🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

رانت انسان‌سوز

👤 دکتر مهدی انصاری

✍️ سیستم رانتی، ساختاری اقتصادی یا سیاسی است که در آن دولت با اعطای امتیازات خاص به عده‌ای معدود امکان دسترسی اختصاصی آنها به منابع را فراهم می‌آورد یا به این گروه برگزیده حق اختصاصی فعالیت و کسب‌وکار در حوزه‌ محدودشده و دسترسی انحصاری به بازار مصرف‌کننده را هدیه می‌دهد.

✍️ ساختارها و قوانین رانتی محدودیت‌ها و انحصارهایی مصنوعی ایجاد می‌کنند.

✍️ در ایران، از آنجا که مکانیزم تخصیص منابع در کشور مبتنی بر صف است و گزینش در صف بر اساس صلاحدید مسوولان مربوطه است، در عموم عرصه‌ها فرصت‌های رانتی وجود دارد.

✍️ از تخصیص ارز دولتی و ممنوعیت واردات کالاهای مشابه خارجی نظیر لوازم خانگی و خودرو گرفته تا تخصیص تسهیلات با بهره پایین همچون وام‌های صندوق توسعه ملی و انرژی تقریبا رایگان به معدودی از تولیدی‌ها.

✍️ این سیاست‌های رانتی اثرات قابل توجه متعددی نظیر ناترازی‌های مختلف انرژی و بانکی برای اقتصاد کشور داشته است.

✍️ در یک سیستم رانتی، انسان‌ها رفته‌رفته مهارت‌های مولد سخت و نرم را از دست می‌دهند. برخی نیز که مهارت‌های مولد خود را در چنین سیستمی ارزش‌آفرین نمی‌یابند، تصمیم به مهاجرت می‌گیرند.

✍️ در نتیجه، افراد جامعه به تدریج به کسانی تبدیل می‌شوند که تمرکزشان بر شبکه‌سازی با خواص ذی‌نفوذ است. آنها تصمیم‌های کوتاه‌مدت می‌گیرند و متخصص چم‌وخم‌های اداری و سیاسی می‌شوند.

✍️ شخصیت آنها وابسته، انحصارطلب و رانت‌جو می‌شود و این ویژگی‌ها را به‌عنوان یک هنجار می‌پذیرند. به‌طور خلاصه، سیستم‌های رانتی بازی جمع‌منفی هستند؛ ذات رقابت برای به‌دست آوردن رانتی مشخص بازی جمع‌صفر است؛ اما اثرات مخرب آن بر سبد مهارتی و شخصیت افراد جامعه و کاهش انگیزه فعالیت‌های مولد بازی را تبدیل به بازی جمع‌منفی می‌کند.

✍️ سیستم‌های رانتی سرمایه انسانی را می‌سوزانند، حال آنکه اصلاح چنین ساختارهایی نیاز به انسان‌هایی سالم و نوآور دارد.

✍️ بنابراین شاید بتوان گفت که یک ناترازی مهم که با آن روبه‌رو هستیم، ناترازی انسانی است.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #سیتم_رانتی #رانت #ناترازی_انسانی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔴 منظور از بنگاه‌های «خودی» و «غیرخودی» در ایران چیست؟ / از رانت‌‌‌جویان بین‌المللی تا اسبان بارکش اقتصاد!

👤 جعفر خیرخواهان، پژوهشگر اقتصاد:

🔺محیط کسب‌وکار در ایران به دو جهان کاملا متفاوت تقسیم شده است. در حالی که برخی بنگاه‌‌‌های اقتصادی می‌‌‌توانند مجوز ساخت خود را تنها در 13روز دریافت کنند، بنگاه‌‌‌های دیگر باید 305روز در انتظار همان مجوز بمانند!

🔺این شکاف در مورد مجوز بهره‌‌‌برداری (5روز در برابر 160روز) و ترخیص گمرکی (3روز در برابر 53روز) نیز به چشم می‌‌‌خورد.

🔺این یعنی بنگاه‌‌‌های خودی کارشان مانند کشورهای پیشرفته به‌سرعت پیش می‌رود و بنگاه‌‌‌های غیرخودی باید از هفت خوان بوروکراسی عبور کنند.

🔺بنگاه‌‌‌های اقتصادی در ایران به چهار دسته تقسیم می‌‌‌شوند که هر یک ویژگی‌‌‌های خود را دارد.

⭕️ جادوگران صادرات: این بنگاه‌‌‌ها در بازارهای جهانی فعالیت می‌کنند و موفقیت‌‌‌شان نه از رانت، بلکه از کیفیت محصولات یا مدیریت هزینه‌‌‌هایشان نشات می‌گیرد.

