سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

دولت و بازار بدهی؛ یک تعادل ناقص

👤 دکتر علیرضا توکلی‌‏‌کاشی

✍️ در اوایل سال‌جاری و در اتفاقی نادر، یکی از مسوولان بلندپایه کشور، از رقم کسری بودجه سال گذشته (۱۴۰۱) پرده‌‌‌برداری کرده و رقم ۷۹۴همت (هزار میلیارد تومان) را به عنوان کسری بودجه پیدا و پنهان دولت اعلام کرد. وقتی این رقم را در کنار رقم کل بودجه عمومی کل کشور به میزان ۱۵۰۰همت قرار می‌‌‌دهیم، متوجه بزرگی آن و اهمیت فوق‌‌‌العاده زیاد آن می‌‌‌شویم.

✍️ دولتمردان، این کسری بودجه را از کجا تامین کرده‌اند؟ زیرا حقیقت این است که هزینه‌‌‌ای انجام شده و احتمالا وجه آن نیز پرداخت شده، اما محل تامین این وجه مشخص نیست. طبق اطلاعاتی که از مجموعه گزارش‌های مختلف به‌دست آمده، بخشی از کسری بودجه از محل استقراض دولت و شرکت‌های دولتی از بانک‌ها، بانک‌مرکزی و انتشار اوراق تامین شده و بخش دیگری از آن از محل عدم‌ایفای تعهدات دولت در مقابل صندوق‌های بازنشستگی، بیمه‌‌‌ها، سازمان تامین اجتماعی و همچنین عدم‌تادیه بدهی برخی پیمانکاران، پرداخت نشده و جزو بدهی‌‌‌های دولت قرار گرفته است.

✍️ الگویی که عمده کشورهای دنیا برای تامین کسری بودجه به کار می‌‌‌گیرند، روش شفاف استقراض از بازار در قالب انتشار انواع اوراق بدهی کوتاه‌مدت و بلندمدت است؛ حال آنکه در کشور ما به دلایل مختلف، دولت‌‌‌های مستقر روش مشخص و منظمی را به کار نگرفته‌‌‌اند...👇

🔗متن کامل سرمقاله

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #توکلی‌‏‌کاشی #بودجه #کسری_بودجه #بازار_بدهی #استقراض

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

بودجه ناتراز در بازار بدهی

💢 ایجاد بدهی در بخش عمومی در اقتصاد ایران رویکردی است که سابقه آن به سال‌ها قبل برمی‌‌‌گردد. این جهت‌‌‌گیری خاص بیش از یک خطای محاسباتی یا ملهم از شوک‌‌‌های بیرونی، سیاستی راهبردی است که پس از ظهور شبح تحریم در اقتصاد ایران، هرساله سطح و ابعاد آن بزرگ‌تر می‌شود.

💢 بی‌‌‌انضباطی دولت‌‌‌ها در سطحی است که طبق اعلام رسمی مقامات سازمان برنامه، کسری عملیاتی بودجه سال گذشته از ۷۰۰همت عبور کرده است؛ این یعنی حجمی قابل‌توجه از ناترازی در قالب و ردیف‌‌‌های مختلف در برنامه مالی دولت آمده و مصرف شده، اما منابع پایداری برای آن تدارک دیده نشده است.

💢 اقتصاددانان معتقدند مسائلی در اقتصادسیاسی دولت ایران وجود دارد که عامل بازتولید این چالش است و به‌سادگی قابل رفع نیست.

🔺«باشگاه اقتصاددانان» به بررسی وضعیت اوراق قرضه و بازار بدهی پرداخته و از منظر کمی و کیفی فضای مالی دولت را مورد ارزیابی قرار داده است. شواهد موجود نشان می‌دهد که هنوز تا شکل دادن به بازار بدهی عمیق و فراگیر راه بسیار است و اصلاحاتی لازم است...👇

🔗باشگاه اقتصاددانان را بخوانید

#دنیای_اقتصاد #باشگاه_اقتصاددانان #بودج #کسری_بودجه #اوراق #ناترازی_بودجه #بازار_بدهی #اوراق_قرضه

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

⭕ کسری 271هزارمیلیاردتومانی هدفمندسازی یارانه‌ها

🔺دنیای اقتصاد: مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی از کسری 271هزارمیلیاردتومانی منابع و مصارف هدفمندسازی یارانه‌ها در لایحه بودجه 1403 خبر داده است.

🔺بر این اساس میزان تحقق منابع هدفمندسازی یارانه‌ها در لایحه بودجه 1403، در صورت تداوم شرایط فعلی، 600هزارمیلیاردتومان برآورد شده در حالی که مجموع هزینه‌ها 871هزارمیلیاردتومان تخمین زده می‌شود.

