Liviya seçki öncəsi.

I hissə:

2011-ci ildə Müəmmar Qəzzafinin hökuməti devrildikdən sonra, Mustafa Məhəmməd Əbdül-Cəlilin başçılıq etdiyi "Milli Keçid Şurası" (MKŞ) ölkədəki demokratik seçkilərə kimi iqtidarda qalmağa qərar verdi. Çevrilişdən öncə Liviyada böyük nüfuza malik olan General-Mayor Əbdül-Fətah Yunis Qəzzafini "diktaturada" ittiham edərək inqilabçıların ordusuna başçılıq etdi. Qəzzafinin qətlindən sonra Əbdül-Fətah sürgündə olan Xəlifə Həftarı yanına çağıraraq inqilabçılar arasında orduda mühüm yeri ona həvalə edir. Əbdül-Fətah inqilabdan sonra Liviyada məskunlaşmış əl-Qaidə, İŞİD və s. terror təşkilatlarının kəskin şəkildə əleyhinə idi və bu səbəbdən çox keçmədən naməlum şəkildə qətlə yetirildi. Xəlifə Həftar MKŞ-da "Müsəlman Qardaşların"(MQ) nüfuzundən çəkinərək sürgün zamanı kəşfiyyat orqanları ilə yaxşı əlaqələr qurduğu ABŞ-a üz tutur. Daha sonra 14 fevral 2014-cü ildə Həftar özü Liviyada inqilab etməyə qərar verir və SSRİ vaxtında təhsil aldığı Rusiyadan, qonşu Misirdən özünə müttəfiq taparaq "Liviya Milli Ordusununa" (LMO) başçılığ edir. Beləliklə Liviyada bir neçə qüvvələr əmələ gəlir və Liviya terrorçuların yuvasına çevrilir. 2 əsas güc olan Tripoli höküməti (MKŞ) və Benqazi höküməti (LMO) arasında müharibə gedir.
"MKŞ" 2016-cı ildə Faiz Sərracı Baş Nazir təyin edir, lakin bu seçim Liviyada heç də xoş qarşılanmır. Əslən türk olan Sərrac Türkiyənin dəstəklədiyi "Müsəlman Qardaşları" vasitəsilə seçildiyinə dair ittihamlara məruz qalmışdı.
Uzun müddətdən sonra, "MKŞ"-nı dəstəkləyən *Türkiyə, Qətər, NATO ölkələrinin və "LMO"-nu dəstəkləyən Rusiya, Misir, BƏƏ-nin təşəbbüsü ilə MKŞ və LMO arasında 23 oktyabr 2020 ildə atəşkəs imzalanır.

24 dekabr seçkiləri:

Dekabrın 16-dan cümə axşamına keçən gecə Salah Bədinin nəzarətində olan “Əs-Sumud” qruplaşması Liviya Milli Birlik Hökumətinin (MBH) rəhbəri və Baş Naziri Əbdül Həmid əl-Dəbibin (15 mart 2015 ildə İsveçrədə Liviyaya Baş Nazir təyin olundu və Türkiyə ilə iş birliyində ittiham olunur) qərargahına və Tripolidə Müdafiə Nazirliyinin binasına hücüm etdi.
Liviyada 24 dekabr seçkiləri ərəfəsində yenidən ara qarışdı. Bəzi mənbələr artıq seçkilərin keçirilməyəcəyinə dair məlumat yayıb.

Salah Bədiyəyə gəldikdə isə o hələ Qəzzafi höküməti vaxtında Qəzzafiyə qarşı çıxdığı üçün 25 il azadlıqdan məhrum və edam cəzasına məhkum edilmiş, lakin uğurla Liviyadan qaça bilmişdi. Sonradan Seyfül-İslam (Qəzzafinin oğlu) tərəfindən əfv edilmişdi. Həmçinin Salah Bədi 2012-2014-cü illərdə Ümumi Milli Konqresin üzvü olub. Liviyanın "Şəfəq Əməliyyatından" sonra Haftarla barışmaqdan imtina edərək Türkiyəyə uçub və bir neçə il orada yaşayıb. 2018-ci ildə Türkiyədəki "Müsəlman Qardaşları" və onların Liviyadakı bölmələrinin rəhbəri Xalid əl-Mişrinin dəstəyi ilə Liviyaya qayıdıb.

Buradan görünür ki, 16 dekabr hadisələrinin pərdə arxasında da Türkiyə və "Müsəlman Qardaşları" dayanır. İlk görüşdə elə başa düşülür ki, MQ Tripoli hökümətində çox sayda nüfuza malikdir. Önəmli olan da məhz budur ki, Türkiyə və MQ hakimiyyəti bütövlükdə ələ keçirmək niyyətindədir. Lakin bu cəhdlər hər dəfə uğursuzluqla nəticələnir. Suriyada vəziyyəti günü gündən bərbad olan Türkiyənin terrorçu yuvasına çevirdiyi Liviya hökümətini bütovlükdə ələ almağa çox ehtiyacı var. Burada əsas məqsəd Liviyadan terrorçular üçün alternativ məskən kimi istifadə etmək və ölkədəki vəziyyəti qeyri-stabil saxlamaqdır. Görünən odur ki, çevriliş baş verməsə də Türkiyənin bu hadisədə udub ya uduzmağı hələ məlum məsələ deyil. (Türkiyənin artıq Liviyaya yeni partiya silah göndərdiyi barədə məlumat verilir) Bir tərəfdən də çevrilişin baş tutmasına baxmayaraq seçkilər ən azından ləğv oluna bilər ki, bu heç də Türkiyə və MQ üçün pis nəticə deyil. Lakin bir şeyi də unutmamaq lazımdır ki, Həftar və tərəfdarları bununla əsla razılaşmayacaqlar. Yəqin, yenidən Rusiyaya aid "Wanger" silahlı birləşmələrinin (Rusiyaya aid olan qeyri-rəsmi silahlı birləşmə. Liviyada 7 min döyüşçüləri mövcuddur) əməliyyatlarını, yaxud Misir Hərbi Hava Qüvvələrinin terrorçular yuvasına endirilən zərbələrini müşahidə edəcəyik...

II hissə

•Liviya: Qlobal oyunçular və oyuncaqları

1.Tripoli Cəbhəsi:

A) İtaliya, Fransa və Qərb: Bir vaxtlar Liviyanın öz Kralı Birinci İdrisin vasitəsilə Liviyanı soyan Qərb, birdən-birə Liviyada Müəmmər Qəzzafi ilə üz-üzə dayanmalı olduğunu anladı. Qəzzafi öz hakimiyyətini Liviyada möhkəmləndirdikdən sonra qitədə bəzi təbliğatlar aparmağa başladı. Qəzzafini indiki Ərdoğan ilə müqayisə etsək heç yanılmarıq. Qəzzafi ərəb ölkələrini panərəbizmə, Afrika ölkələrini isə qitəni vahid bir ölkə, yəni "Afrika Birləşmiş Ştatları" adı altında birləşdirməyə çağırırdı. O, həmçinin İslam faktorundan da istifadə edərək İran, Türkiyə və Pakistan kimi ölkələr ilə yaxşı münasibətlər qurmağa çalışırdı. Qəzzafinin iqtisadi cəhətdən də ölkəsinin qitədə möhkəmləndirilməsində əhəmiyyətli rolu var idi.
Bir çox məqamlarda Qərb artıq Qəzzafinin çox irəli getdiyini görürdü. Qeyd edək ki Liviya həm də yanacaq cəhətindən çox zəngin bir ölkə idi, bu da Qərbi maraqlandırmaya bilməzdi. Qərb yanacaq və Afrika miqrant böhranlarını həll etməsi üçün Qəzzafi ilə iş birliyinə başlamağa qərar verdi. Fransa və İtaliya bildiyiniz kimi Afrika ölkələrini öz müstəmləkəsi kimi qəbul edirdi və Qəzzafinin bu stereotipləri Liviyada dağıtması xüsusilə İtaliyanı narahat etməyə bilməzdi.
Beləliklə də Qərb Qəzzafini "insan haqlarını" pozmaqda ittiham edərək qətlə yetirdi. Qərbə ölkələrə müdaxilə etmək üçün heç vaxt hansısa məntiqli bir icazə lazım olmur. Çünki dünyanı idarə edən əsas resurslardan biri də mediadır və əlbəttə Qərb Liviyaya da "demokratiya gətiririk" adı ilə müdaxilə edərək bir ölkəni daha dünyanın gözü qarşısında məhv etdi. Beləliklə "Müsəlman Qardaşları" (Liviya qolu) və bir neçə italiyapərəst, Qərb yönümlü qüvvələr ilə Tripoli hökumətini özünə tabe edə bildi. Liviya xalqının bəsirətsizliyi isə ölkəni paramparça etdi.

