور به قدرت رسید. این دولت، قدرت را از دولت انتقالی که در حکم دولت سرپرست بود، تحویل گرفت و «نوری الماکی» در آوریل 2006 به نخست وزیری عراق رسید.
افزایش نیروهای آمریکایی
جرج بوش رییس جمهور وقت ایالات متحده در تاریخ 3 بهمن 1385 اعلام کرد که بیش از 20 هزار سرباز به عراق اعزام خواهند شد. 144 تن از نمایندگان مجلس عراق در 20 اردیبهشت 1386 درخواستی قانونی را امضا کردند تا آمریکا جدولی زمانی برای خروج نیروهایش از این کشور ارائه دهد. با کاهش مستمر شمار نیروهای ائتلاف در عراق، فشارها بر نیروهای آمریکایی افزایش می‌یافت. پترائوس، ژنرال ارتش آمریکا در سخنرانی خود در کنگره مورخ 19 شهریور 1386 (10 سپتامبر 2007) پیش‌بینی کرد که 30هزار نیروی ایالات متحده تا تابستان آینده از عراق خارج خواهند شد. جرج بوش نیز بیان کرد که 5700 نفر تا کریسمس 2007 (دی 1386) به آمریکا باز خواهند گشت و انتظار می‌رود هزاران نفر دیگر نیز تا ژوئیه 2008 (تیر 1387) از عراق خارج شوند.
در سال 2008، نظامیان عراقی شروع به یورش به نیروهای شبه‌نظامی شیعه کردند که پیشتر توسط نوری المالکی مجوز انجام عملیات را دریافت کرده بودند. این حملات با عملیاتی در ماه مارس در بصره علیه جیش‌المهدی آغاز شد و کمی بعد به تمام مناطقی که شیعیان حضور داشتند، به ویژه شهرک صدر در بغداد، کشیده شد. ارتش عراق با پشتیبانی هوایی آمریکا در اواخر ماه مارس 2008 (اوایل فروردین 1387) طی عملیاتی با عنوان «یورش شوالیه‌ها» حمله‌ای به نیروهای شبه‌نظامی شیعی در بصره ترتیب داد تا این منطقه را امن سازد. این نخستین عملیاتی بود که نیروهای عراقی بدون حمایت مستقیم نیروهای زمینی ائتلاف انجام دادند.
جیش‌المهدی که بخش اعظم شهر را در اختیار داشت در برابر این یورش مقاومت کرد. این مقاومت‌ها سریعاً به دیگر جاهای عراق نظیر شهرک صدر، کوت، حله و سایر نقاط گسترش یافت. در طول جنگ، نیروهای عراقی با مقاومت محکم شبه‌نظامیان در بصره مواجه شدند تا حدی که پیشروی آنها را بسیار کند کرد. فرسایش نیروها باعث شد تا بالاخره طرفداران مقتدی صدر پای میز مذاکره بنشینند و در 23 اردیبهشت 1387 (12 مه 2008) نیروهای دولتی بر ستاد شبه‌نظامیان اسلامگرای شیعه تسلط پیدا کرده‌اند.
از طرف دیگر موافقت‌نامه تعیین وضعیت نیروهای عراقی-آمریکایی در 14 آذر 1387 (4 دسامبر 2008) توسط دولت عراق تصویب شد. این موافقت‌نامه مقرر می‌داشت که تمام نیروهای آمریکایی تا 10 تیر 1387 (30 ژوئن 2009) از شهرهای عراق خارج شوند و تا 10 دی 1390 (31 دسامبر 2011) خاک عراق را ترک کنند. بسیاری از گروه‌های عراقی با این موافقت‌نامه به مخالفت برخاستند، زیرا آن را راهی برای طولانی کردن و مشروعیت‌بخشی به اشغال عراق توسط آمریکا می‌دانستند.
جابجایی نیروهای ائتلاف
ایالات متحده در اقدامی تشریفاتی، کنترل منطقه سبز و کاخ ریاست جمهوری صدام حسین را در 12 دی 1387 (1 ژانویه 2009) به دولت عراق سپرد. این اقدام از سوی نخست‌وزیر عراق به عنوان بازگشت حق حاکمیت به این کشور نامیده شد و اعلام کرد که به زودی روز اول ژانویه را «روز حق حاکمیت عراق» اعلام خواهد کرد.
اعلام راهبرد خروج نیروهای آمریکایی
باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا بعد از جرج بوش، در مورخ 9 اسفند 1387 در حال سخنرانی در اردوگاه «لوژون» اعلام کرد که مأموریت جنگی نیروهای مسلح این کشور در عراق در 9 شهریور 1389 (31 اوت 2010) به پایان می‌رسد. نوری المالکی، نخست‌وزیر عراق نیز در یک کنفرانس مطبوعاتی یک روز پیش از سخنرانی اوباما اعلام کرده بود که دولت عراق هیچ نگرانی پیرامون خروج قریب‌الوقوع نیروهای آمریکایی ندارد و او به توانایی نیروهای امنیتی عراقی و پلیس این کشور بدون حمایت آمریکایی‌ها اعتماد دارد.
در 20 فروردین 1388 (9 آوریل 2009) برابر با ششمین سالگرد سقوط بغداد، هزاران عراقی در این شهر تجمع کردند و خواستار خروج فوری نیروهای ائتلاف از این کشور شدند. روند خروج نیروهای ایالات متحده در پایان ماه ژوئن آغاز شد. آمریکایی‌ها در این زمان 38 پایگاه نظامی را به عراقی‌ها تحویل دادند و در 8 تیر 1388 (29 ژوئن 2009) نیروهای آمریکایی از بغداد خارج شدند. در تاریخ 29 فروردین 1389 نیروهای آمریکایی و عراقی در عملیاتی مشترک نزدیک تکریت، «ابوایوب المصری» رهبر القاعده‌ی عراق را کشتند. آخرین تیپ‌های رزمی آمریکایی در بامداد روز 28 مرداد خاک عراق را ترک کردند. با وجود آنکه تمام نیروهای نظامی آمریکا عراق را ترک کردند، اما 50 هزار نیرو در عراق باقی ماندند تا به ارتش این کشور یاری برسانند. طبق موافقت‌نامه وضعیت نیروها قرار بر این بود که این نیروها تا 10 دیماه 1390 عراق را ترک کنند.
با شکست گفتگوها پیرامون تمدید اقامت نیروهای ایالات متحده پس از سال 2011 ، در تاریخ 15 دسامبر 2011 با برگزاری مراسمی آمریکا رسماً به حضور نظامی خود در عراق پایان داد. در مراسم خروج نیروهای آمریکایی نوری مالکی نخست‌وزیر وقت عراق از دولت و ملت آمریکا برای آزادی مردم عراق تشکر کرد.
در 27 آذر 1390 (18 دسامبر 2011) آخرین سربازان آمریکایی خاک عراق را ترک کردند. مقامات رسمی عراق تنها یک روز بعد، دستور دستگیری معاون اول سنی رئیس جمهور عراق به نام «طارق الهاشمی» را صادر کردند که موجب اوج گرفتن تنش‌های سیاسی در عراق شد.
رفع تحریم‌های سازمان ملل
سازمان ملل متحد به منظور مشروعیت بخشیدن به دولت عراق در سطح بین‌المللی، تحریم‌های مربوط به زمان صدام حسین علیه این کشور را لغو کرد. با لغو این تحریم‌ها، این کشور می‌توانست واجد یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی شود. همچنین کنترل درآمدهای نفت و گاز عراق به دولت محول شد و شیوه درآمدی معامله نفت در برابر غذا پایان یافت.
برچسب ها:# تاریخ معاصر عراق# سقوط صدام حسین# نیروهای آمریکایی در عراق# تاریخ عراق
🇮🇶@najva_iraq_studies
ایالات متحده در اقدامی تشریفاتی، کنترل منطقه سبز و کاخ ریاست جمهوری صدام حسین را در 12 دی 1387 (1 ژانویه 2009) به دولت عراق سپرد. این اقدام از سوی نخست‌وزیر عراق به عنوان بازگشت حق حاکمیت به این کشور نامیده شد و اعلام کرد که به زودی روز اول ژانویه را «روز حق حاکمیت عراق» اعلام خواهد کرد.
اعلام راهبرد خروج نیروهای آمریکایی
باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا بعد از جرج بوش، در مورخ 9 اسفند 1387 در حال سخنرانی در اردوگاه «لوژون» اعلام کرد که مأموریت جنگی نیروهای مسلح این کشور در عراق در 9 شهریور 1389 (31 اوت 2010) به پایان می‌رسد. نوری المالکی، نخست‌وزیر عراق نیز در یک کنفرانس مطبوعاتی یک روز پیش از سخنرانی اوباما اعلام کرده بود که دولت عراق هیچ نگرانی پیرامون خروج قریب‌الوقوع نیروهای آمریکایی ندارد و او به توانایی نیروهای امنیتی عراقی و پلیس این کشور بدون حمایت آمریکایی‌ها اعتماد دارد.
در 20 فروردین 1388 (9 آوریل 2009) برابر با ششمین سالگرد سقوط بغداد، هزاران عراقی در این شهر تجمع کردند و خواستار خروج فوری نیروهای ائتلاف از این کشور شدند. روند خروج نیروهای ایالات متحده در پایان ماه ژوئن آغاز شد. آمریکایی‌ها در این زمان 38 پایگاه نظامی را به عراقی‌ها تحویل دادند و در 8 تیر 1388 (29 ژوئن 2009) نیروهای آمریکایی از بغداد خارج شدند. در تاریخ 29 فروردین 1389 نیروهای آمریکایی و عراقی در عملیاتی مشترک نزدیک تکریت، «ابوایوب المصری» رهبر القاعده‌ی عراق را کشتند. آخرین تیپ‌های رزمی آمریکایی در بامداد روز 28 مرداد خاک عراق را ترک کردند. با وجود آنکه تمام نیروهای نظامی آمریکا عراق را ترک کردند، اما 50 هزار نیرو در عراق باقی ماندند تا به ارتش این کشور یاری برسانند. طبق موافقت‌نامه وضعیت نیروها قرار بر این بود که این نیروها تا 10 دیماه 1390 عراق را ترک کنند.
