O'rnatiladigan dastur

Python dasturlash tilini o'rnatish.

Windows operatsion tizimiga o'rnatish uchun www.python.org/downloads
web sahifasiga o'tamiz va u yerdan oxirgi python versiyasini yuklab olamiz.
Pythonni o'rnatish odatiy dasturlarni o'rnatish kabi kechadi. Hech qanday qiyin joyi
yo'q.

1.1.1-chizma. Python dasturining ornatiluvchi fayli.

Python dasturlash tilining ornatuvchi paketini ustiga sichqoncha
koratkichini 2 marta bosamiz va bizga quyidagi oyna hosil boladi.

1.1.2-chizma. Python dasturini ornatishni boshlashni korsatuvchi oyna.

Bu yerda Install for all users-barcha foydalanuvchilar uchun. Install just for me-
faqat siz uchun, agar buni tanlab istalyatsiya qilsak ya’ni ornatsak Windows Vista
operatsion sistemasida xatolik yuz beradi va dastur ishlamaydi. Shuning uchun
Install for all users ni tanlaganimiz maqul. Keyin next tugmasi bosamiz.

1.1.3-chizma. Python dasturini ornatilish joyini korsatish oynasi.
Bu yerda esa Python dasturlash tilini qayerda ornatilishi korsatilayapti.

1.1.4-chizma. Python dasturini o'rnatilish jarayoni.
Python ornatilyapti va bir necha sekunddan so'ng quyidagi oyna namoyon bo'ladi:

pip
1.1.5-chizma. PIP kutubxonasini qo'shish jarayonida hosil bo'ladigan oyna.
Bunda Console rejimida dastur ishga tushib pip kutubxonasini qo'shadi.

finish
1.1.6-chizma. Python dasturini o'rnatish tugallanganligi haqidagi muloqot oynasi va dasturni o'rnatish muvafaqqiyatli tugallandi.

3 - Dars. 1.2.Python tili sintaksisi, asosiy operatorlari.

Python tili sintaksisi o'zi kabi sodda. Satr oxiri instruksiyaning oxiri hisoblanadi (nuqta vergul shart emas) . Har bir qator boshidagi bosh joy(отступ) muhim ahamiyatga ega. Kiritilgan amallar bosh joylarning kattaligiga qarab bloklarga birlashadi. Bosh joy istalgancha bolishi mumkin asosiysi bitta kiritilgan blok chegarasida bosh joy bir
xil bolishi kerak. Notogri qoyilgan bosh joylar xatolik yuz berishiga olib kelishi
mumkin. Bitta probel bilan bosh joy hosil qilish yaxshi qaror emas uni orniga
tortta probel yoki Tab belgisini ishlatish kerak.
. Pythonga kiritilgan amallar bir xil shablonda yoziladi. Bunda asosiy amal ikki
nuqta bilan tugatiladi va uning orqasidan kiritilgan blok kodi ham joylashadi.
Odatda, asosiy amalning ostidagi satr bosh joy bilan ajratiladi.
Bir nechta maxsus holatlar . Bazan bir nechta amalni bitta satrga nuqtali vergul bilan ajratgan holda yozish mumkin.
a = 1; b = 2; print(a, b)
Buni kop ham qollamang! Yaxshisi bunday qilmang, oqishga noqulay.
Bitta amalni bir nechta satrga yozish mumkin faqat aylana, to`rtburchak va
figurali qavslardan foydanish kerak.
if (a == 1 and b == 2 and
c == 3 and d == 4):
print('spam'*3)

4 - Dars. Kalit so`zlar

False – yolg`on.
True - rost.
None - “bo`sh” obyekt.
and – mantiqiy VA amali.
with / as – konteks menejeri.
break –tsikldan chiqish.
class – metod va atributlarda iborat.
continue – tsikldan keyingi iteratsiyaga o`tish.
def – funksiyani aniqlash.
del – obyektni yo`qotish.
elif – aks holda, agar.
else – for/else yoki if/elsega qarang.
for – for tsikli.
from – moduldan bir nechta funksiyani import qilish.
if - agar.
import – moduldan import.
is –xotirani bitta joyida 2 ta obyektni jo`natsa bo`ladimi.
Kalit so`zlar .
lambda –yashirin funksiyani aniqlash.
not –mantiqiy inkor amali.
or –mantiqiy Yoki amali.
while – while tsikli.
Komentariy
Kommentariy. Kommentariy # simvolidan keyin yoziladi va dastur kodini
o'qiyotgan dasturchi uchun eslatma bo'lib xizmat qiladi. Misol uchun:
print('salom dunyo!') # print — bu funksiya
yoki:
# print — bu funksiya
print('salom dunyo! ')
Komentariy dastur kodini o'qiyotganlar uchun foydali bo'ladi va dastur nima
qilishini oson tushunishga yordam beradi. Unga yechimdagi muhim joylarni, muhim bo'lgan qismlarni yozish mumkin. –yashirin funksiyani aniqlash.

"#" - IZOH ning dasturi va bajarilishiga misol. Rasmdagi dasturni EDIT (matn muharriri) da tering va "RUN" buyrug'i tugmasini bossangiz TERMINALda javobi chiqadi. Chap tomondagi oyna -EDIT-(matn muhariri); O'ng tomondagi oyna - TERMINAL

Kommentariyalarni ko'rinishi

Informatika va grafika, [03.02.20 16:45]
5 -Dars. O`zgaruvchilar

Biror ma'lumotni saqlash va uning ustida turli amallarni bajarish uchun bizga
o'zgaruvchilar yordam beradi. O'zgaruvchining qiymati, o'z nomi bilan aytib
turibdiki, o'zgarishi mumkin. Unda xohlagan qiymatni saqlash mumkin.
O'zgaruvchilar kompyuter xotirasidagi joy bo'lib, u yerda siz biror ma'lumotni
saqlaysiz. O'zgaruvchining konstantadan farqi, o'zgaruvchiga dastur ishlashi
davomida (run time) murojaat qilib, uning qiymatini o'zgartira olamiz. Konstantaga
esa oldindan ma'lum bir qiymat beriladi va bu qiymatni o'zgartirib bo'lmaydi.

O'zgaruvchilarni nomlashda quyidagi qoidalarga amal qilish kerak:

. O'zgaruvchining birinchi belgisi alifbo harfi (ASCII simvollari katta va kichik
registrda ) yoki “_” (ostki chiziq) simvoli bo'lishi mumkin.
. O'zgaruvchilarning qolgan qismi harflardan (ASCII simvollari katta va kichik
registrda), “_" (ostki chiziq) simvoli va raqamlardan(0-9) tashkil topishi mumkin.
. O'zgaruvchilar nomlashda katta va kichik registrlar farqlanadi. Masalan, myname va
myName – bular boshqa-boshqa o'zgaruvchi hisoblanadi.
. O'zgaruvchilarni to'g'ri nomlashga misollar: i, _my_name, name_23, a1b2_c3
. O'zgaruvchilarni noto'g'ri nomlashga misollar: 2things, ' ', my-name, >a1b2_c3 va
“o'zgaruvchi qo'shtirnoqda"

O`zgaruvchi va konstantalarni qo`llanishiga misol:

i = 5
print(i)
i = i + 1
print(i)
s = "Bu ko'p qatorlik satr.\n Bu uning ikkinchi qatori."
print(s)

Natija:
5
6
Bu ko'p qatorlik satr.
Bu uning ikkinchi qatori.

O'zgaruvchilar

O'zgaruvchilar turlari

Qiymat o’zgaruvchiga qanday yoziladi?

Klaviaturadan qiymat kiritish

Klaviaturadan qiymat kiritish

Bildirish yozuvlari

O’zgaruvchining qiymatini o’zgartirish

Qiymat kiritish

Kiritilgan qiymatlarni formatlash (format)