B) Türkiyə: R.T.Ərdoğanın Liviya siyasətini çoxları haçansa bu torpaqların Osmanlıya məxsus olması və türk hakimiyyətinin guya Liviyanın müsəlman xalqına "ürəyi yanması" ilə əlaqələndirir. Təbii ki, bu cəfəngiyyatdan və nağıldan başqa bir şey deyil. Ən önəmlisi burada London Kraliçasının istəyi və Ərdoğanın əli ilə "Müsəlman Qardaşları"nın (qeyd edək ki, hər bir ölkədə bu hərakatının siyasəti, mövqeyi və Qərb imperializminə baxışı fərqlidir) mövqeyini və hakimiyyətini gücləndirməkdir. Bunun müqabilində Ərdoğana Aralıq dənizində Liviya xalqının haqqı olan qazlı şelfi hədiyyə etdilər desək yanılmarıq. Digər tərəfdən də Tripolidəki hökümətə milyonlarla dollarlıq silah satıldı və İdlibdəki terrorçular üçün yeni bir yuva quruldu.

C) Qətər: Bir münaqişədə Türkiyə olsun, Qətər yox, demək olar ki, mümkünsüzdür. İslam dünyasında "Müsəlman Qardaşları"nın(Türkiyənin idarə etdiyi qollar) nüfuz və ideologiyasının bütün xərclərini öz üzərinə götürən əsas ölkələrindən biri də demək olar ki, Qətərdir. Yəni Qətərdən maddi resurs kimi istifadə olunur. Qətər öz timsalında bir pul “çamodanı” və demək olar ki MQ-nin sponsorudur. Yəni Qətərin rolu Liviyada terrorçulara maddi dəstək vermək və Tripoli hökumətini siyasi arenada qorumaqdan ibarətdir.

2.Benqazi Cəbhəsi:

A) Rusiya: Moskvanın mövqeyinə gəldikdə isə əslində hər şeyin ortada olduğu görünür. Rusiya istər Liviya ilə istər X.Həftar ilə çoxdan tanışdır. Hələ SSRİ vaxtında, Liviya ilə SSRİ-nin çox yaxşı rabitələri mövcud olub və bu əlaqələr Qəzzafi vaxtında da davam edib. Rusiyanın əslində Liviyada demək olar ki, bütün qüvvələr ilə rabitəsi var, istər Tripoli istər Benqazi və hətda ayrı-ayrı qəbilələr ilə belə... Türkiyənin dəstəklədiyi Sərracın vaxtında Moskvada Faiz Sərrac və Həftarın keçirdiyi görüş Rusiyanın bu ölkədəki nüfuzunu bir daha göstərmiş oldu. Əlbəttə Rusiyanın burada öz maraqlarının olmadığını desək yanılmış olarıq. İlk növbədə bu Rusiya üçün qlobal terrorizmlə mübarizədə iştirak etmək deməkdir. Yəni Rusiya həm Suriyada, həm də Liviyada varlığını göstərir və bununla da dünya siyasətində böyük rəğbət qazanır. Burada Qərbin mövcudluğunu da nəzərə alsaq, Putin Qərbi biyabır etmək üçün belə bir fürsəti əldən verə bilməzdi...

B) Rusiyanın buradakı qəti mövqeyi Liviyanın suverenliyinin pozulmaması, bütün xarici qüvvələrin Liviyanı tərk etməsi və ölkədə ikili hakimiyyətə son qoyulmasıdır. Rusiya həm də fürsətdən istifadə edərək Həftar rejiminə silah-sursat satmaqda maraqlıdır. Silah-sursatdan da əlavə Liviyada Rusiyaya aid olan qeyri-rəsmi "Wagner" birləşmələri də mövcuddur. Mənbələr "Wagner"-çilərin sayının 5-10 min arası olduğunu bildirirlər. Bundan savayı Rusiyanın Liviya ərazisində 30-a yaxın ayrı-ayrı tipli təyyarələri olduğu məlumdur.

C) Misir, BƏƏ, Səudiyyə: Bu üç ölkənin dərdi tamam fərqlidir. Bu ərəb ölkərinin Liviyada bir marağı var ki, o da maksimum dərəcədə "Müsəlman Qardaşlarının" Liviyada iqtidara gəlməsinin qarşısını almaqdır. İlk baxışdan insanlar düşünə bilər ki, Misir, BƏƏ və Səudiyyə sələfi təfəkkür ilə yaşayan ölkələrdir, niyə onlar Liviyada "qardaşlarını" hakimiyyətdə görmək istəməsinlər ki? Burada əsas rolu olanlar məhz bu ölkədəki rejimlərdir. Məsələn Misirdə ABŞ demokratiyası timsalında olan Sisi hökuməti ölkə daxilindəki "Müsəlman Qardaşlar" ilə şiddətli mübarizə aparır. Həmçinin bu Bin Salman və Səud sülaləsinə və Xəlifə bin Zayedə də aiddir. Yəni, qısacası bu rejimlər ölkə daxilində də "Müsəlman Qardaşları"nın müqavimətilə üzləşirlər. Bir sözlə, əgər "qardaşlar" Liviyada hakimiyyəti tam ələ alsalar, bu digər ərəb ölkələri üçün baş ağrısı olar və bu rejimlər ölkələrindəki sələfilərin ayağa qalxmalarının qorxusundan bu problemi belə bir vasitə ilə həll etməyə çalışırlar. Buradan da niyə Türkiyənin bu ölkələr ilə hər zaman gərgin münasibətlərə malik olduğu aydın olur, yəni məsələ Türkiyənin və Qətərin Tripolini dəstəkləməsində yox, bütün İslam coğrafiyasındakı "Müsəlman Qardaşlarını" dəstəkləməsindədir...

3-Tuareq, Tibbu qəbilələrinin, terror qruplaşmaları olan İŞİD, əl-Qaidənin və Zintan briqadalarının Liviyadaki rolu:

A) Ümumiyyətlə İŞİD, əl-Qaidə terror təşkilatları haqqında çox da məlumat verməyə zənnimizcə ehtiyac yoxdur. Bu terrorçuların fəaliyyətlərindən hər kəsin məlumatı var. Bircə bunu qeyd etməyə dəyər ki, bu cür tör-töküntülər əslində proksi müharibələrdə bir məqsəd ilə istifadə edilirlər, o məqsəd də ölkələrdəki təbii sərvətlərin talan edilməsindən ibarətdir. Əgər Qərbi Asiyada (Yaxın Şərq), Orta Asiyada və Afrikada terrorçuların məskənlərini təhlil etsəniz, görərsiniz ki, bu terrorçular ancaq təbii sərvətlər ilə zəngin bölgələrdə yerləşirlər. Qərb üçün terroristlərdən istifadə etmək çox gözəl bir fürsətdir, çünki bütün dünyaya terrorçularla əlaqələrinə görə sanksiyalar tətbiq edən Qərbə heç kim sanksiya tətbiq edə bilmir. Bir də bunu qeyd etmək lazımdır terrorçuların axımı Liviyaya günü gündən artır, buna səbəb isə ayrı-ayrı qüvvələrin qonşu müsəlman yerli xalqlardan pul müqabilində istifadə etməsidir. Yəni Sudan, Mali, Çad, Tunis, Əlcəzair və Misirinyoxsul təbəqəsi üçün bu çox böyük və əlverişli imkan sayılır.

B) Tuareq, Tibbu qəbilələri və Zintan briqadalarına gəldikdə isə qeyd etməliyik ki, Liviyada bu qüvvələrin də sözü keçərli sayılır.
Tuareqlər Liviyadan savayı Qara Qitənin bir çox mərkəzi və qərb ölkərində mövcuddurlar və ümümilikdə 3 milyon əhaliyə sahibdirlər. Ən son yadda qalan hadisələri isə 2012-ci ildə Malidə üsyan qaldırmaqla yaddaşlara həkk olunub. Fərqli zamanlarda Tuareqlər Əlcəzair və Nigerdə də üsyan etməyə cəhd göstəriblər. Liviyada isə "dəymə mənə, dəymiyim sənə" prinsipi ilə hərəkət edirlər.

