Sabah (19 dekabr) sübh Bakı vaxtı ilə saat 7:00-da canlı yayımda olarıq.

Mövzu: Mina xütbəsinin şərhi. Hədəf ancaq dinin qorunması olmalıdır.
Dinsiz dindarlar kimlərdir?

https://youtube.com/channel/UCMn3lcRRgUKDRvb-8H8Rq7g

Orxan Məmmədov

Demişdim ki, Xeybər məntəqəsi haqqında bir video tanıtdıracağam.
Bir az tarix yaşayaq.
Bura Həzrət Əlinin qüdrətli əlləri ilə azad olub.

Yəmən müqaviməti Ənsarullah döyüşçüsü düşmənin içinə girərək onu belə məhv etdi

Sabah (20 dekabr) sübh canlı yayımda olarıq.

Mövzu: Əhli-Beytin (ə) məqamına çata bilərikmi? Mina xütbəsinin şərhi

Bakı vaxtı ilə 8:00
Moskva vaxtı ilə 7:00
Tehran vaxti ilə 7:30

https://youtube.com/channel/UCMn3lcRRgUKDRvb-8H8Rq7g

Orxan Məmmədov

Dünyada ən çox təbii resurslara malik olan ölkələr

Əziz dostlar.
Sabahınız xeyirli olsun.
Bu gün canlı yayım olmayacaq

Liviya seçki öncəsi.

I hissə:

2011-ci ildə Müəmmar Qəzzafinin hökuməti devrildikdən sonra, Mustafa Məhəmməd Əbdül-Cəlilin başçılıq etdiyi "Milli Keçid Şurası" (MKŞ) ölkədəki demokratik seçkilərə kimi iqtidarda qalmağa qərar verdi. Çevrilişdən öncə Liviyada böyük nüfuza malik olan General-Mayor Əbdül-Fətah Yunis Qəzzafini "diktaturada" ittiham edərək inqilabçıların ordusuna başçılıq etdi. Qəzzafinin qətlindən sonra Əbdül-Fətah sürgündə olan Xəlifə Həftarı yanına çağıraraq inqilabçılar arasında orduda mühüm yeri ona həvalə edir. Əbdül-Fətah inqilabdan sonra Liviyada məskunlaşmış əl-Qaidə, İŞİD və s. terror təşkilatlarının kəskin şəkildə əleyhinə idi və bu səbəbdən çox keçmədən naməlum şəkildə qətlə yetirildi. Xəlifə Həftar MKŞ-da "Müsəlman Qardaşların"(MQ) nüfuzundən çəkinərək sürgün zamanı kəşfiyyat orqanları ilə yaxşı əlaqələr qurduğu ABŞ-a üz tutur. Daha sonra 14 fevral 2014-cü ildə Həftar özü Liviyada inqilab etməyə qərar verir və SSRİ vaxtında təhsil aldığı Rusiyadan, qonşu Misirdən özünə müttəfiq taparaq "Liviya Milli Ordusununa" (LMO) başçılığ edir. Beləliklə Liviyada bir neçə qüvvələr əmələ gəlir və Liviya terrorçuların yuvasına çevrilir. 2 əsas güc olan Tripoli höküməti (MKŞ) və Benqazi höküməti (LMO) arasında müharibə gedir.
"MKŞ" 2016-cı ildə Faiz Sərracı Baş Nazir təyin edir, lakin bu seçim Liviyada heç də xoş qarşılanmır. Əslən türk olan Sərrac Türkiyənin dəstəklədiyi "Müsəlman Qardaşları" vasitəsilə seçildiyinə dair ittihamlara məruz qalmışdı.
Uzun müddətdən sonra, "MKŞ"-nı dəstəkləyən *Türkiyə, Qətər, NATO ölkələrinin və "LMO"-nu dəstəkləyən Rusiya, Misir, BƏƏ-nin təşəbbüsü ilə MKŞ və LMO arasında 23 oktyabr 2020 ildə atəşkəs imzalanır.

