🖋 یادداشت راهبرد: مثلث دیپلماتیک

▪️بررسی سه رویکرد از سه چهره سیاست‌خارجی برای خروج از بحران/۱

👈 #محمد_جواد_روح

▪️ضلع اول/ بحث‌گشایی در سطح عالی: علی لاریجانی که این روزها شایعه احتمال انتصاب او به‌عنوان دبیر شورای‌عالی امنیت ملی هم بالا گرفته، صراحتا طرف‌های غربی شامل اروپا و حتی دولت جدید آمریکا را خطاب قرار داده و از امکان انجام مذاکراتی برای حل مسایل فی‌مابین خارج از چارچوب برجام سخن گفته است.

✍ نکته مهم اینکه، لاریجانی این مطلب را در گفت‌وگو با سایت رسمی آیت‌الله خامنه‌ای، رهبری ایران، گفته است تا به‌نوعی نشان دهد چنین رویکردی مورد تایید غیررسمی عالی‌ترین مقام نظام سیاسی نیز قرار دارد.

✍ با چنین نگاهی می‌توان تصور کرد که لاریجانی از موقعیت و مسئولیت موثر اما غیررسمی خود و نیز از امکانات برآمده از انتساب به رهبری سود می‌برد تا مواضع و سیاست‌هایی را در حوزه سیاست‌خارجی بعضا به‌صراحت اعلام و تبیین کند که ازیک‌سو، طرح مستقیم آن از سوی مقام‌رهبری با مصلحت نظام و حتی پیشبرد رویکرد گشایش در سیاست خارجی تناسب چندانی ندارد و از سوی دیگر، طرح آن از سوی دولت و وزارت امورخارجه مسئله را از سطح یک بحث‌گشایی به یک موضوع رسمی ارتقاء می‌دهد و درعین‌حال، حملات تندروها به دولت را شدت می‌بخشد.

✍ درحالیکه حتی اگر تندروها ملاحظات مربوط به مشاور رهبری و مصاحبه او با سایت رهبری پس از سفری دیپلماتیک با هدف بردن پیام رهبری را رعایت نکنند و به لاریجانی حمله کنند، بازهم مساله حادی نیست و این حملات صرفا متوجه یک شخص خواهد بود و نه وزارت خارجه و کلیت دولت.

✍ آن‌هم دولتی که برآمدن و تداوم آن حاصل سیاست و پروژه‌ای کلان بوده که امروز با عنوان "وفاق" از آن یاد می‌شود و طبیعتا همان‌گونه که مبانی تاسیسی آن مبتنی بر وفاق در سطح کلان نظام سیاسی بوده؛ پیشبرد پروژه‌های کلان آن به‌ویژه در سیاست خارجی نیز نیازمند تداوم چنین رویکردی است.

✍ با چنین نگاهی، #علی_لاریجانی جایگاه و نقشی ویژه می‌یابد؛ چراکه از‌یک‌سو در میان محافظه‌کاران موثر و کهنه‌کار بیشترین قرابت مبنایی با پروژه‌های سیاست داخلی و خارجی دولت پزشکیان دارد و ازسوی‌دیگر، در عرصه بین‌المللی چهره‌ای شناخته‌شده، دارای وزن و نزدیک به عالی‌ترین سطوح نظام شناخته می‌شود که می‌توان مواضع و پیام‌های او را موضع واقعی ایران تلقی کرد.

@javadrooh

🖋 یادداشت راهبرد: مثلث دیپلماتیک

▪️بررسی سه رویکرد از سه چهره سیاست‌خارجی برای خروج از بحران/۲

👈 #محمد_جواد_روح

▪️ضلع دوم/ جنگ‌زدایی در سطح منطقه: اظهارات لاریجانی اما تنها پیام آشتی‌جویانه ایران به جامعه جهانی در روزهای اخیر نیست.

