⭕️ ردّ مظالم چیست؟
💠 @AHKAME
❌ سؤال:
آیا كپی و تكثیر یا رایت نوار و سی دی های خارجی و ایرانی جایز است یا خیر؟
✅ جواب:
نظر مقام معظم رهبری آنست كه: احواط این است كه در نسخه برداری و تكثیر سی دی های كامپیوتری كه در داخل تولید شده است حقوق صاحبانشان از طریق كسب اجازه از آنان رعایت شود و در مورد خارج كشور تابع قرارداد است.
📚 پی‌نوشت:
استفتائات مقام معظم رهبری، ص٤۸۹، س ۱۳٤۳
💠 @AHKAME
💠 @AHKAME
❌ سؤال:
آیا كپی و تكثیر یا رایت نوار و سی دی های خارجی و ایرانی جایز است یا خیر؟
✅ جواب:
نظر مقام معظم رهبری آنست كه: احواط این است كه در نسخه برداری و تكثیر سی دی های كامپیوتری كه در داخل تولید شده است حقوق صاحبانشان از طریق كسب اجازه از آنان رعایت شود و در مورد خارج كشور تابع قرارداد است.
📚 پی‌نوشت:
استفتائات مقام معظم رهبری، ص٤۸۹، س ۱۳٤۳
💠 @AHKAME
⭕️ ردّ مظالم چیست؟
💠 @AHKAME
❌ سؤال:
آیا در رد مظالم می‌توان به جای پول، خوراک و پوشاک به فقرا داد؟
✅ پاسخ:
اگر انسان، مالی را به دیگری مدیون بوده اما اکنون یا دیگر او را نمی‌شناسد و یا دسترسی به او ندارد، باید جهت رد مظالم، به مقدار دینش پول نقد به فقرا بپردازد.
_ اما تنها در صورتی که نیازمند، خواهان خوراک و پوشاک باشد، پرداخت آنها نیز مشکلی ندارد.
✖️ در جبران مظالم غیر مالی با آنکه الزاماً نباید اموال نقدی و جنسی پرداخت کرد و انجام هر کار خیری برای رد مظالم غیر مالی کافی است.
_ اما پرداخت صدقات نقدی و جنسی نیز می‌تواند یکی از راه‌های جبران حق الناس باشد.
📎 ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[۱]
📝 حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): پرداخت خوراک و پوشاک نیز در صورتی که نیازمند خواهان باشد اشکالی ندارد.
📝 حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): اگر مظلمه، مالی نباشد ضمان مالی ندارد.
📝 حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): مظلمه؛ دیون مالی است که باید جهت مالک غیر معلوم به فقیر غیر سید صدقه داده شود.
📚 پی‌نوشت:
[۱]. استفتا از دفاتر آیات عظام: سیستانی،مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
💠 @AHKAME
💠 @AHKAME
❌ سؤال:
آیا در رد مظالم می‌توان به جای پول، خوراک و پوشاک به فقرا داد؟
✅ پاسخ:
اگر انسان، مالی را به دیگری مدیون بوده اما اکنون یا دیگر او را نمی‌شناسد و یا دسترسی به او ندارد، باید جهت رد مظالم، به مقدار دینش پول نقد به فقرا بپردازد.
_ اما تنها در صورتی که نیازمند، خواهان خوراک و پوشاک باشد، پرداخت آنها نیز مشکلی ندارد.
✖️ در جبران مظالم غیر مالی با آنکه الزاماً نباید اموال نقدی و جنسی پرداخت کرد و انجام هر کار خیری برای رد مظالم غیر مالی کافی است.
_ اما پرداخت صدقات نقدی و جنسی نیز می‌تواند یکی از راه‌های جبران حق الناس باشد.
📎 ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[۱]
📝 حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): پرداخت خوراک و پوشاک نیز در صورتی که نیازمند خواهان باشد اشکالی ندارد.
📝 حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): اگر مظلمه، مالی نباشد ضمان مالی ندارد.
📝 حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): مظلمه؛ دیون مالی است که باید جهت مالک غیر معلوم به فقیر غیر سید صدقه داده شود.
📚 پی‌نوشت:
[۱]. استفتا از دفاتر آیات عظام: سیستانی،مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
💠 @AHKAME
⭕️ ردّ مظالم چیست؟
💠 @AHKAME
❌ سؤال:
مظلمه چیست؟ به چه اموالی تعلق می گیرد؟ چگونه باید آن را پرداخت؟ به کی؟ حکمش چیست؟
✅ پاسخ:
مظلمه یا مظالم عباد به اموال و حقوقی گفته می شود که از روی ظلم از بندگان خدا گرفته یا به حقوق آنها تعدی شده است که در صورت باقی بودن عین آنها و معلوم بودن صاحبانشان، باید به آنها داده شود.
_ اگر عین آن موجود نیست باید مثل یا قیمت آنها را پرداخت نمود و اگر حقوق آنها مورد تعدی قرار گرفته باید رضایت آنان را به دست آورد و در صورتی که صاحبان آنها معلوم نباشد از مصادیق مال مجهول المالک است.
_ همچنین هر نوع مال و حقی که از دیگران بر عهده انسان آمده است و صاحبانش معلوم نباشد از موارد مجهول المالک به حساب می آیند که باید بعد از تلاش برای شناسایی صاحبان آنها و یأس از شناخته شدن آنها، بنابر احتیاط با اجازه حاکم شرع به فقیر صدقه داد.[۱]
📚 پی‌نوشت:
[۱] بر اساس تماس تلفنی با دفتر استفتائات مقام معظم رهبری، حکم سؤال فوق به دست آمده است.
💠 @AHKAME
💠 @AHKAME
❌ سؤال:
مظلمه چیست؟ به چه اموالی تعلق می گیرد؟ چگونه باید آن را پرداخت؟ به کی؟ حکمش چیست؟
✅ پاسخ:
مظلمه یا مظالم عباد به اموال و حقوقی گفته می شود که از روی ظلم از بندگان خدا گرفته یا به حقوق آنها تعدی شده است که در صورت باقی بودن عین آنها و معلوم بودن صاحبانشان، باید به آنها داده شود.
_ اگر عین آن موجود نیست باید مثل یا قیمت آنها را پرداخت نمود و اگر حقوق آنها مورد تعدی قرار گرفته باید رضایت آنان را به دست آورد و در صورتی که صاحبان آنها معلوم نباشد از مصادیق مال مجهول المالک است.
_ همچنین هر نوع مال و حقی که از دیگران بر عهده انسان آمده است و صاحبانش معلوم نباشد از موارد مجهول المالک به حساب می آیند که باید بعد از تلاش برای شناسایی صاحبان آنها و یأس از شناخته شدن آنها، بنابر احتیاط با اجازه حاکم شرع به فقیر صدقه داد.[۱]
📚 پی‌نوشت:
[۱] بر اساس تماس تلفنی با دفتر استفتائات مقام معظم رهبری، حکم سؤال فوق به دست آمده است.
💠 @AHKAME
⭕️ ردّ مظالم چیست؟
💠 @AHKAME
❌ معنای لغوی مظالم:
مظالم جمع مَظلِمَه در لغت مالى را گویند که به ناحق از کسى گرفته شده است، مانند مال غصب یاسرقت شده.
_ بنابر این، ردّ مظالم به معناى بازگرداندن چنین مالى به صاحبش خواهد بود.
✅ تعریف مظالم در لسان فقها
بسیارى از فقها متعرض تعریف اصطلاح رد مظالم نشده اند و به حسب ظاهر، مرادشان از این عنوان همان معناى لغوی و عرفی آن است؛
_ لیکن تعدادى از آنان در صدد تعریف آن برآمده و تعریفهاى گوناگونى از مظالم به شرح ذیل کرده اند:
🔷 تعرف اول فقها:
مظالم عبارت است از اموال دیگران که انسان به عمد یا از روى جهل بدان دست یازیده است. ردّ مظالم، بازگرداندن آن اموال به صاحبش مىباشد.[۱] [۲]
🔶 تعریف دوم فقها:
مظالم عبارت است از اموال و حقو ق دیگران که در مال یا ذمّه انسان باقى است؛ هرچند درابتدا آن را به ناحق نگرفته باشد. این تعریف شاملزکاتو خمس نیزمىشود. [۳]
🔷 تعریف سوم فقها:
مظالم عبارت است ازمال دیگرى که تلف شده و در ذمّه تلف کننده قرار گرفته است و صاحب مال نیز ناشناخته است. [٤]
🔶 تعرف چهارم فقها:
مظالم عبارت است از مال معیّن در خارج که صاحبش ناشناخته است. [۵][٦]
🔷 تعریف پنجم فقها:
مال حرام آمیخته به حلال که علاوه بر ناشناخته بودن صاحبش، مقدار مال حرام نیز نامعلوم است، چنان که از بعضى نقل کردهاند. [۷]
🔴 برسی تعریف های فقها از مظالم:
🔹 از میان تعاریف یاد شده، تعریفهاى اول و دوم عام است. اما تعاریف دیگر هر کدام از جهتى خاص مىباشد.
🔸 تعریف سوم به مالى که در ذمّه مى باشد و صاحبش ناشناخته است و تعریف چهارم به مال موجود در خارج که صاحبش ناشناخته است اختصاص دارد.
🔹 بنابر این، نسبت میان این دو تعریف تباین است؛ زیرا هیچ کدام با دیگرى در یک مصداق عینیّت نمىیابد.
🔹🔸 نسبت میان این دو تعریف، با دو تعریف اول و دوم عموم و خصوص مطلق است.
✖️ تعریف پنجم نیز به مال حرام آمیخته به حلالى که صاحبش ناشناخته است اختصاص دارد و در نتیجه، مال حرام آمیخته نشده به حلال و نیز مال دیگرى که مالکش شناخته شده است را دربر نمىگیرد.
📚 پی‌نوشت:
۱. صراط النجاة ج۵، ص۱۳۳.۲
۲. فقه الإمام جعفر الصادق ج۴، ص۳۰۶.۳
۳. مقابس الأنوار، ص۲۶۴۴
٤. مهذب الأحکام ج۲۱، ص۶۷۵
۵. مستمسک العروة ج۹، ص ۵۰۵۶
٦. مجمع الفائدة ج۱۰، ص۴۶۰ و۴۶۷
۷.غنائم الأیام ج۴، ص۳۴۵
💠 @AHKAME
💠 @AHKAME
❌ معنای لغوی مظالم:
مظالم جمع مَظلِمَه در لغت مالى را گویند که به ناحق از کسى گرفته شده است، مانند مال غصب یاسرقت شده.
_ بنابر این، ردّ مظالم به معناى بازگرداندن چنین مالى به صاحبش خواهد بود.
✅ تعریف مظالم در لسان فقها
بسیارى از فقها متعرض تعریف اصطلاح رد مظالم نشده اند و به حسب ظاهر، مرادشان از این عنوان همان معناى لغوی و عرفی آن است؛
_ لیکن تعدادى از آنان در صدد تعریف آن برآمده و تعریفهاى گوناگونى از مظالم به شرح ذیل کرده اند:
🔷 تعرف اول فقها:
مظالم عبارت است از اموال دیگران که انسان به عمد یا از روى جهل بدان دست یازیده است. ردّ مظالم، بازگرداندن آن اموال به صاحبش مىباشد.[۱] [۲]
🔶 تعریف دوم فقها:
مظالم عبارت است از اموال و حقو ق دیگران که در مال یا ذمّه انسان باقى است؛ هرچند درابتدا آن را به ناحق نگرفته باشد. این تعریف شاملزکاتو خمس نیزمىشود. [۳]
🔷 تعریف سوم فقها:
مظالم عبارت است ازمال دیگرى که تلف شده و در ذمّه تلف کننده قرار گرفته است و صاحب مال نیز ناشناخته است. [٤]
🔶 تعرف چهارم فقها:
مظالم عبارت است از مال معیّن در خارج که صاحبش ناشناخته است. [۵][٦]
🔷 تعریف پنجم فقها:
مال حرام آمیخته به حلال که علاوه بر ناشناخته بودن صاحبش، مقدار مال حرام نیز نامعلوم است، چنان که از بعضى نقل کردهاند. [۷]
🔴 برسی تعریف های فقها از مظالم:
🔹 از میان تعاریف یاد شده، تعریفهاى اول و دوم عام است. اما تعاریف دیگر هر کدام از جهتى خاص مىباشد.
🔸 تعریف سوم به مالى که در ذمّه مى باشد و صاحبش ناشناخته است و تعریف چهارم به مال موجود در خارج که صاحبش ناشناخته است اختصاص دارد.
🔹 بنابر این، نسبت میان این دو تعریف تباین است؛ زیرا هیچ کدام با دیگرى در یک مصداق عینیّت نمىیابد.
🔹🔸 نسبت میان این دو تعریف، با دو تعریف اول و دوم عموم و خصوص مطلق است.
✖️ تعریف پنجم نیز به مال حرام آمیخته به حلالى که صاحبش ناشناخته است اختصاص دارد و در نتیجه، مال حرام آمیخته نشده به حلال و نیز مال دیگرى که مالکش شناخته شده است را دربر نمىگیرد.
📚 پی‌نوشت:
۱. صراط النجاة ج۵، ص۱۳۳.۲
۲. فقه الإمام جعفر الصادق ج۴، ص۳۰۶.۳
۳. مقابس الأنوار، ص۲۶۴۴
٤. مهذب الأحکام ج۲۱، ص۶۷۵
۵. مستمسک العروة ج۹، ص ۵۰۵۶
٦. مجمع الفائدة ج۱۰، ص۴۶۰ و۴۶۷
۷.غنائم الأیام ج۴، ص۳۴۵
💠 @AHKAME
⭕️ ردّ مظالم چیست؟
💠 @AHKAME
❌ تفاوت مظالم با مال مجهول المالک چیست؟
✅ پاسخ:
برخى، مجهول المالک را به مال معیّن و موجود در خارج- غیر لقطه - که صاحبش ناشناخته است تعریف کردهاند [۸] [۹]
⭕️ بنابر این، تفاوت آن با مظالم به دو معناى نخست، روشن است؛ زیرا مظالم هم مال موجود در خارج را دربرمىگیرد و هم مال تلف شده بر ذمّه آمده را؛ صاحبش شناخته شده باشد یا ناشناخته.
_ بنابر این، مظالم اعم از مجهول المالک خواهد بود و نسبت بین آن دو عموم و خصوص مطلق است؛
⭕️ لیکن مظالم بنابر تعریف سوم شامل مال معیّن و موجود در خارج نمىشود و نسبت میان آن دوتباین است؛
⭕️ اما بنابر تعریف چهارم، مظالم و مجهول المالک یکى خواهند بود.
⭕️ بنابر تعریف پنجم، مظالم اخص از مجهول المالک مىباشد؛ زیرا مجهول المالک هر مال معین و موجود در خارج که صاحبش ناشناخته است را دربر مىگیرد؛ خواه آن مال حرام باشد یا غیر حرام، مانند لباسى که باد آن را به منزل انسانى آورده است.
📚 پی‌نوشت:
۸. العروة الوثقى تکملة ج۲، ص۱۳.۹
۹. مهذب الأحکام ج۲۱، ص۶۷.
💠 @AHKAME
💠 @AHKAME
❌ تفاوت مظالم با مال مجهول المالک چیست؟
✅ پاسخ:
برخى، مجهول المالک را به مال معیّن و موجود در خارج- غیر لقطه - که صاحبش ناشناخته است تعریف کردهاند [۸] [۹]
⭕️ بنابر این، تفاوت آن با مظالم به دو معناى نخست، روشن است؛ زیرا مظالم هم مال موجود در خارج را دربرمىگیرد و هم مال تلف شده بر ذمّه آمده را؛ صاحبش شناخته شده باشد یا ناشناخته.
_ بنابر این، مظالم اعم از مجهول المالک خواهد بود و نسبت بین آن دو عموم و خصوص مطلق است؛
⭕️ لیکن مظالم بنابر تعریف سوم شامل مال معیّن و موجود در خارج نمىشود و نسبت میان آن دوتباین است؛
⭕️ اما بنابر تعریف چهارم، مظالم و مجهول المالک یکى خواهند بود.
⭕️ بنابر تعریف پنجم، مظالم اخص از مجهول المالک مىباشد؛ زیرا مجهول المالک هر مال معین و موجود در خارج که صاحبش ناشناخته است را دربر مىگیرد؛ خواه آن مال حرام باشد یا غیر حرام، مانند لباسى که باد آن را به منزل انسانى آورده است.
📚 پی‌نوشت:
۸. العروة الوثقى تکملة ج۲، ص۱۳.۹
۹. مهذب الأحکام ج۲۱، ص۶۷.
💠 @AHKAME
⭕️ ردّ مظالم چیست؟
💠 @AHKAME
✅ احکام رد مظالم
۱. وجوب فورى رد مظالم:
🔸 ردّ مظالم، واجب و وجوب آن فوری است.
۲. وصیت به رد مظالم:
🔹 وصیّت به آن در آستانه مرگ بر فردى که مظالم بر عهده دارد واجب است. و مالى که از سوى میّت به عنوان مظالم برگردانده مى شود از اصل ترکه برداشت مىگردد.
۳. چگونگى بازگرداندن مظالم:
🔸 چنانچه مالکِ مال معلوم باشد، عین مال در صورت موجود بودن آن و مثل یا قیمت آن در صورت تلف شدن به وى باز گردانده مىشود.
_ اما اگر مالک ناشناخته باشد، باید درپى شناسایى او برآیند و پس از یأساز دستیابى به وى مال را از جانب صاحبش صدقه مى دهند.
٤. مظالم آمیخته با مال حلال:
🔹 چنانچه مظالم با مال حلال آمیخته شود، بدون آنکه مقدار آن معلوم باشد، در صورتى که مالک مال شناخته شده باشد باید با وى مصالحه کنند.
_ در صورت ناشناخته بودن مالک، بنابر قول مشهور بایدخمس آن پرداخت گردد و آنچه باقى مىماند حلال است.
۵. مراد از پرداخت خمس در مظالم:
🔸 دراینکه مراد از خمس - یک پنجم- خمس اصطلاحی است که از ابواب فقهى و داراى احکام و مصارفى خاص مىباشد یا مراد خمس لغوی و پرداخت آن به عنوان صدقه به فقرا است، اختلاف مىباشد. مشهورقول نخست است.
_ بنابر این قول، پرداخت خمس به عنوان ردّ مظالم نخواهد بود.
٦. اذن حاکم در مصرف مظالم:
🔹 اگر مال عین خارجی و مالک آن ناشناخته باشد، صدقه دادن آن از جانب مالک، مشروط به کسب اجازه ازحاکم شرع نیست؛ هرچند به تصریح برخى، مراعات احتیاط به گرفتن اذن از حاکم اولی است.
_ برخى، احتیاط واجب را در گرفتن اذن از حاکم دانسته اند.
_ اما اگر حق دیگرى درگردن انسان باشد به تصریح گروهى صدقه دادن منوط به اذن حاکم شرع است.
۷. حکم پیدا شدن مالک پس از صدقه دادن مظالم:
🔸 چنانچه پس از صدقه دادن مال از طرف مالک به عنوان ردّ مظالم یا پرداخت خمس در مال حرام آمیخته به حلال، صاحب آن پیدا شود آیا صدقه یا خمس دهنده ضامن است و در نتیجه باید مثل یا قیمت آن را به مالک بپردازد یا ضامن نیست؟ مسئله اختلافی است.
۸. استحباب ردّ مظالم قبل از نماز باران:
🔹 مستحب است افراد پیش از رفتن براى نماز باران از گناهان توبه و مظالمى را که بر عهده دارند رد کنند تا زمینه استجابت دعا فراهم گردد.
📚 پی‌نوشت: سایت ویکی فقه
💠 @AHKAME
💠 @AHKAME
✅ احکام رد مظالم
۱. وجوب فورى رد مظالم:
🔸 ردّ مظالم، واجب و وجوب آن فوری است.
۲. وصیت به رد مظالم:
🔹 وصیّت به آن در آستانه مرگ بر فردى که مظالم بر عهده دارد واجب است. و مالى که از سوى میّت به عنوان مظالم برگردانده مى شود از اصل ترکه برداشت مىگردد.
۳. چگونگى بازگرداندن مظالم:
🔸 چنانچه مالکِ مال معلوم باشد، عین مال در صورت موجود بودن آن و مثل یا قیمت آن در صورت تلف شدن به وى باز گردانده مىشود.
_ اما اگر مالک ناشناخته باشد، باید درپى شناسایى او برآیند و پس از یأساز دستیابى به وى مال را از جانب صاحبش صدقه مى دهند.
٤. مظالم آمیخته با مال حلال:
🔹 چنانچه مظالم با مال حلال آمیخته شود، بدون آنکه مقدار آن معلوم باشد، در صورتى که مالک مال شناخته شده باشد باید با وى مصالحه کنند.
_ در صورت ناشناخته بودن مالک، بنابر قول مشهور بایدخمس آن پرداخت گردد و آنچه باقى مىماند حلال است.
۵. مراد از پرداخت خمس در مظالم:
🔸 دراینکه مراد از خمس - یک پنجم- خمس اصطلاحی است که از ابواب فقهى و داراى احکام و مصارفى خاص مىباشد یا مراد خمس لغوی و پرداخت آن به عنوان صدقه به فقرا است، اختلاف مىباشد. مشهورقول نخست است.
_ بنابر این قول، پرداخت خمس به عنوان ردّ مظالم نخواهد بود.
٦. اذن حاکم در مصرف مظالم:
🔹 اگر مال عین خارجی و مالک آن ناشناخته باشد، صدقه دادن آن از جانب مالک، مشروط به کسب اجازه ازحاکم شرع نیست؛ هرچند به تصریح برخى، مراعات احتیاط به گرفتن اذن از حاکم اولی است.
_ برخى، احتیاط واجب را در گرفتن اذن از حاکم دانسته اند.
_ اما اگر حق دیگرى درگردن انسان باشد به تصریح گروهى صدقه دادن منوط به اذن حاکم شرع است.
۷. حکم پیدا شدن مالک پس از صدقه دادن مظالم:
🔸 چنانچه پس از صدقه دادن مال از طرف مالک به عنوان ردّ مظالم یا پرداخت خمس در مال حرام آمیخته به حلال، صاحب آن پیدا شود آیا صدقه یا خمس دهنده ضامن است و در نتیجه باید مثل یا قیمت آن را به مالک بپردازد یا ضامن نیست؟ مسئله اختلافی است.
۸. استحباب ردّ مظالم قبل از نماز باران:
🔹 مستحب است افراد پیش از رفتن براى نماز باران از گناهان توبه و مظالمى را که بر عهده دارند رد کنند تا زمینه استجابت دعا فراهم گردد.
📚 پی‌نوشت: سایت ویکی فقه
💠 @AHKAME
سلام و رحمةاللّه، انتشار مطالب بر عهده‌ی أعضای محترم کانال، تا در ثواب انتشار احکام الهی سهیم باشید. 🌷🌸🌻🌸🌷