با شکست گفتگوها پیرامون تمدید اقامت نیروهای ایالات متحده پس از سال 2011 ، در تاریخ 15 دسامبر 2011 با برگزاری مراسمی آمریکا رسماً به حضور نظامی خود در عراق پایان داد. در مراسم خروج نیروهای آمریکایی نوری مالکی نخست‌وزیر وقت عراق از دولت و ملت آمریکا برای آزادی مردم عراق تشکر کرد.
در 27 آذر 1390 (18 دسامبر 2011) آخرین سربازان آمریکایی خاک عراق را ترک کردند. مقامات رسمی عراق تنها یک روز بعد، دستور دستگیری معاون اول سنی رئیس جمهور عراق به نام «طارق الهاشمی» را صادر کردند که موجب اوج گرفتن تنش‌های سیاسی در عراق شد.
رفع تحریم‌های سازمان ملل
سازمان ملل متحد به منظور مشروعیت بخشیدن به دولت عراق در سطح بین‌المللی، تحریم‌های مربوط به زمان صدام حسین علیه این کشور را لغو کرد. با لغو این تحریم‌ها، این کشور می‌توانست واجد یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی شود. همچنین کنترل درآمدهای نفت و گاز عراق به دولت محول شد و شیوه درآمدی معامله نفت در برابر غذا پایان یافت.
برچسب ها:# تاریخ معاصر عراق# سقوط صدام حسین# نیروهای آمریکایی در عراق# تاریخ عراق
🇮🇶@najva_iraq_studies
آشنائی با کشور #عراق_ بخش چهارم
دوران سلطه داعش بر عراق
دوران داعش
دوران سلطه داعش بر عراق
«دولت اسلامی عراق و شام» یا به اختصار «داعش»، یک گروه به اصطلاح اسلامگرای تندرو بود و اولین بار در جنگ داخلی سوریه موجودیت خود را به صورت رسمی و عمومی اعلام کرد.
این گروه بنیادگرا در سال 2014 خود را به عنوان یک حکومت اسلامی مستقل و ابوبکر بغدادی را به عنوان خلیفه اول خود معرفی کرد. داعش حتی افق‌های جهانی بلندپروازانه‌ای برای خلافت خود نیز ترسیم کرده بود.
رهبران داعش معتقد بودند مرزهایی که هم اکنون بین کشورهای اسلامی وجود دارد حاصل تجزیه امپراتوری عثمانی است و باید این مرزها به وضعیت پیش از جنگ جهانی اول باز گردد. داعش، پس از اعلام موجودیت، شروع به تصرف بخش‌های مختلفی از کشورهای عراق و سوریه کرد و همزمان با اقدام نظامی در سوریه، به عراق حمله‌ور شد و موفق شد «رمادی» و «فلوجه» مهم‌ترین شهرهای استان «انبار» عراق را به تصرف خود درآورد.
نوآم چامسکی، اندیشمند و زبان‌شناس آمریکایی ظهور داعش و دیگر گروه‌های تروریستی را نتیجه تهاجم سال 2003 به عراق اعلام کرد. او یکی از نتایج تهاجم آمریکا و انگلیس به عراق را شعله‌ور کردن درگیری‌های طایفه‌ای و فرقهگرایانه دانست و گفت: این اقدام، عراق را به چند بخش تقسیم کرده و موجب سرایت این درگیری‌ها به دیگر نقاط منطقه نیز شده است.
در ژوئن 2014 یکی از موفقیت‌های بزرگ داعش در عراق تصرف موصل، دومین شهر بزرگ عراق بود. داعش همچنین بخش‌های بزرگی از شمال عراق را به تصرف خود درآورد و سپس به سمت جنوب پیشروی کرد و شهرها و روستاها را یکی بعد پس از دیگری به قلمرو خود اضافه کرد.
داعش پس از سال 2014 در ادامه اقدامات نابخردانه و غیرانسانی خود حتی به تخریب اماکن باستانی و میراث فرهنگی در کشورهای عراق و سوریه نیز دست زد.
تولید و تهیه فیلم ها و تصاویر وحشتناک از جنایات، سربریدن و شکنجه دادن اسیران به بدترین شکل ممکن از دیگر اقدامات عجیب و منزجرکننده این گروه بود.
بمب‌گذاری‌ها، خراب‌کاری‌ها و کشتن انسان‌های بیگناه در نقاط مختلف از جمله اقداماتی است که هرگز از حافظه تاریخی منطقه و جهان پاک نخواهد شد.
داعش در سال 2015 بخش‌های شمال غربی عراق را هم به تصرف خود درآورد. در عین حال بخش‌هایی از قلمرو خود را که از میان آنها می‌توان به «سنجار»، «رمادی» و شهر مهم «تکریت» اشاره کرد، از دست داد.
سازمان ملل متحد و شماری از رهبران کشورهای مختلف جهان از جمله عراق، ایران، فرانسه، آمریکا و بریتانیا داعش را یک خطر بزرگ برای منطقه دانسته و خواستار قرارگرفتن این گروه در فهرست گروه‌های تروریستی و جنایتکار جنگی شدند. پس از مدتی طی قطعنامه‌ای در سازمان ملل از داعش به عنوان گروه تروریستی یاد شد و همگی خواستار انحلال آن شدند.
در سال 2016، داعش که با دولت و نیروهای آمریکایی مستقر در عراق وارد جنگ شده بود، با چندین گروه اسلامگرای دیگر ائتلاف کرد و مجلس شورای مجاهدین را تشکیل داد که یک قدرت مهم در استان انبار محسوب می‌شد. سرانجام در ژوئیه 2017 میلادی، شهر «موصل» آزاد شد و در دسامبر همان سال بغداد پیروزی بر داعش را اعلام کرد. در روند پیروزی بر داعش نیروهای محور مقاوت و بسیج مردمی عراق(حشد الشعبی) نقش کلیدی و تعیین کننده‌ای داشتند.
محور مقاومت یا جبهه مقاومت عنوانی است برای اشاره به ائتلاف منطقه‌ای نانوشته میان کشورها و قدرت‌های عمدتاً شیعه مانند ایران، سوریه، عراق و حزب‌الله لبنان که هدف آنها مبارزه با تهدیدها، سلطه بیگانگان در منطقه خاورمیانه و آزادی فلسطین است.
در این بین نمی‌توان از نقش پررنگ این محور در مبارزه با داعش در عراق و سوریه غافل شد. در فرایند احیای محور مقاومت، بزرگانی چون عماد مغنیه، قاسم سلیمانی، ابومهدی مهندس و چندین تن دیگر از فرماندهان بزرگ به شهادت رسیدند.
بسیج مردمی عراق موسوم به «حشد الشعبی» نیز به بخشی از نیروهای مسلح عراق گفته می‌شود که از سال 2014 با هدف مبارزه علیه داعش و در واکنش به فتوای مراجع عراق به‌ویژه فتوای جهاد آیت‌الله سیستانی، سازماندهی شدند. این نیرو از حدود 40 گروه مختلف تشکیل شده که عمدتاً گروه‌های مسلح شیعه هستند. درعین‌حال برخی گروه‌های سنی مذهب و مسیحی و ایزدی نیز در آن حضور دارند. هدف این نیروها کمک به ارتش و نیروهای امنیتی عراق برای پاسداری از اماکن مذهبی و مقابله با تهاجم است.
برچسب ها:# تاریخ معاصر عراق# داعش# جنایات داعش در عراق# محور مقاومت عراق# قاسم سلیمانی# ابومهدی المهندس# حشد الشعبی# تاریخ عراق
🇮🇶@najva_iraq_studies
دوران سلطه داعش بر عراق
دوران داعش
دوران سلطه داعش بر عراق
«دولت اسلامی عراق و شام» یا به اختصار «داعش»، یک گروه به اصطلاح اسلامگرای تندرو بود و اولین بار در جنگ داخلی سوریه موجودیت خود را به صورت رسمی و عمومی اعلام کرد.
این گروه بنیادگرا در سال 2014 خود را به عنوان یک حکومت اسلامی مستقل و ابوبکر بغدادی را به عنوان خلیفه اول خود معرفی کرد. داعش حتی افق‌های جهانی بلندپروازانه‌ای برای خلافت خود نیز ترسیم کرده بود.
رهبران داعش معتقد بودند مرزهایی که هم اکنون بین کشورهای اسلامی وجود دارد حاصل تجزیه امپراتوری عثمانی است و باید این مرزها به وضعیت پیش از جنگ جهانی اول باز گردد. داعش، پس از اعلام موجودیت، شروع به تصرف بخش‌های مختلفی از کشورهای عراق و سوریه کرد و همزمان با اقدام نظامی در سوریه، به عراق حمله‌ور شد و موفق شد «رمادی» و «فلوجه» مهم‌ترین شهرهای استان «انبار» عراق را به تصرف خود درآورد.
نوآم چامسکی، اندیشمند و زبان‌شناس آمریکایی ظهور داعش و دیگر گروه‌های تروریستی را نتیجه تهاجم سال 2003 به عراق اعلام کرد. او یکی از نتایج تهاجم آمریکا و انگلیس به عراق را شعله‌ور کردن درگیری‌های طایفه‌ای و فرقهگرایانه دانست و گفت: این اقدام، عراق را به چند بخش تقسیم کرده و موجب سرایت این درگیری‌ها به دیگر نقاط منطقه نیز شده است.
در ژوئن 2014 یکی از موفقیت‌های بزرگ داعش در عراق تصرف موصل، دومین شهر بزرگ عراق بود. داعش همچنین بخش‌های بزرگی از شمال عراق را به تصرف خود درآورد و سپس به سمت جنوب پیشروی کرد و شهرها و روستاها را یکی بعد پس از دیگری به قلمرو خود اضافه کرد.
داعش پس از سال 2014 در ادامه اقدامات نابخردانه و غیرانسانی خود حتی به تخریب اماکن باستانی و میراث فرهنگی در کشورهای عراق و سوریه نیز دست زد.
