#Qonunchilikdagi_yangiliklar
❗️Mulk huquqiga oid bir qator cheklovlar bekor qilinadi
“Mulk huquqining daxlsizligini ishonchli himoya qilish, mulkiy munosabatlarga asossiz aralashuvga yo‘l qo‘ymaslik, xususiy mulkning kapitallashuv darajasini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Prezident Farmoni (PF–198-son, 24.08.2022 y.) qabul qilindi
🔰Farmon bilan quyidagi tartiblar, talablar va cheklovlar 2022 yil 1-sentabrdan bekor qilinadi:
🔘 yerga bo‘lgan huquqlardan foydalanishda:
▫️yerga bo‘lgan huquqning vujudga kelishiga asos bo‘lgan hujjatlarni bekor qilish orqali yerga bo‘lgan huquqni tugatish, mazkur hujjatlar faqat sud tomonidan bekor qilinishi yoki haqiqiy emas deb topilishi mumkin;
▫️yerdan ixtiyoriy voz kechishni Hukumat yoki hokimlik qarorlari bilan rasmiylashtirish (ixtiyoriy voz kechish to‘g‘risida notarial tasdiqlangan ariza huquqni bekor qilish uchun asos bo‘ladi);
▫️yuridik shaxs tugatilishi bilan uning yeriga bo‘lgan huquqlarini bekor qilish;
▫️yerni jamoat ehtiyojlari uchun olib qo‘yishda kompensatsiya sifatida davlatning boshqa ko‘chmas mulkini berish, bunda ko‘p kvartirali uylardagi turar joy berilishi mumkin;
🔘 turar joyga bo‘lgan mulkiy huquqlarni amalga oshirishda:
▫️turar joyga nisbatan mulkiy huquqlarga yoki turar joy mulkdori bilan qarindoshlik aloqalariga ega bo‘lmaganlarni doimiy ro‘yxatdan chiqarish uchun ularning roziligini olish;
▫️sud tomonidan turar joyga nisbatan insofli egallovchi deb topilgan jismoniy shaxsdan ushbu turar joyni unga nisbatan mulk huquqi davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan paytdan boshlab 3 yil o‘tgach natura shaklida talab qilib olish.
🗓 2023-yil 1-yanvardan Kadastr va ko‘chmas mulklarni ro‘yxatdan o‘tkazish integratsion axborot tizimi (UZKAD) ko‘chmas mulk obyektlariga bo‘lgan huquqlarning davlat reyestri va unga oid maʼlumotlar yuritiladigan, maʼlumotlarining haqiqiyligi va ishonchliligi davlat tomonidan kafolatlanadigan yagona axborot tizimi hisoblanadi.
❗️Mulk huquqiga oid bir qator cheklovlar bekor qilinadi
“Mulk huquqining daxlsizligini ishonchli himoya qilish, mulkiy munosabatlarga asossiz aralashuvga yo‘l qo‘ymaslik, xususiy mulkning kapitallashuv darajasini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Prezident Farmoni (PF–198-son, 24.08.2022 y.) qabul qilindi
🔰Farmon bilan quyidagi tartiblar, talablar va cheklovlar 2022 yil 1-sentabrdan bekor qilinadi:
🔘 yerga bo‘lgan huquqlardan foydalanishda:
▫️yerga bo‘lgan huquqning vujudga kelishiga asos bo‘lgan hujjatlarni bekor qilish orqali yerga bo‘lgan huquqni tugatish, mazkur hujjatlar faqat sud tomonidan bekor qilinishi yoki haqiqiy emas deb topilishi mumkin;
▫️yerdan ixtiyoriy voz kechishni Hukumat yoki hokimlik qarorlari bilan rasmiylashtirish (ixtiyoriy voz kechish to‘g‘risida notarial tasdiqlangan ariza huquqni bekor qilish uchun asos bo‘ladi);
▫️yuridik shaxs tugatilishi bilan uning yeriga bo‘lgan huquqlarini bekor qilish;
▫️yerni jamoat ehtiyojlari uchun olib qo‘yishda kompensatsiya sifatida davlatning boshqa ko‘chmas mulkini berish, bunda ko‘p kvartirali uylardagi turar joy berilishi mumkin;
🔘 turar joyga bo‘lgan mulkiy huquqlarni amalga oshirishda:
▫️turar joyga nisbatan mulkiy huquqlarga yoki turar joy mulkdori bilan qarindoshlik aloqalariga ega bo‘lmaganlarni doimiy ro‘yxatdan chiqarish uchun ularning roziligini olish;
▫️sud tomonidan turar joyga nisbatan insofli egallovchi deb topilgan jismoniy shaxsdan ushbu turar joyni unga nisbatan mulk huquqi davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan paytdan boshlab 3 yil o‘tgach natura shaklida talab qilib olish.
