🥊🥊 "На ринг приглашаются-2»

Чемпионат России по боксу в Чите перевалил за экватор. Сегодня на ринг выйдут пять якутских боксеров.

Пожелаем нашим спортсменам удачи и вспомним финальный бой 21-летней давности. Георгий Балакшин против хабаровчанина Анатолия Лебедева.

🔥 Апрель 2⃣0⃣0⃣1⃣ года. Саратов. Чемпионат России по боксу. Весовая категория до 51 кг.


📹 Оператор Семен Васильев.
🎧🎤 Комментаторы – Александр Федоров и Игорь Платонов.

Подпишись @arhiv_nvk_sakha

С Днем Учителя!

🎈🧑‍🏫👨‍🏫 Всех сеящих разумное, доброе, вечное поздравляем с профессиональным праздником!

P.s. Берегите мужчин-учителей

Подпишись на @arhiv_nvk_sakha

Учуутал күнүн көрсө-3

Георгий Бессонов: Мин дьоллоох киһибин!

Суруттар @arhiv_nvk_sakha

Олоҥхону ЮНЕСКО-ҕа иһитиннэрбит кыыс

 
1993 сыл. Франция Париж куоратыгар ЮНЕСКО-ҕа уһук хоту Саха сирин быыкаай­каан кыысчаана Мира Самырова сахалыы сайбаччы таҥнан тахсан, улуу суруйааччы Былатыан Ойуунускай “Дьулуруйар Ньургун Боотур” олоҥхотуттан киһи эрэ сөҕүөх, кэрэхсиэх, үөрүөх-көтүөх уһулуччу чаҕылхайдык толорбута. Бу саха сэбиэскэй литературатын төрүттээбит суруйааччы, Саха судаарыстыбаннаһын тэрийсибит уһулуччулаах бэлитиичэскэй диэйэтэл Былатыан Ойуунускай төрөөбүтэ 100 сылыгар этэ. Кыысчаан чаҕылхай сулустуу соҕотохто сандаарыс гына түспүтэ. Кини сценаҕа олоҥхону толоро тахсарын киһи эрэ бары долгуйа күүтэр буолбута. Кырачаан кыысчаан хорсуннук-хоодуоттук туттан таҕыстаҕына, саала иһэ ытыс тыаһынан өрө хабылла түһэрэ. Телевизорга биэрэ турар буоллахтарына, дьиэ кэргэн бүттүүн ыҥырсан оллоонноон олороллоро. Иэримэ дьиэлэрин иһигэр, оҕо саадтарыгар, оскуолаларга итинтэн саҕыллан, олоҥхону үөрэтэллэрэ-такайаллара сыыйа-баайа да буоллар олоххо киирэн, устунан тиһиктэнэн, элбээн барбыта. Ол эрээри, күннэр-дьыллар хотоҕостуу субуллан ааһалларыгар, сүрэҕи-быары өрүкүппүт олоҥхоһут оҕобут көстөрө сэдэхсийэн барбыта. Оттон көрөөччүлэр харахтарын далыгар куруук илдьэ сылдьыахтарын баҕараллара кэмнээх буолуо дуо?! Ол иһин, “Олоҥхоһут кыыспыт билигин ханна баарый? Хайа дойду оҕото этэй? Туох үлэһит буолла? Олоҥхолуур дуо?” диэн, о.д.а. ыйыталлара элбэх.  
 