تولید و تهیه فیلم ها و تصاویر وحشتناک از جنایات، سربریدن و شکنجه دادن اسیران به بدترین شکل ممکن از دیگر اقدامات عجیب و منزجرکننده این گروه بود.
بمب‌گذاری‌ها، خراب‌کاری‌ها و کشتن انسان‌های بیگناه در نقاط مختلف از جمله اقداماتی است که هرگز از حافظه تاریخی منطقه و جهان پاک نخواهد شد.
داعش در سال 2015 بخش‌های شمال غربی عراق را هم به تصرف خود درآورد. در عین حال بخش‌هایی از قلمرو خود را که از میان آنها می‌توان به «سنجار»، «رمادی» و شهر مهم «تکریت» اشاره کرد، از دست داد.
سازمان ملل متحد و شماری از رهبران کشورهای مختلف جهان از جمله عراق، ایران، فرانسه، آمریکا و بریتانیا داعش را یک خطر بزرگ برای منطقه دانسته و خواستار قرارگرفتن این گروه در فهرست گروه‌های تروریستی و جنایتکار جنگی شدند. پس از مدتی طی قطعنامه‌ای در سازمان ملل از داعش به عنوان گروه تروریستی یاد شد و همگی خواستار انحلال آن شدند.
در سال 2016، داعش که با دولت و نیروهای آمریکایی مستقر در عراق وارد جنگ شده بود، با چندین گروه اسلامگرای دیگر ائتلاف کرد و مجلس شورای مجاهدین را تشکیل داد که یک قدرت مهم در استان انبار محسوب می‌شد. سرانجام در ژوئیه 2017 میلادی، شهر «موصل» آزاد شد و در دسامبر همان سال بغداد پیروزی بر داعش را اعلام کرد. در روند پیروزی بر داعش نیروهای محور مقاوت و بسیج مردمی عراق(حشد الشعبی) نقش کلیدی و تعیین کننده‌ای داشتند.
محور مقاومت یا جبهه مقاومت عنوانی است برای اشاره به ائتلاف منطقه‌ای نانوشته میان کشورها و قدرت‌های عمدتاً شیعه مانند ایران، سوریه، عراق و حزب‌الله لبنان که هدف آنها مبارزه با تهدیدها، سلطه بیگانگان در منطقه خاورمیانه و آزادی فلسطین است.
در این بین نمی‌توان از نقش پررنگ این محور در مبارزه با داعش در عراق و سوریه غافل شد. در فرایند احیای محور مقاومت، بزرگانی چون عماد مغنیه، قاسم سلیمانی، ابومهدی مهندس و چندین تن دیگر از فرماندهان بزرگ به شهادت رسیدند.
بسیج مردمی عراق موسوم به «حشد الشعبی» نیز به بخشی از نیروهای مسلح عراق گفته می‌شود که از سال 2014 با هدف مبارزه علیه داعش و در واکنش به فتوای مراجع عراق به‌ویژه فتوای جهاد آیت‌الله سیستانی، سازماندهی شدند. این نیرو از حدود 40 گروه مختلف تشکیل شده که عمدتاً گروه‌های مسلح شیعه هستند. درعین‌حال برخی گروه‌های سنی مذهب و مسیحی و ایزدی نیز در آن حضور دارند. هدف این نیروها کمک به ارتش و نیروهای امنیتی عراق برای پاسداری از اماکن مذهبی و مقابله با تهاجم است.
برچسب ها:# تاریخ معاصر عراق# داعش# جنایات داعش در عراق# محور مقاومت عراق# قاسم سلیمانی# ابومهدی المهندس# حشد الشعبی# تاریخ عراق
🇮🇶@najva_iraq_studies
آشنائی با کشور #عراق_ بخش نهائی
دوران پساداعش
دوران پساداعش در عراق
با پایان یافتن دوران سیاه سلطه داعش بر عراق که با کشتار، ویرانی و آسیب‌های جدی به کشور، فرهنگ و مردم عراق همراه بود، دوران جدیدی در عراق آغاز شد که به بازسازی و جبران این خسارات اهتمام ورزید.
دوران بازسازی عراق
پایان سلطه داعش این فرصت را مهیا ساخت تا موضوع بازسازی عراق با جدیت بیشتری در دستور کار دولت این کشور گیرد. قریب به چهار دهه درگیری عراق با جنگ و تنش‌های سیاسی و نظامی داخلی و خارجی، مجال توسعه زیرساختها را از این کشور ربوده بود. در عین حال پدیده‌های ویرانگری نظیر داعش، بخش‌های قابل توجهی از زیرساختهای این کشور را به ورطه نابودی کشاندند، بطوری‌که مطابق برآوردهای صورت گرفته توسط صندوق بازسازی مناطق آسیب‌دیده از تروریسم عراق، تنها برای بازسازی تخریب‌های صورت‌گرفته توسط نیروهای داعش نیاز به بودجه‌ای معادل 88میلیارد دلار است.
موضوع بازسازی عراق در سال‌های 2018 و 2019 با رویکرد جذب سرمایه‌گذاری خارجی توسط دولت این کشور پیگیری شد و کنفرانس‌های مختلفی در این زمینه برگزار شد که مهم‌ترین آنها کنفرانس بازسازی عراق در فوریه 2018 (بهمن 1396) بود که با مشارکت بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و اتحادیه اروپا در کویت برگزار شد و پروژه‌های بزرگ زیرساختی عراق در حوزه‌های مختلف معرفی شدند که نیاز به جذب اعتباری درحدود یکصدمیلیارد دلار داشتند. در این رویداد کشورهای مختلف برنامه‌هایی برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی عراق ارائه کردند، وعده‌هایی که تاکنون محقق نشده و قطعا شرایط عدم ثبات داخلی عراق در آن بی‌تاثیر نبوده است.
تظاهرات 2019-2020 عراق
در اوایل اکتبر سال 2019، بغداد شاهد تظاهرات گسترده‌ای علیه دولت بود. معترضان به دلیل زیرساختهای ضعیف کشور، بیکاری جوانان، فساد مالی برخی از مسئولین و عدم کفایت خدمات عمومی دست به اعتراض زدند. در واکنش به این اعتراضات، نیروهای امنیتی با استفاده از گاز اشک‌آور و شلیک فشنگ‌های پلاستیکی و جنگی سعی در کنترل اوضاع داشتند.
معترضان علاوه بر بغداد در در استان‌های بصره، بابل، ذی‌قار، میسان و نجف نیز علیه فساد، بیکاری و عدم تغییرات سیاسی موثر در کشور دست به اعتراض زدند. تظاهرات مردم عراق علیه دولت علیرغم اعلام مقررات منع رفت و آمد در برخی استان‌ها ادامه یافت و بتدریج مطالبات به سمت استعفای دولت و تغییر ساختار سیاسی سوق یافت.
تداوم تظاهرات، استعفای عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق را در پی داشت و پارلمان عراق نیز مجبور به تصویب قانون حوزه‌های انتخابیه متعدد در کشور شد.
همزمان با این اعتراضات، در سوم ژانویه 2020 ، سردار قاسم سلیمانی،فرمانده سپاه قدس ایران و ابومهدی مهندس، از رهبران حشدالشعبی عراق در حمله یک هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی در نزدیکی فرودگاه بغداد به شهادت رسیدند. پس از این حادثه، فضای ضدآمریکایی در عراق اوج گرفت و دو روز پس از شهادت ایشان، پارلمان عراق از تمام نیروهای خارجی که 5200 نفر از آنها آمریکایی بودند، خواست که خاک عراق را ترک کنند. پس از این اقدام آمریکا، معترضان با فراخوان مقتدی صدر دست به تظاهرات میلیونی زدند که این تظاهرات با اعتراض‌های ضد حکومتی که در بغداد جریان داشت، همراه شد. بتدریج خواسته‌های معترضان به مواردی نظیر: خروج نیروهای آمریکایی از عراق، کناره‌گیری دولت، برگزاری انتخابات زودهنگام و مبارزه با فساد تعمیم پیدا کرد و آنها خواستار یک مدیریت سیاسی دموکراتیک و برگزاری انتخابات آزاد و شفاف شدند. اعتراضات خیابانی در شهرهای بزرگ عراق ادامه داشت تا اینکه با اعلام اولین مورد از ابتلا به ویروس کرونا در عراق در پایان ماه فوریه، معترضان مجبور به ترک صحنه تظاهرات شدند.
ازجمله نکات مهم قابل اشاره در این اعتراضات می‌توان به اثرگذاری نهادهای مدنی و فعالان شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد که نقش پررنگی در هدایت افکار عمومی و جریان اعتراضات داشتند. ضمن اینکه نمی‌توان از نقش برخی جریانات و احزاب سیاسی در شعله‌ور کردن آتش اعتراضات با هدف اخذ امتیاز از دولت و نقش‌آفرینی در آینده کشور چشم‌پوشی کرد. از دیگر نکات قابل توجه در این حوادث، فراگیری اعتراضات در استان‌های شیعه‌نشین عراق بود.
پس از استعفای عادل عبدالمهدی، محمد توفیق علاوی از سوی «برهم صالح»، رئیس جمهور عراق برای تشکیل دولت معرفی شد. وی به مدت یک ماه فرصت داشت تا نامزدهای مورد نظر خود را برای کسب رأی اعتماد به مجلس نمایندگان معرفی کند؛ اما طولی نکشید تا معترضان به حضور علاوی نیز در راس دولت اعتراض کنند و علاوی با ارسال نامهای به رئیس جمهور عراق از ماموریت تشکیل کابینه انصراف داد. وی پیش از این اعلام کرده بود در صورتی که تحت فشار سیاسی قرار بگیرد، کنار خواهد کشید.
دوران پساداعش
دوران پساداعش در عراق
با پایان یافتن دوران سیاه سلطه داعش بر عراق که با کشتار، ویرانی و آسیب‌های جدی به کشور، فرهنگ و مردم عراق همراه بود، دوران جدیدی در عراق آغاز شد که به بازسازی و جبران این خسارات اهتمام ورزید.