✍ #عباس_عراقچی وزیر امورخارجه دولت پزشکیان، نیز پس از دیدار اخیر خود با #محمد_بن_سلمان ولیعهد عربستان سعودی، در توییتی نوشت: "توافق کردیم که گفت‌وگوی منطقه‌ای یک گزینه نیست، بلکه یک الزام است".

✍ سخنی که عراقچی در ۱۰۰روز اول مسئولیت خود در وزارت خارجه نیز آن را عملیاتی کرده و با سفرهای مکرر به تقریبا تمامی کشورهای عربی و اسلامی منطقه، ازیک‌سو آمادگی و پالس مثبت ایران را برای تعامل و همکاری با آنان اعلام کرده است و از سوی دیگر، به‌شکلی صریح از تبعات حمله احتمالی گسترده اسرائیل به ایران و زیرساخت‌های هسته‌ای، نفتی و زیربنایی آن سخن گفته است و سران کشورهای منطقه را هشدار داده است که در صورت حمله به ایران، هیچ کشوری در منطقه رنگ آرامش نخواهد دید و نیز در صورت حمله به تاسیسات نفتی ایران، هیچ کشوری در منطقه امکان صدور قطره‌ای نفت نخواهد یافت.

✍ بدین‌ترتیب، عراقچی ضلع دوم مثلث دیپلماتیک ایران در شرایط کنونی را نمایندگی می‌کند؛ ضلعی که در قیاس با دو ضلع دیگر، موقعیت و جایگاه رسمی‌تری دارد و طبعا، در اتخاذ راهبردها و حتی راهکارهای دیپلماتیک با محدودیت‌های بیشتری مواجه است و درعین‌حال، در این مدت توان اصلی خود را مصروف جلوگیری از گسترش ابعاد منازعه با اسرائیل و ارتقای آن از "حملات پینگ‌پونگی" به "جنگ تمام‌عیار" کرده است که از این زاویه، تاکنون موفق بوده است و می‌شود نمره مناسبی در کارنامه دوران سه ماهه مسئولیت او ثبت کرد.

@javadrooh

🖋 یادداشت راهبرد: مثلث دیپلماتیک

▪️بررسی سه رویکرد از سه چهره سیاست‌خارجی برای خروج از بحران/۳

👈 #محمد_جواد_روح

▪️ضلع سوم/ روزنه‌گشایی در دیوار سخت: سومین ضلع این مثلث اما ضلعی ناپیداست. همان است که استادان روابط بین‌الملل همچون ناصر هادیان از آن به‌عنوان دیپلماسی خط دو یا دیپلماسی پنهان با آمریکا یاد می‌کنند و تاکید دارند برای خروج از وضعیت فعلی و به‌ویژه در مواجهه با دولت جدید آمریکا، اتخاذ این رویکرد ضرورت دارد.

✍ در این مسیر، به نظر می‌رسد #امیر_سعید_ایروانی سفیر ایران در نمایندگی سازمان ملل، این روزها به مرد اول تبدیل شده باشد. گرچه وزارت امورخارجه هرگونه دیداری میان ایروانی با #ایلان_ماسک را تکذیب کرده است، اما خود ایروانی دراین‌باره نکته‌ای را بیان نکرده است و به گفته عباس عراقچی، تا آخر هم نمایندگی ایران در سازمان ملل با تکذیب خبر موافق نبوده است‌.

✍ در ایران هم، برخی تحلیلگران و کارشناسان در ابهام نگاه داشتن موضوع را به نفع پیشبرد سیاست خارجی در شرایط مبهم کنونی مواجهه با دولت جدید ترامپ می‌دانند.