Дьаралыктыйа Былатыантан тардыылаах

         Мира Самырова ааспыты маннык ахтар: «Мин Таатта улууһун Чөркөөҕөр бэс ыйын 22 күнүгэр 1985 сыллаах­ха эдэр дьиэ кэргэҥҥэ маҥнайгы оҕонон күн сирин көрбүтүм. Бииргэ төрөөбүттэр үһүөбүт, бырааттаахпын, балтылаахпын. Икки эбээ, икки эһээ күүтүүлээх бастакы сиэннэрэ буоламмын атаахтаан, далбарданан аҕай биэрэрим. Күнү-күннүктээн кырдьаҕас дьоммунуун алтыһан буоллаҕа эбитэ дуу, кыра сылдьан улахан киһи курдук лоп бааччы тыллаах-өстөөх, билиигэ-көрүүгэ тардыһыылаах үһүбүн. Ону таба көрөн буолуо, маҥнайгы учууталым  Аграфена Ивановна Аржакова 6 саастаахпар (оччолорго бастакы кылааска үөрэнэр этим) П.А.Ойуунускай «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олоҥхоттон быһа тардыы тиэкиһин нойосуус үөрэт диэн туттаран кэбиспитэ. Өйдүүрбүнэн, уонча илиис этэ. Дьэ, мин дьиэбэр тиийэн аах да аах. Эбээм, эһээм истэ сылдьаннар, тылбын-өспүн көннөрөн биэрэллэр. Сөҕөллөр-махтайаллар. Оччоҕо дэбдэс гына түһэбин да, умсугуйан аахпытынан барабын. Дьоммун үөрдэрим кэмнээх буолуо дуо… Ийэм киэһэ тугу үөрэппиппин истэр. Учууталым олоҥхо дьоруойдара хайдах туттан-хаптан ыллыылларын-туойалларын барытын көрдөрөн, наһаа үчүгэйдик үөрэппитэ. Онон биэс күн иһигэр барытын билбитим. Итинтэн саҕаламмыта, олоҥхону бастакы толоруум.
 
Учууталым туһунан истиҥник
Учууталым Аграфена Ивановна үлэ диэн баран муннукка ытаа­быт, айылҕаттан айдарыылаах Учуутал. Биһигини хайдахтаах курдук кыһаллан үчүгэйдик үөрэппитин сөҕөбүн. 1 кылааска мүнүүтэҕэ 90-100 тылы ааҕарбыт, суот-садаа­ча биир оннук таһымнааҕа. Ол түмүгэр, үөрэппит оҕолоро бары үрдүк үөрэхтээх, араас идэлээх дьоммут.

Чөркөөхтөн Парижка олоҥхолуу

 
1993 сыллаахха Былатыан Ойуунускай төрөөбүтэ 100 сылын бэлиэтиир үгүс тэрээһиннэр  ыытыллыбыттара. Ол сайын Чөркөөххө оҕолорго өрөспүүбүлүкэтээҕи ааҕыыларга олоҥхоһуттар күрэстэригэр бастаабытым. Күһүн үһүс кылааска үөрэнэ сырыттахпына, биир күн дириэктэр хоһугар ыҥыттардылар. Мин кыргыттары кытары эккирэтиһэ оонньоон бокуо­йа суохпун. “Үчүгэй баҕайытык оонньоон истэхпитинэ” диэн испэр кыһыйдарбын да, кып-кыһыл сирэйдээх киһи кэбиниэт ортотугар биирдэ баар буола түстүм. Онно: «Мира-а, ахсынньыга Парижка барар буоллуҥ ээ. Олоҥхолуу», — диэтилэр. Мин үөрэн харахпын муҥунан көрөн кэбистим, үөрүүбүттэн айаҕым ыпсыбат буолан хаалла. Оччолорго Париж Франция киинэ, олус кырасыабай куорат, онно Эйфель башнята баар диэн истэн билэр этим. Уопсайынан, дьонум такайар буоланнар, дойдулар кииннэрин, Африка судаарыстыбаларыгар тиийэ билэрим. Дьон дьээбэлэнэн ыйыт да ыйыт буоллахтарына, хоруйдаан чап гыннаран иһэрим.

 
Андаҕар Үөрүүлээх сонуммун кэпсии охсоору, уруок кэнниттэн дьиэбэр сүүрүүнэн аҕылаан-мэҕилээн аҕай тиийдим. Эбээм эрэ баар эбит. Ийэм аах аймахтарбытыгар барбыттар. Суумкабын ороммор элитээт, куукунаҕа эбээбэр кэлэн эттим да, улаханнык аахайбата. Ол иһин, сиирэ-халты аһыы охсоот, дьоммор ыстанным. Туос бөтөрөҥүнэн тии­йэн ийэбэр эппиппин: «Чэ, ону-маны кэпсээмэ, солом суох», — диэн кэбистэ. Мин тохтоон бэрт. Иннигэр күөйэ сылдьан: «Маа, маа, кырдьык этэбин, олоҥхолуу барар үһүбүн ээ, Парижка”, — диибин. Онтон ыкссатым уонна: “Клянусь. Клянусь” дии-диибин төҥкөйөн турдаҕына сирэйигэр чугаһаа да чугаһаа буоллум. Ийэм онно дьэ итэҕэйэн, үөрүү бөҕө буолла.  
 