دوران بازسازی عراق
پایان سلطه داعش این فرصت را مهیا ساخت تا موضوع بازسازی عراق با جدیت بیشتری در دستور کار دولت این کشور گیرد. قریب به چهار دهه درگیری عراق با جنگ و تنش‌های سیاسی و نظامی داخلی و خارجی، مجال توسعه زیرساختها را از این کشور ربوده بود. در عین حال پدیده‌های ویرانگری نظیر داعش، بخش‌های قابل توجهی از زیرساختهای این کشور را به ورطه نابودی کشاندند، بطوری‌که مطابق برآوردهای صورت گرفته توسط صندوق بازسازی مناطق آسیب‌دیده از تروریسم عراق، تنها برای بازسازی تخریب‌های صورت‌گرفته توسط نیروهای داعش نیاز به بودجه‌ای معادل 88میلیارد دلار است.
موضوع بازسازی عراق در سال‌های 2018 و 2019 با رویکرد جذب سرمایه‌گذاری خارجی توسط دولت این کشور پیگیری شد و کنفرانس‌های مختلفی در این زمینه برگزار شد که مهم‌ترین آنها کنفرانس بازسازی عراق در فوریه 2018 (بهمن 1396) بود که با مشارکت بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و اتحادیه اروپا در کویت برگزار شد و پروژه‌های بزرگ زیرساختی عراق در حوزه‌های مختلف معرفی شدند که نیاز به جذب اعتباری درحدود یکصدمیلیارد دلار داشتند. در این رویداد کشورهای مختلف برنامه‌هایی برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی عراق ارائه کردند، وعده‌هایی که تاکنون محقق نشده و قطعا شرایط عدم ثبات داخلی عراق در آن بی‌تاثیر نبوده است.
تظاهرات 2019-2020 عراق
در اوایل اکتبر سال 2019، بغداد شاهد تظاهرات گسترده‌ای علیه دولت بود. معترضان به دلیل زیرساختهای ضعیف کشور، بیکاری جوانان، فساد مالی برخی از مسئولین و عدم کفایت خدمات عمومی دست به اعتراض زدند. در واکنش به این اعتراضات، نیروهای امنیتی با استفاده از گاز اشک‌آور و شلیک فشنگ‌های پلاستیکی و جنگی سعی در کنترل اوضاع داشتند.
معترضان علاوه بر بغداد در در استان‌های بصره، بابل، ذی‌قار، میسان و نجف نیز علیه فساد، بیکاری و عدم تغییرات سیاسی موثر در کشور دست به اعتراض زدند. تظاهرات مردم عراق علیه دولت علیرغم اعلام مقررات منع رفت و آمد در برخی استان‌ها ادامه یافت و بتدریج مطالبات به سمت استعفای دولت و تغییر ساختار سیاسی سوق یافت.
تداوم تظاهرات، استعفای عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق را در پی داشت و پارلمان عراق نیز مجبور به تصویب قانون حوزه‌های انتخابیه متعدد در کشور شد.
همزمان با این اعتراضات، در سوم ژانویه 2020 ، سردار قاسم سلیمانی،فرمانده سپاه قدس ایران و ابومهدی مهندس، از رهبران حشدالشعبی عراق در حمله یک هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی در نزدیکی فرودگاه بغداد به شهادت رسیدند. پس از این حادثه، فضای ضدآمریکایی در عراق اوج گرفت و دو روز پس از شهادت ایشان، پارلمان عراق از تمام نیروهای خارجی که 5200 نفر از آنها آمریکایی بودند، خواست که خاک عراق را ترک کنند. پس از این اقدام آمریکا، معترضان با فراخوان مقتدی صدر دست به تظاهرات میلیونی زدند که این تظاهرات با اعتراض‌های ضد حکومتی که در بغداد جریان داشت، همراه شد. بتدریج خواسته‌های معترضان به مواردی نظیر: خروج نیروهای آمریکایی از عراق، کناره‌گیری دولت، برگزاری انتخابات زودهنگام و مبارزه با فساد تعمیم پیدا کرد و آنها خواستار یک مدیریت سیاسی دموکراتیک و برگزاری انتخابات آزاد و شفاف شدند. اعتراضات خیابانی در شهرهای بزرگ عراق ادامه داشت تا اینکه با اعلام اولین مورد از ابتلا به ویروس کرونا در عراق در پایان ماه فوریه، معترضان مجبور به ترک صحنه تظاهرات شدند.
ازجمله نکات مهم قابل اشاره در این اعتراضات می‌توان به اثرگذاری نهادهای مدنی و فعالان شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد که نقش پررنگی در هدایت افکار عمومی و جریان اعتراضات داشتند. ضمن اینکه نمی‌توان از نقش برخی جریانات و احزاب سیاسی در شعله‌ور کردن آتش اعتراضات با هدف اخذ امتیاز از دولت و نقش‌آفرینی در آینده کشور چشم‌پوشی کرد. از دیگر نکات قابل توجه در این حوادث، فراگیری اعتراضات در استان‌های شیعه‌نشین عراق بود.
پس از استعفای عادل عبدالمهدی، محمد توفیق علاوی از سوی «برهم صالح»، رئیس جمهور عراق برای تشکیل دولت معرفی شد. وی به مدت یک ماه فرصت داشت تا نامزدهای مورد نظر خود را برای کسب رأی اعتماد به مجلس نمایندگان معرفی کند؛ اما طولی نکشید تا معترضان به حضور علاوی نیز در راس دولت اعتراض کنند و علاوی با ارسال نامهای به رئیس جمهور عراق از ماموریت تشکیل کابینه انصراف داد. وی پیش از این اعلام کرده بود در صورتی که تحت فشار سیاسی قرار بگیرد، کنار خواهد کشید.
«عدنان الزرفی»، استاندار سابق نجف پس از علاوی مأمور تشکیل کابینه عراق شد. وی در ابتدا بیان کرد هرگز از فرصتی که برای تشکیل کابینه به او داده شده کناره‌گیری نخواهد کرد. رئیس جمهور عراق در 27 اسفند ماه سال 1398، طی مراسمی عدنان الزرفی را مأمور تشکیل دولت انتقالی کرد. وی نیز طبق قانون، 30 روز مهلت داشت تا کابینه پیشنهادی خود را به پارلمان عراق معرفی کند؛ اما پس از مدتی با شروع مجدد اعتراضات و مشکلات پیش رو، «زرفی» با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که با وجود تلاش‌های گسترده برای ایجاد اجماع و تشکیل کابینه برای معرفی به پارلمان عراق، به نتیجه‌ای نرسیده است و برای حفظ منافع ملی، از ادامه فعالیت انصراف می‌دهد.
پس از زرفی، مصطفی کاظمی سومین گزینه پیشنهادی رییس جمهور عراق برای تشکیل کابینه بود که این‌بار اکثریت جریانات سیاسی عراق موافق نخست وزیری وی بودند. کاظمی، مدیر پیشین سرویس اطلاعات ملی عراق بود و مدت‌ها نام او به عنوان یکی از نامزدهای نخست وزیری عراق مطرح می شد. تنش‌های گسترده بین احزاب سیاسی، به‌ویژه در بین جریانات شیعی موجب شد تا انتخاب نخست وزیر در عراق ماه‌ها به تعویق بیفتد. بااین حال بعد از شکست دو نامزد قبلی برای تشکیل دولت، کاظمی موفق شد با اخذ رای اعتماد از مجلس، از 7 مه 2020 کار خود را به عنوان نخست وزیر رسمی عراق آغاز کند.
برچسب ها:# جنایات داعش در عراق# دوران پس از داعش# بازسازی عراق# دولت عراق# تاریخ عراق
🇮🇶@najva_iraq_studies
پس از زرفی، مصطفی کاظمی سومین گزینه پیشنهادی رییس جمهور عراق برای تشکیل کابینه بود که این‌بار اکثریت جریانات سیاسی عراق موافق نخست وزیری وی بودند. کاظمی، مدیر پیشین سرویس اطلاعات ملی عراق بود و مدت‌ها نام او به عنوان یکی از نامزدهای نخست وزیری عراق مطرح می شد. تنش‌های گسترده بین احزاب سیاسی، به‌ویژه در بین جریانات شیعی موجب شد تا انتخاب نخست وزیر در عراق ماه‌ها به تعویق بیفتد. بااین حال بعد از شکست دو نامزد قبلی برای تشکیل دولت، کاظمی موفق شد با اخذ رای اعتماد از مجلس، از 7 مه 2020 کار خود را به عنوان نخست وزیر رسمی عراق آغاز کند.
برچسب ها:# جنایات داعش در عراق# دوران پس از داعش# بازسازی عراق# دولت عراق# تاریخ عراق
🇮🇶@najva_iraq_studies
⭕️ ظهور واتیکان شیعه در عراق
نهاد مرجعیت در عراق پس از دو دهه جایگاهی محوری به دست آورده است. این نهاد توانسته است به‌صورت غیرمتمرکز و شبکه‌ای، عتبات و اوقاف شیعه را گسترش دهد و با تسلط بر گردشگری مذهبی و دارایی‌ها و بنگاه‌های وقف‌شده، اقتصاد سیاسی و فرهنگی جدیدی را بیافریند. مهم‌ترین ویژگی این اقتصاد سیاسی در شکل‌بخشی الگوی میراث‌فرهنگی عراق مبتنی بر هویت شیعی است نه هویت سکولار و این موضوع در بلندمدت بی‌گمان بر هویت و آیندۀ عراق مؤثر خواهد بود.
🔗ادامه مطلب:
syaaq.com/16132
🇮🇶@najva_iraq_studies
نهاد مرجعیت در عراق پس از دو دهه جایگاهی محوری به دست آورده است. این نهاد توانسته است به‌صورت غیرمتمرکز و شبکه‌ای، عتبات و اوقاف شیعه را گسترش دهد و با تسلط بر گردشگری مذهبی و دارایی‌ها و بنگاه‌های وقف‌شده، اقتصاد سیاسی و فرهنگی جدیدی را بیافریند. مهم‌ترین ویژگی این اقتصاد سیاسی در شکل‌بخشی الگوی میراث‌فرهنگی عراق مبتنی بر هویت شیعی است نه هویت سکولار و این موضوع در بلندمدت بی‌گمان بر هویت و آیندۀ عراق مؤثر خواهد بود.