🗓 2023-yil 1-yanvardan Kadastr va ko‘chmas mulklarni ro‘yxatdan o‘tkazish integratsion axborot tizimi (UZKAD) ko‘chmas mulk obyektlariga bo‘lgan huquqlarning davlat reyestri va unga oid maʼlumotlar yuritiladigan, maʼlumotlarining haqiqiyligi va ishonchliligi davlat tomonidan kafolatlanadigan yagona axborot tizimi hisoblanadi.
#Qonunchilikdagi_yangiliklar
"O‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo‘mitasi huzuridagi Kadastr agentligi faoliyatini yana-da takomillashtirishchora-tadbirlari to‘g‘risida"gi Prezident qarori qabul qilindi (PQ–405-son, 20.10.2022 y.)
🔰 Qarorga muvofiq, 2023 yil 1 yanvardan:
🔹 Kadastr agentligining hududiy tuzilmalari faoliyatini tashkil etish Kadastr agentligi tomonidan amalga oshiriladi;
🔹 hududiy boshqarma va bo‘limlar faoliyatini moliyalashtirish respublika byudjetidan amalga oshiriladi;
🔹 hududiy bo‘limlar, Davlat kadastrlari palatasi hududiy boshqarmalari va tuman (shahar) filiallarining faoliyatiga hokimlar tomonidan aralashish yoki taʼsir o‘tkazish qatʼiy taqiqlanadi.
🗓 2023 yil 1 iyulgacha Kadastr agentligi organlariga taalluqli maʼmuriy huquqbuzarliklar to‘g‘risidagi ishlarni “E-ma‘muriy ish” tizimi orqali elektron ko‘rib chiqish imkoni yaratiladi.
☑️ Qaror bilan quyidagilar tashkil etildi:
▫️Kadastr agentligi markaziy apparatida – Fazoviy maʼlumotlar milliy infratuzilmasini rivojlantirish boshqarmasi;
▫️Kadastr agentligining hududiy boshqarmalarida – chegara masalalari bo‘yicha bosh mutaxassis lavozimi;
▫️Toshkent geodeziya va kartografiya kollejida – Kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish markazi;
▫️“Geoinnovatsiya markazi” DUK tuzilmasida – qiyoslash va kalibrlash laboratoriyasi, doktorantura faoliyati, Fazoviy maʼlumotlar sohasida standartlash boshqarmasi hamda Ilmiy tadqiqot faoliyatini muvofiqlashtirish bo‘limi.
🏢 Yangi o‘zlashtirilgan yerlar Qishloq xo‘jaligi vazirligi xulosasiga muvofiq viloyat hokimlari qaroriga asosan qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan yerlar toifasiga kiritiladi.
✅ Shuningdek qaror bilan 2023–2026 yillarda Kadastr agentligi faoliyatining asosiy prognoz ko‘rsatkichlari va uning moddiy-texnika bazasini takomillashtirish dasturi tasdiqlandi.
📝 Unga ko‘ra agentlik 25 169 (ming gektar) yer uchastkalarini o‘lchab ularning elektron xaritalarini yaratadi.
"O‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo‘mitasi huzuridagi Kadastr agentligi faoliyatini yana-da takomillashtirishchora-tadbirlari to‘g‘risida"gi Prezident qarori qabul qilindi (PQ–405-son, 20.10.2022 y.)