✍ نکته قابل‌تامل‌تر اینکه ماسک شخصا درباره شایعاتی مبنی بر تماس وی با روسیه به تندی واکنش داد و حتی تهدید کرد که افراد شایعه‌ساز را با بمب اتم خواهد زد! اما با گذشت بیش از یک هفته از انتشار خبر دیدارش با ایروانی، یک جمله درباره آن سخن نگفته است؛ موضوعی که نشان می‌دهد یا گزارش رسانه‌های آمریکایی درست بوده است و یا اینکه ماسک و دولت ترامپ از انتشار چنین خبری ناراضی نیستند، حتی اگر به‌زعم مقامات ایرانی چنین دیداری در عالم واقع رخ نداده باشد.

✍ اما هرچه باشد، اقداماتی نظیر این دیدار، حکم گشودن روزنه‌ای در دیوار سخت رابطه ایران و آمریکا را دارد. رابطه‌ای که گشایش در آن، در شرایط کنونی ایران دیگر نه یک انتخاب که یک الزام است و در این جهت، دیپلماسی پنهان می‌تواند نقش پیشران و لوکوموتیو قطار مذاکرات احتمالی آتی براط ورود به فاز دیپلماسی رسمی را بازی کند.

✍ روندی که قبل از #برجام در مذاکرات عمان وجود داشت و حتی در دولت #رئیسی علیرغم همه شعارهای رادیکالی که در سیاست خارجی داده می‌شد، در سال اول برای احیای برجام و در دو سال بعد برای جلوگیری از تشدید تنش میان ایران و غرب در پیش گرفته شد.

✍ با این سوابق، پیگیری #دیپلماسی_پنهان در شرایط کنونی و از سوی دولت پزشکیان نیز نه فقط امری هنجارشکنانه در روال سیاست خارجی کشور نیست؛ بلکه رویکردی ضروری برای روزنه‌گشایی در دیوار سخت مواجهه با آمریکای ترامپ است. همان مواجهه‌ای که پزشکیان در جایگاه ریاست شورای‌عالی امنیت‌ملی اخیرا از قطعیت آن سخن گفت، علی لاریجانی دیروز از جایگاه مشاور رهبری بر امکان‌پذیری آن تاکید کرد و طبعا دیپلمات‌های ایرانی و ازجمله امیرسعید ایروانی باید از جایگاه کارگزار در جهت عملیاتی کردن آن گام بردارند.

✍ چنین است که با شکل‌گیری مثلثی از رویکردهای گشایش‌خواهانه در سطوح مختلف نظام سیاسی و درعین‌حال، کنترل و به حاشیه راندن تندروها بستری فراهم آورد تا کشور از میانه بحران کنونی نجات یابد و در خطوط به‌هم‌پیوسته فشارهای اروپا، آمریکا و اسرائیل به ایران، شکاف اندازد و راهی به پیش بگشاید...

@javadrooh

♦️ ناپدید شدن یک خاخام در ابوظبی؛

🔹درخواست تل آویو از اسرائیلی‌ها برای عدم سفر به امارات

🔹 موساد: احتمالا یک اقدام «تروریستی» است

جزئیات در👇👇
https://www.entekhab.ir/003V5N
🆔 @Entekhab_ir

♦️ نتانیاهو:

🔹 افشاگری‌های اخیر از شورای امنیت داخلی صورت گرفته و اطلاعات بسیار ارزشمندی را در اختیار دشمنان ما قرار داده

🔹 هدف از افشاگری‌های اخیر، آسیب رساندن به اعتبار شخصی من و افزایش فشار بر من است

🔹 اطلاعات استراتژیک مربوط به توانمندی‌های نظامی اسرائیل از جلسه‌ای در ساختمان مستحکم در روز چهارم جنگ به بیرون درز کرد / انتخاب

جزئیات در👇👇
https://www.entekhab.ir/003V5W
🆔 @Entekhab_ir

📰 پیشخوان: ششصدوپنجاه‌وهفتمین شماره #روزنامه_هم_میهن یکشنبه چهارم آذرماه منتشر می‌شود.

@javadrooh

📱روایت‌های مجازی: خبر توییتری #علی_واعظ مشاور گروه بین‌المللی بحران: ایران در حال آماده شدن برای از سرگیری مذاکرات با انگلستان، فرانسه و آلمان است.