🔗ادامه مطلب:
syaaq.com/16132
🇮🇶@najva_iraq_studies
🔴نخست وزیر عراق:
🔻عراق امروز از بحران داعش عبور کرده و دیگر نیازی به حضور نیروهای ائتلاف بین‌المللی و ارتش آمریکا ندارد
🇮🇶@najva_iraq_studies
🔻عراق امروز از بحران داعش عبور کرده و دیگر نیازی به حضور نیروهای ائتلاف بین‌المللی و ارتش آمریکا ندارد
🇮🇶@najva_iraq_studies
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
🎥 تحلیلی از دلایل حملهٔ صدام به ایران از زبان رهبر انقلاب و دبیر کل حزب الله لبنان
🔹 انتشار به مناسبت هفتهٔ دفاع مقدس و گرامیداشت مقام رزمندگان دفاع مقدس
🇮🇶@najva_iraq_studies
🔹 انتشار به مناسبت هفتهٔ دفاع مقدس و گرامیداشت مقام رزمندگان دفاع مقدس
🇮🇶@najva_iraq_studies
چشم‌انداز توافق امنیتی ایران و عراق
سینا علیزاده؛ کارشناس مسائل بین‌الملل
تاریخ انتشار: ۱۴:۳۶ - ۰۶ مهر ۱۴۰۲ - 2023 September 28
به گزارش «راهبرد معاصر»؛ مهم ترین مفاد توافق امنیتی ایران و عراق که 28 اسفند 1401 به امضای علی شمخانی، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی و قاسم الاعرجی، مشاور امنیت ملی عراق با حضور محمد شیاع السودانی، نخست وزیر عراق رسید، پایان حضور تروریست ها و عوامل ضد انقلاب در منطقه اقلیم کردستان بود. علی اکبر احمدیان، دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان چندی پیش در دیدار با الاعرجی گفت: انتظار داریم دولت عراق در چارچوب این توافق نامه، هرچه سریع‌تر علاوه بر پایان دادن به حضور عناصر ضدانقلاب در این کشور، امنیت مرزهای عراق را با ایران تضمین کند. [1]
متن توافقنامه امنیتی ایران و عراق تاکنون منتشر نشده است، اما طبق اعلان باسم العوادی سخنگوی دولت عراق، تهران و بغداد توافق‌نامه‌ای درباره جلوگیری از تردد تروریست های کُرد از عراق به ایران، تحویل دادن افراد تحت تعقیب، خلع سلاح و برچیدن اردوگاه‌های آنان امضا کرده‌اند. از مهم‌ترین این گروه‌ها حزب دموکرات کردستان (حدکا)، حزب کومله و حزب پژاک هستند که شمال استان اربیل و شرق استان سلیمانیه حضور دارند.
سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در این باره گفت، توافقی میان ایران و دولت عراق شکل گرفت که طبق آن، دولت عراق متعهد شد تا ۲۸ شهریور (19 سپتامبر) سال جاری بر مبنای تفاهم و توافق گروه‌های تروریستی تجزیه طلب در خاک عراق و اقلیم کردستان را خلع سلاح و از پادگان‌های نظامی که آنجا ایجاد کرده‌اند خالی، این پادگان‌ها را تخلیه و آنها را به اردوگاه‌هایی که بغداد در نظر گرفته است، منتقل کند.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در بغداد در دیدار با پلاسخارت، نماینده سازمان ملل متحد در عراق خواستار خلع سلاح گروه‌های تروریستی فعال در اقلیم کردستان عراق شد
کنعانی افزود: طبق اطلاعات ما، دولت عراق مفاد تفاهم را برای اجرا به مقام های اقلیم کردستان ابلاغ کرده است و منتظریم توافق اجرایی شود. نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در عراق از دیدگاه‌های ایران اطلاع دارد و نماینده کمیسیاری عالی پناهندگان در جریان دیدگاه‌های تهران است. همچنین بیستم تیر سرلشکر باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد، اگر دولت عراق تا ماه سپتامبر/شهریور به تعهداتش در زمینه گروهک‌های تروریستی در شمال عراق عمل نکند، عملیات علیه این گروهک‌ها با شدت بیشتری تکرار می شود .[2]
26 شهریور امیر محمدرضا آشتیانی، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح کشورمان با تأکید بر اینکه توافق ایران و عراق برای خلع سلاح و اخراج تروریست‌ها از اقلیم کردستان تمدید نخواهد شد، گفت: وضعیت اجرای توافق با عراق را در دقیقه ۹۰ ارزیابی و طبق آن تصمیم گیری می‌کنیم.
از قبل و بعد از 28 شهریور شاهد تحرکات دیپلماتیک برای اجرای توافقنامه امنیتی بودیم. سفیر جمهوری اسلامی ایران در بغداد در دیدار با پلاسخارت، نماینده سازمان ملل متحد در عراق خواستار خلع سلاح گروه‌های تروریستی فعال در اقلیم کردستان عراق شد و از وی خواست حداکثر تلاش خود را در این زمینه انجام دهد.
13 شهریور هیئتی از کمیته عالی امنیت مرزهای عراق به ریاست قاسم الاعرجی به اربیل سفر و با ریبر احمد، وزیر امور داخلی اقلیم کردستان درباره اقداماتشان نسبت به حفظ امنیت مرزها با کشورهای همجوار رایزنی کردند. در این دیدار اعرجی تأکید کرد، عراق سیاست تعادل در تعامل با کشورها را با توجه به منافع خود و احترام به حاکمیتش دنبال می کند.
22 شهریور و بعد از اعلان رسمی ایران در زمینه تمدید نکردن زمان اعلام شده، نیچروان بارزانی رئیس اقلیم کردستان در مصاحبه ای گفت، توافق امضا شده میان عراق و ایران وجود دارد و اقلیم کردستان به عنوان بخشی از عراق به این توافق پایبند است و نمی خواهد اقلیم کردستان عراق منبع تهدیدی برای هر کدام از کشورهای همسایه باشد.
وی افزود: در همین چارچوب و با همکاری و هماهنگی بغداد، اقدامات مهمی انجام شده است و معتقدم هیچ توجیهی برای آغاز عملیات نظامی از سوی ایران علیه این گروه ها و احزاب حاضر در خاک اقلیم کردستان عراق وجود ندارد.[3]
22 شهریور فؤاد حسین، وزیر امور خارجه عراق به تهران سفر کرد و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در نشست خبری مشترک با وی تصریح کرد: حتی یک ساعت فرصت دادن به تروریست‌ها به زیان امنیت عراق، ایران، منطقه و اقلیم کردستان عراق است. ما بر اجرای دقیق توافقنامه امنیتی تأکید کردیم.
سینا علیزاده؛ کارشناس مسائل بین‌الملل
تاریخ انتشار: ۱۴:۳۶ - ۰۶ مهر ۱۴۰۲ - 2023 September 28
به گزارش «راهبرد معاصر»؛ مهم ترین مفاد توافق امنیتی ایران و عراق که 28 اسفند 1401 به امضای علی شمخانی، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی و قاسم الاعرجی، مشاور امنیت ملی عراق با حضور محمد شیاع السودانی، نخست وزیر عراق رسید، پایان حضور تروریست ها و عوامل ضد انقلاب در منطقه اقلیم کردستان بود. علی اکبر احمدیان، دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان چندی پیش در دیدار با الاعرجی گفت: انتظار داریم دولت عراق در چارچوب این توافق نامه، هرچه سریع‌تر علاوه بر پایان دادن به حضور عناصر ضدانقلاب در این کشور، امنیت مرزهای عراق را با ایران تضمین کند. [1]
متن توافقنامه امنیتی ایران و عراق تاکنون منتشر نشده است، اما طبق اعلان باسم العوادی سخنگوی دولت عراق، تهران و بغداد توافق‌نامه‌ای درباره جلوگیری از تردد تروریست های کُرد از عراق به ایران، تحویل دادن افراد تحت تعقیب، خلع سلاح و برچیدن اردوگاه‌های آنان امضا کرده‌اند. از مهم‌ترین این گروه‌ها حزب دموکرات کردستان (حدکا)، حزب کومله و حزب پژاک هستند که شمال استان اربیل و شرق استان سلیمانیه حضور دارند.
سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در این باره گفت، توافقی میان ایران و دولت عراق شکل گرفت که طبق آن، دولت عراق متعهد شد تا ۲۸ شهریور (19 سپتامبر) سال جاری بر مبنای تفاهم و توافق گروه‌های تروریستی تجزیه طلب در خاک عراق و اقلیم کردستان را خلع سلاح و از پادگان‌های نظامی که آنجا ایجاد کرده‌اند خالی، این پادگان‌ها را تخلیه و آنها را به اردوگاه‌هایی که بغداد در نظر گرفته است، منتقل کند.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در بغداد در دیدار با پلاسخارت، نماینده سازمان ملل متحد در عراق خواستار خلع سلاح گروه‌های تروریستی فعال در اقلیم کردستان عراق شد
کنعانی افزود: طبق اطلاعات ما، دولت عراق مفاد تفاهم را برای اجرا به مقام های اقلیم کردستان ابلاغ کرده است و منتظریم توافق اجرایی شود. نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در عراق از دیدگاه‌های ایران اطلاع دارد و نماینده کمیسیاری عالی پناهندگان در جریان دیدگاه‌های تهران است. همچنین بیستم تیر سرلشکر باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد، اگر دولت عراق تا ماه سپتامبر/شهریور به تعهداتش در زمینه گروهک‌های تروریستی در شمال عراق عمل نکند، عملیات علیه این گروهک‌ها با شدت بیشتری تکرار می شود .[2]
26 شهریور امیر محمدرضا آشتیانی، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح کشورمان با تأکید بر اینکه توافق ایران و عراق برای خلع سلاح و اخراج تروریست‌ها از اقلیم کردستان تمدید نخواهد شد، گفت: وضعیت اجرای توافق با عراق را در دقیقه ۹۰ ارزیابی و طبق آن تصمیم گیری می‌کنیم.