⭕️ صاحبان نفوذ: این دسته برای بازار داخلی تولید می‌کنند و سودشان بیشتر از روابط خاص با دولت و تصمیمات سلیقه‌‌‌ای حاصل می‌شود تا فعالیت اقتصادی واقعی. آنها از طریق دریافت مجوزهای خاص و قراردادهای ویژه در شرایط غیررقابتی فعالیت می‌کنند.

⭕️ رانت‌‌‌جویان بین‌المللی: گروه سوم بنگاه‌‌‌هایی هستند که در بخش‌‌‌های صادراتی فعالیت می‌کنند، اما موفقیت‌‌‌شان بیشتر مدیون امتیازات ویژه مانند معافیت‌‌‌های مالیاتی و توافقات تبعیض‌‌‌آمیز است. این گروه معمولا از نظارت‌‌‌های معمول نیز معاف هستند.

⭕️ اسبان بارکش اقتصاد: این گروه که اکثریت بنگاه‌‌‌های اقتصادی را تشکیل می‌دهند، در بازار داخلی فعالیت می‌کنند و باید در یک محیط نسبتا رقابتی، با تلاش و نوآوری به سود معقول برسند. آنها معمولا از هیچ امتیاز خاصی برخوردار نیستند و باید تمام مسیر را با سختی طی کنند.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #بنگاه_های_اقتصادی #بنگاه_خودی #بنگاه_غیرخودی #رانت

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

ملغمه‌‏ تجارت خارجی

👤 دکتر زهرا کاویانی

✍️ باوجود اینکه هرگونه وضع محدودیت غیرتعرفه‌‌‌ای برای واردات ممنوع است، ولی واردات کشور در هر مرحله‌‌‌ با سهمیه‌بندی مواجه است.

✍️ در مرحله‌‌ اول در ابتدای هرسال سهمیه‌‌ ارزی هر سه وزارتخانه‌‌ صمت، جهاد و بهداشت مشخص می‌شود. در مرحله‌‌ دوم هر یک از این وزارتخانه‌‌‌ها به عنوان مثال وزارت صمت میزان ارز تخصیصی به هر یک از گروه‌‌‌های کالایی مانند تلفن همراه، خودرو و ... را مشخص می‌کنند.

✍️ در مرحله‌‌ سوم، وزارت‌‌‌ صمت برای هر کارت بازرگانی سهمیه‌‌‌ای را تعیین می‌کند؛ به نحوی که سهمیه تولیدی با بازرگانی متفاوت بوده و حتی سهمیه هر کارت بازرگانی نیز متفاوت است. حتی در مرحله‌‌ چهارم، سهمیه‌‌ واردات برای هر کارت بازرگانی در هر فصل نیز تعیین می‌شود.

✍️ این سهمیه‌‌‌بندی‌‌‌ها و محدودیت‌ها کاملا خلاف متن صریح قانون است. مجموع سیاست‌‌‌های اجرایی در بازار ارز به نحوی بوده که کاهش صادرات و افزایش واردات را تشویق کرده است.

✍️ در راستای کنترل تقاضا برای ارز، سیاستگذار تلاش کرده تا هر یک دلار واردات مشخص باشد که از چه محلی تامین ارز دریافت می‌کند و هر یک دلار صادرات مشخص باشد که ارز خود را به کجا تخصیص داده است.

✍️ اما نتیجه‌‌‌ چه بوده؟ اینکه حجم قاچاق کالا در کشور به حدود ۳۰ میلیارد دلار رسیده؛ یعنی در حدود نصف واردات رسمی.

✍️ از طرف دیگر، بانک مرکزی با الزام صادرکننده به عرضه‌‌ ارز در بازار نیما و هرچه کوچک‌تر کردن و سخت‌‌‌تر کردن فرآیند تخصیص ارز در بازار اشخاص (بازاری که در آن ارز حاصل از صادرات می‌تواند با نرخ آزاد به واردات اختصاص یابد) عرضه‌‌‌‎ ارز را کمتر کرده و انگیزه برای کم‌اظهاری را بیشتر می‌کند.

✍️ در کنار آن با اصرار بر ثبات نرخ ارز، واردات هر روز فرآیند سودآورتری نسبت به گذشته شده و تقاضا برای واردات افزایش یافته است.

✍️ بنابراین در شرایطی قرار گرفته‌ایم که تراز گمرکی کشور به منفی ۱۶میلیارد دلار در سال ۱۴۰۲ رسیده که منفی‌‌‌ترین مقدار از سال ۱۳۹۶ (سالی که هیچ ممنوعیت و محدودیتی نبود) است.

