Апошні месяц восені, сябры! 🥰

ЛІСТАПÁД (listapad)
(назоўнік, мужчынскі род)

1. (у родным склоне канчатак -а). Адзінаццаты месяц каляндарнага года.

🔸Ужо ў пачатку лістапада станавіўся сухі холад, а пад сярэдзіну таго ж месяца нападаў зьмёрзлы і сьцёрты ветрам на муку сьнег. (Чорны).

2. (у родным склоне канчатак -у). Ападаньне лісьця восеньню (у цёплых краінах — перад наступленьнем засухі); час гэтага ападаньня.

🔸Шуміць лістапад. Хвоі ў лесе панура рыпяць. (Панчанка).

#беларусь #беларуский #belarus #беларускийязык #минск

Мы проста не маглі прайсьці міма гэтае карцінкі 😸

ЗЛÓДЗЕЙ (złodziej)
(назоўнік, мужчынскі род)

1. Той, хто крадзе, робіць кражу.

🔸Як яму кепска ні жылося, а ён ніколі ў жыцьці ня быў злодзеем. (Бядуля)

2. Ужываецца як лаянкавае слова.

🔸— Ты што ж гэта, злодзей ты, зьневажаеш старэйшых, — ціха з прыціскам і крыху нарасьпеў прыгаварвае Цімохаў бацька і круціць сына за вуха. (Колас)

#беларусь #беларуский #belarus #беларускийязык #минск

​​🇧🇾🇧🇾 Виды птиц :: Словарь белорусского 🇧🇾🇧🇾

Птица - Птушка
Утка - Качка
Павлин - Паўлін
Ворон - Варона
Голубь - Голуб

Индейка - Індычка
Гусь - Гусь
Сова - Сава
Страус - Страус
Попугай - Папугай

Аист - Бусел
Орёл - Арол
Ястреб - Ястраб
Фламинго - Фламінга
Чайка - Чайка

Пингвин - Пінгвін
Лебедь - Лебедзь
Дятел - Дзяцел
Пеликан - Пелікан

#беларусь #беларуский #belarus #беларускийязык #минск

26 лістапада 1930 году ў горадзе Ворша нарадзіўся беларускі паэт, празаік, драматург, публіцыст, перакладчык, сцэнарыст і клясык беларускае літаратуры — Уладзімер Сямёнавіч Караткевіч.

Караткевіч зрабіўся адной з найбольш яскравых фігур беларускае літаратуры XX ст. Асаблівая яго заслуга — распрацоўка гістарычнае тэматыкі. Ён падняў у сваіх творах шырокія пласты нацыянальнае гісторыі, перадаўшы дух мінуўшчыны.

#беларусь #беларуский #belarus #беларускийязык #минск

Як сказаць па-беларуску "ИЗ ОДНОГО ТЕСТА"?

🔸Чэрці адное шэрсьці
🔸Бліны-ляпешкі з аднае дзежкі (рас. "квашни")

❓Як вам такія ''чэрці''? 😊

#беларусь #беларуский #belarus #беларускийязык #минск

Хутка ва ўсіх дамах краіны! 🐈🎄

ДÁЦЬ РÁДЫ (-У) можна каму ці чаму. А мае гэты выраз наступныя значэньні:

1. ДАЦЬ РАДУ: Парадзіць, параіць.

🔸Табе раду я дам, як бяду ашукаць. (Купала).

2. ДАЦЬ РАДЫ: Адолець, управіцца з кім-, чым-н.

🔸Кабанам цяжка было даць рады, яны раўлі, як зьвяры, і не хацелі ці не маглі падняцца. (Чорны).

#беларусь #беларуский #belarus #беларускийязык #минск

УБЫЦЬ (ubyć)
(дзеяслоў, закончанае трываньне)

1. Паменшаць, убавіцца ў колькасьці, аб'ёме, сіле і пад.

🔸Убыла вада ў сажалцы.
🔸Убыў дзень.

2. Зьнікнуць, аслабець.

🔸Убыла рашучасьць.

3. (звычайна з адмоўем «не»). Пражыць, прабыць пэўны час дзе-н.

🔸Парабак не ўбыў доўга на адным месцы. (Чорны).

4. Ужыцца з кім-н.

🔸[Старая:] — Ты вось ляжы, як пан, а я табе ўсюды спраўлюся .. З табою ж не ўбудзе ніхто. (Брыль).

#беларусь #беларуский #belarus #беларускийязык #минск

ЧУХАЦЬ (čuchać)
(дзеяслоў, незакончанае трываньне)

1. Скрэбці, драпаць, драць, каб пазбавіцца свербу.