از قبل و بعد از 28 شهریور شاهد تحرکات دیپلماتیک برای اجرای توافقنامه امنیتی بودیم. سفیر جمهوری اسلامی ایران در بغداد در دیدار با پلاسخارت، نماینده سازمان ملل متحد در عراق خواستار خلع سلاح گروه‌های تروریستی فعال در اقلیم کردستان عراق شد و از وی خواست حداکثر تلاش خود را در این زمینه انجام دهد.
13 شهریور هیئتی از کمیته عالی امنیت مرزهای عراق به ریاست قاسم الاعرجی به اربیل سفر و با ریبر احمد، وزیر امور داخلی اقلیم کردستان درباره اقداماتشان نسبت به حفظ امنیت مرزها با کشورهای همجوار رایزنی کردند. در این دیدار اعرجی تأکید کرد، عراق سیاست تعادل در تعامل با کشورها را با توجه به منافع خود و احترام به حاکمیتش دنبال می کند.
22 شهریور و بعد از اعلان رسمی ایران در زمینه تمدید نکردن زمان اعلام شده، نیچروان بارزانی رئیس اقلیم کردستان در مصاحبه ای گفت، توافق امضا شده میان عراق و ایران وجود دارد و اقلیم کردستان به عنوان بخشی از عراق به این توافق پایبند است و نمی خواهد اقلیم کردستان عراق منبع تهدیدی برای هر کدام از کشورهای همسایه باشد.
وی افزود: در همین چارچوب و با همکاری و هماهنگی بغداد، اقدامات مهمی انجام شده است و معتقدم هیچ توجیهی برای آغاز عملیات نظامی از سوی ایران علیه این گروه ها و احزاب حاضر در خاک اقلیم کردستان عراق وجود ندارد.[3]
22 شهریور فؤاد حسین، وزیر امور خارجه عراق به تهران سفر کرد و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در نشست خبری مشترک با وی تصریح کرد: حتی یک ساعت فرصت دادن به تروریست‌ها به زیان امنیت عراق، ایران، منطقه و اقلیم کردستان عراق است. ما بر اجرای دقیق توافقنامه امنیتی تأکید کردیم.
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح کشورمان با تشکر از دولت مرکزی عراق برای اجرایی کردن بخشی از توافقنامه، خواهان اخراج احزاب کرد ایران از کل خاک عراق شد. وی گفت، قرار این بود گروهک‌ها ۲۸ شهریور به‌طور کامل خلع سلاح شده باشند؛ اما آنچه در مهلت 6 ماهه رخ داد، این بود که فقط قدری از مرزهای کشور فاصله گرفته‌اند.
وی افزود: آنچه در متن قرارداد دبیران شورای عالی امنیت دو کشور آمده، کاملاً باید انجام شود. تروریست‌ها باید به‌طور کامل خلع سلاح و از عراق اخراج شوند. رئیس‌جمهور ایران اعلام کرد، نیروهای مسلح چند روز مهلت دهند و صبر کنند، ما برای چند روز صبر خواهیم کرد و تیم‌های ناظر را به منطقه می‌فرستیم تا بررسی کنند آیا خلع سلاح به‌طور کامل انجام شده است یا خیر.
ارزیابی و جمع بندی
ضرب الاجل جمهوری اسلامی در عالی ترین سطوح لشکری و کشوری نشان می دهد ایران در راستای منافع ملی خود و مبارزه با گروه های تروریستی چنانچه سال گذشته نشان داد، قاطع است و در صورت اجرا نشدن کامل توافقنامه امنیتی ، عملیات نظامی علیه گروه های کُرد ضد ایرانی دور از ذهن نخواهد بود.
با توجه به سخنان سرلشکر باقری درباره خلع سلاح کامل و اخراج احزاب کُرد ایرانی اقلیم کردستان، به نظر می آید در مفاد توافقنامه علاوه بر خلع سلاح، موضوع اخراج احزاب کردی همچون منافقین و مجاهدین خلق از اردوگاه اشرف وجود داشته باشد.
حاکمیت عراق نیز خواهان اجرای توافق است، زیرا حضور نیروهای وزارت کشور و مرزبانی عراق در مناطق مرزی اقلیم و ایران به تغییر موازنه به نفع دولت مرکزی در منطقه کردی منجر خواهد شد.
طبق اعلام رسانه های عراق، پیشنهادهایی(غیر رسمی) درباره ساخت مجتمع‌های مسکونی و انتقال تروریست‌های تجزیه‌طلب کردی در استان الانبار مطرح و با مخالفت الحشدالشعبی و سران استان الانبار مواجه شد.
گرچه اتحادیه میهنی به دنبال انجام نشدن عملیات نظامی ایران است (به واسطه حضور تروریست ها در سلیمانیه)، اما به نظر می آید این رویداد اهرم فشار حزب دموکرات بر دولت مرکزی در موضوعاتی همچون نفت و گاز و پرداخت بودجه اقلیم در ازای گفت و گو با گروه های کُرد مخالف ایران و انتقال این گروه ها به نقاط دورتر از مرزهای ایران باشد. مدعای سخن را می توان بر تأکید بارزانی مبنی بر پرداخت بودجه اقلیم در دیدار با آل صادق جست و جو کرد.
اجرای دقیق مفاد توافقنامه امنیتی بغداد-تهران به کاهش تهدیدهای تروریستی و جلوگیری از ایجاد ناامنی‌های مرزی منجر می شود. امضای توافق نامه امنیتی در دولت شیاع السودانی و همراهی دولت برآمده از چارچوب هماهنگی شیعی با خواسته های ایران در کنار تضعف شدید اقلیم کردستان در یک سال گذشته فرصت مناسبی در اختیار ایران قرار داده است تا بساط گروه های تروریستی را برای همیشه از مناطق مرزی اقلیم کردستان برچیند.
به نظر می آید خلع سلاح گروه های معارض کردی از طرف اقلیم انجام نمی شود، زیرا این گروه ها روابط نزدیک و طولانی با احزاب حاکم در اقلیم دارند و به توجه به انتخابات استانی و اقلیم در ماه های آینده بعید به نظر می آید اتحادیه و پارتی اقدام جدی در مبارزه و خلع سلاح احزاب کردی داشته باشند، زیرا از نظر سیاسی و امنیتی برای این دو جریان بحران زاست. علاوه بر این، دو حزب توان اجرایی برای خلع سلاح احزاب معارض کردی ندارند.
حساب کاربری وب سایت KurdistanWatch در شبکه اجتماعی x(توئیتر سابق) مدعی شد، ایران به طور رسمی فهرستی از رهبران احزاب کردی را به دولت مرکزی ارائه کرده است تا آن ها را به تهران برگرداند.[4]
نقش مستقیم احزاب و شخصیت های کردی (مسعود بارزانی و عبدالله مهتدی و...) بعد از مرگ ناگهانی دختر کُرد ایرانی در آشوب های 1401، موضوع عبدالله اوجالان رئیس حزب کارگران کردستان عراق (پ.ک.ک)، ترند شدن شعار آشوبگران در فضای مجازی، فراخوان اعتصابات سراسری در مناطق کردی و سرایت آن به برخی از مناطق کشور مشهود بوده است. لذا مبارزه مستقیم با گروهک های ترویستی کردی و خلع سلاح آن ها تأثیر مستقیمی در جلوگیری از بحران های احتمالی در آینده دارد.
گزارش‌ها حاکی از آن است، حدکا و کومله کوه‌های نزدیک منطقه مرزی پیرانشهر را ترک کرده‌اند و پایگاه‌های آنها در این روند در حال تخریب است. مقام های عراقی نیز به طور جداگانه تأیید کرده‌اند مخالفان کرد اکنون در حال دورشدن از منطقه مرزی هستند[5]. با وجود این، طبق ادعای دویچه وله هیچ یک از احزاب کُرد خلع سلاح نشده اند، اما مقرها و پایگاه‌های حزب دموکرات کردستان ایران و کومله از مناطق مرزی اقلیم کردستان با ایران برچیده و نیروهای پیشمرگه این احزاب در پایگاه‌های دیگر در عمق اقلیم کردستان مستقر شده اند.
وی افزود: آنچه در متن قرارداد دبیران شورای عالی امنیت دو کشور آمده، کاملاً باید انجام شود. تروریست‌ها باید به‌طور کامل خلع سلاح و از عراق اخراج شوند. رئیس‌جمهور ایران اعلام کرد، نیروهای مسلح چند روز مهلت دهند و صبر کنند، ما برای چند روز صبر خواهیم کرد و تیم‌های ناظر را به منطقه می‌فرستیم تا بررسی کنند آیا خلع سلاح به‌طور کامل انجام شده است یا خیر.
ارزیابی و جمع بندی
ضرب الاجل جمهوری اسلامی در عالی ترین سطوح لشکری و کشوری نشان می دهد ایران در راستای منافع ملی خود و مبارزه با گروه های تروریستی چنانچه سال گذشته نشان داد، قاطع است و در صورت اجرا نشدن کامل توافقنامه امنیتی ، عملیات نظامی علیه گروه های کُرد ضد ایرانی دور از ذهن نخواهد بود.
با توجه به سخنان سرلشکر باقری درباره خلع سلاح کامل و اخراج احزاب کُرد ایرانی اقلیم کردستان، به نظر می آید در مفاد توافقنامه علاوه بر خلع سلاح، موضوع اخراج احزاب کردی همچون منافقین و مجاهدین خلق از اردوگاه اشرف وجود داشته باشد.
حاکمیت عراق نیز خواهان اجرای توافق است، زیرا حضور نیروهای وزارت کشور و مرزبانی عراق در مناطق مرزی اقلیم و ایران به تغییر موازنه به نفع دولت مرکزی در منطقه کردی منجر خواهد شد.
طبق اعلام رسانه های عراق، پیشنهادهایی(غیر رسمی) درباره ساخت مجتمع‌های مسکونی و انتقال تروریست‌های تجزیه‌طلب کردی در استان الانبار مطرح و با مخالفت الحشدالشعبی و سران استان الانبار مواجه شد.