🔰 Qarorga muvofiq, 2023 yil 1 yanvardan:
🔹 Kadastr agentligining hududiy tuzilmalari faoliyatini tashkil etish Kadastr agentligi tomonidan amalga oshiriladi;
🔹 hududiy boshqarma va bo‘limlar faoliyatini moliyalashtirish respublika byudjetidan amalga oshiriladi;
🔹 hududiy bo‘limlar, Davlat kadastrlari palatasi hududiy boshqarmalari va tuman (shahar) filiallarining faoliyatiga hokimlar tomonidan aralashish yoki taʼsir o‘tkazish qatʼiy taqiqlanadi.
🗓 2023 yil 1 iyulgacha Kadastr agentligi organlariga taalluqli maʼmuriy huquqbuzarliklar to‘g‘risidagi ishlarni “E-ma‘muriy ish” tizimi orqali elektron ko‘rib chiqish imkoni yaratiladi.
☑️ Qaror bilan quyidagilar tashkil etildi:
▫️Kadastr agentligi markaziy apparatida – Fazoviy maʼlumotlar milliy infratuzilmasini rivojlantirish boshqarmasi;
▫️Kadastr agentligining hududiy boshqarmalarida – chegara masalalari bo‘yicha bosh mutaxassis lavozimi;
▫️Toshkent geodeziya va kartografiya kollejida – Kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish markazi;
▫️“Geoinnovatsiya markazi” DUK tuzilmasida – qiyoslash va kalibrlash laboratoriyasi, doktorantura faoliyati, Fazoviy maʼlumotlar sohasida standartlash boshqarmasi hamda Ilmiy tadqiqot faoliyatini muvofiqlashtirish bo‘limi.
🏢 Yangi o‘zlashtirilgan yerlar Qishloq xo‘jaligi vazirligi xulosasiga muvofiq viloyat hokimlari qaroriga asosan qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan yerlar toifasiga kiritiladi.
✅ Shuningdek qaror bilan 2023–2026 yillarda Kadastr agentligi faoliyatining asosiy prognoz ko‘rsatkichlari va uning moddiy-texnika bazasini takomillashtirish dasturi tasdiqlandi.
📝 Unga ko‘ra agentlik 25 169 (ming gektar) yer uchastkalarini o‘lchab ularning elektron xaritalarini yaratadi.
#Qonunchilikdagi_yangiliklar
Yer ajratish haqida qarori bo‘lmagan yer uchastkalarini rasmiylashtirish ishlari yakunlanadi.
“Ko‘chmas mulkka bo‘lgan huquqlarning hisobini yuritishda shaffoflikni taʼminlash, shuningdek, kadastr sohasidagi ayrim maʼmuriy tartib-taomillarni takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Hukumat qarori (610-son, 18.10.2022 y.) qabul qilindi.
🗓 Qarorga ko‘ra, Kadastr agentligi tomonidan Milliy geoaxborot tizimida ochiq maʼlumotlar asosida ommaviy geoportal yuritiladi va u 2023 yil 1 yanvarga qadar ishga tushiriladi.
❗️ Ko‘chmas mulk obyektlariga kadastr yig‘majildini tayyorlash ishlari faqat axborot tizimi orqali elektron tarzda amalga oshiriladi.
☑️ 2024 yil 1 yanvarga qadar davlat organlari va tashkilotlari, shuningdek, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari amalda foydalanib kelayotgan, biroq yer ajratish haqida qaror qabul qilinmagan yer uchastkalarini rasmiylashtirish ishlari yakunlanadi.
🗒 Davlat kadastrlarini yurituvchi vakolatli organlar 2022 yil oxiriga qadar o‘zlarining maʼlumotlar bazalari axborot tizimiga to‘liq integratsiya qilinishi taʼminlanadi.
❕ Malaka shahodatnomasiga ega bo‘lgan kadastr muhandislari axborot tizimidan foydalanilganligi uchun har oyda BHMning bir baravari miqdorida to‘lov amalga oshiradi.
