#allomalar
АБУ ЛАЙС САМАРҚАНДИЙ
давомини қуйидаги иловада ўқинг!
https://www.bukhari.uz/index.php/maqolalar-2/1292-abu-lajs-samar-andij
📗 @bukhari_uz
АБУ ЛАЙС САМАРҚАНДИЙ
давомини қуйидаги иловада ўқинг!
https://www.bukhari.uz/index.php/maqolalar-2/1292-abu-lajs-samar-andij
📗 @bukhari_uz
#Allomalar
Ўрта асрларда Арбинжондан чиққан алломалар.
Батафсил: https://www.bukhari.uz/index.php/allomalar/1316-rta-asrlarda-arbinzhondan-chi-an-allomalar
@bukhari_uz
Ўрта асрларда Арбинжондан чиққан алломалар.
Батафсил: https://www.bukhari.uz/index.php/allomalar/1316-rta-asrlarda-arbinzhondan-chi-an-allomalar
@bukhari_uz
#Allomalar
Ўрта асрларда Арбинжондан чиққан алломалар
Ўрта асрларда Бухоро Сўғди ва Самарқанд Сўғди бир-биридан ажралган. Самарқанд Сўғди чегараси Арбинжон (Рабинжон) ва Кармана шаҳарларидан бошлаб, Буттамонгача бўлган ҳудудларни ўз ичига олган. Бу даврда Самарқанднинг бу ҳудудини тўртта йирик Иштихон, Кушания, Дабусия ва Арбинжон туманлари ташкил этган.
Уларнинг иккитаси (Иштихон ва Кушания) Зарафшон дарёсининг йирик ирмоғи – Қорадарёнинг шимолида, қолган иккитаси (Дабусия ва Арбинжонлар) эса Қорадарёнинг жанубида жойлашган[1]. Бундан ташқари Самарқанд Сўғдига қарашли ҳудудда Маймурғ ва Бузмажан каби мулклар ҳам мавжуд бўлган[2].
Бу шаҳарнинг ораси бир-бирига яқин бўлиб, унда яшаган халқларнинг маданияти ва урф-одатлари деярли фарқ қилмаган. Абулқосим Убайдуллоҳнинг “Ал-масолик ва-л-мамолик” номли китобида келтирилишича, Бухоро Сўғдига қарашли Карманадан Самарқанд Сўғдига қарашли Дабусиягача тўрт фарсах, Дабусиядан Арбинжонгача беш фарсах, Арбинжондан Зармонгача эса беш фарсах эканлиги қайд этилган[3].
Арбинжон шаҳар Самарқанддан Хуросонга кетувчи савдо йўли – Буюк Ипак йўлининг устида жойлашган. Манбаларда қайд этилишича, Арбинжон шаҳари жуда катта бўлмаса-да, Самарқанд Сўғдининг ўзига яраша ҳудудга эга бўлган шаҳари ҳисобланган. Шунга қарамай, унга тегишли бўлган ҳудуд, Дабусияга тегишли мулклардан каттароқ бўлган.
Арбинжон шаҳрининг номи турли давр ва турли тилларда ўзига хос равишда “Арбинж”, “Арбинжон”, “Арабнажн” ва “Рабинжон” деб аталган [4]. Манбаларда “Арбинжон” ва “Рабинжон” номлари кўпроқ қайд этилган.
Арбинжон шаҳри XII асрда Хоразмшоҳ Эл Арслон томонидан эгаллаш чоғида вайрон этилган. Ҳозирги кунда Арбинжон шаҳрининг тарихий ёдгорлиги Нарпай тумани Қадим маҳалласи Ёвузгузар қишлоғи ҳудудидан ўтувчи Нарпай каналининг қирғоғида жойлашган.
Арбинжон археологик ёдгорлигида турли даврларда А.Ю.Якубовский, В.А.Шишкин, Т.Мирғиёсов, Г.А.Пугаченкова, Ю.Ф.Буряков ва О.М.Ростовцев каби тарихчи ва археологлар қидирув ишларини олиб борган. Арбинжон мудофаа ва иқтисодий жиҳатдан қулай бўлган жойда жойлашган. Унинг чап қисмида: 1) ҳукмдор яшайдиган арк; 2) оддий халқ яшашга мўлжалланган шаҳристон; 3) ҳунармандлар яшайдидиган – работ жойлашган.