گرچه اتحادیه میهنی به دنبال انجام نشدن عملیات نظامی ایران است (به واسطه حضور تروریست ها در سلیمانیه)، اما به نظر می آید این رویداد اهرم فشار حزب دموکرات بر دولت مرکزی در موضوعاتی همچون نفت و گاز و پرداخت بودجه اقلیم در ازای گفت و گو با گروه های کُرد مخالف ایران و انتقال این گروه ها به نقاط دورتر از مرزهای ایران باشد. مدعای سخن را می توان بر تأکید بارزانی مبنی بر پرداخت بودجه اقلیم در دیدار با آل صادق جست و جو کرد.
اجرای دقیق مفاد توافقنامه امنیتی بغداد-تهران به کاهش تهدیدهای تروریستی و جلوگیری از ایجاد ناامنی‌های مرزی منجر می شود. امضای توافق نامه امنیتی در دولت شیاع السودانی و همراهی دولت برآمده از چارچوب هماهنگی شیعی با خواسته های ایران در کنار تضعف شدید اقلیم کردستان در یک سال گذشته فرصت مناسبی در اختیار ایران قرار داده است تا بساط گروه های تروریستی را برای همیشه از مناطق مرزی اقلیم کردستان برچیند.
به نظر می آید خلع سلاح گروه های معارض کردی از طرف اقلیم انجام نمی شود، زیرا این گروه ها روابط نزدیک و طولانی با احزاب حاکم در اقلیم دارند و به توجه به انتخابات استانی و اقلیم در ماه های آینده بعید به نظر می آید اتحادیه و پارتی اقدام جدی در مبارزه و خلع سلاح احزاب کردی داشته باشند، زیرا از نظر سیاسی و امنیتی برای این دو جریان بحران زاست. علاوه بر این، دو حزب توان اجرایی برای خلع سلاح احزاب معارض کردی ندارند.
حساب کاربری وب سایت KurdistanWatch در شبکه اجتماعی x(توئیتر سابق) مدعی شد، ایران به طور رسمی فهرستی از رهبران احزاب کردی را به دولت مرکزی ارائه کرده است تا آن ها را به تهران برگرداند.[4]
نقش مستقیم احزاب و شخصیت های کردی (مسعود بارزانی و عبدالله مهتدی و...) بعد از مرگ ناگهانی دختر کُرد ایرانی در آشوب های 1401، موضوع عبدالله اوجالان رئیس حزب کارگران کردستان عراق (پ.ک.ک)، ترند شدن شعار آشوبگران در فضای مجازی، فراخوان اعتصابات سراسری در مناطق کردی و سرایت آن به برخی از مناطق کشور مشهود بوده است. لذا مبارزه مستقیم با گروهک های ترویستی کردی و خلع سلاح آن ها تأثیر مستقیمی در جلوگیری از بحران های احتمالی در آینده دارد.
گزارش‌ها حاکی از آن است، حدکا و کومله کوه‌های نزدیک منطقه مرزی پیرانشهر را ترک کرده‌اند و پایگاه‌های آنها در این روند در حال تخریب است. مقام های عراقی نیز به طور جداگانه تأیید کرده‌اند مخالفان کرد اکنون در حال دورشدن از منطقه مرزی هستند[5]. با وجود این، طبق ادعای دویچه وله هیچ یک از احزاب کُرد خلع سلاح نشده اند، اما مقرها و پایگاه‌های حزب دموکرات کردستان ایران و کومله از مناطق مرزی اقلیم کردستان با ایران برچیده و نیروهای پیشمرگه این احزاب در پایگاه‌های دیگر در عمق اقلیم کردستان مستقر شده اند.
در این نشست وزیر امور خارجه عراق بیان داشت، قانون اساسی عراق به صورت واضح مشخص کرده است اجازه نمی‌دهد کسی از خاک عراق برای حمله به کشور دیگر استفاده کند. همکاری امنیتی میان دو کشور بر مبنای قانون اساسی عراق است. بغداد به توافقنامه امنیتی با ایران متعهد است و پیاده‌سازی آن به زودی تمام می‌شود. عراق در حال حاضر به این نقشه راه متعهد است و تلاش می‌کند گروه‌های تروریستی در مرز ایران و عراق خلع سلاح شوند.
فؤاد حسین عنوان کرد: عناصر گروه‌های مسلح کُرد در مرز ایران و عراق به اردوگاه‌های پناهندگان منتقل خواهند شد و این اقدام تحت نظارت سازمان ملل متحد و کمیساریای عالی پناهندگان صورت خواهد گرفت. دولت عراق و اقلیم همکاری کردند، این برنامه ریزی انجام شده است و آنها متعهد شدند توافق را اجرایی کنند.
فؤاد حسین، وزیر امور خارجه عراق به تهران سفر کرد و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در نشست خبری مشترک با وی تصریح کرد: حتی یک ساعت فرصت دادن به تروریست‌ها به زیان امنیت عراق، ایران، منطقه و اقلیم کردستان عراق است
شیاع السودانی در دیدار با هیئت رسانه‌ای ایرانی درباره روند اجرایی توافق امنیتی ایران و عراق گفت، به دلایل متعدد دولت عراق خود را موظف می‌داند نگرانی‌های امنیتی تهران را بابت جریان‌های تروریستی مستقر در منطقه اقلیم برطرف کند و به همین منظور تاکنون بیش از 200 میلیون دلار برای این موضوع هزینه و بیش از 3 هزار نیروی ارتش را در سراسر مرزهای ایران و اقلیم مستقر کرده است.
وی افزود: گرچه تاکنون موفق به خلع سلاح جریان‌های کُرد ضد ایرانی شده‌ایم، اما انتقال همگی آنها به نقاط دیگر کامل نشده است. با وجود این، تلاش زیادی انجام داده‌ایم طبق زمان‌بندی تا پایان مهلت تعیین‌شده در توافق با تهران، انجام تعهدات را به اتمام برسانیم.
همچنین در تماس تلفنی میان آیت الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور کشورمان و شیاع السودانی، ایران حضور گروه های تروریستی و مخالف کردی مستقر در مرز دو کشور را غیر قابل تحمل و تهدیدی علیه امنیت ملی خود دانست. در آستانه تاریخ اعلام شده، بافل طالبانی رئیس اتحادیه میهنی اقلیم کردستان به تهران سفر و با وزیر امور خارجه و برخی مقام های کشورمان دیدار کرد.
به عقیده کارشناسان، این سفر را بایست در راستای توافق امنیتی ارزیابی کرد، زیرا حضور شخصیت هایی همچون مسئول هیئت اجرائی، مسئول دفتر سیاسی، عضو دفتر سیاسی و رئیس دستگاه امنیت اقلیم کردستان و اظهارات بافل طالبانی در این دیدارها مبنی بر استقرار ثبات در منطقه به وسیله گفت‌وگو و راه‌های مسالمت‌آمیز این فرضیه را قوت بخشید که اقلیم به دنبال تمدید مهلت مقرر است، زیرا بیشتر گروه های کُرد ضد انقلاب در سلیمانیه مستقر هستند.
بنابر اعلان سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد، محمد کاظم آل صادق در چارچوب سفر به اقلیم کردستان عراق در سلیمانیه با رئیس اتحادیه میهنی دیدار و گفت وگو کرد. این دیدار بعد از بازگشت طالبانی از تهران انجام شد. بافل طالبانی با بیان سفرش به تهران، نتیجه آن را مثبت و سازنده توصیف و درباره هرگونه همکاری با هدف اجرای کامل توافق امنیتی اعلام آمادگی کرد. آل صادق در اربیل با مقام های اقلیم کردستان عراق نیز دیدار و بر اجرای توافقات امنیتی و تقویت و گسترش روابط جمهوری اسلامی ایران و عراق و نیز گفت و گو و تعامل سازنده میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق تأکید کرد.
یک روز قبل از پایان ضرب الاجل اعلان شده به وسیله مقام های جمهوری اسلامی ایران، وزیر امور خارجه عراق در مصاحبه با العربیه گفت، پنج اردوگاه برای اسکان افراد مسلح کُرد و خانواده‌هایشان در اقلیم کردستان تأسیس شد. به توافق با ایران پایبندیم، افراد مسلح سلاح‌های سنگین خود را تحویل داده اند و حملاتی از طرف ایران علیه کشورمان انجام نمی شود.
همان روز وزیر امور داخلی اقلیم کردستان عراق با مشاور امنیت ملی عراق و نماینده دبیرکل سازمان ملل متحد در عراق درباره سازوکار اجرای توافقنامه امنیتی عراق و ایران و بررسی بندهای مهم آن، یعنی نظارت بر مرزهای مشترک ایران و عراق و ایجاد اردوگاهی تحت نظر سازمان ملل متحد جلسه مشترک برگزار کرد.
یک روز قبل از پایان ضرب الاجل اعلان شده به وسیله مقام های جمهوری اسلامی ایران، وزیر امور خارجه عراق در مصاحبه با العربیه گفت، پنج اردوگاه برای اسکان افراد مسلح کُرد و خانواده‌هایشان در اقلیم کردستان تأسیس شد
بعد از پایان ضرب الاجل جمهوری اسلامی ایران شاهد انجام نشدن حمله نظامی به مواضع مخالفان کُردی بودیم، 31 شهریور رئیس جمهور کشورمان خواستار اعزام کارشناسان ایرانی به اقلیم کردستان عراق برای بررسی و حصول اطمینان از خلع سلاح کامل احزاب کُرد و تخلیه اردوگاه‌های آنان شد.
فؤاد حسین عنوان کرد: عناصر گروه‌های مسلح کُرد در مرز ایران و عراق به اردوگاه‌های پناهندگان منتقل خواهند شد و این اقدام تحت نظارت سازمان ملل متحد و کمیساریای عالی پناهندگان صورت خواهد گرفت. دولت عراق و اقلیم همکاری کردند، این برنامه ریزی انجام شده است و آنها متعهد شدند توافق را اجرایی کنند.