C) Tibbu qəbiləsinin Qəzzafi hökümətinin devrilməsində böyük rolu olub, lakin inqilab baş verəndən sonra yeni hökümətə də müxalif olublar. Tibbu qəbiləsi əslində bütün qurulan hökumətlərə müxalifdir. Çünki əsl məqsədi Liviyadan müstəqillik əldə etməkdir.

D) Zintan briqadalarının da (ZB) Qəzzafi hökümətinin devrilməsində böyük rolu olub. ZB Tripoli hökumətinə müxalif və X.Həftar ilə müttəfiq hesab olunur. Lakin ZB müstəqil hesab olunur, yəni nə Tripoliyə nə də Benqaziya tabe deyillər.

•Qəzzafi Seyf əl-İslami Müəmmər oğlu (Seyfül-İslami)

Müəmmər Qəzzafinin ikinci oğlu, atası qətlə yetirildikən sonra Seyfül-İslami Zintan Briqadalarının "Əbu-Bəkir əs-Siddiq" qruplaşması tərəfindən əsir götürülmüşdü. Sonradan Tripoli hökuməti Seyfül-İslamiyə edam hökmü verdi.

Lakin ZB Seyfül-İslamini Tripoliyə təhvil verməkdən imtina etdilər. İki ildən sonra, yəni 2017-ci ildə təziqlərə məruz qalan ZB Kiçik Qəzzafinin LMO hökumətinin qərarı ilə sərbəst buraxıldığını açıqladılar. X.Həftar da öz növbəsində Seyfül-İslaminin sərbəst buraxılmasını təqdirə layiq olduğunu bildirdi. Tripoli isə İslaminin sərbəst buraxılmasına qəzəbləndi.
Bəzi mənbələr Seyfül-İslaminin 2018-ci ildə qonşu Tunisə köçdükdən sonra seçkilərə namizədliyini verən zaman Rusiya prezidenti Vladimir Putin ilə rabitələr qurduğunu, siyasi dəstək istədiyini və qardaşı Qaniballın Livan həbsxanasından azad edilməsi barədə xahiş etdiyini bildirilmişdi. Lakin Rusiya XİN bu xəbəri heç cür şərh etməmişdi.
Bu ilin 12 avqustunda Tripoli höküməti Seyfül-İslamini yenidən həbs etmək qərarına gəldi. İttiham bu idi: Rusiya qeyri-rəsmi qurumları ilə iş birliyi (Wagner).

Amma Tripoli hökuməti buna nail ola bilmədi və məlum oldu ki, 14 noyabrda Seyfül-İslami namizədliyini seçkilərdə irəli sürüb.
Tripoli hökumətinin davranışlarından görünür ki, Qərb yeni bir Qəzzafini iqtidarda görmək istəmir. Rusiyanın isə Qəzzafiyə əslində dəstək verməsi çox məntiqli görünür. X.Həftar nə qədər yaxşı bir hərbçi olsa da siyasətdə və xalq arasında Qəzzafi kimi nüfuza malik deyil. Əlbəttə Müəmmər sağ olan vaxtlarda Seyfül-İslami çox çirkin reputasiyası ilə məşhur idi. O Avropada atasının mülkünü talayırdı, lakin Müəmmar devrilən zaman atasını tək qoymayaraq sadiqliyini göstərmiş oldu və zindanda keçirdiyi vaxtlarda alimlərin təsirinə düşərək "ağlının başına" gəldiyini iddia edirlər. Həmçinin o ölkəni yenidən birləşməyə və iki başlı hakimiyyətə son qoymağa çağırır. Tripoli və Qərbin narahatlığı da boş yerə deyil, çünki Liviya xalqı uzun müharibədən sonra çox yorulub və siyasi ekspertlərin nəzərinə əsasən Seyfül-İslaminin seçkilərdə qələbəsi çox real görünür. Əslində isə sual budur ki, Tripoli bu seçkiləri legitim sayacaq ya yox? Bir də ki, seçkilərin yaxın vaxtda keçiriləcəyi çox da inandırıcı gəlmir...

Meydanda qadınlarda olmalıdır!

Əlinin yolunu qəbul edən ruhani ikiüzlülük etməməlidir!

© Şeyx Orxan Məmmədov
@orxanmammadov

Telegram: https://t.iss.one/emmarmedia
Instagram: https://www.instagram.com/emmarmedia
YouTube: https://m.youtube.com/channel/UCt7oSjFOVe5ZwJIBMZNYZQA

"Saray cahilləri də bəh-bəhlə və cəh-cəhlə bunların cinayətinə gəlib şəri don geydirirlər..."

© Şeyx Orxan Məmmədov
@orxanmammadov

Telegram: https://t.iss.one/emmarmedia
Instagram: https://www.instagram.com/emmarmedia
YouTube: https://m.youtube.com/channel/UCt7oSjFOVe5ZwJIBMZNYZQA

🔶Bu axşam (26 dekabr) Şeyx Orxan Məmmədov YouTube də "Müsəlman Xalq" kanalında sizinlə canlı yayımda olacaq.

🔷Mövzu:
💠Homerdən Luterə kimi olan təcrübə.
💠 Azərbaycan İslam modelində tanrı necədir?

🔶Bakı vaxtı ilə 21:00
Moskva vaxtı ilə 20:00

"Bizim İslamımız Taliban və ya İŞİD İslamı deyil, kəramət İslamıdır..."

© Şeyx Orxan Məmmədov
@orxanmammadov

Telegram: https://t.iss.one/emmarmedia
Instagram: https://www.instagram.com/emmarmedia
YouTube: https://m.youtube.com/channel/UCt7oSjFOVe5ZwJIBMZNYZQA

Bu gün Hizbullah, Ənsarullah, Həşd-Şəbi, Fatimiyyun, Zeynəbiyyun və Hüseyniyyun qüvvələri ABŞ-ın bölgədəki sui-qəsdlərinə qarşı durmaq üçün çox yüksək imkanlara malikdirlər.

Sərdar Yədullah Cavani deyib: Hacı Qasim İslam dünyasından, xüsusən də İran ətrafındakı ölkələrdən bir qrup müqavimət qüvvələri təşkil edə bildi ki, bu beynəlxalq müqavimət orduları Amerikanın sui-qəsdləri və regiondakı fəaliyyətlərinə qarşı dura bilsinlər.

Sərdar Yədullah Cavani «Qum-Fərda» agentliyinin müxbirinə verdiyi müsahibədə Hacı Qasim Süleymaninin şəhadət günlərinə işarə edərək deyib: Hacı Qasim müqavimət yolunda getdiyi iki onillikdə düşmənlərin bütün plan və proqramlarını iflasa uğradıb.

Siyasi ekspert Hacı Qasimin terrorla mübarizənin bayraqdarı olduğunu vurğulayaraq deyib: Amerikalılar onun terrorçu olduğunu iddia edərək onu şəhid etdilər ki, bu, amerikalılar üçün əbədi rüsvayçılıq olacaq.

O, əlavə edib: Bu gün Hacı Qasimin yaratdığı müqavimət Aralıq dənizinin şərqindən Qırmızı və Ərəb dənizlərinə qədər tam hüquqlu, real və beynəlxalq İslam ordusudur.

İnqilab Keşikçiləri Korpusunun siyasi və təhlükəsizlik üzrə müavini bu günün Beynəlxalq İslam ordusunun müqavimət ordusu olduğuna işarə edərək deyib: Bu gün Hizbullah, Ənsarullah, Həşd-Şəbi, Fatimiyyun, Zeynəbiyyun və Hüseyniyyun qüvvələrinin ABŞ-ın bölgədəki sui-qəsdlərinə qarşı mübarizə aparmaq üçün çox yüksək imkanları var.

O bəyan etdi: Hacı Qasim İslam dünyasından, xüsusən də İran ətrafındakı ölkələrdən bir qrup müqavimət qüvvələrini təşkil edə və real şəkildə terrorla mübarizə apara bildi.

#İran🇮🇷
#Livan🇱🇧
#İraq🇮🇶
#Yəmən🇾🇪
#Pakistan🇵🇰
#Əfqanıstan🇦🇫
#Azərbaycan🇦🇿

"İslam Dünyası Xəbərləri"
https://t.iss.one/iswnews_az/9698