🔺به گفته مرکز پژوهش‎های مجلس، رشد مصارف خرید تضمینی گندم و یارانه دارو از عمده دلایل کسری این بخش در بودجه 1403 خواهد بود.

#دنیای_اقتصاد #کسری_بودجه #یارانه

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

پیش‌بینی ۴۵۰ هزار میلیارد، کسری بودجه

🔹 رییس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران گفت: با توجه به موانعی که در زمینه نقل‌وانتقال پول، احتمال تشدید تحریم‌ها و تشدید تنش در اقتصاد کشور وجود دارد، دسترسی به تسهیلات مالی خارجی پیش‌بینی شده بعید به نظر می‌رسد./عصرایران

#دنیای_اقتصاد #کسری_بودجه

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

سال «بد» در انتظار پیمانکاران پروژه‌های عمرانی/ نیمه‌خالی بودجه 1403

✔️روزنامه دنیای‌اقتصاد نوشت:

🔺بودجه 1403 برای هر کسی، «آورده مالی» یا «امتیاز پولی» داشته باشد، قطع و یقین برای «پیمانکاران طرف قرارداد با دولت در پروژه‌های عمرانی»، ندارد!

🔺این خبر «بد» در مصاحبه رئیس کمیسیون عمران مجلس با خبرنگار پارلمانی «دنیای‌اقتصاد» بدست آمده است.

🔺ماجرا از این قرار است که بودجه عمرانی سال آینده، «رشد صفر» نسبت به امسال دارد؛ این در حالی است که همین الان، هزینه‌ها نسبت به سال گذشته 40 درصد افزایش پیدا کرده است. بنابراین با فرض اینکه، سال آینده، نرخ تورم در همین حد حفظ شود، «بودجه عمرانی 1403 حداکثر کفاف 60 درصد هزینه‌های پیمانکاران را می‌دهد».

🔺این رقم البته خوش‌بینانه است چرا که، سال آینده شرکت‌های عمرانی در همان ابتدای سال با افزایش هزینه‌های مربوط به حقوق و دستمزد نیروی انسانی روبرو می‌شوند و همچنین، احتمال دارد «حجم پروژه‌های عمرانی سال آینده از امسال بیشتر شود» که در این صورت، کسری بودجه عمرانی برای پاسخگویی به مخارج پیمانکاران خیلی بیش از 40 درصد خواهد بود.

🔺رئیس کمیسیون عمران می‌گوید، «دولتی‌ها مخالف ورود بخش خصوصی به پروژه‌های عمرانی هستند».

🔺او همچنین در این مصاحبه، هشدار داده است، «نیاز مالی کل پروژه‌های عمرانی کشور 30 برابر رقمی است که برای سال آینده پیش‌بینی شده است».

🔗متن کامل را اینجا بخوانید

#دنیای_اقتصاد #دولت #مجلس #بخش_خصوصی #بودجه_1403 #کسری_بودجه

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

دانش ناقص یا منافع بازیگران؟

👤 البرز نظامی

✍️ چرا کسری‌های بودجه مزمن و بزرگ همچنان در برخی کشورها مشاهده می‌شود؟

✍️ اقتصاد سیاسی جدید می گوید علت کسری‌های بودجه بزرگ و ناکارآمدی‌های به‌وجودآمده در این مسیر به فرآیندهای سیاسی و رقابت در این عرصه بازمی‌گردد.

✍️ در واقع، پیگیری منافع شخصی و گروهی سیاسی میان جریانات سیاسی است که ناکارآمدی‌های اقتصادی مانند کسری‌های بودجه بزرگ و مزمن را خلق می‌کنند.

✍️ دیوید رومر در این راستا، دو دلیل عمده را مطرح می‌کند. به‌اعتقاد او اولین دلیل آن است که دولت مستقر فعلی می‌خواهد عرصه را برای دولت جانشین خود ببندد.

✍️ دولت فعلی با ایجاد بدهی‌های ناکارآمد موجب می‌شود تا مخارج دولت جانشین خود را محدود سازد.

✍️ در نتیجه، او از این طریق مانع می‌شود تا دولت جانشین منافع گروهی خود را پیش ببرد.

✍️ دومین دلیل نیز به گمان رومر آن است که برای کاهش بار کسری بودجه همواره جدالی بزرگ وجود دارد.

✍️ هر گروه و جریان سیاسی می‌خواهد که منافع خود را حفظ کند و بار کاهش کسری بودجه را بر دوش گروه‌های رقیب بیندازد.

