راهبرد

🖋 یادداشت راهبرد: مدینه‏‌النبی و جامعه مدنی

▪️درباره سیره سیاسی فراموش‌شده پیامبر اسلام

👈 #محمد_جواد_روح | یادداشت منتشرشده در شماره امروز #روزنامه_هم_میهن | یکشنبه ۱۱شهریورماه۰۳

🔅نکاتی از متن

✍ رویکرد عالمانه اندیشه‌ورزانی چون فیرحی است که می‌تواند حتی منتقدان و مرتدان و بی‌دینان را نیز به تأمل وادارد. رویکردی که در آن، بزرگان صدر اسلام و حتی شخص پیامبر و آنان که در گفتمان مذهبی «معصوم» خوانده می‌شوند، بی‌هاله تقدیس، تصویر و تحلیل می‌شوند که کنش آنان، نه امری رازآلود و آسمانی که کاملاً عرفی و این‌جهانی است.

✍ تلاشی از همان جنس که پیش از این، نعمت‌الله صالحی نجف‌آبادی با «شهید جاوید» به شکلی ابتدایی آن را درباره نهضت حسینی انجام داده بود و البته، در فضاشکنی و نقد روایت سنتی-روضوی حاکم در آن دوران تاثیر گذاشت.

✍ پروژه فیرحی اما بسیار جدی‌تر و تأمل‌برانگیزتر است. او ۴۰سال پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی و مشاهده فرازونشیب‌ها و چالش‌های عینی حکمرانی به نام دین، این پرسش را پیش کشید که آیا اسلام، واقعاً مدلی برای حکومت کردن دارد؟

✍ آنچه شاید جالب‌توجه‌تر باشد، توضیحی تلویحی است که فیرحی بدون اشاره مستقیم درباره گفتاری از سیدمحمد خاتمی می‌دهد. رئیس‌جمهور برآمده پس از دوم‌خرداد ۱۳۷۶ که در گفتارهای انتخاباتی‌اش به‌جای وعده‌های اقتصادی و افسار برداشتن از اسب تندروی و پوپولیسم، از «جامعه مدنی» و قانونگرایی می‌گفت و به خاطر سخن گفتن از همین مفاهیم و دستاوردهای بشری، محافظه‌کاران او را به غرب‌زدگی متهم می‌کردند. خاتمی در پاسخ، یک بار گفت که جامعه‌مدنی که از آن سخن می‌گوید، ریشه در مدینة‌النبی دارد.

✍ بااین‌حال، خاتمی هیچ‌گاه این جمله خود را تبیین و تدقیق نکرد. و چنین بود که گفتارش نه محافظه‌کاران را مجاب کرد و نه روشنفکران و دانشگاهیان را خوش آمد.

✍ «پیامبری و قرارداد» فیرحی، از این منظر تلاشی است برای تبیین نسبت جامعه مدنی که نظریه‌پردازان دوران مدرن از آن سخن گفته‌اند با مدینة‌النبی که در جهان سنت و ختم رسالت پدید آمد.

✍ مدینه‌النبی داستان یک شهر است. تجربه شکل گرفتن یک شهر بر مبنای وفاق قبایلی پراکنده و درستیز و نیز مسلمانان، مشرکان و یهودیان است. قراردادی که می‌خواهد رفع تعارض کند و بذر توافق پراکند و بر این مبنا، حکومت را شکل می‌دهد.

✍ با این نگاه، جامعه مدنی جان لاک نیز چندان بی‌ارتباط با مدینة‌النبی نیست. دست‌کم ارتباط آن با سیره فراموش‌شده حکومت نبوی، بیشتر است با نظریه‌پردازی‌هایی که برای حکومت اسلامی می‌شود و مبنای آن، نه بر وفاق و مدنیت که بر قهر و تحکم و خشونت است.

🔅متن کامل یادداشت را در لینک زیر بخوانید:

https://mjrahbord.blogfa.com/post/144

@javadrooh

راهبرد (متون طولانی کانال راهبرد)

مدینه‏‌النبی و جامعه مدنی

درباره سیره سیاسی فراموش‌‏شده پیامبر اسلام محمدجواد روح| یادداشت منتشرشده در شماره ۵۹۱ روزنامه هم‌میهن| یکشنبه ۱۱شهریورماه۰۳ از دست دادن اهل فکر و

👍6

4.45K views05:32