@javadrooh

💥خبر: جمعه در ژنو؛ از سرگیری مذاکرات هسته‌ای ایران

👈 خبرگزاری ژاپنی کیودو نوشت:

🔹ایران روز جمعه با نمایندگان اتحادیه اروپا، بریتانیا، فرانسه و آلمان در ژنو برای ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای پس از دو سال وقفه دیدار کنند.

@javadrooh

💥خبر: سخنگوی وزارت امور خارجه اعلام کرد روز جمعه ۹آذرماه نشست ایران و سه کشور اروپایی برای رایزنی در خصوص موضوعات فلسطین، لبنان و هسته‌ای برگزار می‌شود.

@javadrooh

📱روایت‌های مجازی: واکنش توییتری #عباس_آخوندی به خبر ازسرگیری #مذاکره با اروپا

@javadrooh

🗯 مصاحبه روز: بهترین راه مذاکره است؛ هم به نفع ماست و هم آمریکا

👈 #علی_لاریجانی می‌گوید صحبت از اعمال فشارهای جدید فقط ژست رسانه‌ای است، چون همه این تحریم‌ها را قبلاً اعمال کرده بودند. البته تاکید کنم که حرف من این نیست که ما از این وضعیت و تحریم‌های جدید استقبال می‌کنیم، نه! چون از نظر من بهترین مسیر برای همه ما، همان مسیر مذاکره و حل مسئله است؛ این هم به نفع منافع ملی ما، هم غربی‌ها و حتی آمریکاست.

@javadrooh

👁‍🗨 نگاه تحلیلگران: فهم سازه‌انگارانه فرصت #ترامپ

👈 عباس موسایی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در مقاله‌ای برای شماره اخیر #هفته_نامه_صدا نوشت:

✍ واکنش‌های گسترده داخلی و خارجی به خبر دیدار سعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل و ایلان ماسک، یکی از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های حامی و نزدیک به دونالد ترامپ را می‌توان ناشی از تأثیرپذیری گسترده سایر زیرسطوح سیاست، از مسئله پیچیده «رابطه ایران و آمریکا» دانست.

✍ علیرغم ِ تکذیب این خبر توسط سخنگوی وزارت خارجه ایران، مخالفت /موافقت/ درخواست گفت‌وگو/تخطئه دیدار و... ، حاکی از گستره وسیعی از تأثیرگذاری/پذیری از این مسئله است.

✍ رابطه خصمانه‌ای که از بدو شکل‌گیری جمهوری اسلامی ایران و با تقابل ایدئولوژی‌بنیان این دو کشور، رابطه سایر ِ کشورها با ایران را نیز تحت‌تأثیر خود درآورده و از سویی بر زیرسطوح مختلف سیاست بین‌المللی، منطقه‌ای، داخلی، فرهنگ، اجتماع، اقتصاد، امنیت و... تاثیر گذاشته است.

✍ محی‌الدین مصباحی، ژئواستراتژیست برجسته ایرانی و صاحب کرسی استادی در دانشگاه فلوریدا، در کنار اهمیت استراتژیک ایران، نقش محوری دشمنی آمریکا و ایران را در شروع و ماندگاری بحران‌های مختلف، قابل‌توجه می‌داند و می‌نویسد: «هیچ‌یک از جنگ‌های منطقه‌ای از ۱۹۷۹تاکنون، ظهور چالش و افراط‌گرایی اسلامی، نظامی‌سازی دموکراتیزه‌سازی و اصلاحات اخیر در منطقه (به‌عنوان مثال« بهار عربی») و آینده پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای، بدون فهم اهمیت استراتژیک ایران و نقش محوری دشمنی آمریکا و ایران در شروع و ماندگاری آن بحران‌ها، قابل‌تبیین نیستند».

🔅متن کامل مقاله را در لینک زیر بخوانید:

https://mjrahbord.blogfa.com/post/152

@javadrooh

📱روایت‌های مجازی: توییت #حسین_سلاح_ورزی رییس سابق اتاق بازرگانی درباره بسته بودن بنادر #چین بر روی کشتی‌های ایران

@javadrooh

💥خبر: وحید محمودی، استاد اقتصاد دانشگاه تهران سرپرست #صندوق_بازنشستگی_کشوری شد.

@javadrooh

📱روایت‌های مجازی: توییت پیام برازجانی، مشاور وزیر کار در دولت #حسن_روحانی درباره سرپرست جدید #صندوق_بازنشستگی_کشوری

@javadrooh

📰 پیشخوان: تیتر و عکس یک روزنامه ایران ارگان دولت درباره ازسرگیری #مذاکره با غرب

@javadrooh

📰 پیشخوان: تیتر و عکس یک روزنامه سازندگی ارگان #حزب_کارگزاران درباره ازسرگیری #مذاکره با غرب

@javadrooh

ایران به مردمانش زنده است.
هر چند نود درصد مردم استان سیستان و بلوچستان معتقدند در مقایسه با سایر استان‌ها، امکانات کمتری دارند و نیمی از آنها معتقدند امکانات در استان هم عادلانه توزیع نشده، اما نه تمایل به مهاجرت به خارج دارند و نه به استان‌های دیگر. همه آنها به ایرانی بودن افتخار می‌کنند.
(نظرسنجی تلفنی ایسپا از مردم استان سیستان و بلوچستان، ۲۹ مهر تا یک آبان ۱۴۰۳)

👁‍🗨 نگاه تحلیلگران: ایران و اروپا؛ #مذاکره در وقت سوخته!

👈 صابر گل عنبری، تحلیلگر ارشد روابط بین‌الملل، در یادداشتی تلگرامی نوشت:

✍ پس از تنش اخیر و دور دیگری از کنش و واکنش میان ایران و اروپا به دنبال تصویب قطعنامه‌ای جدید در شورای حکام، امروز خبرگزاری ژاپنی کیودو از مذاکرات هسته‌ای ایران و تروئیکای اروپا در جمعه آتی در ژنو خبر داد.

✍ متعاقب آن وزارت خارجه ایران در بیانیه مختصری ضمن تایید دیدار بیان داشت که این نشست در سطح معاونان وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران، فرانسه، آلمان و انگلیس و در ادامه گفت‌وگوهای #نیویورک در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در سپتامبر گذشته برگزار می‌شود و در آن به طیفی از مباحث و موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله موضوع فلسطین و لبنان و نیز موضوع هسته‌ای پرداخته خواهد شد.

✍ اینکه چرا چنین نشستی در امتداد همان مذاکرات نیویورک قبل از تصویب قطعنامه اخیر برگزار نشد، خود جای سوال دارد؛ اما اکنون پرسش کانونی درباره نتایج احتمالی آن است.

✍ دیپلماسی و مذاکره برای حل اختلاف و بحران و همچنین مدیریت تنش و منازعه از اهمیت راهبردی برخوردار است؛ اما نتیجه‌بخش بودن آن به مجموعه عوامل و متغیرهای مهمی بستگی دارد که برای مذاکرات دیرهنگام پیش‌رو میان ایران و اروپا غالبا وجود ندارد و به همین علت نمی‌توان انتظار داشت که در خوشبینانه‌ترین حالت واجد نتایج ملموسی در شرایط کنونی باشد.

✍ اما این مذاکرات درعین‌حال می‌تواند فتح‌ بابی برای گفت‌وگو میان دو طرف باشد که در طول چند دهه گذشته جز در مقاطعی و به شکل موردی وجود نداشته است و به روندی مستمر در روابط دو طرف تبدیل نشد و این گفتگوها نیز می‌تواند همان سرنوشت گذشته را پیدا کند.

✍ پرونده‌های مورد مناقشه میان اروپا و جمهوری اسلامی ایران بسیار است و هر کدام قطورتر از قبل شده است؛ از مسائل دو متعدد جانبه گرفته تا جنگ اوکراین، برنامه‌ای هسته‌ای ایران و جنگ غزه و لبنان و... هرکدام از این موضوعات نیز به شکلی با دیگری ارتباط پیدا کرده است.

✍ جدا از اینکه برخی مسائل‌ دوجانبه می‌تواند تحت شرایطی میان ایران و اروپا تا حدودی حل‌وفصل و یا در جهت کاهش تنش مدیریت شود، اما بر کسی پوشیده نیست که اختلافات بنیادین دو طرف ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی دارد و یک سر مهم دیگر آن خود آمریکاست.

✍ اما در کنار آن هم نظر به دوره گذار کنونی  قبل از تحلیف #ترامپ نه آمریکا در موقعیتی است که از گفت‌وگوی جدی ایران و اروپا حمایت کند و نه اساسا در انتظار دوره شروع به کار ترامپ به نظر می‌رسد که تروئیکای اروپایی در چنین شرایطی اراده‌ای جدی داشته باشد و بر خلاف آن احتمالا اراده‌ سه کشور اروپایی بر بالا بردن تنش با هدف تشدید فشار بر ایران باشد.

✍ اما این تشدید تنش با ایران و همچنین صدور مجوز حملات اوکراین به عمق روسیه می‌تواند بخشی از برنامه‌ریزی دولت بایدن و اروپایی‌ها برای چالش‌آفرینی جدی برای دولت آتی ترامپ و تحمیل دستور کاری مشخصی در چند پرونده جهانی باشد.

✍ بر کسی پوشیده نیست که اروپا از بازندگان پیروزی #ترامپ است و سیاست‌های اقتصادی او و رویکردش در قبال جنگ اوکراین و ناتو تهدیدی برای اروپاست.

✍ از این منظر، هر اندازه مشکلات آمریکا در دوره چهار ساله #ترامپ در خاورمیانه با ایران و مناطق دیگر پیچیده‌تر و چالشی‌تر شود، دولت او از یک سو نمی‌تواند تمرکز کافی بر اجرای سیاست‌های خود در قبال اروپا و ناتو داشته باشد و از دیگر سو نیز برای مقابله با چالش‌ها در خاورمیانه به هر دو نیاز بیشتری پیدا می‌کند و همین خود فرصت بده بستان‌ها با ترامپِ تاجر را از نظر اروپایی‌ها افزایش می‌دهد.

✍ ازاین‌رو در دوره دوم ترامپ بر خلاف دور نخست، چه‌بسا منفعت اروپا در بر هم زدن تمرکز او و در بحرانی‌تر شدن روابط غرب با ایران باشد. البته این هم سقف و ثغوری دارد و بعید است که اروپا درعین‌حال به دنبال خروج اوضاع از کنترل باشد.

✍ اما اگر هم تشدید اقدامات اروپا معطوف به برنامه‌ای برای تاثیرگذاری بر سیاست خارجی ترامپ به دلایل پیشگفته نباشد، باز نظر به پیچیده‌تر و عمیق‌تر شدن بحران میان ایران و اروپا در دو سال اخیر احتمالا اروپایی‌ها بیش از زمان دیگری حضور ترامپ را علیرغم اختلافات با او در پرونده‌های دیگر، واجد فرصت در پرونده مواجهه با ایران برای تغییر سیاست‌های آن و گرفتن امتیاز بدانند.

✍ فرضا اگر اروپا اراده‌ای جدی برای گفتگوی معطوف به نتیجه با ایران داشته باشد، نظر به تاثیر چشمگیر متغیر آمریکایی، باز بعید است که چنین مذاکراتی بدون تایید #ترامپ به نتایج ملموس و چشمگیری منتج شود.

@javadrooh