✅ Ochiq maʼlumotlar ommaviy geoportal orqali davlat boshqaruvi organlariga bepul, jismoniy shaxslar, xo‘jalik birlashmalari va boshqa yuridik shaxslarga to‘lov evaziga taqdim etiladi.
📝 Ko‘chmas mulkka bo‘lgan huquqlarning davlat reyestridagi yer uchastkasi kadastr raqami, uning manzili va undan foydalanish maqsadi to‘g‘risidagi maʼlumotlarni foydalanuvchilar tomonidan bepul olish imkoniyati yaratiladi.
Yer ajratish haqida qarori bo‘lmagan yer uchastkalarini rasmiylashtirish ishlari yakunlanadi.
“Ko‘chmas mulkka bo‘lgan huquqlarning hisobini yuritishda shaffoflikni taʼminlash, shuningdek, kadastr sohasidagi ayrim maʼmuriy tartib-taomillarni takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Hukumat qarori (610-son, 18.10.2022 y.) qabul qilindi.
🗓 Qarorga ko‘ra, Kadastr agentligi tomonidan Milliy geoaxborot tizimida ochiq maʼlumotlar asosida ommaviy geoportal yuritiladi va u 2023 yil 1 yanvarga qadar ishga tushiriladi.
❗️ Ko‘chmas mulk obyektlariga kadastr yig‘majildini tayyorlash ishlari faqat axborot tizimi orqali elektron tarzda amalga oshiriladi.
☑️ 2024 yil 1 yanvarga qadar davlat organlari va tashkilotlari, shuningdek, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari amalda foydalanib kelayotgan, biroq yer ajratish haqida qaror qabul qilinmagan yer uchastkalarini rasmiylashtirish ishlari yakunlanadi.
🗒 Davlat kadastrlarini yurituvchi vakolatli organlar 2022 yil oxiriga qadar o‘zlarining maʼlumotlar bazalari axborot tizimiga to‘liq integratsiya qilinishi taʼminlanadi.
❕ Malaka shahodatnomasiga ega bo‘lgan kadastr muhandislari axborot tizimidan foydalanilganligi uchun har oyda BHMning bir baravari miqdorida to‘lov amalga oshiradi.
✅ Ochiq maʼlumotlar ommaviy geoportal orqali davlat boshqaruvi organlariga bepul, jismoniy shaxslar, xo‘jalik birlashmalari va boshqa yuridik shaxslarga to‘lov evaziga taqdim etiladi.
📝 Ko‘chmas mulkka bo‘lgan huquqlarning davlat reyestridagi yer uchastkasi kadastr raqami, uning manzili va undan foydalanish maqsadi to‘g‘risidagi maʼlumotlarni foydalanuvchilar tomonidan bepul olish imkoniyati yaratiladi.
#Qonunchilikdagi_yangiliklar
"Ko‘chmas mulkka bo‘lgan huquqlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish to‘g‘risida”gi Qonun (O‘RQ–803, 28.11.2022 y.) Prezident tomonidan imzolandi.
🔰 Ushbu qonun ko‘chmas mulkning quyidagi turlariga bo‘lgan huquqlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazishga nisbatan tatbiq etiladi:
🔸yer uchastkalariga;
🔸binolarga, inshootlarga, shu jumladan qurilishi tugallanmagan obyektlarga;
🔸ko‘p yillik dov-daraxtlarga;
🔸mulkiy majmua sifatidagi korxonaga.
✅ Ko‘chmas mulkka bo‘lgan quyidagi huquqlar yoki cheklovlar davlat ro‘yxatidan o‘tkazilishi lozim:
🔹mulk huquqi;
🔹doimiy egalik qilish huquqi;
🔹doimiy foydalanish huquqi;
🔹meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilish huquqi;
🔹ijara huquqi;
🔹ikkilamchi ijara huquqi;
🔹xo‘jalik yuritish huquqi;
🔹operativ boshqarish huquqi;
🔹ko‘chmas mulkni ishonchli boshqarish huquqi;
🔹bepul foydalanish huquqi;
🔹renta;
🔹ipoteka;
🔹servitut;
🔹ko‘chmas mulkka bo‘lgan huquqlarga qo‘yilgan cheklovlar.