✍️ در نتیجه این جدال سیاسی است که تاخیر جدی در اصلاح سیاست‌های مالی به وجود می‌آید و در نتیجه آن، پدیده‌های شومی همچون ابرتورم‌ها خلق می‌شوند.

✍️ در نتیجه، پیرو این دو دلیل یک معمای بزرگ در برابر ما ایجاد می‌شود. علت کسری‌های بودجه مزمن و بزرگ چیست؟

✍️ فرضیه هموارسازی مالیات‌ها، اطلاعات ناقص یا منافع بازیگران، یا ترکیبی از هر سه؟

✍️ واقعیت آن است که علم اقتصاد همچنان پاسخ دقیقی برای این پرسش ارائه نکرده‌است؛ لکن بستری بسیار مناسب برای انجام پژوهش‌ها در این خصوص برای علاقه‌مندان خود ایجاد کرده ‌است.

🔗متن کامل سرمقاله

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #کسری_بودجه

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

کنترل کسری بودجه؛ مهم‌ترین اولویت دولت چهاردهم

👤 دکتر محمد وصال

✍️ ضروری است رئیس‌جمهور و اعضای اقتصادی کابینه در بدو تشکیل دولت، روی یک یا دو اولویت اصلی توافق کنند. اما اولویت‌‌‌های پیشنهادی برای اصلاح چیست؟

✍️ ایجاد ثبات اقتصادی، به معنای‌‌‌ کاهش تورم و پیش‌بینی‌پذیر کردن تغییرات نرخ ارز، مهم‌ترین اولویت فعلی دولت است.

✍️ افزایش تدریجی و قابل پیش‌بینی نرخ ارز (مثلا ماهی ۲ درصد) بسیار مطلوب‌‌‌تر از افزایش ناگهانی و یک‌بار در سال به میزان ۲۴‌درصد است.

✍️ بهبود تعاملات با دنیا و خروج از انزوای بانکی و مالی، رویکرد صحیحی است که البته مکمل اقدامات داخلی برای ثبات‌‌‌سازی است.

✍️ مسیر کلی باید مدیریت کسری بودجه دولت و ارتقای استانداردهای شبکه بانکی باشد.

✍️ در زمینه کسری بودجه، هزینه‌‌‌های دولت را نمی‌‌‌توان چندان کاهش داد. با این حال شاید بتوان از سه طریق درآمدهای دولت را افزایش داد.

✍️ اول، با افزایش تدریجی نرخ‌های ارز ترجیحی برای واردات کالاهای غیراساسی، درآمد کم‌‌‌هزینه‌‌‌ای از فروش ارز نصیب دولت خواهد شد.

✍️ دوم، درآمدهای مالیاتی دولت می‌‌‌تواند از پایه‌‌‌های مشخصی به‌سادگی ارتقا یابد. یک کاندیدا در این خصوص مالیات بر واردات است. تعرفه‌‌‌های گمرکی بر اساس نرخ ارز ۲۸هزار و ۵۰۰تومان محاسبه می‌شود. استفاده از نرخی نزدیک‌‌‌تر به نرخ بازار آزاد می‌‌‌تواند درآمد تعرفه‌‌‌ای دولت را حدود دو برابر کند.

✍️ سوم، استفاده قاعده‌‌‌مند از بازار بدهی برای تامین مالی باقی‌مانده کسری دولت است.

✍️ سه اقدام فوق که نسبتا ساده هستند، در کنار سیاست‌‌‌های کنترل نقدینگی پیگیری‌شده در دولت سیزدهم (مثل کنترل ترازنامه) و نیز انتظارات تعدیل‌‌‌یافته به خاطر تغییر دولت، احتمالا در کنترل نسبی تورم و ارز موفق باشند و زمینه‌‌‌ساز اقدامات اصلاحی دشوارتر و زمان‌‌‌برتر شوند.

🔗متن کامل سرمقاله

#دنیای_اقتصاد #اولویت_اقتصادی_دولت #اصلاحات_اقتصادی #کسری_بودجه

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

کدام نامزد ریاست جمهوری آمریکا کسری بودجه بیشتری به بار می‌آورد؟

🔹بر اساس تحلیل‌های موجود، به نظر می‌رسد که هر دو نامزد ریاست جمهوری آمریکا، برنامه‌هایی دارند که موجب افزایش کسری بودجه خواهد شد. اما میزان این افزایش در برنامه‌های هر یک متفاوت است.