Арбинжон IX-XII асрларда илм-фан, маданият ўчоқларидан бири бўлиш билан бирга, унда савдо-сотиқ, ҳунармандчилик ва деҳқончилик каби соҳалар ҳам юқори даражада ривожланган. Айниқса, илм-фан соҳасининг ривожланишида ундаги ўзига хос ҳадис мактабларининг ўрни беқиёс бўлган. Буни ўша даврларда Арбинжоний ёки Рабинжоний нисбаси билан ижод қилган ва ҳадислар ривоят қилган кўплаб алломалар ва ҳадис ровийлари етишиб чиққанлигидан ҳам билиш мумкин.
Аҳмад Арбинжоний (ваф. 315/927 ёки 369/979 й.) Алломанинг тўлиқ исми Абу Бакр Аҳмад ибн Муҳаммад ибн Мусо ибн Рижоъ ибн Ҳанаш Арбинжоний. Алломани қачон туғилганлиги қайд этилган манбаларни ҳозирча учратмадик. Аҳмад Арбинжоний бошланғич таълимни ва ҳадис илмининг сир-асрорларини падари бузруквори Муҳаммад ибн Мусодан ўрганган. Ёшлигидан илм-фанга айниқса ҳадис ўрганишга бўлган қизиқиши юқори бўлганлиги сабабли, у ўз даврининг етук олими, фақиҳи ва ишончли ровийси бўлиб етишади. Шу боисдан, зомондошлари унинг ўзини ҳам қилган ривоятларини ҳам ишончли деб эътироф этишган. У келтирган ҳадисларининг аксариятини отаси – Муҳаммад ибн Мусодан ривоят қилган. Ўз навбатида Аҳмад Арбинжонийдан Абу Бакр Муҳаммад ибн Аҳмад ва Абулаббос Идрис Арбинжоний каби алломалар ҳадис ривоят қилганликлари ёзма манбаларда қайд этилган.
Аҳмад Арбинжоний фиқҳ илмида ҳам чуқур билимга эга бўлиб, ўз даврида ҳанафий мазҳабининг таниқли фақиҳларидан ҳисобланган. Шу боис у ўзи туғилиб ўсган қишлоқ – Арбинжонда қозилик лавозимида ҳам фаолият олиб борган.
Аҳмад Арбинжонийнинг вафот қилган йили борасида келтирилган маълумотлар турлича бўлиб, уларнинг баъзисида 315/927 йил дейилса[5], баъзисида 369/979 йил рабиъу-с-соний (октябрь) ойида вафот этган[6], деб келтирилган.
Давоми:https://www.bukhari.uz/index.php/allomalar/1316-rta-asrlarda-arbinzhondan-chi-an-allomalar
@bukhari_uz
Ўрта асрларда Арбинжондан чиққан алломалар
Ўрта асрларда Бухоро Сўғди ва Самарқанд Сўғди бир-биридан ажралган. Самарқанд Сўғди чегараси Арбинжон (Рабинжон) ва Кармана шаҳарларидан бошлаб, Буттамонгача бўлган ҳудудларни ўз ичига олган. Бу даврда Самарқанднинг бу ҳудудини тўртта йирик Иштихон, Кушания, Дабусия ва Арбинжон туманлари ташкил этган.
Уларнинг иккитаси (Иштихон ва Кушания) Зарафшон дарёсининг йирик ирмоғи – Қорадарёнинг шимолида, қолган иккитаси (Дабусия ва Арбинжонлар) эса Қорадарёнинг жанубида жойлашган[1]. Бундан ташқари Самарқанд Сўғдига қарашли ҳудудда Маймурғ ва Бузмажан каби мулклар ҳам мавжуд бўлган[2].
Бу шаҳарнинг ораси бир-бирига яқин бўлиб, унда яшаган халқларнинг маданияти ва урф-одатлари деярли фарқ қилмаган. Абулқосим Убайдуллоҳнинг “Ал-масолик ва-л-мамолик” номли китобида келтирилишича, Бухоро Сўғдига қарашли Карманадан Самарқанд Сўғдига қарашли Дабусиягача тўрт фарсах, Дабусиядан Арбинжонгача беш фарсах, Арбинжондан Зармонгача эса беш фарсах эканлиги қайд этилган[3].
Арбинжон шаҳар Самарқанддан Хуросонга кетувчи савдо йўли – Буюк Ипак йўлининг устида жойлашган. Манбаларда қайд этилишича, Арбинжон шаҳари жуда катта бўлмаса-да, Самарқанд Сўғдининг ўзига яраша ҳудудга эга бўлган шаҳари ҳисобланган. Шунга қарамай, унга тегишли бўлган ҳудуд, Дабусияга тегишли мулклардан каттароқ бўлган.
Арбинжон шаҳрининг номи турли давр ва турли тилларда ўзига хос равишда “Арбинж”, “Арбинжон”, “Арабнажн” ва “Рабинжон” деб аталган [4]. Манбаларда “Арбинжон” ва “Рабинжон” номлари кўпроқ қайд этилган.
Арбинжон шаҳри XII асрда Хоразмшоҳ Эл Арслон томонидан эгаллаш чоғида вайрон этилган. Ҳозирги кунда Арбинжон шаҳрининг тарихий ёдгорлиги Нарпай тумани Қадим маҳалласи Ёвузгузар қишлоғи ҳудудидан ўтувчи Нарпай каналининг қирғоғида жойлашган.
Арбинжон археологик ёдгорлигида турли даврларда А.Ю.Якубовский, В.А.Шишкин, Т.Мирғиёсов, Г.А.Пугаченкова, Ю.Ф.Буряков ва О.М.Ростовцев каби тарихчи ва археологлар қидирув ишларини олиб борган. Арбинжон мудофаа ва иқтисодий жиҳатдан қулай бўлган жойда жойлашган. Унинг чап қисмида: 1) ҳукмдор яшайдиган арк; 2) оддий халқ яшашга мўлжалланган шаҳристон; 3) ҳунармандлар яшайдидиган – работ жойлашган.
Арбинжон IX-XII асрларда илм-фан, маданият ўчоқларидан бири бўлиш билан бирга, унда савдо-сотиқ, ҳунармандчилик ва деҳқончилик каби соҳалар ҳам юқори даражада ривожланган. Айниқса, илм-фан соҳасининг ривожланишида ундаги ўзига хос ҳадис мактабларининг ўрни беқиёс бўлган. Буни ўша даврларда Арбинжоний ёки Рабинжоний нисбаси билан ижод қилган ва ҳадислар ривоят қилган кўплаб алломалар ва ҳадис ровийлари етишиб чиққанлигидан ҳам билиш мумкин.
Аҳмад Арбинжоний (ваф. 315/927 ёки 369/979 й.) Алломанинг тўлиқ исми Абу Бакр Аҳмад ибн Муҳаммад ибн Мусо ибн Рижоъ ибн Ҳанаш Арбинжоний. Алломани қачон туғилганлиги қайд этилган манбаларни ҳозирча учратмадик. Аҳмад Арбинжоний бошланғич таълимни ва ҳадис илмининг сир-асрорларини падари бузруквори Муҳаммад ибн Мусодан ўрганган. Ёшлигидан илм-фанга айниқса ҳадис ўрганишга бўлган қизиқиши юқори бўлганлиги сабабли, у ўз даврининг етук олими, фақиҳи ва ишончли ровийси бўлиб етишади. Шу боисдан, зомондошлари унинг ўзини ҳам қилган ривоятларини ҳам ишончли деб эътироф этишган. У келтирган ҳадисларининг аксариятини отаси – Муҳаммад ибн Мусодан ривоят қилган. Ўз навбатида Аҳмад Арбинжонийдан Абу Бакр Муҳаммад ибн Аҳмад ва Абулаббос Идрис Арбинжоний каби алломалар ҳадис ривоят қилганликлари ёзма манбаларда қайд этилган.
Аҳмад Арбинжоний фиқҳ илмида ҳам чуқур билимга эга бўлиб, ўз даврида ҳанафий мазҳабининг таниқли фақиҳларидан ҳисобланган. Шу боис у ўзи туғилиб ўсган қишлоқ – Арбинжонда қозилик лавозимида ҳам фаолият олиб борган.
