#ТАВҲИД

Қадимги халқлар кўпхудоликка эътиқод қилар, табиатдаги ҳар бир ҳодисанинг ўз худоси бор деб фараз қилар эди.

Юнон эътиқодига кўра, осмонлардан ёмғир ёғдириш ва момақалдироқ худоси Зевс ҳисобланарди.

Деметр эса ердан сабзавотлар ундириш ва хосил санами эди.

Имом Мотуридий раҳимаҳуллоҳ шундай дейди:

"Қайтувчи (ёмғир) соҳиби бўлган осмон билан қасам. Ёриб чиқувчи эгаси бўлган ер билан қасам" (Ториқ сураси, 11-12)

Аллоҳ таоло ернинг ва самонинг шаънини улуғлаб, улар билан қасам ичди. Ўт-уланларнинг ердан униб чиқишида ажойиб ҳикмат, дақиқ ўлчов ва услуб бордир. Чунки, ниҳол озгина босимда ҳам эзилиб букиладиган нарсадир. Шунга қарамай, Аллоҳ таолонинг лутфи билан қуруқ ва қаттиқ бўлган ерни ёриб, ундан эгилмасдан ва синмасдан чиқди. Аллоҳ таоло бу йўл билан ақл эгаларини улуғ ҳикмат Эгаси борлигини билишини ва тавҳидни маҳкам ушлашини истади.

Яъниким, ер юзининг ишларини осмоннинг ишлари билан боғлаб қўйди. Ҳар иккисини бирлаштириб инсонларнинг фойдасига йўналтириб қўйди. Яъниким, ернинг ўт-ўланлар чиқиши учун ёрилиши осмондан ёмғирнинг ёғишига боғлиқдир.

Бу ўз навбатида ҳам осмоннинг ҳам ернинг ягона қудрат эгаси томонидан бошқарилишига далолатдир.

Акси ҳолда ер ва осмон бир-бирини тўлдтирувчи бўлмасди, бирининг фойдаси иккинчисининг фойдасига боғлиқ бўлиб қолмасди.

——

Бошқа сўз билан айтганда, ҳосилдорлик "худоси" Деметрнинг иши ёмғир "худоси" Зевснинг ёмғир ёғдиришига ва унинг иродасига боғлиқ бўлиб қолаяпти. Бу эса унинг қудратсиз эканига далолат. Қудратсиз, ёки қудрати чекланган нарса худо бўлолмайди.

Имом Мотуридий ана шундай тушунтиришлар билан ботил ақидаларнинг асосларини нақлий ва ақлий далиллар билан чиппакка чиқариб, аҳли суннат вал жамоа эътиқодини ҳар қандай доирада ҳимоя қилиб берганлар.

Аллоҳ таоло Ҳидоят имоми Абу Мансур Мотуридийдан рози бўлсин!
Улашинг!
t.iss.one/AHNAFUZ

Hanafiy fiqhi eskirganmi?

Shayx Saloh Abulhoj

https://youtu.be/7f3RUi3Yj0s?si=hQaA2xdrAhLdcrHy