🔹دونالد ترامپ به دنبال کاهش مالیات‌های شرکت‌ها و افراد ثروتمند است و همچنین بر افزایش تعرفه‌ها برای کالاهای وارداتی، به‌ویژه از چین، تأکید دارد. این سیاست‌ها به طور مستقیم به کاهش درآمد دولت منجر می‌شوند. طبق مدل‌های اقتصادی، برنامه‌های مالیاتی و تعرفه‌ای ترامپ می‌تواند در دهه آینده تا 5.8 تریلیون دلار به کسری بودجه اضافه کند.

🔹در مقابل، کامالا هریس نیز برنامه‌هایی دارد که موجب افزایش هزینه‌های دولت می‌شود، اما این افزایش‌ها را با سیاست‌های مالیاتی که بر افزایش مالیات ثروتمندان و شرکت‌ها متمرکز است، سعی در جبران دارد. برآوردها نشان می‌دهند که برنامه‌های هریس تا 1.2 تریلیون دلار به کسری بودجه اضافه می‌کند.

🔹به طور کلی، اگرچه هر دو نامزد باعث افزایش کسری بودجه می‌شوند، اما سیاست‌های ترامپ به دلیل کاهش گسترده مالیات‌ها، کسری بودجه بیشتری نسبت به هریس به بار خواهد آورد.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #ترامپ #هریس #کسری_بودجه #آمریکا

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

کسری بودجه آرژانتین صفر خواهد شد؟

🔹خاویر میلی رئیس جمهور لیبرتارین آرژانتین اعلام کرده است که قصد دارد تا سال آینده کسری بودجه کشور را به طور کامل از بین ببرد و با وجود رکود اقتصادی شدید، بر تعهدات خود به انضباط مالی پایبند بماند.

🔹او با هدف افزایش حمایت عمومی و همچنین تحت فشار گذاشتن قانون‌گذاران، سخنرانی سالانه بودجه را به یک برنامه زنده ملی تبدیل کرد. طبق طرح میلی، تا سال ۲۰۲۵ دولت باید پیش از اینکه بهره وام‌ها پرداخت شود درآمدی معادل ۱.۳ درصد بیش از هزینه‌های خود داشته باشد.

🔹این طرح همچنین پیش‌بینی می‌کند که تورم تا پایان سال جاری به ۱۲۲.۹ درصد برسد، در حالی که در سال ۲۰۲۵ به ۱۸.۳ درصد کاهش خواهد یافت.

🔹میلی به طور صریح گفته است که هر پروژه‌ای که به تعادل مالی آسیب بزند، وتو خواهد شد. با وجود این، محبوبیت میلی به دلیل رکود اقتصادی و فشارهای فزاینده به تدریج کاهش یافته است.

🔹کارشناسان معتقدند که برای معکوس کردن این روند نزولی، ضروری است که بهبود اقتصادی به زودی نمایان شود.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #خاویر_میلی #آرژانتین #تورم #کسری_بودجه

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔴 آژیر قرمز کسری بودجه / «دولت قبل اراده‌ای برای اجرای تبصره ۱۸ نداشت»

🔹وزیر اقتصاد دیروز اعلام کرد، برای تامین اهداف تولید و اشتغال قانون بودجه۱۴۰۳ دچار کسری بودجه هستیم.

🔹دو نماینده مجلس در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» از عملکرد دولت قبل در اجرای تبصره۱۸ انتقاد کردند و خواستار ارائه راهکار از سوی دولت شدند:

فرید موسوی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس:

🔺دولت قبل اراده‌ای برای اجرای تبصره ۱۸ نداشت؛ تبصره ۱۸ یکی از ظرفیت‌های قانونی است که مجلس برای توسعه اشتغال، در قانون بودجه آورده است. مشخص است که دولت قبل در اندازه انتظار قانون‌گذار عمل نکرد.

🔺دولت چهاردهم به تازگی آغاز به کار کرده و چند ماه دیگر می‌توان عملکرد دولت در اجرای تبصره ۱۸ را بررسی کرد.

🔺از شبکه بانکی هم انتظار داریم که به درستی حسب اراده قانون‌گذار در اعطای تسهیلات به وظایف خودشان عمل کنند.

منصور علمیردانی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس:

🔺صحبت‌های وزیر اقتصاد و رئیس سازمان برنامه و بودجه در مورد تخصیص بودجه تولید و اشتغال قانع‌کننده نیست. نزدیک به ۷ ماه از سال می‌گذرد و از ابلاغ قانون برنامه هفتم بیش از ۳ ماه گذشته و دولت باید گزارش عملکرد ارائه می‌کرد، اما در حال حاضر می‌گویند ما کمبود داریم.

🔺البته ما این موضوع را به دولت فعلی نسبت نمی‌دهیم. اما فرآیندی از قبل وجود داشته و تمام مسوولان دولت قبل هم تغییر نکرده‌اند. به هر شکل یک جای کار مشکل دارد.

