Літархіў
334 subscribers
311 photos
17 links
Гісторыя беларускай літаратуры, фотаздымкі, архіўныя дакументы, рарытэтныя выданні, відэа- і аўдыёматэрыялы.
Download Telegram
📘Беларускі піянер

На тыдні сваё 100-годдзе адзначыў часопіс “Бярозка".👍

Цікавы факт, што ў 1924 г. гэтае выданне звалася абсалютна па-іншаму - “Беларускі піянер”, ці нават больш правільна "Беларускі піонэр".

Менавіта з такой назвай часопіс для дзяцей выходзіў да 1929 г. калі рэдакцыя падзялілася на два асобныя выданні: газету “Піянер Беларусі” і часопіс “Іскры Ільіча” (выходзіў з кастрычніка 1929 да красавіка 1941).

У часе ІІ Сусветнай часопіс не выходзіў зусім, але з чэрвеня 1945 года яго выданне было адноўлена і ўжо пад сучаснай назвай – “Бярозка”.

❗️На здымках - вокладкі першых 13 нумароў выдання.

#вокладка
📅 "Літоўскай кухарцы" - 170 гадоў

На тыдні ўзгадвалі віленскага выдаўца Адама Завадскага (1814-1875), у друкарні якога выйшла "Сялянка" В. Дуніна-Марцінкевіча. 👍

А мы хочам нагадаць пра яго жонку, што стала значна больш вядомай, чым яе сужэнец - Вінцэнтыну Завадскую з Жалкоўскіх (1824 — 1894) — беларускую польскамоўную літаратарку, аўтарку кулінарнай кнігі «Кухарка літоўская» (1854). 🔥

У яе сёлета быў падвойны юбілей - 200 гадоў з дня нараджэння і 170 гадоў з выхаду яе бестсэлера, што перавыдаваўся ажно 16 разоў.🧐

Цікавы момант, праўда, і ў тым, што перш чым выдаць уласную кнігу, яна рэдагавала легендарную «Літоўскую гаспадыню» Ганны Цюндзявіцкай (1848), правы на выданне якой выкупіў выдавец (і па сумяшчальніцтве муж) Адам Завадскі.🔥🔥🔥

#гісторыя
Францішак Багушэвіч

Партрэт Ф. Багушэвіча аўтарства мастака Язэпа Драздовіча. Палатно, алей. 1930 г.

#мастацтва
📸 Адам Бабарэка з сям’ёй

Пісьменнік Адам Бабарэка (1899–1938) з жонкай Ганнай, маці і братам Ігнасем. 1928 г.
(Здымак з фондаў БДАМЛМ.)

Пісьменніку выпала няпростае жыццё - як многія з таго пакалення ён загінуў у сталінскіх лагерах. Пры жыцці ў яго выйшла адна кніжка - “Апавяданні” (1925), выдадзеная ў серыі “Кніжніца «Маладняка»”.

Цікавы факт, што творы А. Бабарэкі захаваліся менавіта дзякуючы жонцы пісьменніка - падчас ператрусу, які пачаўся ўслед за арыштам сужэнца, жонка Ганна схавала ў ложку, на якім нібыта спала дачка, увесь мужаў архіў. Чэкісты не кранулі дзіця – і тым самым рукапісы былі захаваныя. У гісторыі беларускай культуры ў першай палове XX ст. ёсць толькі два творцы, чые архівы былі выратаваныя ад знішчэння – гэта Адам Бабарэка і Максім Гарэцкі.

#здымак
Партрэт Янкі Брыля

Гэты алоўкавы малюнак - партрэт пісьменніка Янкі Брыля (1917-2006) не зусім звычайны - ён зроблены родным братам пісьменніка - Міхалам. Датуецца 1937 г.

На другім здымку таго ж года, зробленым у мястэчку Мір, - яны абодва: злева Янка Брыль, справа - старэйшы брат Міхал Брыль. Штопраўда, усе браты былі старэйшымі за Янку - ён быў самым малым з 10 дзяцей у сям’і Антона Данілавіча і Настассі Іванаўны Брылёў. 👍

У гэты час Янка - звычайны заходнебеларускі маладзён, нічым асаблівым не знакаміты. Толькі праз год - у 1938-ым ён дэбютуе вершамі ў часопісе «Шлях моладзі».🔥

#рарытэт
📘 Да 120-годдзя з дня нараджэння паэта Алеся Дудара

#вокладка
📸 Рыгор і Валянціна

18 снежня 2024 г. на 85-годзе жыцця пайшла ў лепшы свет жонка паэта Рыгора Барадуліна - Валянціна.

Мы адшукалі для вас колькі архіўных здымкаў, на якіх Рыгор Барадулін разам з жонкай і сябрам Уладзімерам Караткевічам.

Цяпер яны ўсе ізноў разам.

#рарытэт #здымак