❗️ Binolarga, inshootlarga hamda qurilishi tugallanmagan obyektlarga bo‘lgan huquqlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish ushbu ko‘chmas mulk joylashgan yer uchastkasiga bo‘lgan huquqlar davlat ro‘yxatidan o‘tkazilmaguniga qadar amalga oshirilmaydi.
☑️ Ko‘chmas mulkning kadastr yig‘majildini shakllantirish uchun quyidagilar asos bo‘ladi:
🔹yer uchastkalarining belgilanganligi (realizatsiya qilinganligi);
🔹binoning, inshootning qurilganligi va foydalanishga topshirilganligi;
🔹belgilangan tartibda ajratilgan yer uchastkasida qurilishi tugallanmagan obyektning mavjudligi;
🔹ko‘chmas mulkning bo‘linganligi;
🔹ko‘chmas mulkning birlashtirilganligi.
📁Davlat reyestri - ko‘chmas mulk, unga bo‘lgan huquqlar, shuningdek huquq egalari to‘g‘risidagi maʼlumotlarning elektron bazasi tarzdagi tizimlashtirilgan maʼlumotlar to‘plamidan iboratdir.
Ushbu Qonun rasmiy eʼlon qilingan kundan eʼtiboran 3 oy o‘tgach kuchga kiradi.
"Ko‘chmas mulkka bo‘lgan huquqlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish to‘g‘risida”gi Qonun (O‘RQ–803, 28.11.2022 y.) Prezident tomonidan imzolandi.
🔰 Ushbu qonun ko‘chmas mulkning quyidagi turlariga bo‘lgan huquqlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazishga nisbatan tatbiq etiladi:
🔸yer uchastkalariga;
🔸binolarga, inshootlarga, shu jumladan qurilishi tugallanmagan obyektlarga;
🔸ko‘p yillik dov-daraxtlarga;
🔸mulkiy majmua sifatidagi korxonaga.
✅ Ko‘chmas mulkka bo‘lgan quyidagi huquqlar yoki cheklovlar davlat ro‘yxatidan o‘tkazilishi lozim:
🔹mulk huquqi;
🔹doimiy egalik qilish huquqi;
🔹doimiy foydalanish huquqi;
🔹meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilish huquqi;
🔹ijara huquqi;
🔹ikkilamchi ijara huquqi;
🔹xo‘jalik yuritish huquqi;
🔹operativ boshqarish huquqi;
🔹ko‘chmas mulkni ishonchli boshqarish huquqi;
🔹bepul foydalanish huquqi;
🔹renta;
🔹ipoteka;
🔹servitut;
🔹ko‘chmas mulkka bo‘lgan huquqlarga qo‘yilgan cheklovlar.
❗️ Binolarga, inshootlarga hamda qurilishi tugallanmagan obyektlarga bo‘lgan huquqlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish ushbu ko‘chmas mulk joylashgan yer uchastkasiga bo‘lgan huquqlar davlat ro‘yxatidan o‘tkazilmaguniga qadar amalga oshirilmaydi.
☑️ Ko‘chmas mulkning kadastr yig‘majildini shakllantirish uchun quyidagilar asos bo‘ladi:
🔹yer uchastkalarining belgilanganligi (realizatsiya qilinganligi);
🔹binoning, inshootning qurilganligi va foydalanishga topshirilganligi;
🔹belgilangan tartibda ajratilgan yer uchastkasida qurilishi tugallanmagan obyektning mavjudligi;
🔹ko‘chmas mulkning bo‘linganligi;
🔹ko‘chmas mulkning birlashtirilganligi.
📁Davlat reyestri - ko‘chmas mulk, unga bo‘lgan huquqlar, shuningdek huquq egalari to‘g‘risidagi maʼlumotlarning elektron bazasi tarzdagi tizimlashtirilgan maʼlumotlar to‘plamidan iboratdir.
Ushbu Qonun rasmiy eʼlon qilingan kundan eʼtiboran 3 oy o‘tgach kuchga kiradi.
