Masaf | مؤسسه مصاف

Forwarded from واحد امنیت غذایی مؤسسه مصاف

⭕ چای فاسدِ دبش؛ چشمه دیگری از ارز ترجیحی

✏ یادداشت تحلیلی

▪️ بخش اول

🔹️ مدتی است که پرونده فساد چای دبش تیتر اول رسانه‌های فارسی‌زبان داخلی و خارجی شده است. طبق معمول نیز رسانه‌های دولت روحانی دست پیش را گرفته‌اند که پس نیفتند و دولت الکن رئیسی نیز طبق عادتش نتوانسته روایت اول را ارائه بدهد و بگوید که ریشه این فساد از سال ۹۸ و در دولت روحانی بوده است. با این حال جدای از مسائل سیاسی، باید ریشه این مسئله را پیدا کرد.

🔹این فساد مانند بیشتر فساد‌های کشف‌شده پیشین حاصل سیاست ارزان‌سازی نرخ کالاها از طریق ارز دونرخی است. این یعنی دولت برای خرید کالاهای اساسی وارداتی، ارزی به قیمت پایین‌تر از قیمت واقعی یا پایین‌تر از نرخ بازار در اختیار واردکننده قرار می‌دهد تا وی کالا را ارزان‌تر وارد کرده و با قیمت ارزان‌تری در اختیار مصرف‌کننده قرار دهد.

🔹️ فساد دقیقا در محل تخصیص ارز رخ می‌دهد. یعنی اختلاف قیمت ارز واقعی و ارز ترجیحی که نوعی از یارانه است را در اختیار واردکننده قرار می‌دهد. از آن جایی که دولت معمولا نمی‌تواند دهک‌های نیازمند را به‌طور دقیق شناسایی کند، یا آنکه اعتقادی به تخصیص یارانه مستقیم به مردم ندارد، سعی دارد تا با تزریق یارانه در ابتدای زنجیره، کالا را به‌شکل ارزانی به‌دست مردم برساند.

🔹️ارزان‌کردن کالا با این روش مزایایی دارد ولی معایب فراوانی نیز دارد.

✅ مزایا:

▪️راحت‌بودن روش تخصیص
این یعنی دولت به‌جای آنکه با ۸۵میلیون نفر سروکار داشته باشد با تعداد محدودی شرکت تعامل دارد.

▪️توان اعمال قدرت دولتی بر قیمت
دولت در حالتی که نرخ ارز تخصیص‌داده را مشخص کند، خود می‌تواند درمورد قیمت نهایی محصول نظر بدهد. لازم به ذکر است که دولت علاقه زیادی به تعیین قیمت و دخالت در بازار دارد! بدین‌ترتیب دستگاه‌های تعزیراتی و نظارتی می‌توانند بر ارزان‌بودن کالا نظارت دقیق‌تری داشته باشند.

❌ معایب:

▪️ مهیاشدن بستر فساد
به زبان ساده می‌توان گفت؛ زمانی که دولت یارانه را به‌جای آنکه در اختیار مردم قرار دهد آن را به واردکننده بدهد، نمی‌توان اطمینان داشت که واردکننده وسوسه نشده و بخشی از این پول بیت‌المال را برای خود برندارد.

▪️کمرنگ‌شدن اثر یارانه
زمانی که یارانه به‌شکل ارز ترجیحی در ابتدای زنجیره تزریق شود، تا رسیدن به دست مصرف‌کننده، بخشی از اثر آن از بین می‌رود. این یعنی به‌دلیل آنکه تولیدکننده و توزیع‌کننده تا مصرف‌کننده در این زنجیره قرار دارند، هر کدام ممکن است بخشی از بهره‌وری پایین خود را یارانه این کالا پوشش بدهند، چراکه این محصول با اطمینان بالا در نهایت به‌دلیل تخصیص ارز، قیمتی پایین‌تر از سایر محصولات بازار خواهد داشت و توسط مردم خریداری خواهد شد.

▪️ جذاب‌شدن قاچاق
طبق گزارش‌ها ارز‌های تخصیص‌داده‌شده برای کالاهای اساسی نظیر سوخت، آرد، روغن خوراکی، شیرخشک، دارو و... منجر به تفاوت قیمتی فاحش با کشور‌های همسایه می‌شود. این‌ موضوع باعث قاچاق معکوس کالا به کشورهای همسایه خواهد شد. مقدار این قاچاق تا سالانه ۵میلیارد دلار یعنی بیش از مقدار اعلامی فساد پرونده چای دبش در رسانه‌ها می‌شود.

🔰 راه‌های پیش‌روی دولت

🔹️ دولت دو راه پیش‌رو دارد: یکی آنکه به همین روش پیش برود و هر از چندگاهی یک اختلاس جدید کشف کند که دست‌آوردی جز آبروریزی برای نظام و نیاز بیشتر به دستگاه‌های نظارتی نخواهند داشت.

🔹️ دیگر آنکه روش اعمال یارانه را اصلاح کند و آن را به‌جای آنکه به واردکننده بدهد، مستقیما به انتهای زنجیره یعنی مصرف‌کننده (مردم) بدهد و اجازه بدهد تا خودشان درمورد مصرف یارانه تصمیم بگیرند.

#ارز_پاشی_رانتی
#نه_به_ارز_دونرخی

📢 کانال واحد امنیت غذایی مؤسسه مصاف
🆔 @masaf_foods

23.2K views16:37