🔸Кіраніха зьбянтэжылася, пачала костачкаю вялікага пальца чухаць праз хустку галаву. (Ермаловіч)
🔸Сабака прысеў на кастрыцы і задняю нагою стаў чухаць каля вуха. (Колас)
🔸Сьвіньня Рабая вельмі любіла, калі яе чухаеш, — ажно вочы заплюшчыць. (Брыль)

2. Пераноснае значэньне, размоўнае слова: трывожыць, турбаваць каго-н.

🔸[Забіч:] — І вы, Юліян Сяргеевіч, зусім слушна гаворыце: трэба нараду праводзіць. Пакуль нас ня чухаюць, дык лепей мы самі пачухаемся. (Савіцкі)
•••
Чухаць патыліцу — быць заклапочаным чымсьці — Няўжо і на нас запытаньне ў раён пасылаць будуць? — чухаў патыліцу бацька. (Сачанка)

#беларусь #беларуский #belarus #беларускийязык #минск

Бібікі біць — гультаяваць, бязьдзейнічаць; займацца пустымі справамі.

А яшчэ можна сказаць гэтак:

🔸Бáйды біць
🔸Лы́нды біць
🔸Тылылы́ біць
🔸Гýльма гуляць

❗️Бібікі — у некаторых беларускіх гаворках гэта "гузікі". Гэта дае падставу меркаваць, што першапачаткова бібікі біць значыла "гуляць у якуюсьці гульню з гузікамі".

❗️Бáйды біць — агульны выраз для бел. і ўкр. (байди бити, байдики бити).

Байда — устарэлае слова са значэньнем ‘барка’, роднаснае са словамі байдак, байдара, байдарка.

Словам байда называлі рачныя судны на Дняпры і яго прытоках. Праца людзей на байдзе, нанятых на пэрыяд навігацыі, здавалася лёгкім заняткам, нявартаю справаю (асабліва так глядзелі на яе тыя, хто на гэты час заставаўся адзін на гаспадарцы).

❗️Слова лы́нда мае некалькі значэньняў, але ў выразе, верагодна, ужываецца як адзінка вымярэньня даўжыні ці плошчы (’вузкая палоска зямлі, загон’).

❗️Тылылы́ — гэта пра балбатню. У некаторых беларускіх гаворках сустракаецца слова «тылілікаць», гэта значыць — утвараць адпаведныя гукі пры дапамозе языка.

#беларусь #беларуский #belarus #беларускийязык #минск

АШЧАПÉРЫЦЬ (aščapieryć)
(дзеяслоў, закончанае трываньне)

Размоўнае слова: моцна абхапіць, абняць.

🔸Ашчаперыўшы.. рыжаватую сынаву галаву,.. [Агата] моцна заплакала на ўсю хату. (Мурашка)

#беларусь #беларуский #belarus #беларускийязык #минск

Як мяўкаюць беларускія коцікі? 😻

Мяў, няў, княў, курняў, каў, яў!

🔸ЯЎкаюць — пінскія і слуцкія коцікі
🔸КАЎкаюць — коцікі Падзьвіньня і Падняпроўя
🔸НЯЎкаюць — у Лагойску і Загародзьдзі

Нават у суседніх вёсках каціная гаворка можа адрозьнівацца. Гэтак, коцік можа мяўкаць, каўкаць ці няўчыць.

Коцікі выказваюцца па-рознаму ў залежнасьці ад сытуацыі: прыкладам, у большасьці гаворак курняўканьне — гэта асобны каціны гук, лагодны ці жаласны, а яўканьне — зусім ня тое, што мяўканьне ці каўканьне.

Калі коцік задаволены, ён вуркоча, муркае ці вурчыць. У некаторых мясьцінах кажуць, што ён курняўкае ці "курню пяе". На паўночным захадзе, напрыклад, лічаць, што і ўзрушанае мяўканьне можна назваць "курняў“. Каб коцік вуркатаў, трэба яго пакарміць і прыгалубіць. Але варта быць пільнымі, бо вурчаць коцік можа ня толькі ад задавальненьня, але і тады, калі яму страшна ці балюча.

#беларусь #беларуский #belarus #беларускийязык #минск

ЗЬДЗЯЦÍНЕЦЬ (ździacinieć)
(дзеяслоў, закончанае трываньне)

У паводзінах, разважаньнях зрабіцца падобным да дзіця.

🔸Некаторыя хацелі адмахнуцца ад [гаворкі пра коней], казалі, што Агей ужо зьдзяцінеў на старасьць і сам ня ведае, што пляце. (Крапіва)
🔸— Дальбог, зьдзяцінеў стары, з малым біцца надумаўся! — абураецца нявестка Іваніха. (Васілевіч)

#беларусь #беларуский #belarus #беларускийязык #минск