واحد گردشگری و محیط‌زیست مؤسسه مصاف

‍ ⭕آداب و رسوم یزدی‌ها در ماه محرم/یزد حسینیه ایران

🔷در این شهر میراث جهانی که مقام معظم رهبری این دیار را دارالعباده خواندند، شور حسینی در مردم به ویژه جوانان و نوجوانان با سیاه پوش کردن هر کوی و برزن، برافراشتن پرچم‌ها و بیرق سیاه به یاد مظلومیت امام حسین (ع) و خاندانش در کوچه‌ها وخیابان از روز‌های قبل محرم نمایان و شهر به استقبال محرم می‌رود.

⭕پرسه زنی

🔶 در این مراسم گروهی بنام پرسه زن که در حقیقت عزاداران یکی از هیئات هستند در حسینیه‌ای جمع می‌شوند و فرد سیدی جلوی گروه حرکت کرده و آنها را هدایت می‌کند و شخصی بنام علمدار علم به دست داشت و مردمی که سینه و سنج می‌زدند جمع می‌شوند و به حسینیه دیگر می‌روند.

⭕چاووشی خوانی

🔷چاووش خوان واژه‌ای با ریشه ترکی خوارزمی است و در فرهنگ دهخدا به معنی بانگ و سر وصدای گنجشک معنا شده و در معنای اصطلاحی، کسانی بودند که صدای گرم و پرشوری داشتند و اکثراً قاریان قرآن بودند که مورد تکریم مردم قرار داشتند و به صورت گروهی یا دو نفر دونفر به پشت بام‌ها و کوچه‌ها می‌رفتند و و در مرثیه امام حسین (ع) شعر می‌خواندند.

⭕پوش کشیدن و روضه خوانی

🔶 یکی از آئین‌های روضه خوانی، پامنبری بود؛ پامنبرخوان‌ها افرادی سید و خوش صدا بودند که اکثراً هم دو نفر بودند که با صدای بلند در مرثیه امام حسین(ع) و با هدف نظم بخشیدن به مجلس تا اینکه روحانی بعدی به منبر بیاید مرثیه می‌خواندند

🔷روضه‌های معروف شامل روضه حضرت علی اکبر(ع)، حضرت علی اصغر(ع)، حضرت ابولفضل(ع) و روضه الوداع بود که روضه الوداع از پرشورترین و سوزناک ترین روضه‌ها محسوب می‌شد که در آن حادثه کربلا و وداع امام حسین (ع) با پسر یزرگش گفته می شد.

🔶 آیت الله صدوقی، حاج غلامرضا فقیه خراسانی، آیت الله مدرسی، محمد علی علومی و شیخ محمد زارچی از جمله روضه خوان های معروف یزد که نقش مهمی در پاسداری از ارزش های عاشورایی ایفا کردند.

⭕دسته های معروف یزد در محرم

🔷 دسته‌های شاه ابوالقاسم، فهادان، یوزداران، بعثت، باغ گندم و رنگرزها از دسته‌های سینه زنی مشهور یزد بودند و زنجیرزن‌ها شامل دسته خرمشاه، قلعه کهنه، کوشک نو، گازرگاه بود و از نوحه خوان‌های معروف یزد هم می توان به علی اکبر سعادتمند، حسین سعادتمند، محمد کاسب، مرحوم حاج عباس حسینی و همچنین آقایان آدابی، خویش داری و علایی اشاره کرد که سردسته هیات پشت باغ بودند.

⭕نخل بستن و نخل برداری:

🔶 نخل سازه‌ای چوبی است به صورت اتاقکی با پوشش سیاه و آراسته به شال‌های رنگارنگ و آیینه می‌باشد و مردم در حسینیه، تکایا و محل‌هایی که در آن عزاداری برپا می‌شود، بر روی دستان خود آن را حمل کرده و می‌چرخانند.

🔷در تاسوعا و عاشورا مردم با لباس‌های سیاه به مساجد وارد می‌شوند و کسانی که سید هستند شال سبز به کمر می‌بندند و افراد عادی شال کرم و با برهنه کردن پا،‌ زیر‌ نخل می‌آیند و چاوش‌خوان‌ها شروع به مداحی می‌کنند و یک پرچم سیاه نیز در بالاترین نقطه‌ی نخل نصب می‌شود.

🔶پیدایش نخل در فرهنگ عامیانه یزد داستان های متفاوتی دارد و مردم عقاید مختلفی دارند،برخی از آنها معتقدند که نخل اقتباس از خیمه مجمع حضرت موسی (ع) است و اشاره به صندوقی دارد که خداوند برای مادر این پیامبر فرستاد تا فرزندش را درون آن بگذارد و به آب رود بسپرد.

🔷برخی دیگر بر این عقیده اند که این نخل را به تابوت حضرت علی (ع) نسبت می‌دهند. برخی هم آن را یادآور گهواره امامین حسنین می‌دانند.

🔶درحالی که اکثر افراد نخل را نماد جنازه حضرت سیدالشهدا و آئینه را نمادی از شخصیت ایشان می‌دانند. یزدی‌ها اعتقاد زیادی به مراسم نخل گردانی یا همان نخل ماتم دارند، برای رفتن در زیر نخل نذر می‌کنند، به نخل متوسل می‌شوند یا به آن سلام می‌دهند. از نخل‌های معروف یزد می‌توان به نخل میدان امیرچخماق، نخل میدان بعثت و نخل میدان امام شهرستان تفت اشاره کرد.

⭕کتل بستن

🔷از دیگر آیین و رسوم مردم یزد در عزاداری محرم؛کتل بستن است. «کتل» در حقیقت مادیان یا اسبی است که زین بر آن می گذارند، پارچه یا چادر مشکی به نشانه عزا روی آن پهن می کنند که نماد مرکبی است که سوار خود را از دست داده است.

🔶مردم یزد هم برای اجرای این مراسم، اسبی را زین می‌کنند و آن را با چند شال و ترمه و ابریشمی به رنگ سرخ و سبز می‌آرایند. افسار اسب را در دست می‌گیرند و جلوی صف عزاداران به حرکت در می‌آورند.

🔷چند قطعه آیینه کوچک، قرآن و نگین بر سر و صورت اسب می‌گذارند.گذاشتن پارچه سفید آغشته به رنگ سرخ، و چوب‌های رنگی به نشانه پیکان و کبوتری زنده آغشته به رنگ قرمز نیز روی این اسب قرار می‌دهند. به این حرکت نمادین اسب و کتل گفته می‌شود.

#ماه_محرم
#یزد

✅کانال واحد گردشگری و محیط زیست مؤسسه مصاف
@masaftourism

321 views08:17