Аҳмад Арбинжонийнинг вафот қилган йили борасида келтирилган маълумотлар турлича бўлиб, уларнинг баъзисида 315/927 йил дейилса[5], баъзисида 369/979 йил рабиъу-с-соний (октябрь) ойида вафот этган[6], деб келтирилган.
Давоми:https://www.bukhari.uz/index.php/allomalar/1316-rta-asrlarda-arbinzhondan-chi-an-allomalar
@bukhari_uz
#Allomalar
Аждодларимиз маданий меросининг ўзига хос жиҳатлари
Батафсил:https://www.bukhari.uz/index.php/allomalar/1423-azhdodlarimiz-madanij-merosining-ziga-khos-zhi-atlari
Аждодларимиз маданий меросининг ўзига хос жиҳатлари
Батафсил:https://www.bukhari.uz/index.php/allomalar/1423-azhdodlarimiz-madanij-merosining-ziga-khos-zhi-atlari
#Allomalar
Юртимиздан етишиб чиққан буюк муҳаддислар
Батафсил:https://www.bukhari.uz/index.php/allomalar/1427-yurtimizdan-etishib-chi-an-buyuk-mu-addislar
Юртимиздан етишиб чиққан буюк муҳаддислар
Батафсил:https://www.bukhari.uz/index.php/allomalar/1427-yurtimizdan-etishib-chi-an-buyuk-mu-addislar
#Allomalar
ABDURAHMON JOMIYNING FALSAFIY QARASHLARIDA DINIY BAG‘RIKENGLIK VA UMUMINSONIY QADRIYATLAR
__________
Abdurahmon Jomiy XV asrda yashab ijod etgan bo‘lsa-da, uning asarlari hozirgi kunga kelib ham o‘z ahamiyatini yo‘qotgani yo‘q.
Jomiy asar yaratar ekan, unda ajoyib insonparvar hamda vatanparvar shoir sifatida buyuk va muhim ijtimoiy masalalar hal etish bilan mashg‘ul bo‘ladi, ular yuzasidan ilg‘or fikrlarni ifodalaydi. U insonni ulug‘laydi vatan haqida qayg‘uradi. Odamlardagi zararli xulqlarni qoralaydi, fitna va fujurni, xudbinlik va ayyorlikni, munofiqlik va aldamchilikni, tekinxo‘rlik va talonchilikni keskin tanqid ostiga oladi. Shoir bunday illatlarga o‘ralashib qolgan odamlarga halol, vijdonli, insofli, adolat odamlarini, chin insoniy fazilatlarini, ajoyib xulq- odob normalarini qarama-qarshi qilib qo‘yadi [6].
📝 Batafsil
Yaqinlaringizga ulashing!
bukhari.uz | Telegram | Facebook | Instagram | Twitter
ABDURAHMON JOMIYNING FALSAFIY QARASHLARIDA DINIY BAG‘RIKENGLIK VA UMUMINSONIY QADRIYATLAR
__________
Abdurahmon Jomiy XV asrda yashab ijod etgan bo‘lsa-da, uning asarlari hozirgi kunga kelib ham o‘z ahamiyatini yo‘qotgani yo‘q.
Jomiy asar yaratar ekan, unda ajoyib insonparvar hamda vatanparvar shoir sifatida buyuk va muhim ijtimoiy masalalar hal etish bilan mashg‘ul bo‘ladi, ular yuzasidan ilg‘or fikrlarni ifodalaydi. U insonni ulug‘laydi vatan haqida qayg‘uradi. Odamlardagi zararli xulqlarni qoralaydi, fitna va fujurni, xudbinlik va ayyorlikni, munofiqlik va aldamchilikni, tekinxo‘rlik va talonchilikni keskin tanqid ostiga oladi. Shoir bunday illatlarga o‘ralashib qolgan odamlarga halol, vijdonli, insofli, adolat odamlarini, chin insoniy fazilatlarini, ajoyib xulq- odob normalarini qarama-qarshi qilib qo‘yadi [6].
📝 Batafsil
Yaqinlaringizga ulashing!
bukhari.uz | Telegram | Facebook | Instagram | Twitter