🔺بودجه باید برشی سالانه از برنامه باشد و سازمان برنامه و بودجه نمی‌تواند بگوید که بودجه نداریم و نمی‌توانیم تخصیص‌ها را انجام دهیم یا اینکه قانون نقص دارد. اگر قانون نقص دارد به ما بگویند کجای قانون نقص دارد که برای آن متمم بزنیم و قانون را اصلاح کنیم.

🔺مردم سرمایه‌هایشان را وارد کار کرده‌اند، اما چون سیستم با آنها همراه نیست و بانک‌ها وام نمی‌دهند و سازمان برنامه و بودجه اعتبارش را فراهم نمی‌کند؛ به بازار غیررسمی مالی روی آورده‌اند.

🔺این سرمایه‌گذاران با ۱۵۰درصد بهره پول از بازار غیررسمی نیازهای خود را برطرف می‌کنند و از سوی دیگر سرمایه‌شان را خوابانده‌اند و چند وقت دیگر ورشکسته می‌شوند و باید به زندان بروند.

🔺برخی اوقات احساس می‌کنیم برخی از مسوولان ایستاده‌اند تا ببینند شعار سال چیست و برعکس آن عمل کنند!

🔺فعلا سیاست‌های دولت تغییر نکرده و ما نسبت به وضعیت موجود معترضیم.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #بودجه #مجلس #کسری_بودجه

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔴 کسری بودجه ۸۵۰ هزارمیلیاردتومانی چگونه جبران می‌شود؟ / ۵ سناریو پیش روی دولت

🔹عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد اعلام کرده است که کسری بودجه در سال جاری به 850 هزار میلیارد تومان رسیده است. در سال‌های گذشته ناترازی بودجه و تامین این کسری با استقراض از بانک مرکزی تورم‌های بالا را رقم زده است.

🔹عدم انجام اصلاحات ساختاری نیز موجب شده تا کسری بودجه افزایش یابد و قدرت اقتصادی مردم نیز به صورت چشمگیری کاهش یابد.

🔹با توجه به آنکه تداوم روند فعلی می تواند هزینه‌های بالایی داشته باشد، دولت باید برای عبور از بحران کسری بودجه دست به انتخاب بزند. به صورت کلی می توان گفت که در حال حاضر 5 سناریو پیش روی دولت است.

🔹در سناریوی اول دولت با استقراض از بانک مرکزی می‌تواند کسری را جبران کند، اما این اقدام باعث افزایش شدید تورم می‌شود.

🔹در سناریوی دوم دولت می تواند با انتشار اوراق قرضه پرداخت بخشی از هزینه‌های فعلی را به آینده موکول کند.

🔹بر اساس سناریوی سوم دولت می تواند از منابع صندوق توسعه ملی برای هزینه‌های جاری که طبعا توسعه محور نیست استفاده کند.

🔹در چهارمین سناریو دولت می تواند با کاهش هزینه‌های خود در مسیر کاهش ناترای بودجه گام بردارد.

🔹سناریوی آخر اصلاح قیمت سوخت و بازتوزیع درآمد آن است که به پیش‌نیازهایی مانند جلب اعتماد مردم نیاز دارد.

#دنیای_اقتصاد #کسری_بودجه

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔵 بودجه ۱۴۰۴ بیش از هزار همت کسری دارد / نرخ بنزین در لایحه بودجه مبهم است

👤 مهدی اسماعیلی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس:

🔹یکی از مواردی که به عنوان ایراد به لایحه بودجه وارد شد این بود که نرخ ارز در بودجه مشخص نشده بود و در لایحه بودجه توجه کافی به برخی از امور همچون بودجه‌های فرهنگی نشده بود.

🔹منابع درآمدی و مصارف کاملا مشخص است و در ظاهر بودجه، ترازی وجود دارد. البته کسری بودجه را نمی‌توان کتمان کرد و بودجه ۱۴۰۴ بیش از هزار همت کسری دارد که دولت اعلام کرده از منابع مختلف این کسری را جبران می‌کنم.

🔹اولویت‌هایی باید لحاظ شود و به نظر می‌رسد در خصوص نرخ ارز در مجلس تغییراتی ایجاد شود.

🔹نرخ بنزین در لایحه بودجه مبهم است که به نظر می‌رسد در مجلس شفاف و مشخص می‌شود.

🔹به نظر می‌رسد در راستای رفع کسری بودجه تغییراتی در مجلس بر لایحه انجام شود.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #اصلاحات_بودجه #کسری_بودجه

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir