این را با دوستی معمار صحبت کردم که شاید بتوانیم دو نفری برگزار کنیم. پس مقداری عزیزان صبوری بفرمایید. مبحث بسیار بسیار بنیادینی است هر چه پخته تر بهتر.

بخشی از کتاب «مثلت مولف، متن، مخاطب»
شاهپور شهبازی

تماشاگر جهت ادارك داراي الگوهاي بنيادين از پيشي است. هنگامي كه تغیيرات ظاهري (نه بنيادين) در اين الگوهاي بنيادين ايجاد شود، ساختارهاي جديد پديد مي‌آيند. در اينجا مولف هم مولف است و هم مخاطب. در موقعيت مخاطب ذهنش توسط الگوهاي بنيادين ادارك مهروموم شده است و در موقعيت مولف قادر است در اين الگوهاي بنيادين تغييرات ايجاد كند كه منجر به ساختارهاي جديد مي‌گردد.
به نظر من در الگوهاي بنيادي روايت، مخاطب داستان و شخصيت‌هاي فيلم تماشاگر است؛ بنابراين سازمان‌دهي آگاهانه رخدادها و شيوه‌ي تقسيم اطلاعات به گونه‌ي «تمهيد تمركزي» است. دراين شكل از تمهيد، فشردگي اطلاعات و يا تقسيم اطلاعات به گونه‌ايي صورت مي‌گيرد كه تماشاگر در دو موقعيت متضادِ فهم قرار مي‌گيرد. تماشاگر با دو پرسش چه دارد رخ مي‌دهد؟ و چه رخ خواهد افتاد؟ درگير است. در موقعيت اول «تبديل» و در موقعيت دوم «تاخير» صورت مي‌گيرد. اين جابه‌جايي پلكاني تبديل و تاخير منشاء لذت تماشاگر است و علت اصلي قلاب‌شدن ذهن مخاطب به چوب‌رخت روايت. به همين دليل در اين شكل كلاسيك روايت، ساختارِ صحنه اهميت اساسي دارد. درغالب فيلم‌هاي آلترناتيو يا هنري الگوهاي بنيادي روايت به چالش كشيده مي‌شود. در اين گونه از ساختارها گويا مخاطب اصلي فيلم نه تماشاگر بلكه ساير شخصيت‌هاي فيلم هستند.
اين تفاوت اصل بسيار مهمي است؛ زيرا در اين گونه از فيلم‌ها شخصيت‌هاي فيلم به گونه‌ايي عمل مي‌كنند كه گويا در صدد كشف راز ساير شخصيت‌هاي ديگر فيلم هستند نه به شكلي كه گويا قرار است اين راز را با شخص ناظري به نام تماشاگر در ميان بگذارند. بنابراين سازمان‌دهي آگاهانه رخدادها و شيوه‌ي تقسيم اطلاعات به گونه‌ي «تمهيد توزيعي» صورت مي‌گيرد و تماشاگر تنها با پرسش چه دارد رخ مي‌دهد؟ درگير مي‌شود.
دراين شكل از تمهيد، تقسيم اطلاعات به گونه‌ايي صورت مي‌گيرد كه تماشاگر بايد منتظر بماند تا داستان شخصيت‌ها با هم كامل شود تا از لذت كشف برخوردار شود. بنابراين كمتر با موقعيت «تبديل» و غالبا در پايان فيلم از لذت «تاخير» برخوردار مي‌شود.
در پرسش چه دارد رخ مي‌دهد؟ تمركز تماشاگر بر رفتار و روانشناسي شخصيت است در پرسش چه اتفاقي خواهد افتاد؟ تمركز تماشاگر بر نتايج رویدادها‌ی قبلي و پاسخ رويدادهاي آتي است و صحنه نقش مفصل ارتباطي را بازي مي‌كند كه هم گذشته را به عنوان يك پتانسيل در خود دارد و هم متمايل به پرسش زمان حال است و هم معطوف به پاسخ آينده كه به دوشكل بيم و اميد به ذهن مخاطب سنجاق مي‌شود. بنابراين افكت غالب معلق ماندن ميان دو موقعيت متضاد است كه علت اصلي لذت تماشاگر است.
در حالي كه در فيلم‌هاي هنري به قول بردول«تنها يك نكته‌ي كليدي در كل فيلم وجود دارد كه بايد پنهان بماند و در صورتي كه اين نكته‌ي كليدي افشا شود روايت يكسره قابل پيش‌بيني خواهد بود.» به همين دليل بنظرم علت استقبال تماشاگر از الگوهاي بنيادي روايت ارضاي لذت «همزماني»، «پيش‌زماني» و «پس‌زماني» است.
براي درك بهتر مفهوم هم‌زماني، پيش‌زماني و پس‌زماني كافي است اولين ملاقات كلاريس با هانيبال لكتور در فيلم «سكوت بره‌ها»را به عنوان شكل كلاسيك روايت با اولين ملاقات والنتين با قاضي بازنشسته در فيلم «قرمز» كيشلوفسكي به عنوان گونه‌ي هنري با هم مقايسه كنيد تا متوجه منظورم شويد.


#شاهپور_شهبازی. (شنبه 6 اردیبهشت ماه 1404)
(هرگونه پخش و استفاده از متن‌ها تنها مستقیما از طریق این کانال و با ذکر منبع مجاز می‌باشد)
@shahpour_shahbazi

درباره اقای شهبازی هم دوستانی پرسیدند که «چقدر واقعا خودت قبولش داری؟» ببنید بحث همشهریگری نیست، اگرچه کرمانشاه در حوزه سینما همیشه حرف برای گفتن داشته است. خیلی مختصر می گویم واقعا باعث تاسف است که جوانی اهل سینما عوض شناختن و خواندن کارهای کسانی مانند شهبازی حتی اسم فراستی ها را شنیده باشد! علی نجات غلامی

عنوان دوره:
"تاریخ فلسفه‌ی مدرن از دکارت تا هگل"
فهرست جلسات
جلسه‌ی مقدماتی: کلیات
جلسه اول: مسیرهای سوبژکتیویسم و ابژکتیویسم
جلسه دوم: بازگشت به خود چیزها از رنسانس تا امپریسیسم: دقت
جلسه سوم: دکارت و بازگشت به "خودِ" تأمل: در جست‌وجوی یقین
جلسه‌ی چهارم: تاریخ تصور: از دکارت به هیوم از هیوم به کانت و از کانت به هگل
جلسه‌ی پنجم: تاریخ تصدیق از لایب‌نیتس به کانت و از کانت به بولتزانو
جلسه‌ی مکمل جلسات چهارم و پنجم: اپیستمه و هرآنچه هست
جلسه‌ی ششم: مکانیسم و ارگانیسم: لایب‌نیتس و نیوتن
جلسه‌ی هفتم: درونباش‌انگاری و فرارونده‌انگاری: از اسپینوزا به کانت و از کانت به هگل و از هگل به نیچه
جلسه‌ی هشتم: پسوخه و گایست: از لاک تا فروید و از دکارت تا هولدرلین
جلسه‌ی نهم: ظهور ایده‌ی تاریخ: از ویکو تا هردر و از هردر تا هگل و از هگل تا دیلتای
جلسه‌ی نهم: جدال هنر، دین، علم، سیاست و فلسفه در عصر مدرن
جلسه‌ی دهم: معنا و مشروعیت مدرنیته: از بلومنبرگ تا بلومنبرگ
جلسه‌ی یازدهم: تاریخ فلسفه‌ی مدرن چونان روایات فیلم در تاریکی
جلسه‌ی دوزادهم: ترانه‌های عاشقانه‌ی خود فیل: ظهور پدیدارشناسی
جلسه‌ی موخره: هوسرل و هگل: دو رویکرد رادیکال به تاریخ فلسفه: پدیدارشناسیِ تاریخ در تقابل با دیالکتیکِ روح

فهرست جلسات دوره بسیار ویژه مدرسه تقدیم عزیزان شد این دوره هنوز امکان ثبت نام دارد. دو جلسه کلیات و اول انجام شده و فایل شان موجود است اما اینها مقدماتی هستند و هنوز وارد تنه ی بحث نشده ایم و امشب جلسه دوم را خواهیم داشت که کار در معنای رسمی آغاز خواهد شد. به هر حال رنگ عناوین گواهی دهد از آنچه قرار است بنشوید. می توانید برای نام نویسی به من پیام بدهیدhttps://t.iss.one/Alinejatgholami23. هزینه یک میلیون و دویست هزار تومان است و امکان تقسیط هست. پلت فورم در گوگل میت خواهد بود و به صورت تصویری و فایل آفلاین از این جلسه دیگر «تصویری» است نه صرفاً صوتی با کیفیت بسیار بالا.

تاریخ فلسفه مدرن از دکارت تا هگل


جلسه دوم: بازگشت به خود چیزها از رنسانس تا امپریسیسم: دقت


طرح کلی: بازگشت به خود چیزها
روح کلی رنسانس.-تقابل با نقل‌انگاریِ اسکولاستیک.- شعار «بازگشت به خود چیزها» از دل یا علیه اسکولاستیسیسم.- رسوبات اسکولاستیسیسم در نحوه‌ی بازگشت به خود چیزها.- دو شیوه‌ی بازگشت به خود چیزها.- خودم می‌نگرم یا خودم می‌نگرم! به امور/به چیزها .- شیوه‌های گالیله‌ای و دکارتی.- داوینچی آیا امکان شیوه‌ی سومی بود؟!

ἐπὶ τὰ πράγματα αὐτά

ὁ νοῦς ἐνεργείᾳ ζωή

کنون کز یقین گفت باید سخن
رها کن رصد نامه‌های کهن
(نظامی)




ὅτι μὲν οὖν οὐκ ἔστιν αἰσθάνεσθαι τῆς οὐσίας, δῆλον.
شیوه‌ی گالیله‌ای:
بازگشت به تجربه .- تجربه‌ی خود چیز مستقل از نقل و نیز از ذهنیت .- خود چیز چونان محسوسات.- خود چیز آن‌سوی محسوسات و در محسوسات .- چیز محاسبه‌پذیر.- کمیت و اندازه‌‌گیری .- تفکیک گالیله ای-هابزی کیفیات اولیه و ثانویه.- نومینالیسم گالیله ای.- آن‌سوی حس بودن چونان «علت».- ظهور شیءفی‌نفسه به جای «اوسیا».- ماهیت ریاضیِ شیء فی‌نفسه چونان برابرایستا.- ماده چونان امتداد.- ظهور طبیعت ریاضیاتی.- بت های بیکن .- ظهور بت فرعون.- نقاشی داوینچی بدن غایتمند غیرمکانیک ارگانیک

non sieno altro che puri nomi

حالا پرسیده اند چجور مطالبی را می گویید؟ در این سطح فوق دیگر ما بین خودمان بماند سواد چندانی که نداریم در این حد است.

چرا سکوت؟ این حیرت آخر!

همیشه خوب‌ها را از بدها و باادب‌ها را از بی‌ادب‌ها تفکیک می‌کردم: مخاطبان خوب، مخاطبان بد. بادقت تحت نظر داشتم، چپ‌های محترم را از چپ‌های فحاش یا لبیرال‌های بافهم و کمالات را لیبرال‌های خل و چل، درست مثل یک میوه‌فروش حساس جدا می‌کردم.
اما در پایان همه به یکسان نابود شدند.
در پایان همه به یکسان درون اتاق‌های گاز این شهر آهن و دود نفس‌شان گرفت و در رنده‌ی روزمرگی تکه تکه شدند.
تمامی کسانی که مرا مثل یک خدا ستایش می‌کردند دقیقاً سر از همان قبرستانی درآوردند که کسانی که به اسم من می‌خندیدند و دیوانه خطابم می‌کردند رفتند.
آیا اشتباه کردم؟ آیا آرزویی بیش از طاقت این جهان داشتم؟ آیا همه‌اش از ترس گیلگمشی من از مرگ و افول بود؟ آیا این جهان دیگر تاب آرزوی کوچک مرا ندارد؟ اینکه بخواهم ستارگانی هر چند کوچک در این شب سیاه ماندگار باشند؟ چرا هر نابغه‌ای که می‌بینم فقط چند روز است و دیگر در دل سیاهی محو می‌شود؟
این چه رازی است در این جامعه که همه آرزو دارند هر ستاره‌ای که می‌درخشد سریعاً خاموش شود؟ مگر سخت است فهم این حقیقت ساده که «هرچقدر دیگری را تحقیر کنی دقیقا به همان میزان حقیری!».
رویای من مگر چه بود، آدمهایی که استمرار داشته باشند در هر سطح توان و استعداد که ثابت‌قدم در این مسیر در دل و در کنار زندگی‌شان تفکر و نوشتن بخشی از زندگی‌شان باشد.
جرم من باور به تو بود، خواه دوست‌ات داشته بوده باشم خواه از تو بیزار بوده باشم.
این سکوت آخرین حیرت است و افول نیست که هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق و ثبت است بر جریده‌ی عالم دوام ما.

علی‌نجات غلامی

دوستان جلسات بعدی این دوره هم رایگان خدمت شما کامل گوش بدهید:

من سعی می کنم حالا که زیاد حس نوشتن نیست گاهی درسهایی و جلساتی را اینجا نشر دهم که طبعا از خیلی وجوه بهتر از متن است. درس به هر حال هم راحت است گوش دادن اش هم اینکه حرف کامل منعقد می شود. دراز به دراز روی تخت تان کپه مرگ تان را می گذارید و با صدای خسته و خش دار علی نجات غلامی به خواب می روید از اهنگ گوش دادن که بهتر است یا اینستاگرام را چرخیدن. البته فقط بحث حس ننوشتن نیست چون سخت مشغول آثارم نیز هستم ترجمه ها و تألیفاتی که دیگر بیش از این درنگ جایز نیست باید منتشرشان کنم. پست نویسی که دیگران دارند می نویسند خیلی هم با رعایت اصول تولید محتوا. قشنگ و شکیل تر از ما.

They ask me: "Why haven’t you written an article in English yet?!"
Truth is, I have nothing to say to Europeans. And I hate the idea of regurgitating their own words back to them, just to hear them say, "Bravo, you’ve understood us well!" As if I’m starving for their validation.
Though, there is one thing I want to say—but damn it, every language I turn to has already been colonized. No matter how I phrase it, it ends up sounding laughable.
Here’s my point: NASA and others are wasting their efforts sending mathematical messages into the cosmos. Mathematics is not a universal language. To this day, humanity has only broadcast one authentic message to the heart of the universe: the sound of Farhad’s pickaxe.
Ali N. Gholami