🔰کودتا؛ پاسخ به یک ضرورت

🔷کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ محصول اراده توانمند رضاخان نبود، بلکه حاصل ناکامی‌های مشروطه، تغییر در نظام بین‌المللی در پی وقوع جنگ جهانی اول و جابجایی قدرتهای بزرگ در رقابت‌های بین‌المللی، از هم پاشیدگی شیرازه نظم جامعه ایران به دلیل بحران مشروعیت و فقدان قابلیت سلطنت، و بالاخره متمرکز نبودن قدرت به دلیل دست‌نشاندگی قدرت‌های محلی بود که هیچ‌کدام از این شرایط با نظم نوظهور جهانی انطباق نداشت و باید شکل جدیدی از رژیم سیاسی در ایران به‌وجود می‌آمد که با قدرت نظامی زمینه استقرار دولت مطلقه مدرن را فراهم می‌کرد، زیرا وضعیت سنتی حاکم بر ایران دیگر پاسخگوی انتظارات داخلی و بین‌المللی نبود.

🔶بنابراین کودتا پاسخی بود به ناهنجاری‌های اجتماعی، و ضرورتی بود برای ساماندهی سیاسی کشور در جهت تأمین منافع امپریالیسم. فقط ایران نبود که در چنین اوضاعی دستخوش کودتا و تغییر رژیم سیاسی شد، بلکه در ترکیه آتاتورک، در عراق ملک فیصل، در افغانستان امان‌الله‌خان، در چین چیانکای‌چک و در ایران رضاشاه، که همگی نظامی بودند، قدرت را به دست گرفتند.

💠بنابراين با توجه به اوضاع نامساعد داخلی، تحول نظام بين‌المللی پس از جنگ جهانی اول، ظهور قدرت‌های جديد مثل امريكا و الزام حركت نظام‌های سياسی خاورميانه به سوی مدرنيسم (با توجه به درآمدهای حاصل از فروش نفت) تغيير در نظام سياسی ايران یک الزام بود. به‌اين‌ترتيب رضاخان برآيند یک فرايند تاريخی بود نه محصول اراده پولادين خود. اگر اراده او تنها عامل قدرت‌گيری او بود، بايد همين اراده، سلطنت او را در زمان اشغال ايران (شهريور ۱۳۲۰) حفظ می‌كرد.

🗞ماهنامه زمانه، شماره ۵۲، دی ۱۳۸۵، ص ۳۱






#کودتا
#پهلوی
#رضاشاه
#سوم_اسفند




📌@canoon_org

📖 معرفی کتاب زمانه و کارنامه محمد مسعود؛ مدیر هفته‌نام مرد امروز

🔸محمد مسعود (۱۲۸۰-۱۳۲۶ش)، رمان‌نویس، روزنامه‌نگار و مدیر هفته‌نامه مرد امروز، یکی از جسورترین و جنجال‌برانگیزترین روزنامه‌نگاران عصر پهلوی است که عمر کوتاه و طوفانی‌اش، او را در رده روزنامه‌نگارانی چون «صور اسرافیل»، «میرزاده عشقی» و «فرخی یزدی» قرار داد.

🔹مسعود پس از شهریور ۱۳۲۰ روزنامه «مرد امروز» را بنیان نهاد و با خلاقیت‌های ژورنالیستی خویش، در مجالی کوتاه، خوانندگان و مخاطبان فراوانی یافت. هیچ‌یک از صاحب‌منصبان سیاسی و اقتصادی کشور از نیش قلم او در امان نبودند. مرگ ناگهانی و بحث‌برانگیز مسعود، او را برای همیشه به چهره‌ای ماندگار در بین روزنامه‌نگاران تاریخ ایران تبدیل کرد.

▪️اثر حاضر، ضمن مروری بر زندگی‌نامه و افکار محمد مسعود، روابط وی با پاره‌ای از سیاست‌مداران معاصر مانند دکتر مصدق، قوام‌السلطنه و حاج شیخ حسین لنکرانی را مورد بررسی قرار داده است. مناسبات مسعود با آیت‌الله لنکرانی از بکرترین مباحث آن به‌شمار می‌رود.

🔻تأسیس هفته‌نامه مرد امروز و انتقادات تند مسعود به دربار پهلوی در این روزنامه به تفصیل در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. تبیین ابعاد ضداستعماری مسعود در مبارزه با استعمار روس و انگلستان و مخالفت با صهیونیسم، از دیگر موضوعات این کتاب است. مرحوم منذر در بخش دیگری از کتاب، به واکاوی ابعاد ترور مسعود پرداخته و قتل او را تاوان مبارزه همزمان با قدرت‌های استعماری به‌ویژه روس و انگلستان می‌داند.

📖 کتاب «زمانه و کارنامه محمد مسعود؛ مدیر هفته‌نام مرد امروز» نوشته مرحوم علی ابوالحسنی (منذر) و‌ به‌همت انتشارات کانون اندیشه جوان منتشر شده است.

#پهلوی
#استعمار
#مرد_امروز
#معرفی_کتاب
#محمد_مسعود
#علی_ابوالحسنی_منذر




📌@canoon_org

🔶در دوره قاجار، رابطه مستحکمی بین مردم و علما، به عنوان نواب عام امام زمان وجود داشت. یکی از نویسندگان در این باره می‌نویسد: باید دانست روحانیون تا اواخر دوره قاجاریه در ایران نفوذ زیادی داشتند و مردم آن‌ها را با ایمان و عقیده به جان و دل می‌پرستیدند و هر گاه مردم می‌خواستند از اعمال و رفتار مأموران دولتی انتقاد کنند به آن‌ها متوسل می‌شدند و اینان نیز با نفوذی که بین مردم داشتند خوب می‌توانستند با شاه و دولتیان مخالفت کنند و اغلب هم زورشان می‌چربید.

🔷با وجود این عوامل، طبقات مذهبی بیش از دیگران از احترام عمومی برخوردار بودند و از آنجا که دست کم برخی از رهبران آنان در برابر تعدیات دولت، خود را سپر مردم کرده بودند، جماعتی آنان را حامی خود می‌شمرد.

🔶بنابراین جایگاه و شأن اجتماعی علما در این دوره، فوق العاده بود، به همین دلیل نقش آن‌ها در مسائل مختلف سیاسی - اجتماعی پررنگ بود. از جمله این نقش‌ها می‌توان به اقدامات حمایتی آن‌ها از سرمایه‌های ملی اشاره کرد.

📖کتاب #عالمان_شیعه_و_صیانت_از_سرمایه‌_های_ملی به قلم مهدی ابوطالبی، صفحه ۳۰ و ۳۱


#قاجار
#پهلوی
#مشاوره
#مهدی_ابوطالبی

📌@canoon_org

🔷 پس از سقوط محمدرضا پهلوی، نه‌تنها بسیاری از نزدیکان او صریحاً اعتراف کردند که دولت و قوه مجریه، سرنوشت انتخابات مجلس شورای ملی و مجلس سنا را رقم می‌زد، خود محمدرضا شاه نیز اظهاراتی کرده که بر این امر گواهی می‌دهد؛

🔶 مثلاً در جایی گفته است: چون اکنون یک حزب در مملکت است و همه ملت ایران در یک حزب عضویت دارند، چون هنوز شورای دائمی حزب و ارگانهای دیگر آن معین نشده اند تا اسامی کاندیداهای حزب را از شهرستان‌ها و استان‌ها معرفی کنند، از این رو مجبور شدیم که اسامی را از اشخاص خیلی معتمد محلی بخواهیم. تعدادی از اسامی را به دلایلی که داشتند خط زدند و عده ای را معرفی کردند.

🔷 محمدرضا پهلوی در آخرین کتابش با عنوان پاسخ به تاریخ که پس از خروج از ایران چاپ و منتشر شد، می نویسد: در ۲۸ مرداد ۱۳۵۷، به ملت ایران وعده دادم که انتخابات صحیح و آزاد در پایان دوره قانونگذاری انجام خواهد شد. از این اشاره پیداست که انتخابات بنا به قول شخص شاه تا سال ۵۷ صحیح و آزاد نبوده و قرار شده از آن به بعد انتخابات آزاد برگزار شود!


📖 ماهنامه زمانه، دی و بهمن ۱۳۹۳، شماره ۱۲۸ و ۱۲۹، ص ۶۲

#زمانه
#پهلوی
#انتخابات



📌@canoon_org

🔰فقه نظام ساز

⁉️آیا فقه، توانایی اداره ی حکومت را دارد و مدیریت دولت با مجموعه احکام بی‌نظام، ممکن است؟

🔶در بررسی نقش تاریخی فقه سیاسی، پاسخ‌هایی که فقه به مسائل سیاسی زمان ها و برهه های گوناگون داده، در خور توجه است.




#فقه
#شابک
#پهلوی
#اجتهاد
#مشروطه
#رضا_شاه
#سکولاریسم
#ولایت_فقیه
#امام_خمینی
#حوزه_علمیه
#مقاله_تصویری
#انقلاب_اسلامی
#انقلاب_مشروطه
#حکومت_اسلامی
#فقه_سیاسی_شیعه
#سید_کاظم_سید_باقری


📌@canoon_org