✍️ از طرف دیگر رانت عظیمی به واسطه‌‌ انواع سهمیه‌‌‌بندی‌‌‌ها و مجوزها در شبکه‌‌ واردات در حال توزیع است و نتیجه‌‌ همه‌‌ این سیاست‌‌‌ها هدررفت منابع ارزی کشور است.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #سیاست_ارزی #رانت #قاچاق #کم_اظهاری #سهمیه_بندی #محدودیت_واردات

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

مسابقه رانت / بدعت شومی که فوتبال گذاشت

🔹به جرات می‌توان گفت یکی از اصلی‌ترین کلیدواژه‌هایی که باعث افت محبوبیت تیم ملی فوتبال ایران طی سال‌های اخیر شد، «حواله خودرو» بود.

🔹موضوع روشن است؛ ملی‌پوشان فوتبال، به مناسبت صعود به جام‌جهانی، حواله واردات خودروی خارجی از دولت دریافت کردند و با فروش این اتومبیل‌ها در داخل، به سود قابل توجهی دست یافتند.

🔹این موضوع و مخصوصا پیگیری مصرانه ملی‌پوشان برای دریافت حواله‌ها، بازتاب منفی زیادی بین افکار عمومی داشت.

🔹این وضعیت به ویژه زمانی حادتر شد که محمدحسین کنعانی‌زادگان، مدافع پرسپولیس و تیم ملی از وارد کردن یک خودروی صد میلیارد تومانی خبر داد.

🔹کمی بعدتر علیرضا دبیر، رئیس فدراسیون کشتی نیز خواهان اعطای امتیاز مشابهی به کشتی‌گیران شد.

🔹در تازه‌ترین نمونه، کاپیتان تیم ملی بسکتبال در حاشیه بازدید وزیر ورزش از اردوی این تیم، خواهان همین امتیاز برای هم‌تیمی‌هایش شده است.

🔹سرمایه‌گذاری در ورزش خیلی هم خوب است و مخصوصا رشته‌های غیرفوتبالی باید مورد توجه قرار بگیرند، هرچند شنیده‌ها حاکی از آن است که اتفاقا پرداخت‌ها در والیبال، بسکتبال و حتی کشتی اصلا بد نیست.

🔹اینکه ورزشکاران ما این‌طور مسابقه دریافت رانت راه انداخته‌اند و خواهان امتیاز تبعیض‌آمیزی هستند که از مردم عادی دریغ می‌شود، حقیقتا غم‌انگیز است.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #فوتبال #رانت #حواله_خودرو

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

ساز بدآواز برای کارآفرینی / کارآفرینان چگونه تبدیل به رانت جویان می شوند؟

👤 دکتر تیمور رحمانی

✍️ گرچه تصور رایج بر این است که با مهیا شدن شرایط، کارآفرینی گسترش می‌یابد و گاهی اوقات هم تصور می‌شود در دانشگاه می توان رشته کارآفرینی ایجاد کرد و کارآفرینی را آموزش داد و به تعداد کارآفرینان افزود، اما واقعیت آن است که تعداد قلیلی نابغه کارآفرینی وجود دارد و معمولا نظام آموزشی و تحصیلات آکادمیک نیست که توان کارآفرینی در آنها ایجاد می‌کند، بلکه نبوغ و استعداد ویژه آنهاست که شکل‌دهنده کارآفرینی آنهاست.

✍️ رشد اقتصادی یک کشور بسیار به این وابسته است که کارآفرینان چه مسیری را در پیش گیرند. این ذهن‌های خلاق و استعدادهای نادر دارای توان کارآفرینی، میان دو نوع فعالیت تولید و رانت‌جویی انتخاب انجام می‌دهند.

✍️ ساختار پاداش و اینکه نظام حقوقی و سیاستگذاری و شیوه تخصیص منابع یک اقتصاد چه میزان بازدهی برای تولید و رانت‌جویی ایجاد می‌کند، تعیین‌کننده این موضوع است که استعدادهای نادر دارای قدرت کارآفرینی آیا تصمیم بگیرند به تولید کالاها و خدمات بپردازند (به کیک اقتصاد بیفزایند) یا وارد فعالیت رانت‌جویی شوند (از کیک موجود اقتصاد سهم بیشتر ببرند).

✍️ اگر نظام تخصیص منابع سبب شود بازدهی رانت‌جویی بیش از بازدهی تولید کالاها و خدمات باشد، آن‌گاه استعدادهای نادر دارای قدرت کار آفرینی تصمیم می‌گیرند به فعالیت رانت‌جویی روی بیاورند و نتیجه چنین تصمیمی، آن است که افراد مستعد دارای قدرت کارآفرینی به کارآفرین تبدیل نمی‌شوند، بلکه به رانت‌جویان موفق تبدیل می‌شوند.

✍️ به طور طبیعی، هنگامی که کشوری زمینه بی‌ثباتی و تورم بالا و ماندگار را فراهم می‌کند، این به آن معنی است که اختلالاتی در نظام قیمت ایجاد می‌کند. نمونه‌های این اختلال قیمت، سرکوب نرخ ارز، سرکوب نرخ بهره، سرکوب قیمت حامل‌های انرژی و امثالهم است.