فؤاد حسین، وزیر امور خارجه عراق به تهران سفر کرد و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در نشست خبری مشترک با وی تصریح کرد: حتی یک ساعت فرصت دادن به تروریست‌ها به زیان امنیت عراق، ایران، منطقه و اقلیم کردستان عراق است
شیاع السودانی در دیدار با هیئت رسانه‌ای ایرانی درباره روند اجرایی توافق امنیتی ایران و عراق گفت، به دلایل متعدد دولت عراق خود را موظف می‌داند نگرانی‌های امنیتی تهران را بابت جریان‌های تروریستی مستقر در منطقه اقلیم برطرف کند و به همین منظور تاکنون بیش از 200 میلیون دلار برای این موضوع هزینه و بیش از 3 هزار نیروی ارتش را در سراسر مرزهای ایران و اقلیم مستقر کرده است.
وی افزود: گرچه تاکنون موفق به خلع سلاح جریان‌های کُرد ضد ایرانی شده‌ایم، اما انتقال همگی آنها به نقاط دیگر کامل نشده است. با وجود این، تلاش زیادی انجام داده‌ایم طبق زمان‌بندی تا پایان مهلت تعیین‌شده در توافق با تهران، انجام تعهدات را به اتمام برسانیم.
همچنین در تماس تلفنی میان آیت الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور کشورمان و شیاع السودانی، ایران حضور گروه های تروریستی و مخالف کردی مستقر در مرز دو کشور را غیر قابل تحمل و تهدیدی علیه امنیت ملی خود دانست. در آستانه تاریخ اعلام شده، بافل طالبانی رئیس اتحادیه میهنی اقلیم کردستان به تهران سفر و با وزیر امور خارجه و برخی مقام های کشورمان دیدار کرد.
به عقیده کارشناسان، این سفر را بایست در راستای توافق امنیتی ارزیابی کرد، زیرا حضور شخصیت هایی همچون مسئول هیئت اجرائی، مسئول دفتر سیاسی، عضو دفتر سیاسی و رئیس دستگاه امنیت اقلیم کردستان و اظهارات بافل طالبانی در این دیدارها مبنی بر استقرار ثبات در منطقه به وسیله گفت‌وگو و راه‌های مسالمت‌آمیز این فرضیه را قوت بخشید که اقلیم به دنبال تمدید مهلت مقرر است، زیرا بیشتر گروه های کُرد ضد انقلاب در سلیمانیه مستقر هستند.
بنابر اعلان سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد، محمد کاظم آل صادق در چارچوب سفر به اقلیم کردستان عراق در سلیمانیه با رئیس اتحادیه میهنی دیدار و گفت وگو کرد. این دیدار بعد از بازگشت طالبانی از تهران انجام شد. بافل طالبانی با بیان سفرش به تهران، نتیجه آن را مثبت و سازنده توصیف و درباره هرگونه همکاری با هدف اجرای کامل توافق امنیتی اعلام آمادگی کرد. آل صادق در اربیل با مقام های اقلیم کردستان عراق نیز دیدار و بر اجرای توافقات امنیتی و تقویت و گسترش روابط جمهوری اسلامی ایران و عراق و نیز گفت و گو و تعامل سازنده میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق تأکید کرد.
یک روز قبل از پایان ضرب الاجل اعلان شده به وسیله مقام های جمهوری اسلامی ایران، وزیر امور خارجه عراق در مصاحبه با العربیه گفت، پنج اردوگاه برای اسکان افراد مسلح کُرد و خانواده‌هایشان در اقلیم کردستان تأسیس شد. به توافق با ایران پایبندیم، افراد مسلح سلاح‌های سنگین خود را تحویل داده اند و حملاتی از طرف ایران علیه کشورمان انجام نمی شود.
همان روز وزیر امور داخلی اقلیم کردستان عراق با مشاور امنیت ملی عراق و نماینده دبیرکل سازمان ملل متحد در عراق درباره سازوکار اجرای توافقنامه امنیتی عراق و ایران و بررسی بندهای مهم آن، یعنی نظارت بر مرزهای مشترک ایران و عراق و ایجاد اردوگاهی تحت نظر سازمان ملل متحد جلسه مشترک برگزار کرد.
یک روز قبل از پایان ضرب الاجل اعلان شده به وسیله مقام های جمهوری اسلامی ایران، وزیر امور خارجه عراق در مصاحبه با العربیه گفت، پنج اردوگاه برای اسکان افراد مسلح کُرد و خانواده‌هایشان در اقلیم کردستان تأسیس شد
بعد از پایان ضرب الاجل جمهوری اسلامی ایران شاهد انجام نشدن حمله نظامی به مواضع مخالفان کُردی بودیم، 31 شهریور رئیس جمهور کشورمان خواستار اعزام کارشناسان ایرانی به اقلیم کردستان عراق برای بررسی و حصول اطمینان از خلع سلاح کامل احزاب کُرد و تخلیه اردوگاه‌های آنان شد.
همچنین نیروهای پژاک در مرز ایران با منطقه خودمختار حضور دارند. امجد حسین‌‌پناهی، مسئول ارتباطات حزب کوموله در اربیل نیز گفت، به حاکمیت و قوانین عراق و اقلیم کردستان عراق احترام می‌گذارند و از خاک این کشور برای حمله به جمهوری اسلامی استفاده نمی‌کنند.
مهم ترین احزاب کردی مخالف جمهوری اسلامی ایران به شرح ذیل هستند:
حزب دموکرات کردستان ایران (حدکا) به ریاست مصطفی هجری
حزب دموکرات کردستان (حدک، HDK) به ریاست خالد عزیزی
کومله سازمان کردستان
حزب کمونیست ایران به ریاست ابراهیم علیزاده
حزب کومله کردستان ایران به ریاست عبدالله مهتدی
کومله زحمتکشان کردستان به ریاست رضا کعبی_عمر ایلخانی‌زاده
روند سوسیالیستی کومله به ریاست ساعد وطن دوست
کومله - حزب سوسیال دموکرات کردستان به ریاست هیرش علیزاده
حزب کومله زحمتکشان کردستان ایران–روند همبستگی به ریاست عبدالله کهنه‌پوشی
حزب حیات آزاد کردستان (پژاک یا PJAK) به ریاست سیامند معینی و زیلان وژین
حزب آزادی کردستان(پاک) به ریاست حسین یزدان پناه
سازمان خبات انقلابی کردستان ایران به ریاست باباشیخ حسینی
____________________
[1] ضرب الاجل اعلام شده جمهوری اسلامی ایران (28 شهریور سال جاری) برای خلع سلاح و تعیین تکلیف جریان‌های تروریست کُرد در اقلیم کردستان بود.
[2] هشدار سرلشکر باقری به دولت عراق: به تعهدشان عمل نکنند عملیات ها با شدت بیشتر تکرار می‌شود،20/04/1402:
https://www.tasnimnews.com/fa/news/1402/04/20/2924321/
[3] نيجيرفان بارزاني: نحن ملتزمون بالاتفاقية المبرمة مع إيران وليس هناك مبرر لشن عملية عسكرية،13/09/2023:
https://www.shafaq.com/ar/
[4] https://twitter.com/KurdistanWatch/status/1699174849917141316
[5] https://www.facebook.com/watch/?extid=CL-UNK-UNK-UNK-IOS_GK0T-GK1C&mibextid=v7YzmG&v=785821253416349
iraq_studies
مهم ترین احزاب کردی مخالف جمهوری اسلامی ایران به شرح ذیل هستند:
حزب دموکرات کردستان ایران (حدکا) به ریاست مصطفی هجری
حزب دموکرات کردستان (حدک، HDK) به ریاست خالد عزیزی
کومله سازمان کردستان
حزب کمونیست ایران به ریاست ابراهیم علیزاده
حزب کومله کردستان ایران به ریاست عبدالله مهتدی
کومله زحمتکشان کردستان به ریاست رضا کعبی_عمر ایلخانی‌زاده
روند سوسیالیستی کومله به ریاست ساعد وطن دوست
کومله - حزب سوسیال دموکرات کردستان به ریاست هیرش علیزاده
حزب کومله زحمتکشان کردستان ایران–روند همبستگی به ریاست عبدالله کهنه‌پوشی
حزب حیات آزاد کردستان (پژاک یا PJAK) به ریاست سیامند معینی و زیلان وژین
حزب آزادی کردستان(پاک) به ریاست حسین یزدان پناه
سازمان خبات انقلابی کردستان ایران به ریاست باباشیخ حسینی
____________________
[1] ضرب الاجل اعلام شده جمهوری اسلامی ایران (28 شهریور سال جاری) برای خلع سلاح و تعیین تکلیف جریان‌های تروریست کُرد در اقلیم کردستان بود.
[2] هشدار سرلشکر باقری به دولت عراق: به تعهدشان عمل نکنند عملیات ها با شدت بیشتر تکرار می‌شود،20/04/1402:
https://www.tasnimnews.com/fa/news/1402/04/20/2924321/
[3] نيجيرفان بارزاني: نحن ملتزمون بالاتفاقية المبرمة مع إيران وليس هناك مبرر لشن عملية عسكرية،13/09/2023:
https://www.shafaq.com/ar/
[4] https://twitter.com/KurdistanWatch/status/1699174849917141316
[5] https://www.facebook.com/watch/?extid=CL-UNK-UNK-UNK-IOS_GK0T-GK1C&mibextid=v7YzmG&v=785821253416349
iraq_studies
خبرگزاری تسنیم | Tasnim
هشدار سرلشکر باقری به دولت عراق: به تعهدشان عمل نکنند عملیاتها با شدت بیشتر تکرار می‌شود
به گزارش گروه دفاعی خبرگزاری تسنیم، سردار سرلشکر پاسدار محمد باقری رئیس ستادکل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران امروز در همایش سالانه فرماندهان نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مشهد مقدس از رشد دیپلماسی دفاعی کشور خبر داد و گفت: امروز با اکثر کشورهای…
چشم‌انداز توافق امنیتی ایران و عراق-راهبرد معاصر
https://rahbordemoaser.ir/fa/news/205677/%DA%86%D8%B4%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%81%D9%82-%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82
@iraq_studies
https://rahbordemoaser.ir/fa/news/205677/%DA%86%D8%B4%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%81%D9%82-%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82
@iraq_studies
Rahbordemoaser.ir
چشم‌انداز توافق امنیتی ایران و عراق