Бэрэсидьиэн наһаа да үчүгэй киһи эбиит!

Ахсынньыбын өр да күүппүтүм. Дьэ, кэмниэ-кэнэҕэс улуу Ойуунскай 100 сааһын бэлиэ­тии өрөспүүбүлүкэбит бастакы бэрэсидьиэнэ Михаил Ефимович Николаев салайааччылаах дэлэгээссийэ састаабыгар киирэн Парижка көттүм. Парижка тиийбитим, остуоруйа дойдутугар кииэрн хаалбыт курдук этэ. Эчи кырасыабайын, ырааһын, астара-үөллэрэ минньигэһин! Эйфель башнятыгар, Луврга, Диснейлеҥҥэ сылдьан, мааһым адьас табылынна. Хас да кэнсиэргэ, ЮНЕСКО штаб-квартиратыгар олоҥхолоон биһирэнним. Бэрэсидьиэн Михаил Николаевы кытта “олоҥхолоо­бут оҕобут бу баар” диэн сиэ­тэн илдьэн көрүһүннэрбиттэригэр илии тутуспутум. Хантайан көрбүтүм, олус кырасыабай, мааны. Аны наһаа үчүгэйдик кэпсэтэр. Михаил Ефимович хайҕаабыта, төбөм оройуттан сыллаан ылбыта уонна Микки Маустаах үрүсээк бэлэхтээбитэ. Онно бу бэрэсидьиэн диэн наһаа да үчүгэй киһи эбиит дии санаабытым. Ол бэлэхтээбит үрүсээгин уура сылдьабын. Өссө онно сылдьан французтуу ырыаны истэн үөрэппитим. Дойдубар кэлэн баран, көрдөстөхтөрүн аайы харса суох ыллаа да ыллаа.  Ону билигин санаатахпына, күлэбин ээ. Туох-туох диирим эбитэ буолла…   Мусукаан буолбат эбиппин 1995 сыллаахха Дьокуускайга Муусука Үрдүкү оскуолатыгар үөрэнэ кэлбитим. Фортепианоҕа учуу­талларым Попова Анна Алексеевна, Григорьева Виктория Георгиевна наһаа кыһаллан уһуйбуттара. Ол гынан баран, ити мин аналым буолбатах эбит. СГУ юридическай факультетыгар киирэн баран, высшай математикаттан сылтаан тохтообутум. Тоҕо диэтэххэ, Муусука Үрдүкү оскуо­латыгар ахсыс кылаас кэнниттэн математика, физика, химия биридимиэттэрин үөрэппэттэр. Онтукайым охсубута. Инньэ гынан, СГУ филологическай факультетын нуучча тылын салаатыгар киирбитим.   Олоҥхо — мин олохпор Мин бу саха чулуу айымньытын ЮНЕСКО нөҥүө аан дойдуга иһитиннэрбиппинэн киэн туттабын, олус астынабын. Ол мин өҥөм буолбатах. Түгэнигэр таба көрөн үөрэппит-уһуйбут учууталым Аграфена Ивановна, көҕүлээбит сэҥээрбит эбээлэрим-эһээлэрим, ийэм-аҕам, истээччилэрим үтүөлэрэ дии саныыбын. Билигин сөҕөбүн уонна сүгүрүйэбин бастакы бэрэсидьиэммит Михаил Николаев кэскиллээх дьаһалларын, далаа­һыннаах дьайыыларын. Михаил Ефимович саҕалаабыта, сахалар ОЛОҤХО диэн айымньыбыт аан дойду кэрэхсэнэр, чулуу айымньыларын кэккэлэригэр айанын.
 
Түмүк

Мира Самырова билигин Ньурбаҕа Маалыкай орто оскуолатыгар нуучча тылын, литературатын учууталынан тахсыылаахтык үлэлии сылдьар. Кини иллээх ыал тапталлаах ийэтэ.
 
Сардаана Баснаева. 2018 сыл, ахсынньы 4 кунэ.

 edersaas.ru сайтан:
https://edersaas.ru/olo-honu-yunesko-a-i-itinnerbit-kyys/

🔥🔥🔥 Мира Самырова сулустаах чааһа

@arhiv_nvk_sakha суруттар, оччоҕуна өссө элбэх ураты видеолары көрүөҥ

Владимиру Путину - 7⃣0⃣!

🇷🇺 Сегодня день рождения президента Российской Федерации Владимира Путина. Главе государства исполнилось 70 лет.
В связи с этим, вспомним его визит в Якутию в январе 2006 года.

Подпишись @arhiv_nvk_sakha и увидишь много уникального видео

Дьокуускайга хаар, хаар түһэр...

Михаил Тимофеев тыллара, Алексей Егоров матыыба.
Режиссер Эллэй Иванов, рояльга оонньуур Петр Корнилов.

Куба маҥан, кырса маҥан хаар
Көтө-дайа сыыйыллар.
Уулуссалар, болуоссаттар хаар
Үҥкүүтүнэн сырдыыллар!..
Дьокуускайга хаар, хаар түһэр,
Чуумпу, намыын хаар түһэр!..

Санаабытын, санныбытын хаар
Сылааһынан таарыйар:
Саха сирэ, саха тыата — хаар,
Саҥыйаҕа халыҥ хаар!..
Дьокуускайга хаар, хаар түһэр,
Ыраас, саҥа хаар түһэр!..

Кыһын тыынын, тымныы тыынын наар
Кыйдыы туруо субу хаар!
Үтүө билгэ, быйаҥ буолар — хаар,
Ыра санаа, эрэл баар...
Дьокуускайга хаар, хаар түһэр,
Кыппай манан хаар түһэр!..

@arhiv_nvk_sakha суруттар

📹 С Днем якутского ТВ

🚁 6 мая 1982 года. Якутск. Корреспондент Гостелерадио ЯАССР Владимир Варламов на высоте сотен метров делает стендап о монтаже телевышки.
Телевышку монтировал экипаж тюменских вертолетчиков во главе с Николаем Бабинцевым на МИ-10К. Части конструкции вышки собирали на ипподроме. Вместо трех месяцев, положенных для земных методов сборки, работы заняли 4 дня.

🏗 Вышка, которую ввели в эксплуатацию в октябре 1982 года, позволила якутянам смот­реть не две, а три телепрог­раммы. Благодаря ей радиус телевещания увеличился до 70 км, повысилось качество при­ема на «голубых экранах» Якутска, Жатая, Октемцев и Кангалассов. Значи­тельно улучшился телеприем в Мохсоголлохе, Борогонцах и Намцах.

📺 Высота телебашни Якутска - 241,71 метр. Сегодня она обеспечивает вещание двух мультиплексов цифрового ТВ и 8 FM-радиостанций. Телесигнал с башни охватывает более 308 тысяч человек в 32 населенных пунктах.

Подпишись @arhiv_nvk_sakha и увидишь много уникального видео

Ко Дню якутского ТВ.
Праздник песни на площади Ленина

🎼 16 июня 1975 года. Центральное общественное пространство столицы заполнено любителями музыки.

🎷🎺🎻 В 1968 году был сформирован симфонический оркестр и хор Якутского телерадиокомитета. Он стал своеобразным эпицентром якутской музыки, вокруг него стали концентрироваться ведущие солисты республики.
Главным дирижером и художественным руководителем нового творческого коллектива стала Галина Кривошапко. Помимо регулярной работы на Якутском радио и телевидении, проведения фондовых записей, выступлений в открытом эфире оркестр вел активную концертную деятельность, выезжая с авторскими вечерами на различные площадки города и районы Якутии. Песни и классическая музыка в исполнении оркестра регулярно звучали .
🎤 Ведущие концерта Ольга Иванова и Игорь Гурьев. На 🪗 баяне играет Радомир Борисов. За дирижерским пультом сама Галина Михайловна Кривошапко.

Подпишись @arhiv_nvk_sakha

Василий Гоголев – 6⃣5⃣!

🤼‍♂ Бүгүн саха аатырбыт бөҕөһүн төрөөбүт күнэ. Кини 65 сааһын туолла.

🥇🥇🥇 Василий Гоголев ССРС чемпионатыгар үстэ субуруччу бастаабыта (1984-1986 сылларга). Аан дойдутааҕы балаһыанньанан сибээстээн 1984 сыллааҕы олимпийскай оонньууларга кыттыбатаҕа. 1988 сыллаах Олимпиадаҕа кыттыбыта буоллар, Роман Дмитриев этэринэн, мэтээл ылыа этэ.

🏆 1985 сыллаахха аан дойду чемпионатыгар үһүс буолбутун үрдүнэн, “Бастыҥ техникатын иһин” анал бириис туттарбыттара.

🥇 1986 сыллаахха Үтүө Дьулуур оонньууларыгар бастаан, спорт үтүөлээх маастара үрдүк ааты ылары ситиспитэ.

🎥 Саха АССР Гостелерадиотын оператора Василий Гоголевы дойдутугар Чурапчыга, сынньана таарыйа дьарыктана сылдьарын устубуттар.

@arhiv_nvk_sakha суруттар

Встреча творческих людей

🌟 Что ни имя - то звезда первой величины. 5 июля 1975 года народные писатели Якутии встретились с артистами Якутского драматического театра.

🖋 Со стороны пишущих творцов на кадрах кинохроники видны Иван Гоголев-Кындыл, Николай Мординов-Амма Аччыгыйа, Владимир Новиков-Күннүк Уурастыырап, Дмитрий Сивцев-Суорун Омоллоон, Василий Протодьяконов-Кулантай, Леонид Попов и Софрон Данилов.

🎭 С ними творческие моменты обсуждают народный артист СССР Дмитрий Ходулов, народная артистка РСФСР Матрена Слепцова, Василий Петров.

Подпишись @arhiv_nvk_sakha

В 1947 году была создана Станция космических лучей Якутской научно-исследовательской базы Академии наук СССР. В 1962 году распоряжением Совета Министров РСФСР от 21 августа 1962 года № 3807-р на ее базе был создан Институт космофизических исследований и аэрономии Сибирского отделения АН СССР.
Организатором и первым директором Института был Юрий Шафер.
Постановлением Президиума РАН от 21 января 2003 г. № 22 Институту было присвоено имя Юрия Шафера.
Основные научные направления: астрофизика космических лучей и солнечно-земная физика.

Подпишись @arhiv_nvk_sakha и увидишь много уникального видео

К 1⃣1⃣5⃣-летию Сергея Васильева-Борогонского

Поэт, публицист и очеркист родился 25 сентября 1907 года в Усть-Алданском улусе.
Первое произведение С. Васильева - поэма "Артель Романа" издано в 1929 г. и принесло в ту пору широкую известность. Из его произведений выделяются поэма "Семь журавлей", ставшая заметным явлением в якутской поэзии; роман в стихах "Аччыгый уол" ("Младший сын"), отражающий накопленный автором жизненный и литературный опыт; поэма-баллада "Священный Ильмень" – была удостоена республиканской премии имени П. А. Ойунского.
Тепло были встречены маленькими читателями его поэтический сборник для детей "Совет пернатых", а также обработки олонхо "Эрчимэн Бэргэн", "Үөлэн Хардааччы" и "Күн Эрили".
Был награжден двумя орденами "Знак Почета".
Именем поэта и видного общественного деятеля С. С. Васильева - Борогонского названа Соттинская средняя школа Усть-Алданского улуса.

🎥 Из личного архива оператора Кустуктурова Василия Васильевича.

Подпишись @arhiv_nvk_sakha

Летчик-космонавт №15 в Якутске

👨‍🚀 В сентябре 1969 года Якутию посетил космонавт Евгений Хрунов.

🚀 Полет в космос он совершил 15-17 января 1969 года совместно с Алексеем Елисеевым и Борисом Волыновым на космическом корабле «Союз-5». Полет проходил одновременно с полетом космического корабля «Союз-4», пилотируемого Владимиром Шаталовым.
🛰 В процессе полета была выполнена ручная стыковка кораблей «Союз-5» и «Союз-4». Была создана первая в мире экспериментальная космическая станция.
Хрунов второй среди советских космонавтов, побывавших в открытом космосе. Друзья в шутку называли его космическим почтальоном, потому что он доставил с Земли корреспонденцию командиру «Союза‑4» Владимиру Шаталову. До сих пор этот 37‑минутный переход из корабля в корабль через открытый космос остается единственным.

Подпишись @arhiv_nvk_sakha и увидишь еще много уникального видео

18 февраля 1976 года. Торжественная церемония вручения государственных наград творческим работникам Якутии.

🏅 Председатель Президиума Верховного Совета ЯАССР Александра Овчинникова прикрепляет орден Дружбы народов на лацкан пиджака народному писателю Николаю Мординову-Амма Аччыгыйа.
Далее она вручает народному артисту ЯАССР Афанасию Петрову удостоверение народного артиста РСФСР. В конце хроники поздравляет главного режиссера Якутского драматического театра Федота Потапова и вручает ему Почетную грамоту Президиума Верховного Совета РСФСР.

Подпишись @arhiv_nvk_sakha и увидишь много уникального видео.

Юрий Шафер.
Доктор физико-математических наук, профессор. Директор Института космофизики с 1962 по 1987 годы.

🚩 4 февраля 1942 года был призван на фронт. В 1942–1946 годах – политработник, офицер 16 воздушной армии и парторг полка в 35-й, 27-й и 21-й гвардейских стрелковых дивизиях 8-й Гвардейской армии. Участвовал в боях на Брянском, Донском, Юго-Западном, Сталинградском, Центральном и Белорусском фронтах, за освобождение Варшавы, за взятие Берлина. Дважды в боях был ранен, запечатлел фотоаппаратом «лейкой» мгновения войны. Среди его многочисленных военных снимков можно увидеть фотографию генерал-фельдмаршала Ф. Паулюса в момент взятия в плен во время капитуляции его армии в Сталинградской битве.

🎥 9 мая 1985 года. Телефильм «40 лет Победы”.
Редактор Иван Ксенофонтов, оператор – Семен Васильев.
Подпишись @arhiv_nvk_sakha

🎖 Николай Кондаков Михаил Алексеевка дьылҕатын салайбыт көмөтө

ССРС үтүөлээх учуутала Михаил Алексеев олоҕо эриэ-дэхси буолбатах этэ. Хара балыырга түбэһэн кини 10 сыл лааҕырга олорон тахсыбыта.
1951 сыллаахха босхолонон тахсан баран, барар сирэ суох буолбутугар, оскуолаҕа бииргэ үөрэммит доҕоро Николай Кондаков көмөлөспүтэ. Николай Алексеевич оччолорго Саха АССР телевидение уонна радио комитетыгар үлэлиир этэ. Доҕорун курдук уот сэриини ортотунан ааспыт, кыһалҕаны билбит буолан киниттэн киэр хайыспатаҕа, кыаҕа баарынан олоҕор миэстэтин буларыгар көмөлөспүтэ...
Ол туһунан Михаил Андреевич кэпсээнин истиҥ.

@arhiv_nvk_sakha суруттар

Медцентру – 30 лет!

🔴 13 мая 1989 подписан контракт о строительстве Медицинского центра. Его подписали министр здравоохранения ЯАССР Иван Местников, глава фирмы «Фарус» Т.Я.Гребенкин и представители австрийской строительной фирмы «Polensky&Zollner» К.Вессел и Р.Кех.

🔵 16 августа 1989 года издается Постановление Совмина ЯАССР №272 «О строительстве медицинского центра в Якутске».

🟢 В августе 1989 года специалистами «Главякутстроя» начались работы по укладке фундамента центра.

🟡 2 января 1992 года издано распоряжение Президента Республики Саха (Якутия) М.Е.Николаева «О строительстве Центра охраны материнства и детства в Якутске».

🟠 20 июля 1992 года Якутский клинико-диагностический центр принял первых пациентов.

Редактор Наталья Шестакова, оператор Вадим Ганкевич. Видеофильм 1990 года.

Подпишись @arhiv_nvk_sakha и увидишь еще много уникального видео

Академик Павел Мельников

❄️ Один из основоположников мерзлотоведения, основатель и бессменный руководитель с 1961 по 1987 годы Института мерзлотоведения СО РАН, первый Президент Международной ассоциации по мерзлотоведению (1983-1988 гг.), Герой Социалистического труда, заслуженный деятель науки и техники РСФСР и РС(Я).
 С его именем связаны многие яркие страницы в жизни нашей страны:
открытие Якутского артезианского бассейна и начало эксплуатации пресных подмерзлотных вод,
научное обеспечение строительства Вилюйской ГЭС и Байкало-Амурской магистрали,
разработка принципов и методов возведения зданий, дорог, трасс газопроводов и других инженерных сооружений в криолитозоне,
 освоение месторождений полезных ископаемых в северных регионах страны. 

Подпишись @arhiv_nvk_sakha