✍️ خود این سرکوب به معنی وجود منبع عظیمی از رانت است که افراد بسیار مستعد و دارای توان کارآفرینی نمی‌توانند از آن بگذرند و رفتار طبیعی و استعداد کسب بازدهی آنها، حکم می‌کند که دنبال بهره‌مند شدن از این منبع عظیم رانت باشند.

✍️ این افراد از آنجا که استعداد سرشاری دارند، نه‌تنها دنبال کسب بازدهی از رانت‌های موجود خواهند بود، بلکه به دنبال تعریف انواعی از پروژه برای ایجاد رانت خواهند رفت.

✍️ منشأ بخش بزرگی از بی‌ثباتی اقتصاد کلان آن است که بازدهی رانت‌جویی بر اثر شیوه تخصیص منابع دستگاه سیاستگذاری بسیار بالاتر از بازدهی فعالیت تولید کالاها و خدمات به شکل خالص آن است.

✍️ حتی اگر افراد مستعد دارای توان کارآفرینی به هر دلیلی سراغ جست‌وجوی رانت ناشی از مختل شدن قیمت‌ها از طریق برقراری ارتباط با بوروکراسی کشور نروند، بی‌ثباتی اقتصاد کلان آنها را به طرف نوعی دیگر از رانت‌جویی سوق می‌دهد و آن هم کسب عایدی از نوسانات قیمت‌ها و بی‌ثباتی اقتصاد کلان است.

#دنیای_اقتصاد #کارآفرینی #رانت #رشد_اقتصادی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

حمایت‌گرایی، خدمت است یا خیانت؟

🔹در هیچ‌جای دنیا نمی‌توان سیاست‌هایی بنا نهاد که منجر به شکل‌گیری و تولد کارآفرینان موفق شود؛ صرفا می‌توان راه را برای کارآفرین باز کرد یا جلوی فعالیت او را گرفت.

🔹به همین منظور، سیاست‌های حمایتی مختلفی به‌وجود آمده که در ظاهر از فعالیت کارآفرینان و خلق آثار نوآور حمایت می‌کند؛ اما آیا در واقعیت نیز این اتفاق خواهد افتاد؟

🔹سیاست‌های حمایتی، گاه می‌توانند تعریف مجددی از رانت را به نمایش بگذارند. هر نوع کاهش در هزینه نهایی تولید کالا و خدمات، به‌شکل رانت، می‌تواند باعث آسیب به ایجاد نوآوری و خلاقیت شود.

🔹سیاست‌های حمایتی از کارآفرینان، ممکن است راه ورود به بازار را برای افراد دارای انگیزه محدود و در واقع ضد کارآفرینی عمل کند.

🔹این سیاست‌ها می‌توانند باعث شوند که انگیزه کارآفرینان برای ایجاد فناوری‌های جدید و نوآوری‌های خلاقانه کمتر شود.

✔️ «باشگاه اقتصاددانان» روزنامه «دنیای اقتصاد»، در این پرونده به بررسی نقش سیاستگذار در کارآفرینی و اثرگذاری واقعی او در این حوزه پرداخته است👇

🔗اینجا بخوانید

#دنیای_اقتصاد #رانت #حمایتگرایی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

آلوده به نرخ بهره منفی

👤 دکتر مرتضی کاظمی

✍️ در ایران نرخ بهره واقعی (Real interest rate) غالبا منفی و رانتی بوده است. آلوده‌ترین دستگاه به نرخ بهره منفی، دولت است.

✍️ ای کاش فقط دولت به این مرض آلوده شده بود؛ فعالان اقتصادی و بسیاری از شهروندان به ناچار به این آلودگی آغشته شده‌اند.

✍️ فرمولی که اقتصاددانان برای محاسبه نرخ بهره واقعی در نظر دارند تفاضل نرخ بهره اسمی و نرخ تورم است. در ۵۰سال گذشته اکثرا نرخ بهره‌ اسمی بسیار پایین‌تر از نرخ تورم بوده و عده‌ای به‌طور مداوم از منفی بودن نرخ بهره واقعی و در نتیجه وام‌های ارزان، بهره‌مند شده و به طرز ناسالمی مال‌اندوزی کرده‌اند.

✍️ ساده‌ترین مثال زمان‌هایی است که در تورم ۲۰درصدی کسانی می‌توانسته‌اند به منابع مالی و بانکی با نرخ بهره ۲۰درصدی دسترسی پیدا کنند. آیا عجیب است که مردم برای دریافت چنین وام‌هایی با نرخ بهره‌ای که ۲۰درصد زیر صفر است، سر از پا نشناسند؟

✍️ در چنین وضعیتی توجیهی که از سوی سیاستگذاران مطرح می‌شود هدایت نقدینگی برای حمایت از تولید و جامعه است.

✍️ اما هیچ‌گاه در ایران چنین آرزوی محالی (یعنی حمایت از تولید از طریق نرخ بهره منفی) به وقوع نپیوسته است.

✍️ این پول‌های ارزان بهترین رانتی بوده که فقط به عده‌ای اندک رسیده، اما عده‌ کثیری را متضرر کرده و بخشی از تورم از همین کانال ایجاد شده است.

✍️ ریشه این آلودگی در دو بستر «نرخ بهره دستوری» و «اعتبارات تکلیفی» تقویت شده است.

✍️ این دو خصوصیت در نظام بانکداری باعث ایجاد «بانکداری دستوری» و در واقع یکی از مهم‌ترین بیماری‌های مزمن در اقتصاد ایران شده است. بانکداری دستوری روشی برای رانت‌خواری، فساد و تبعیض ظالمانه بوده و همچنان هست.

✍️ اساسا هدف از راه‌اندازی یا حفظ بعضی از بنگاه‌های اقتصادی، خلق ارزش و سودآفرینی نبوده و نیست؛ هدف تورم‌خواری و بهره‌مندی از نرخ بهره منفی بوده و همچنان تورم‌خواری برای ادامه فعالیت این بنگاه‌ها توجیه اقتصادی ایجاد می‌کند.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #نرخ_بهره_منفی #رانت #نرخ_بهره_دستوری #بانکداری_دستوری

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

آنچه روزانه گم می‌شود، سوخت نیست

👤 دکتر موسی غنی‌‏‌نژاد

✍️ جناب دکتر پزشکیان، رئیس‌جمهور محترم، در سخنانی تامل‌‌‌برانگیز و نگران‌‌‌کننده فرموده‌‌‌اند؛ روزانه ۲۰ میلیون لیتر سوخت در کشور گم می‌شود و در حالی‌‌‌که سازمان‌های دولتی متولی تولید و عرضه سوخت هستند، کسی هم پاسخگو نیست.

✍️ آنچه گم می‌شود قاعدتا جایی از دیده‌ها پنهان شده و می‌توان آن را پیدا کرد، اما این ۲۰ میلیون لیتر سوخت روزانه را که سالانه می‌شود بیش از ۷ میلیارد لیتر، نمی‌توان جایی پنهان کرد. پس موضوع چیست؟

✍️ سوختی که از آن صحبت می‌‌‌کنیم یک کالاست که در بازار خرید و فروش می‌شود و طبعا دارای قیمتی است. دهه‌های طولانی است که قیمت سوخت در کشور ما دستوری است و ریشه مساله هم در همین «ملاحظات غیر از منطق بازار» نهفته است.

✍️ علت اصلی مازاد عرضه روزانه ۲۰ میلیون لیتری بر تقاضای مصرفی داخلی این است که هر کس بتواند یک لیتر بنزین را به قیمت بازار داخلی بخرد و آنها را در بازارهای کشورهای همسایه به فروش برساند، سود هنگفتی عایدش می‌شود.

✍️ مازاد تقاضا برای سوخت، فراتر از تقاضای مصرفی داخلی ناشی از واقعیتی است که در اصطلاح اقتصادی به آن می‌گویند؛ رانت یا رانت تفاضلی.

✍️ وجود چنین رانت هنگفتی در نظام اقتصادی طبیعتا ذی‌‌‌نفعان قدرتمندی را شکل می‌دهد که در واقع کاسبان رانت هستند و نفع‌‌‌شان در بقا و ‌‌‌استمرار وضع موجود است.

✍️ کاسبان رانت با تکیه بر توان مالی عظیمی که د دارند گروه ذی‌‌‌نفوذ قدرتمند و پنهانی را به وجود می‌‌‌آورند که با هرگونه اصلاحی در وضع موجود مخالفت می‌‌‌کنند.

✍️ موثرترین برخورد با چنین گروه ذی‌‌‌نفوذ رانت‌‌‌خوار و فاسدی، از بین بردن شرایط عینی شکل‌‌‌گیری رانت است.

✍️ راه‌‌‌حل معقول و مقدور در کوتاه‌مدت افزایش قیمت سوخت به اندازه تورم سالانه و متناسب با افزایش میانگین دستمزد و حقوق سالانه باشد.

✍️ آنچه گم شده سوخت نیست، عقل سلیم است که در زیر گرد و غبار تفکرات غیرعلمی و شعاری پنهان شده است.

#دنیای_اقتصاد #سوخت #سرمقاله #کاسبان_رانت #رانت_تفاضلی #قیمت_سوخت

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔴 «اینترنت طبقاتی» یعنی رانت، چند دسته کردن جامعه و شکاف آگاهی

🔺اظهارات روز گذشته وزیر علوم درباره رفع فیلتر یوتیوب و ارائه اینترنت رایگان برای دانشجویان و استادان بار دیگر خبرساز و موجب نگرانی شد.

🔺اینترنت طبقاتی به جز توزیع رانت و نابرابری، ارمغان دیگری با خود ندارد و دولت در قدم اول باید تکلیف رفع فیلترینگ «کامل» را مشخص کند.

🔺در شهریور سال گذشته دولت سیزدهم فهرستی از اقشار مختلف برای دریافت اینترنت بدون فیلتر مطرح کرد. قرار شد فریلنسرها یا آزادکارها، گردشگران خارجی و استادان دانشگاه برخلاف عموم جامعه از اینترنتی استفاده کنند که محدودیتی برای آن تعریف نشده بود؛ اقدامی که صراحتا از سوی کارشناسان تبعیض و ارائه رانت به اقشار خاصی از جامعه خوانده شد.

🔺در نهایت آذرماه امسال نایب‌رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس، به‌طور رسمی از ایجاد سطح دسترسی یا همان اینترنت طبقاتی در طرح صیانت جدید خبر داد و مشخص شد اینترنت طبقاتی در نهایت در قالب این طرح اجرا خواهد شد.

🔺سعید سوزنگر، کارشناس شبکه در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» معتقد است این احتمال وجود دارد که وزارت علوم برای رفع فیلتر گروهی خاص، وی‌پی‌ان با سرور داخلی توزیع کند.

🔺کارشناسان معتقدند هر گونه ارائه رانت از طریق اینترنت طبقاتی پیامدهای غیر‌قابل کنترلی به همراه دارد.

🔺سعید سوزنگر: «نخستین نتیجه اینترنت طبقاتی چند دسته کردن جامعه است و در نهایت ظلم به باقی اقشار جامعه که به این امکانات دسترسی ندارند محسوب می‌شود.»

🔺مرضیه ادهم، کنشگر اینترنت و پژوهشگر حوزه فضای مجازی: «در زمان محمود احمدی‌نژاد افراد با دارا بودن کارت دانشجویی یا هیات علمی می‌توانستند از اینترنت طبقاتی استفاده کنند. اما در نهایت حتی بازاری به وجود آمد که برخی کارت‌های استادی یا دانشجویی خود را می‌فروختند... این مساله شکاف آگاهی و شکاف دیجیتال را نیز به همراه دارد.»

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #اینترنت #اینترنت_طبقاتی #رانت #فیلترینگ

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

میوه تحمل / چرا باید به تصمیم‌گیران اقتصادی فرصت داد؟

👤 محسن جلال‌پور؛ فعال بخش خصوصی

✍️ اقتصاد ایران که در ۱۳سال گذشته، چهار شوک ارزی را تجربه کرده، یک بار دیگر با شوکی سنگین مواجه شد و قیمت دلار در مدت زمانی کوتاه از آغاز به کار دولت چهاردهم، از رقم ۵۹هزار تومان تا مقادیر بالاتر از ۸۰هزار تومان افزایش پیدا کرد.

✍️ در حال حاضر عوامل مختلفی در افزایش تقاضای ارز نقش دارند. مهم‌ترین عامل، ساختار چند نرخی ارز است.

✍️ با چند نرخی کردن ارز میزان عرضه آن کاهش پیدا می‌کند، عرضه‌کنندگان واقعی انگیزه خود را برای عرضه از دست می‌دهند، تقاضا برای ارز ترجیحی افزایش پیدا می‌کند و در نهایت، قیمت هم بالا می‌رود.

✍️ حالا اگر این روند را معکوس کنیم و از طریق هموار کردن مسیرها، انگیزه صادرات افزایش پیدا ‌کند، قطعا قیمت ارز متعادل می‌شود، تقلب در تجارت کاهش پیدا می‌کند و صادرکننده هم با انگیزه زیاد، ارز را به کشور برمی‌گرداند.

✍️ وقتی رانتی در کار نباشد، فساد کاهش می‌یابد، عرضه ارز هم زیاد می‌‌شود و چون رانت دیگر در واردات نیست، واردات هم تعدیل می‌شود. پس بهترین مسیر برای تعدیل قیمت ارز، تک نرخی کردن آن است که دولت چهاردهم در دستور کار قرار داده است.

✍️ اما آیا این دولت در تک‌نرخی کردن ارز موفق می‌شود؟ طبیعی است که بازگشت به مسیر درست، همیشه دردآور است و فشارها را تشدید می‌کند.

✍️ اگر مدت زمان کوتاهی تحمل کنیم، افزایش عرضه و کاهش تقاضای ارز رانتی باعث تعدیل قیمت آن می‌شود.