24 dekabr seçkiləri:

Dekabrın 16-dan cümə axşamına keçən gecə Salah Bədinin nəzarətində olan “Əs-Sumud” qruplaşması Liviya Milli Birlik Hökumətinin (MBH) rəhbəri və Baş Naziri Əbdül Həmid əl-Dəbibin (15 mart 2015 ildə İsveçrədə Liviyaya Baş Nazir təyin olundu və Türkiyə ilə iş birliyində ittiham olunur) qərargahına və Tripolidə Müdafiə Nazirliyinin binasına hücüm etdi.
Liviyada 24 dekabr seçkiləri ərəfəsində yenidən ara qarışdı. Bəzi mənbələr artıq seçkilərin keçirilməyəcəyinə dair məlumat yayıb.

Salah Bədiyəyə gəldikdə isə o hələ Qəzzafi höküməti vaxtında Qəzzafiyə qarşı çıxdığı üçün 25 il azadlıqdan məhrum və edam cəzasına məhkum edilmiş, lakin uğurla Liviyadan qaça bilmişdi. Sonradan Seyfül-İslam (Qəzzafinin oğlu) tərəfindən əfv edilmişdi. Həmçinin Salah Bədi 2012-2014-cü illərdə Ümumi Milli Konqresin üzvü olub. Liviyanın "Şəfəq Əməliyyatından" sonra Haftarla barışmaqdan imtina edərək Türkiyəyə uçub və bir neçə il orada yaşayıb. 2018-ci ildə Türkiyədəki "Müsəlman Qardaşları" və onların Liviyadakı bölmələrinin rəhbəri Xalid əl-Mişrinin dəstəyi ilə Liviyaya qayıdıb.

Buradan görünür ki, 16 dekabr hadisələrinin pərdə arxasında da Türkiyə və "Müsəlman Qardaşları" dayanır. İlk görüşdə elə başa düşülür ki, MQ Tripoli hökümətində çox sayda nüfuza malikdir. Önəmli olan da məhz budur ki, Türkiyə və MQ hakimiyyəti bütövlükdə ələ keçirmək niyyətindədir. Lakin bu cəhdlər hər dəfə uğursuzluqla nəticələnir. Suriyada vəziyyəti günü gündən bərbad olan Türkiyənin terrorçu yuvasına çevirdiyi Liviya hökümətini bütovlükdə ələ almağa çox ehtiyacı var. Burada əsas məqsəd Liviyadan terrorçular üçün alternativ məskən kimi istifadə etmək və ölkədəki vəziyyəti qeyri-stabil saxlamaqdır. Görünən odur ki, çevriliş baş verməsə də Türkiyənin bu hadisədə udub ya uduzmağı hələ məlum məsələ deyil. (Türkiyənin artıq Liviyaya yeni partiya silah göndərdiyi barədə məlumat verilir) Bir tərəfdən də çevrilişin baş tutmasına baxmayaraq seçkilər ən azından ləğv oluna bilər ki, bu heç də Türkiyə və MQ üçün pis nəticə deyil. Lakin bir şeyi də unutmamaq lazımdır ki, Həftar və tərəfdarları bununla əsla razılaşmayacaqlar. Yəqin, yenidən Rusiyaya aid "Wanger" silahlı birləşmələrinin (Rusiyaya aid olan qeyri-rəsmi silahlı birləşmə. Liviyada 7 min döyüşçüləri mövcuddur) əməliyyatlarını, yaxud Misir Hərbi Hava Qüvvələrinin terrorçular yuvasına endirilən zərbələrini müşahidə edəcəyik...

II hissə

•Liviya: Qlobal oyunçular və oyuncaqları

1.Tripoli Cəbhəsi:

A) İtaliya, Fransa və Qərb: Bir vaxtlar Liviyanın öz Kralı Birinci İdrisin vasitəsilə Liviyanı soyan Qərb, birdən-birə Liviyada Müəmmər Qəzzafi ilə üz-üzə dayanmalı olduğunu anladı. Qəzzafi öz hakimiyyətini Liviyada möhkəmləndirdikdən sonra qitədə bəzi təbliğatlar aparmağa başladı. Qəzzafini indiki Ərdoğan ilə müqayisə etsək heç yanılmarıq. Qəzzafi ərəb ölkələrini panərəbizmə, Afrika ölkələrini isə qitəni vahid bir ölkə, yəni "Afrika Birləşmiş Ştatları" adı altında birləşdirməyə çağırırdı. O, həmçinin İslam faktorundan da istifadə edərək İran, Türkiyə və Pakistan kimi ölkələr ilə yaxşı münasibətlər qurmağa çalışırdı. Qəzzafinin iqtisadi cəhətdən də ölkəsinin qitədə möhkəmləndirilməsində əhəmiyyətli rolu var idi.
Bir çox məqamlarda Qərb artıq Qəzzafinin çox irəli getdiyini görürdü. Qeyd edək ki Liviya həm də yanacaq cəhətindən çox zəngin bir ölkə idi, bu da Qərbi maraqlandırmaya bilməzdi. Qərb yanacaq və Afrika miqrant böhranlarını həll etməsi üçün Qəzzafi ilə iş birliyinə başlamağa qərar verdi. Fransa və İtaliya bildiyiniz kimi Afrika ölkələrini öz müstəmləkəsi kimi qəbul edirdi və Qəzzafinin bu stereotipləri Liviyada dağıtması xüsusilə İtaliyanı narahat etməyə bilməzdi.
Beləliklə də Qərb Qəzzafini "insan haqlarını" pozmaqda ittiham edərək qətlə yetirdi. Qərbə ölkələrə müdaxilə etmək üçün heç vaxt hansısa məntiqli bir icazə lazım olmur. Çünki dünyanı idarə edən əsas resurslardan biri də mediadır və əlbəttə Qərb Liviyaya da "demokratiya gətiririk" adı ilə müdaxilə edərək bir ölkəni daha dünyanın gözü qarşısında məhv etdi. Beləliklə "Müsəlman Qardaşları" (Liviya qolu) və bir neçə italiyapərəst, Qərb yönümlü qüvvələr ilə Tripoli hökumətini özünə tabe edə bildi. Liviya xalqının bəsirətsizliyi isə ölkəni paramparça etdi.

B) Türkiyə: R.T.Ərdoğanın Liviya siyasətini çoxları haçansa bu torpaqların Osmanlıya məxsus olması və türk hakimiyyətinin guya Liviyanın müsəlman xalqına "ürəyi yanması" ilə əlaqələndirir. Təbii ki, bu cəfəngiyyatdan və nağıldan başqa bir şey deyil. Ən önəmlisi burada London Kraliçasının istəyi və Ərdoğanın əli ilə "Müsəlman Qardaşları"nın (qeyd edək ki, hər bir ölkədə bu hərakatının siyasəti, mövqeyi və Qərb imperializminə baxışı fərqlidir) mövqeyini və hakimiyyətini gücləndirməkdir. Bunun müqabilində Ərdoğana Aralıq dənizində Liviya xalqının haqqı olan qazlı şelfi hədiyyə etdilər desək yanılmarıq. Digər tərəfdən də Tripolidəki hökümətə milyonlarla dollarlıq silah satıldı və İdlibdəki terrorçular üçün yeni bir yuva quruldu.

C) Qətər: Bir münaqişədə Türkiyə olsun, Qətər yox, demək olar ki, mümkünsüzdür. İslam dünyasında "Müsəlman Qardaşları"nın(Türkiyənin idarə etdiyi qollar) nüfuz və ideologiyasının bütün xərclərini öz üzərinə götürən əsas ölkələrindən biri də demək olar ki, Qətərdir. Yəni Qətərdən maddi resurs kimi istifadə olunur. Qətər öz timsalında bir pul “çamodanı” və demək olar ki MQ-nin sponsorudur. Yəni Qətərin rolu Liviyada terrorçulara maddi dəstək vermək və Tripoli hökumətini siyasi arenada qorumaqdan ibarətdir.

2.Benqazi Cəbhəsi:

A) Rusiya: Moskvanın mövqeyinə gəldikdə isə əslində hər şeyin ortada olduğu görünür. Rusiya istər Liviya ilə istər X.Həftar ilə çoxdan tanışdır. Hələ SSRİ vaxtında, Liviya ilə SSRİ-nin çox yaxşı rabitələri mövcud olub və bu əlaqələr Qəzzafi vaxtında da davam edib. Rusiyanın əslində Liviyada demək olar ki, bütün qüvvələr ilə rabitəsi var, istər Tripoli istər Benqazi və hətda ayrı-ayrı qəbilələr ilə belə... Türkiyənin dəstəklədiyi Sərracın vaxtında Moskvada Faiz Sərrac və Həftarın keçirdiyi görüş Rusiyanın bu ölkədəki nüfuzunu bir daha göstərmiş oldu. Əlbəttə Rusiyanın burada öz maraqlarının olmadığını desək yanılmış olarıq. İlk növbədə bu Rusiya üçün qlobal terrorizmlə mübarizədə iştirak etmək deməkdir. Yəni Rusiya həm Suriyada, həm də Liviyada varlığını göstərir və bununla da dünya siyasətində böyük rəğbət qazanır. Burada Qərbin mövcudluğunu da nəzərə alsaq, Putin Qərbi biyabır etmək üçün belə bir fürsəti əldən verə bilməzdi...

B) Rusiyanın buradakı qəti mövqeyi Liviyanın suverenliyinin pozulmaması, bütün xarici qüvvələrin Liviyanı tərk etməsi və ölkədə ikili hakimiyyətə son qoyulmasıdır. Rusiya həm də fürsətdən istifadə edərək Həftar rejiminə silah-sursat satmaqda maraqlıdır. Silah-sursatdan da əlavə Liviyada Rusiyaya aid olan qeyri-rəsmi "Wagner" birləşmələri də mövcuddur. Mənbələr "Wagner"-çilərin sayının 5-10 min arası olduğunu bildirirlər. Bundan savayı Rusiyanın Liviya ərazisində 30-a yaxın ayrı-ayrı tipli təyyarələri olduğu məlumdur.

C) Misir, BƏƏ, Səudiyyə: Bu üç ölkənin dərdi tamam fərqlidir. Bu ərəb ölkərinin Liviyada bir marağı var ki, o da maksimum dərəcədə "Müsəlman Qardaşlarının" Liviyada iqtidara gəlməsinin qarşısını almaqdır. İlk baxışdan insanlar düşünə bilər ki, Misir, BƏƏ və Səudiyyə sələfi təfəkkür ilə yaşayan ölkələrdir, niyə onlar Liviyada "qardaşlarını" hakimiyyətdə görmək istəməsinlər ki? Burada əsas rolu olanlar məhz bu ölkədəki rejimlərdir. Məsələn Misirdə ABŞ demokratiyası timsalında olan Sisi hökuməti ölkə daxilindəki "Müsəlman Qardaşlar" ilə şiddətli mübarizə aparır. Həmçinin bu Bin Salman və Səud sülaləsinə və Xəlifə bin Zayedə də aiddir. Yəni, qısacası bu rejimlər ölkə daxilində də "Müsəlman Qardaşları"nın müqavimətilə üzləşirlər. Bir sözlə, əgər "qardaşlar" Liviyada hakimiyyəti tam ələ alsalar, bu digər ərəb ölkələri üçün baş ağrısı olar və bu rejimlər ölkələrindəki sələfilərin ayağa qalxmalarının qorxusundan bu problemi belə bir vasitə ilə həll etməyə çalışırlar. Buradan da niyə Türkiyənin bu ölkələr ilə hər zaman gərgin münasibətlərə malik olduğu aydın olur, yəni məsələ Türkiyənin və Qətərin Tripolini dəstəkləməsində yox, bütün İslam coğrafiyasındakı "Müsəlman Qardaşlarını" dəstəkləməsindədir...

3-Tuareq, Tibbu qəbilələrinin, terror qruplaşmaları olan İŞİD, əl-Qaidənin və Zintan briqadalarının Liviyadaki rolu:

A) Ümumiyyətlə İŞİD, əl-Qaidə terror təşkilatları haqqında çox da məlumat verməyə zənnimizcə ehtiyac yoxdur. Bu terrorçuların fəaliyyətlərindən hər kəsin məlumatı var. Bircə bunu qeyd etməyə dəyər ki, bu cür tör-töküntülər əslində proksi müharibələrdə bir məqsəd ilə istifadə edilirlər, o məqsəd də ölkələrdəki təbii sərvətlərin talan edilməsindən ibarətdir. Əgər Qərbi Asiyada (Yaxın Şərq), Orta Asiyada və Afrikada terrorçuların məskənlərini təhlil etsəniz, görərsiniz ki, bu terrorçular ancaq təbii sərvətlər ilə zəngin bölgələrdə yerləşirlər. Qərb üçün terroristlərdən istifadə etmək çox gözəl bir fürsətdir, çünki bütün dünyaya terrorçularla əlaqələrinə görə sanksiyalar tətbiq edən Qərbə heç kim sanksiya tətbiq edə bilmir. Bir də bunu qeyd etmək lazımdır terrorçuların axımı Liviyaya günü gündən artır, buna səbəb isə ayrı-ayrı qüvvələrin qonşu müsəlman yerli xalqlardan pul müqabilində istifadə etməsidir. Yəni Sudan, Mali, Çad, Tunis, Əlcəzair və Misirinyoxsul təbəqəsi üçün bu çox böyük və əlverişli imkan sayılır.

B) Tuareq, Tibbu qəbilələri və Zintan briqadalarına gəldikdə isə qeyd etməliyik ki, Liviyada bu qüvvələrin də sözü keçərli sayılır.
Tuareqlər Liviyadan savayı Qara Qitənin bir çox mərkəzi və qərb ölkərində mövcuddurlar və ümümilikdə 3 milyon əhaliyə sahibdirlər. Ən son yadda qalan hadisələri isə 2012-ci ildə Malidə üsyan qaldırmaqla yaddaşlara həkk olunub. Fərqli zamanlarda Tuareqlər Əlcəzair və Nigerdə də üsyan etməyə cəhd göstəriblər. Liviyada isə "dəymə mənə, dəymiyim sənə" prinsipi ilə hərəkət edirlər.

C) Tibbu qəbiləsinin Qəzzafi hökümətinin devrilməsində böyük rolu olub, lakin inqilab baş verəndən sonra yeni hökümətə də müxalif olublar. Tibbu qəbiləsi əslində bütün qurulan hökumətlərə müxalifdir. Çünki əsl məqsədi Liviyadan müstəqillik əldə etməkdir.

D) Zintan briqadalarının da (ZB) Qəzzafi hökümətinin devrilməsində böyük rolu olub. ZB Tripoli hökumətinə müxalif və X.Həftar ilə müttəfiq hesab olunur. Lakin ZB müstəqil hesab olunur, yəni nə Tripoliyə nə də Benqaziya tabe deyillər.

•Qəzzafi Seyf əl-İslami Müəmmər oğlu (Seyfül-İslami)

Müəmmər Qəzzafinin ikinci oğlu, atası qətlə yetirildikən sonra Seyfül-İslami Zintan Briqadalarının "Əbu-Bəkir əs-Siddiq" qruplaşması tərəfindən əsir götürülmüşdü. Sonradan Tripoli hökuməti Seyfül-İslamiyə edam hökmü verdi.

Lakin ZB Seyfül-İslamini Tripoliyə təhvil verməkdən imtina etdilər. İki ildən sonra, yəni 2017-ci ildə təziqlərə məruz qalan ZB Kiçik Qəzzafinin LMO hökumətinin qərarı ilə sərbəst buraxıldığını açıqladılar. X.Həftar da öz növbəsində Seyfül-İslaminin sərbəst buraxılmasını təqdirə layiq olduğunu bildirdi. Tripoli isə İslaminin sərbəst buraxılmasına qəzəbləndi.
Bəzi mənbələr Seyfül-İslaminin 2018-ci ildə qonşu Tunisə köçdükdən sonra seçkilərə namizədliyini verən zaman Rusiya prezidenti Vladimir Putin ilə rabitələr qurduğunu, siyasi dəstək istədiyini və qardaşı Qaniballın Livan həbsxanasından azad edilməsi barədə xahiş etdiyini bildirilmişdi. Lakin Rusiya XİN bu xəbəri heç cür şərh etməmişdi.
Bu ilin 12 avqustunda Tripoli höküməti Seyfül-İslamini yenidən həbs etmək qərarına gəldi. İttiham bu idi: Rusiya qeyri-rəsmi qurumları ilə iş birliyi (Wagner).

Amma Tripoli hökuməti buna nail ola bilmədi və məlum oldu ki, 14 noyabrda Seyfül-İslami namizədliyini seçkilərdə irəli sürüb.
Tripoli hökumətinin davranışlarından görünür ki, Qərb yeni bir Qəzzafini iqtidarda görmək istəmir. Rusiyanın isə Qəzzafiyə əslində dəstək verməsi çox məntiqli görünür. X.Həftar nə qədər yaxşı bir hərbçi olsa da siyasətdə və xalq arasında Qəzzafi kimi nüfuza malik deyil. Əlbəttə Müəmmər sağ olan vaxtlarda Seyfül-İslami çox çirkin reputasiyası ilə məşhur idi. O Avropada atasının mülkünü talayırdı, lakin Müəmmar devrilən zaman atasını tək qoymayaraq sadiqliyini göstərmiş oldu və zindanda keçirdiyi vaxtlarda alimlərin təsirinə düşərək "ağlının başına" gəldiyini iddia edirlər. Həmçinin o ölkəni yenidən birləşməyə və iki başlı hakimiyyətə son qoymağa çağırır. Tripoli və Qərbin narahatlığı da boş yerə deyil, çünki Liviya xalqı uzun müharibədən sonra çox yorulub və siyasi ekspertlərin nəzərinə əsasən Seyfül-İslaminin seçkilərdə qələbəsi çox real görünür. Əslində isə sual budur ki, Tripoli bu seçkiləri legitim sayacaq ya yox? Bir də ki, seçkilərin yaxın vaxtda keçiriləcəyi çox da inandırıcı gəlmir...

Dostlar yazırlar ki, Qüdrət Həsənquliyev birinci öz ailə üzvlərini gətirib açmaq istədiyi kazinoda işlətsin.
Siz bu həyasızları tanımırsınız? Elə bilirsiniz ki, bu cür çirkinlikdən utanarlar?
Qətiyyən! Biz bu adamlardan bundan da şərəfsiz sifətlər görmüşük!
Ona görə gəlin dəlinin yadına daş salmayaq!

🇪🇹Efiopiya

1.Ümumi məlumat;

A) Efiopiyanın özü barədə: Efiopiya dənizə çıxışı olmayan ölkələrdən biridir. Şimaldan Eritreya, şimal-şərqdən Cibuti və şərqdən Somali, cənubdan Keniya, qərbdən Cənubi Sudan, şimal-qərbdən isə Sudanla həmsərhəddir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Əddis-Əbəbə, ümumi sahəsi 1,104,300 kvadrat km, əhalisinin sayı 109 milyon nəfərdən çoxdur. Efiopiya qədim islam mənbələrində Həbəşistan, qərbdə isə Abissiniya adları ilə tanınmışdır. Bu ölkə Afrikanın ən qədim dövlətlərindən biri və 20-ci əsrin əvvəllərinə kimi Liberiya ilə yanaşı Afrika qitəsindəki müstəmləkə olmamış 2 müstəqil dövlətdən biri olmuşdur.

B) Etnik qrupları:
1. Oromo 34,5%
2. Amhar 26,9%
3. Somali 6,2%
4. Tiqray 6,1%
5. Sidama 4,0%
6. Qurage 2,5%
7. Velayta 2,3%
8. Hadiya 1,7%
9. Afar 1,7%
10. Qamo 1,5%
11. Gedeo 1,3%
12. digər 11,3%

2.Efiopiya unitar ölkədir yoxsa federal?

Bu ölkənin Prezidenti Sahle Vork Zevde və Baş naziri isə Abiy Əhməd Əlidir. Əhməd Əli 2018-ci ildə Efiopiyada baş nazir seçildikdən sonra ilk işi ölkədə avtonomiyaya malik olan xalqları və hökümət dairəsində nüfuzu olan etnik birləşmələri özünə tabe etmək oldu. Əhməd Əlinin ölkə daxili siyasəti Əddis-Əbəbənin etnik azlıqlarla öz sözünü bütün ölkəyə diktə etməsindən ibarət idi. Əslində Əhməd Əli üçün bu təşəbbüs heç də pis deyildi.

Əhməd Əli hökuməti ilk öncə ölkənin şimalında avtonomiyaya malik olan xalqları özünə tabe etdi, sonra isə Efiopiyanın siyasətinə hakim olan ən nüfüzlu qüvvələrdən biri olan Tiqray Xalq Azadlıq Cəbhəsi (TXAC) partiyasının təmsil etdiyi muxtar bölgəni hakimiyyət orqanlarından məhrum etdi. Bu qərara qəzəblənən TXAC da cavab olaraq bölgə ərazisindəki müəyyən federal aktlara və göstərişlərə məhəl qoymadı.

2019-cu ilin dekabr ayının birində Baş nazir Əhməd Əli Efiopiyanı 27 il idarə edən Efiopiya Xalq İnqilabı Demokratik Cəbhəsinin etnik və regional partiyalarını yeni Rifah Partiyasında birləşdirdi. Həmin 27 il ərzində Efiopiya siyasətində hökmranlıq edən, siyasi cəhətdən güclü təşkilat olan TXAC, yeni partiyaya qoşulmaqdan imtina etdi və Əhməd Əlinin 29 avqust 2020-ci il tarixinə təyin edilmiş ümumi seçkilərini qeyri-qanuni elan etdi. Lakin daha sonra isə COVİD-19 səbəbi ilə ölkədə keçirilən seçkilər təxirə salındı. Bu qərar TXAC sədri Debresion Gebremikaeli qane etmədi və bu partiya hökuməti saymayaraq özü sentyabr 2020 tarixində TXAC regional seçkilərini keçirdi. Əhməd Əli höküməti də öz növbəsində TXAC muxtariyyətində baş verən seçkilərin qeyri-qanuni olduğunu elan etdi.

Beləliklə 2020-ci il noyabrın 4-də TXAC partiyası hökumət qüvvələrinin Şimal Komandanlığı bazasına və Efiopiya Milli Müdafiə qüvvələrinin qərargahına hücüm etdi. Efiopiya ordusu isə öz növbəsində həmin ilin 28 noyabrında TXAC partiyasının mərkəzi hesab olunan Mekeleni şəhərini ələ keçirdi. Bundan sonra Baş nazir Əhməd Əli TXAC pariyası barəsində qərara alınan hərbi əməliyyatın sona çatdığını elan etdi. Lakin hər şey hələ yeni başlayırdı.

İlk aylarda federal hökümət qüvvələri üçün hər şey qaydasında getsə də son aylarda TXAC və Oromo qüvvələrinin (Oromo Efiopiyada etnik bir qüvvədir, TXAC ilə soyuq münasibətləri ilə yadda qalıb, lakin müharibə zamanı ittifaq qurublar) Əddis-Əbəbənin yaxınlığındakı strateji mövqeləri ələ keçirdiyi və paytaxta tərəf irəlilədikləri görüldü.

Burdan nəticə almaq olar ki, Efiopiya höküməti unitar quruluşun, TXAC isə federal quruluşun tərəfdarıdır.

3.Xarici qüvvələrin Efiopiyanın daxilində maraqları nədir?

Xarici qüvvələr müharibənin ilk həftələrində Eritreyanı (qeyd edək ki, bir vaxtlar Eritreya Efiopiyanın bir parçası olub) Efiopiya ordusuna kömək etməkdə və TXAC partiyasına aid bir neçə strateji mövqeyi işğal etməkdə günahlandırdı. Eritreya höküməti bu ittihamları dərhal təkzib etdi. Qərb isə öz növbəsində separatçıları dəstəkləməyi öz öhdəliyinə götürdü. Bu məsələ 2021-ci ilin sentyabr ayında rəsmi olaraq sübut olundu. ABŞ prezidenti Co Bayden adminstrasiyası Efiopiyanın silah-sursat almasına sanksiya tətbiq etdi. Həmçinin ABŞ-ın Afrikadakı müttəfiqi olan Misir də Əddis-Əbəbə hökuməti ilə problem yaşamağa başladı.