📲 Batafsil videorolikda

🔰Mâverâünnehir kelimesi nehrin öte yanında bulunan bölge anlamında olup Buhâra, Semerkand, Şâş, Keş Nesef, Tirmiz, Talas bölgelerini içine alan Ceyhun ile Seyhun nehirleri arasında kalan yaklaşık 660.000 kilometrekarelik geniş bölgeyi ifade etmek için kullanılmaktadır. Kelimenin etimoloji Ceyhun (Amuderya/Oxus) nehrinin ardı yani arkası ötesi anlamındaki Transaxonia veya Transoxiana (Oxus Nehri'nin ötesi) kelimelerine dayanmaktadır.

🔰Giriş: Hadislerin doğru ve eksiksiz muhafaza edilmesi amacına yönelik ortaya çıkan ve zamanla gelişen ilelü’l-hadîs ilmi, hadis ilimleri arasında en zoru ve çetrefillisi olarak kabul edilmiş, illetin ancak belli düzeyde birikime ve anlayış kabiliyetine sahip olan muhaddislerce tespit edilebileceği belirtilmiştir. İllet, her ne kadar “sadece ehli tarafından bilinen ve rivayetin sıhhatini olumsuz yönde etkileyen gizli kusur” şeklinde tanımlansa da rivayet asrı denilen ilk asırlarda telif edilen ilel eserlerinde her türlü kusurun illet olarak değerlendirildiği görülür.

🔰es-Sünen, Tirmizî’nin en değerli mirasıdır. Bu eser hadisin altın çağında yazılmış ve en sahih altı hadis kitabından biri kabul edilmiştir. Bu eserde Tirmizî’nin hadis naklettiği hocalarının 95%’i makbul ravilerdir. Bu makbul hocalarından gelen rivayet oranı ise 98,5%’tir. Ancak hadisin sıhhati için hocalarının üst kaynaklarının da makbul birer râvi olması gerekmektedir. Bu şekilde es-Sünen’deki hadislerin 80%’i makbuldür (36% sahih; 44% hasen). Tirmizî zayıf rivayet naklettiğinde genelde durumunu belirtmektedir. Tirmizî ve kaynaklarının eserlerindeki ortak rivayetlere bakıldığında es-Sünen’de bu hadislerin metinlerinin manaca tamamen, lafızca büyük oranda korunduğu görülmektedir. Mesela hocalarının eserlerindeki ortak rivayetlerinde metinlerin lafızca 96%’si aynı veya çok az farklıdır.

   Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytdilar: “Quyosh chiqqan kunlarning eng yaxshisi jumadir! U kuni Odam yaralgan, u kuni jannatga kiritilgan, u kuni jannatdan chiqarilgan, qiyomat ham juma kunidadir”.