✍️ تجربه تصمیم‌های درست پیش روی ما قرار دارد و همه ما به‌خاطر داریم که مدیریت بازار ارز در سال‌های۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴ چقدر برای اقتصاد کشور مفید بود.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #نرخ_ارز #ارز_تک_نرخی #ارز_چند_نرخی #رانت

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

مصائب تحدید تجارت آزاد

👤 دکتر موسی غنی‌نژاد

✍️ همه به خوبی به خاطر دارند که جناب دکتر پزشکیان در جریان مبارزات انتخاباتی و پس از آن تاکید داشتند مداخلات دولت در بازار منشأ بسیاری از مشکلات اقتصادی، از ناکارآمدی گرفته تا اتلاف منابع و فساد بوده است.

✍️ از این‌رو به کرات توصیه کردند که دولت به جز دو بخش آموزش و بهداشت از مداخله در اقتصاد باید اجتناب کند و تمشیت امور را به بازار بسپارد.

✍️ اکنون زمان عمل به وعده‌هاست. امروزه بحث‌های مربوط‌ به واردات اتومبیل داغ شده و بحث‌ها عمدتا ناظر بر این مساله است که چه‌کسانی مجاز به واردات هستند و ارز مورد نیاز برای آن از چه منابعی باید تامین شود.

✍️ گویی حضرات مسوولان ذی‌ربط سخنان جناب دکتر پزشکیان در مناظره‌های انتخاباتی را فراموش کرده‌اند که به درستی می‌فرمودند هر کس مایل به واردات اتومبیل خارجی است، باید برود ارز مورد نیازش را از بازار آزاد تهیه کند.

✍️ دعواهایی که این‌روزها بر سر واردات اتومبیل داغ شده در حقیقت دعوا بر سر لحاف ملانصرالدین [رانت] است. اگر دولت واردات را آزاد کند و تامین ارز آن را مطابق نظر رئیس‌جمهور محترم به عهده بازار آزاد بگذارد تمام دعواها مانند حباب روی آب به سرعت ناپدید می‌شود.

✍️ بخش عمده مصائب اقتصاد کشور ما ناشی از تحدید تجارت آزاد است. صادر‌کننده‌ها یک نوع گرفتار مصیبت قیمت‌گذاری دستوری ارز هستند و وارد کنندگان از نوعی دیگر.

✍️ در این میان اساسا رانت‌خواران حرفه‌ای هستند که به قیمت نابود کردن منافع عامه مردم سودهای بادآورده نجومی نصیب خود می‌کنند.

✍️ تنها راه‌حل این معضل تعطیل کردن دکان کاسبان وضع موجود است. به سخن دیگر، برطرف کردن فساد گسترده ضایع‌کننده منافع ملی ممکن نیست، مگر با یکسان‌سازی نرخ ارز و از بین بردن زمینه‌های رانت‌خواری در تجارت خارجی.

✍️ تعلل در این خصوص هیچ توجیهی ندارد و مغایر با وعده‌ها و نیات خیر رئیس‌جمهور محترم است.

✍️ مصائب تحدید تجارت آزاد منحصر به مورد ذکرشده نیست. قیمت‌گذاری دستوری در نظام بانکی عملا باعث شده نرخ‌های حقیقی بهره به علت وجود و تداوم نرخ‌های تورم بالای ۳۵درصد، منفی شود.

✍️ سیاستگذاران اقتصادی باید بپذیرند که هیچ راه دیگری به جز رفتن به سوی تجارت آزاد وجود ندارد و این اتفاقا منطبق با وعده‌ها و منویات رئیس‌جمهور محترم است.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #رانت #ارز_چند_نرخی #یارانه_ها #تجارت_آزاد #دخالت_دولت

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

رانت‌های اقتصادی؛ خوب یا بد؟

👤 دکتر جعفر خیرخواهان؛ اقتصاددان

✍️ امروزه از رانت اقتصادی، برای توصیف عایدی نصیب برخی آدم‌ها، سازمان‌ها و مکان‌ها استفاده می‌شود که از یک استعداد و توانایی ارزشمند قابل فروش در بازار ناشی شده و قابل تقلید و تکرار توسط دیگران نیست.

✍️ یعنی رانت اقتصادی نصیب فوتبالیست یا خواننده دارای استعداد بی‌نظیر در می‌شود. نصیب جراح مغز درجه‌یک می‌شود. نصیب تیم‌های ورزشی با هواداران گسترده و علاقه‌مندان پرشوروشوق می‌شود. نصیب مالک زمین واقع در بهترین نقطه شهر می‌شود. همچنین رانت اقتصادی می‌تواند نصیب جاذبه‌های گردشگری منحصربه‌فرد یک شهر و کشور هم بشود.

✍️ رانت اقتصادی نصیب آن بنگاه‌های اقتصادی هم می‌شود که بهتر از دیگران می‌توانند کالاها و خدماتی را که مشتریانشان خواهانش هستند، تولید و عرضه کنند.

✍️ این رانت اقتصادی نصیب شرکت‌های بزرگ جهانی مانند اپل و آمازون شده که در مقایسه با دیگر مردم، مکان‌ها و سازمان‌ها توانسته‌اند کارهای بهتری انجام دهند.

✍️ در واقع کسب‌وکارهای موفق با همان منابعی که قابل استفاده در مصارف گوناگون است محصولی ارزشمندتر خلق و تولید می‌کنند.

✍️ البته همه این مردم، سازمان‌ها و مکان‌ها دارای انحصار هستند؛ انحصار در توانایی ایجاد یک ذات و سرشت کاملا متمایز در مقایسه با دیگران.

✍️ اگر می‌خواهیم جامعه‌ای ثروتمند و مرفه شویم، باید از چنین تمایزها و انحصارهای مرتبط با آنها استقبال کرده و ترویجشان دهیم؛ چراکه هدف هرگونه سازمان‌دهی اقتصادی ایجاد ترکیباتی از عوامل تولید است که بیشترین فایده و ارزش را عاید می‌کنند. بنگاهی که موفق به چنین تخصیص و ترکیبی از منابعی شود، یک منبع رانت اقتصادی خلق کرده است.

✍️ اما رانت اقتصادی در متون اقتصادی، سیاسی و کسب‌وکاری، اغلب در بستر رانت‌جویی و رانت‌خواری به‌کار می‌رود که به معنای تلاش اشخاص و شرکت‌ها برای از آن خود کردن حاصل زحمات دیگران است.

✍️ رانت‌خواری، دست‌درازی و تصاحب و تملک ارزش و ثروتی است که دیگر اشخاص و شرکت‌ها خلق کرده‌اند و با ایجاد انحصارهای مصنوعی و وضع قوانین تبعیضی یا ارائه خدمات واسطه‌ای غیرضروری محقق می‌شوند.

✍️ چنین رانت‌جویی‌ای حقیقتا یک مصیبت و آفت مهم در اقتصادهای امروزی و مهار و کاهش دادن آن از ضروریات است.

✍️ با چنین تفکیکی بین رانت‌های اقتصادی خوب و بد، جامعه و سیاست ما باید درصدد ترویج رانت‌های ناشی از تمایزهای نوآورانه و حذف رانت‌های حاصل از سوءاستفاده از نهادهای سیاسی باشد. پس رانت اقتصادی می‌تواند نه یک ناهنجاری بلکه یک ویژگی اصلی و ارزشمند اقتصادهای پرتحرک و سرزنده باشد.

✍️ این نظام اقتصادی همان «اقتصاد بازار» است که طرفدار و پشتیبان تنوع و تکثر و آزادی است. در چنین نظامی مردم آزاد هستند تا به هر گونه ابتکار نو و فعالیت جدید دست بزنند.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #رانت #رانت_اقتصادی #رانت_خوب #رانت_بد

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

نیمه پنهان رانت / تبعات حمایت‌گرایی از صنایع زیان‌ده

🔹اگر مدیران دولت به جای تلاش برای ارزان کردن تولید صنعتی، هیچ‌کاری نمی‌کردند چه اتفاقی رخ می‌داد؟

🔹مثلا اگر خبری از وام و زمین و مواد اولیه ارزان نبود و جز ثبات اقتصاد کلان یا روابط خارجی باز چیزی محرک سرمایه‌گذاری نبود، آن‌گاه بخش صنعت ایران با چه کیفیتی و در چه مقیاسی به منصه ظهور می‌رسید؟

🔹حتی در مقام خیال‌پردازی هم این سوال ارزش بالایی دارد. تزریق میلیاردها دلار منابع بانکی، محدود کردن تجارت آزاد با صدها تعرفه در کنار ممنوعیت ورود چند صد قلم کالا منجر به ارتقای کیفیت محصولات ساخت داخل نشده است.

🔹در ذهن اما می‌توان تصور کرد اگر فضای اقتصاد با انبوهی از مکانیسم‌های قانونی محدود نمی‌شد و بازیگران به‌صورت طبیعی اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کردند، اقتصاد ایران نیز می‌توانست امروز از موهبت بازیگران توانمندی که در بازارهای جهانی فعالند برخوردار شود.

🔹مقصر چنین وضعیتی سیاست‌های اقتصادی رانتی است که با حمایت از زیان، بازیگران خوب را از اقتصاد گریزان کرده و بازی را یک‌طرفه به سود رانت‌خواران، خاتمه داده است.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #رانت #حمایت_گرایی #صنایع

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir