⭕️◻️ اثر صورت‌بندی

🖋نام انگلیسی: Framing Effect

🖍دیگر معادل‌گذاری‌ها: چارچوب‌بندی، قالب‌بندی

📝سوگیری‌های رفتاری مرتبط:
- حسابداری ذهنی
- اثر پیش‌فرض
- زیان‌گریزی

◽️تعریف: نحوه ارائه یا صورت‌بندی مسئله نوع پاسخی که مردم به مسئله می‌دهند را متأثر می‌کند. این سوگیری در واقع می‌گوید که نحوه نگاه به هر تصمیمی براحتی می‌تواند انتخاب‌های شما و دیگران را متأثر کند.

معمولا آدم‌ها در مواجهه با چارچوب‌های منفی‌نگر ریسک‌پذیر شده و بالعکس اگر نوع بیان مسئله بصورت تأکید بر جنبه‌های مثبت پیامدهای ممکن باشد افراد ریسک‌گریز عمل می‌کنند. در آزمایشی که کانمن و تورسکی انجام دادند از دو گروه یک سوال واحد با دو بیان متفاوت پرسیده شد. از گروه اول این سوال پرسیده شده بود:
«اگر مجبور باشید در یک پروژه امدادی برای 600 نفر از بین روش1، که در آن حتما 200نفر نجات پیدا خواهند کرد، و روش2، که به احتمال 1/3 همه افراد نجات پیدا خواهد کرد و به احتمال 2/3 هیچکس نجات پیدا نمی‌کند، یکی را انتخاب کنید کدام را انتخاب می‌کنید؟»

از گروه دوم همان سوال با تمرکز به جنبه‌های منفی پرسیده شد:
«اگر مجبور باشید در یک پروژه امدادی برای 600 نفر از بین روش 1، که در آن حتما 400 نفر خواهند مرد، و روش2، که به احتمال 1/3 کسی نخواهد مرد و به احتمال 2/3 همه خواهند مرد، یکی را انتخاب کنید کدام را انتخاب می‌کنید؟»

جالب است علی‌رغم اینکه در هر دوسوال مسئله واقعا یکی است اما پاسخ‌دهندگان گروه اول اکثرا گزینه1 را انتخاب کردند ولی پاسخ‌دهندگان گروه دوم گزینه 2 (که گزینه‌ای ریسکی است) را انتخاب کردند.

همه افراد دچار این سوگیری هستند و وقتی این اهمیت پیدا می‌کند که تصمیمات افراد در موضع سیاست‌گذاری کلان متأثر شود. (قبلا مثالی از همین اثر صورت‌بندی در بررسی بودجه 96 توسط مجلس شورای اسلامی در کانال اقتصاد رفتاری آورده‌ایم)


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.iss.one/joinchat/AAAAAD2Yv-Q8B8UB9Y_eTw

⭕️◻️سوگیری صورت‌بندی در بازار سهام
این قسمت: هدف‌گذاری درست

برای حل هر مسئله‌ای باید مناسب‌ترین صورت‌بندی انتخاب شود. یکی از اشتباهات رایجی که بسیاری از معامله‌گران در بازار سهام انجام می‌دهند این است که بجای اینکه تمرکزشان را روی اقبال بازار به سهم بگذارند روی ارزش‌ بنیادی سهم تمرکز می‌کنند.

مسئله تصمیم‌گیری شما در بازار سهام این نیست که آیا یک شرکت در آینده بازار محصول خوبی خواهد داشت یا وضعیت اقتصاد بهبود خواهد یافت، بلکه مسئله شما در بازار سهام (بخصوص برای افق‌های سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت) این است که بیشترین رشد قیمت را تجربه کنید و در کل با سود خوب و براحتی بتوانید از یک سهم مشخص خارج شوید.

ممکن است یک دارایی ارزش بنیادی بسیار پائینی داشته باشد ولی افزایش قیمت را تجربه کند چون مردم آن را تقاضا خواهند کرد. همچنین ممکن است سهمی هم ارزش بنیادی خوبی داشته باشد، افزایش قیمت را هم داشته باشد، امّا نقدشوندگی بالایی نداشته باشد و شما نتوانید در زمان مناسب از آن خارج شوید. بنابراین بسیار مهم است که شما صورت مسئله و هدف را به چه صورت تعریف کنید، پس سهمی بخرید که حتما از طریق سودسرمایه و یا از طریق سودتوزیعی در زمان مناسب شما را منتفع کند و همچنین نقدشوندگی بالا داشته باشد. صرف ارزش ذاتی بالا کافی نیست. صرف ایجاد سود کافی نیست.
اینکه صورت مسئله را به چه صورت تعریف کنید اثرات زیادی بر عملکرد شما دارد.


🖍هر کدام از سوگیری‌های رفتاری به هزار روش ممکن است شما را گمراه کند که در بالا یکی از روش‌های یکی از سوگیری‌ها گفته شد.


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.iss.one/joinchat/AAAAAD2Yv-Q8B8UB9Y_eTw

⭕️◻️بجای اینکه بنویسد اگر احتیاط نکنی دچار فلان بلا میشوی نوشته: یکی عاشقته، با احتیاط رانندگی کن!

(منبع: @mortezaebad )

#صورتبندی
#سقلمه

@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️سوگیری پیامدگرایی

نام انگلیسی: Outcome Bias

سوگیری‌های رفتاری مرتبط:

-در دسترس بودن(آشناگرایی)
-محسوس بودن
-تأخرگرایی

◽️حتما شنیده‌اید که در عامّه مردم شایع است که می‌گویند: «فلانی دستش خوبه». در کودکی هم به احتمال زیاد سعی کرده‌اید برای شش آمدن تاس منچ و مارو پله از هر ابزاری استفاده کنید! و شاید در این نوع بازیهای تصادفی، بازیهای تیمی را هم تجربه کرده اید و احتمالا دیده‌اید که یک هم تیمی بخاطر بدشانسی و صرفا بدشانسی مورد شماتت قرار میگرفت! این شماتت هیچ توجیه عقلائی ندارد و اینکه هم تیمی را بخاطر اینکه تاسی که پرتاب کرده شش نیامده سرزنش کنیم هم یک ظلم است. این توهم را در روانشناسی «سوگیری خروجی(پیامدگرائی)» نامگذاری کرده‌اند.
(برگرفته از کتاب هنر سرمایه‌گذاری: کاهش خطاهای شناختی-ادراکی در تصمیمات سرمایه‌گذاری»)

📌سوگیری پیامدگرایی در سیاست‌گذاری عمومی در جمهوری اسلامی:
بخاطر فرهنگ خاص ایرانی، و همچنین ساختار مدیریت عمومی «شخص-‌محور»، این سوگیری در سیاست‌گذاری هم به وفور مشاهده می‌شود. مثلا اگر شخصی در یک حوزه خاص موفقیت کسب کند دیگر ایشان را متخصص آن زمینه می‌دانند و اگر به دلایلی کاملا تصادفی و خارج از کنترل شخص خروجی‌اش خوب نباشد ایشان دیگر مناسب آن کار دانسته نمی‌شود. شاید بتوان اینکه رئیس جمهور محترم از میان هزاران جوان با استعداد نظرشان جلب جناب آقای جهرمی می‌شود را با همین سوگیری توضیح داد(البته ممکن است این انتخاب درست هم باشد ولی همه میدانیم که روش انتخاب کاملا شهودی و وابسته به نظر شخصی است).
نتیجه عدم توجه به این خطاهای شناختی-ادراکی در سیاست‌گذاری‌ها در جمهوری اسلامی ظهور پدیده‌هایی مثل خاوری و بابک زنجانی است.

📌سوگیری پیامدگرایی در سرمایه‌گذاری:
ما برای انتخاب از بین گزینه‌های مختلف سرمایه‌گذاری ناچار به مقایسه آن گزینه‌ها هستیم. یکی از ملاک‌های اصلی ما برای ارزیابی گزینه‌ها نتیجه بررسی داده‌های در دسترس از هر گزینه است. بررسی صورت‌های مالی یک شرکت در چند سال گذشته، بررسی روند بلندمدت قیمت طلا یا مسکن یا ارز و بررسی بازدهی چندسال گذشته دارایی سرمایه‌ای مورد نظر کاری است که برای ارزیابی گزینه‌های ممکن انجام می‌دهیم. وقتی که در ارزیابی، به جای اینکه به «علّت»ِ موفقیت(یا عدم موفقیت) یک گزینه سرمایه‌گذاری توجه کنیم، صرفا به بازدهی بالای آن گزینه در گذشته توجه کنیم دچار خطای پیامدگرایی شده‌ایم. اگر بازار مسکن در گذشته بازدهی خوبی داشته است آیا الان هم با این حجم از اضافه عرضه بازدهی خوب خواهد داشت؟ آیا فلان صندوق سرمایه‌گذاری بخاطر «روش»های برترش بازدهی بالاتری کسب کرده است یا صرفا بخاطر تصادف و عوامل خارج از کنترل(مثلا افزایش قیمت فلان ماده خام در بازارهای جهانی) این بازدهی را کسب کرده است؟

⭕️⭕️تجویز رفتاری:
به علت‌ها هم توجه کنید. گاهی ممکن است این غریزه پیامدگرایی(که در مجموع کارکردهایی هم دارد) باعث گمراهی شما بشود. یک فالگیر هم ممکن است حرف‌هایش درست از آب دربیاید، اما چون «روش» ایشان غیرعلمی است نمی‌شود به آن اتکا کرد.
همچنین توجه کنید که دیگران ممکن است بخاطر این سوگیری شما را نادرست قضاوت کنند!(یعنی شما بهترین روش را به کار بسته‌اید اما چون خروجی کار شما قابل لمس نیست یا در کوتاه‌مدت پیدا نیست، نسبت به شما کم‌لطفی کنند)


#نتیجه_نگری #سوگیری_نتیجه_نگری

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAnalysis

⭕️◻️انتخاب با شماست که سوزن قطار را به کدام سمت بچرخانید!
#تمدن
#توحش

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAnalysis

برداشت و سوءبرداشت در روابط بین الملل++🔴
✳️یکی از خوش شانسی های من این بود که اتفاقی کتاب روانشناسی تحلیل اطلاعات چاپ انتشارات وزارت خارجه با ترجمه دکتر علاقه بندان را به محض انتشار دیدم و خریدم. کتاب جذاب تر از آن بود که به سادگی از آن گذر کنم. همین امر مرا به وادی روانشناسی تصمیم گیری و نهایتا اقتصاد رفتاری کشاند. بعدها از این کتاب ترجمه های دیگری با عنوان های دیگر مثلا دشمن چگونه فکر می کند منتشر شد. یکی از منابعی که در آن کتاب به آن ارجاع شده بود کتابی فوق العاده مهم است تحت عنوان
Perception and misperception in international politics نوشته Robert Jervis
✳️کتاب را با زحمت در کتابخانه وزارت خارجه یافتم . این کتاب تلاش دارد تا نشان دهد که مفروضات و سوگیریهای روانی مسئولان سیاسی در مورد کشورهای دیگر تا چه حد بر تصمیم گیری های آنها در عرصه روابط بین الملل موثر است. متاسفانه این کتاب مهم هنوز ترجمه نشده و ای کاش کسی آستین همت بالا زند و آن را ترجمه کند. خبر خوب اینکه همین نویسنده با توجه به پیشرفتهای اخیر حوزه روانشناسی تصمیم گیری کتاب دیگری منتشر کرده با عنوان
How Statesmen Think: Psychology of international politics
✳️خبر خوبتر این که این کتاب با مدیریت دکتر ملکی در حال ترجمه است و عن قریب ترجمه آن تمام شده و منتشر خواهد شد. به اعتقاد من از این دریچه می توان به سیاست گذاریها در ایران نگاه کرد و این منحصر به عرصه سیاست خارجی نخواهد بود. در نوشته بعدی نشان می دهم که عدم توجه به این قضیه در عصر قاجار چه پیامدهای مهلکی برای ایران داشته است.
https://telegram.me/ali_sarzaeem

⭕️◻️آیا وظیفه مردم در قبال بحران کم آبی تنها صرفه جویی در مصرف آب شرب است؟

پاسخ: خیر!
بعضا تلاشهای اخلاقی ما اگر صرف کاهش مصرف در بخشهای کشاورزی و صنعت بشود به نتیجه بهتری میرسد.



در ایران، در حدود ۹۲ درصد کل مصارف آب مربوط به بخش کشاورزی بوده و مصارف صنعتی در حدود ۲ درصد و مصارف شرب در حدود ۶ درصد کل مصارف آب را تشکیل می دهند.(منبع: روزنامه دنیای اقتصاد)

طبق تنها قانون علم اقتصاد که قانون بازدهی نزولی نام دارد تولید نهایی حاصل از هر عامل تولید ابتدا زیاد است و سپس اثر اضافه کردن آخرین واحد از عامل تولید کاهش پیدا میکند تا جاییکه بعد از مدتی اضافه کردن عامل تولید(بدلایلی مثل ازدحام و...) منجر به کاهش تولید خواهد شد.

حال اگر در مدل فوق سه تابع تولید را در نظر بگیریم که متغیرشان(عامل تولید) شامل "میزان تلاش" برای کاهش مصرف آب در سه بخش خانگی، صنعت و کشاورزی باشد و خروجی توابع، کاهش در مصرف آب شیرین هر بخش باشد آنگاه قانون بازدهی نزولی حکم میکند که بهتر است تمرکز (تلاش)را روی کاهش مصرف در بخش کشاورزی بگذاریم. الگوی فوق شبیه مساله تولیدکننده با چندکارخانه در اقتصاد خرد است. هدف از رفتاراخلاقی ما کاهش مصرف از طریق سه کارخانه است.

فرض کنیم هسته سخت کاهش مصرف در هر سه بخش در نصف مصرف کنونی اتفاق بیافتد. در اینصورت با کاهش 3درصدی در مصرف خانگی به هسته سخت آن میرسیم در حالیکه برای بخش کشاورزی با کاهش 46درصدی به هسته سخت آن میرسیم. اگر اثرات زیان رفاهی هر بخش را هم بعنوان "هزینه تلاش برای صرفه جویی" وارد مدل بکنیم تجویز فوق تقویت خواهد شد.(کاهش مصرف آب خانگی سختی بیشتری نسبت به کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی دارد)


⭕️⭕️تجویز رفتاری:
با خیال راحت الگوی مصرف خانگی خود را حفظ کنید، لازم نیست شما در خانه به خودتان فشار زیادی وارد کنید! اگر همان تلاش را صرف کاهش مصرف در بخش کشاورزی و صنعت کنید در راستای مواجهه با بحران کم آبی کاراتر عمل کرده اید!
مثلا سعی کنید کاشت چمن در فضای سبز کاهش پیدا کند.(اگر مانع کاشت چمن در یک زمین 2*3 بشوید معادل اینست که مصرف خانگی تان را به اندازه یک سوم کاهش داده اید). یا سعی کنید کشاورزان را وادار به بهینه سازی نوع کشت و نحوه آبیاری کنید.

✔️اولین و قویترین کانال تخصصی اقتصادرفتاری:
https://t.iss.one/joinchat/AAAAAD2Yv-Q8B8UB9Y_eTw

⭕️◻️برچسب مصرف آب: راهکاری مناسب برای کاهش مصرف آب در صنعت و کشاورزی


یکی از دغدغه های اقتصاددانان هدایت کردن جامعه به سمت ایده آل، بدون دخالت مستقیم است. طرفداران بازار میگویند که بازار خودبخود همه مشکلات را با "دستی نامرئی" حل خواهد کرد اما موارد شکست بازار(market failure) غیر قابل انکار هستند: مواردی هستند که بازار در رساندن جامعه به سمت بهینه "شکست میخورد". در ادبیات اقتصاد بخش عمومی دخالت در اقتصاد در موارد شکست بازار تجویز میشود. اما اینکه نوع دخالت در بازار باید به چه صورت باشد هم مساله مهمی است.

استاد دوست داشتنی ام پروفسور مارکو والنته در یکی از پژوهشهایش الگویی را بسط داده که در آن نشان میدهد وقتی درصد مشخصی از مردم به ارگانیک بودن یک محصول یا سازگاری آن با محیط زیست اهمیت میدهند و کالای بابرچسب "سازگار با محیط زیست" را بر کالای معمولی ترجیح میدهند خودبخود محصول ناسازگار با محیط زیست از بازار حذف خواهد شد و برچسب گذاشتن روی محصول را برای جبران شکست بازار مذکور مناسب میداند.

به طور مشابه با مدل فوق میتوان گفت اگر درصد قابل قبولی از مردم در شرایط مساوی محصولی کشاورزی که با آبیاری بهینه تولید شده را بر محصول کشاورزی معمولی ترجیح بدهند آنگاه خودبخود کشاورزان به سمت روشهای آبیاری بهینه روی خواهند آورد. البته در رتبه بندی کالاها براساس مصرف آب باید بعضی ملاحظات را درنظر داشت. مثلا برنجی که در منطقه کم آب و گرم و خشک تولید شده است هرچند روش آبیاری مناسبی داشته باشد ولی در کل نباید امتیاز بالایی بگیرد.

مسلما روشهای طرف عرضه مثل یارانه برای ارتقای سیستم آبیاری و یا جریمه حفر چاه غیرقانونی، همچنین روشهای ترویجی و... هم لازم است در کنار(و یا بعضا قبل از) بقیه راهکارها استفاده شوند.


✔️اولین و قویترین کانال اقتصاد رفتاری:
https://t.iss.one/joinchat/AAAAAD2Yv-Q8B8UB9Y_eTw

⭕️◻️عید غدیر مبارک🌺

@BehavioralEconomicsAndFinance

گروه دانش شاخص بازار سرمایه دوره آموزشی مالی رفتاری و روانشناسی سرمایه گذاری را برگزار می کند. ثبت نام:
88784011-86080741-86080746
www.ircapitalmarket.com

⭕️◻️برسی امواج الیوت از دیدگاه رفتاری(قسمت سوم)

✍️علی داوری


در ادامه این جریان به پایان موج پنج جنبشی رسیدیم. اینک با دو گروه از معامله گران مواجه ایم گروهی که به ادامه روند چشم دوخته اند و انتظار سود بیشتری را دارند، سوگیری های فراعتمادی دیر پذیری و باورگرایی سبب می شود افراد همچنان به ادامه روند چشم بدوزند و در مقابل گروهی که آن را پایان مسیر می دانند شروع به فروش می کنند. جبهه گیری های متفاوتی شروع به شگل گیری می کنند اینک جمع جبری رفتارها قیمت را کاهش می دهد و وارد یک سه موجی اصلاحی می کند. سه موجی اصلاحی نیز همچون پنج موجی با فراز و فرودهایی همراه است که دوباره همین رفتار معامله گران آن را شکل می دهند.
در درون هر موجی چه جنبشی و چه اصلاحی ریز موج های دیگری تشکیل میشوند این ریز موج ها از همان قواعد قبلی الیوت تبعیت می کنند، در واقع نمونه ای از فراکتال شکل میگیرد و دائما در حال تشکیل الگوهای تکراری است که این الگوها به دست خود معامله گران شکل می گیرد. معامله گران می توانند با شناخت صحیح این امواج، رفتار قیمت را پیش بینی کنند و موجب افزایش سوددهی شان شوند.

✔️اولین و قویترین کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.iss.one/joinchat/AAAAAD2Yv-Q8B8UB9Y_eTw

⭕️◻️درد پرداخت

فارغ از تحلیل هزینه-فایده پرداخت‌ها، بعضی از آنها دردناکتر هستند و این درد بر انتخابها اثرِ جدی دارد.

✔️اولین و قویترین کانال اقتصاد رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️درد پرداخت

نام انگلیسی: Pain of Paying

سوگیری‌های رفتاری مرتبط:
- در دسترس بودن(آشناگرایی)
-محسوس بودن
-حسابداری ذهنی
-قابلیت یادآوری

◽️تعریف:
دردناکی پرداخت در بعضی خریدها بیشتر از دیگر خریدهاست.
درد پرداخت شبیه یک آلارم برای پرداخت‌ها عمل می‌کند و باعث می‌شود نسبت به خریدِ مذکور(معمولا در دفعات بعدی) حساسیت بیشتری به خرج بدهیم. بنابراین این درد، مشابه بسیاری دردهای دیگر یک «مکانیزم بازخورد» است که کارکردهای زیادی دارد. امّا مشکل از اینجاست که این درد ممکن است تناسب نداشته باشد: یعنی بعضی جاها بدون دلیل زیاد باشد و بعضی جاها کلا از کار بیفتد!
پرداخت افزایشی، پرداختِ نقدی، پرداخت چندین فیش بجای یک فیش و پرداخت‌های مکرر از مواردی هستند که درد زیادتری دارند.

به عنوانِ مثال تحقیقات نشان داده‌اند که دردِ پرداخت از طریق کارت اعتباری بسیار کمتر از دردِ پرداخت بصورت نقدی است که این مطلب در تضاد با عقلانیت است چرا که مطابق عقلانیتی که در دانش اقتصاد و مالی سنتی تعریف می‌شود نباید نحوه پرداخت پول باعث تغییری در سبد خرید بشود در حالی که در دنیای واقعی چنین است.


⭕️⭕️تجویز رفتاری:
در حوزه تصمیم‌سازی فردی، مثل همیشه مهمترین تجویز، آگاهی است! صرف آگاهی نسبت به این کششهای روانی می تواند باعث بهبود تصمیمات بشود. میزان و اثرگذاری دردِ پرداخت را از محاسباتتان خارج کنید.

این سوگیری برای فروشندگان، بازاریابان و دیگر کسانی که با گرفتن پول از مردم سروکار دارند هم دلالت‌هایی دارد. آشکارترین دلالت آن این است که وقتی می‌خواهید از مشتری پولی دریافت کنید سعی کنید آن را بصورتی دریافت کنید که کمترین درد را داشته باشد! فروش اعتباری و فروش نسیه می‌تواند میزان فروش شما را افزایش بدهد و...

در حوزه سیاست‌گذاری عمومی هم مثلا در طراحی نحوه گرفتن مالیات این سوگیری رفتاری را باید در نظر گرفت.

در حوزه نظریه پردازی درنظرگرفتن این جنبه ممکن است خروجی مدلها را تغییر بدهد.


✔️اولین و قویترین کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.iss.one/joinchat/AAAAAD2Yv-Q8B8UB9Y_eTw

‍ اندر احوالات #تغییر:
اگر تغییر راحت بود و همه آن را انجام می‌دادند، برای من و شما خیلی سخت‌تر می‌شد که بهتر از دیگران باشیم و آدم‌های فوق‌العاده موفقی شویم.
معمولی بودن، راحت است.
غیرمعمولی بودن چیزیست که شما را از انبوه مردم جدا خواهد کرد.
تغییر در انسان به آرامی صورت می گیرد و نیاز به اعتماد به نفس دارد.

👤 #دارن_هاردی
کانال قراول
@mnarimani_ir

⭕️◻️وقتی «تقریب زدن»های متوالی منجر به بروز خطاهای فاحش در کل (یا در بلندمدت) می شود.

#Prudence_Trap

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

آیا این مشکل بدون دخالت یک شخص هماهنگ کننده از بیرون(که نگاه کل نگر داشته باشد) حل خواهد شد؟
پاسخ: خیر!

در بازارهای اقتصادی هم مشابه مشکل فوق "عدم تعادلهای پایدار" و "شکست بازار" را داریم و لزوم به دخالت در بازار وجود دارد.

گروه دانش شاخص بازار سرمایه دوره آموزشی مالی رفتاری و روانشناسی سرمایه گذاری را برگزار می کند. ثبت نام:
88784011-86080741-86080746
www.ircapitalmarket.com

تا پایان مهلت ثبت نام برای فراخوان جذب هیئت علمی شهریورماه 96 سه روز باقی است.

لینک کانال رسمی مرکز جذب:
https://t.iss.one/farakhanjazb

⭕️◻️چگونه بازماندگان شما را فریب می‌دهند؟
✍🏻فرزاد مینویی

#سوگیری_بازماندگی
#سوگیری_دردسترس_بودن
#سوگیری_غفلت_ازاندازه_نمونه
#اثرمحسوس_بودن

در خلال جنگ جهانی دوم، نیروی هوایی انگلستان و آمریکا به دنبال کاهش تلفات بمب افکن های خود بودند. رهبران نظامی به این نتیجه رسیده بودند که باید زره تقویتی بیشتری به هواپیماهای خود اضافه کنند تا آن‌ها را در برابر آتش ضدهوایی و جنگنده‌ها حفاظت کند؛ اما افزودن زره به همه قسمت‌های هواپیما امکان‌پذیر نبود و سرعت آن را کم می‌کرد؛ بنابراین آنان باید تصمیم می‌گرفتند که به کدام قسمت‌های هواپیما زره بیفزایند.

برای این منظور آنان شروع به جمع آوری داده کردند. پس از هر مأموریت هواپیماهایی را که بازگشته بودند به‌دقت بررسی می کردند و تعداد آسیب‌های ناشی از ترکش‌ها و گلوله‌ها و جای آن‌ها را روی هواپیما مشخص می کردند. به‌تدریج معلوم شد الگوی خاصی در توزیع آسیب‌ها روی هواپیما وجود دارد. بیشتر آسیب‌ها روی ناحیه بال و بدنه هواپیما بود. بر این اساس کارشناسان نظامی نتیجه‌گیری کردند ازآنجاکه بیشترین گلوله‌ها به نواحی بال و بدنه هواپیما اصابت کرده پس این قسمت‌ها نیازمند زره حفاظتی بیشتر هستند. در نگاه اول این نتیجه‌گیری درست به نظر می‌رسد.

آبراهام والد با این نتیجه‌گیری کاملاً مخالف بود. او جزء ریاضی‌دانی بود که در جنگ جهانی دوم برای ارتش آمریکا کار می‌کرد. والد نشان داد که خطای مهمی در تحلیل‌ها صورت گرفته چراکه نتیجه‌گیری تنها بر اساس داده‌های هواپیماهایی است که از مأموریت بازگشته‌اند؛ اما در مورد هواپیماهایی که در طول مأموریت سقوط کردند، چه می‌دانیم؟ او نشان داد که دقیقاً برعکس، آن قسمت‌هایی از هواپیما نیاز به حفاظت دارند که کمترین اصابت را داشته‌اند. درواقع نقاط آسیب در هواپیماهای بازگشتی بیانگر آن است که اگر هواپیما در این نقاط هدف قرار داده شود، با احتمال بیشتری می‌تواند سالم بازگردد. پیشنهاد‌های والد در عمل به بهبود نرخ برگشت هواپیماها کمک کرد.

◽️سوگیری بازماندگی (Survival Bias) یک خطا در استدلال است و زمانی پیش می‌آید که تنها بر روی افراد یا چیزهایی که از یک فرآیند انتخاب گذشته‌اند، تمرکز کنید و آن‌هایی را که نتوانستند عبور کنند، عمدتاً به این خاطر که دیگر قابل‌مشاهده نیستند، نادیده بگیرید.

به‌عنوان‌مثال، ساختمان‌های با ساخت مستحکم، معماری زیبا، کاربری خوب و نگهداری مناسب در چندین نسل دوام می‌آورند و باقی می‌مانند. افراد ممکن است تنها با مقایسه ساختمان‌های قدیمی باقی‌مانده با ساختمان‌های امروزی این‌طور نتیجه بگیرند که درگذشته ساختمان‌های بهتری ساخته می‌شده است؛ اما آنان هزاران بنای دیگر را که درگذشته خوب ساخته نشده‌اند و در طول زمان از بین رفته‌اند و دیگر قابل‌مشاهده نیستند، در نتیجه‌گیری خود لحاظ نمی‌کنند. این سوگیری می‌تواند برای آثار هنری برجسته گذشته که در طول زمان از رقابت سربلند بیرون آمده‌اند و مقایسه آن با آثار هنری معاصر مصداق پیدا کند. یکی از دلایل وجود حس نوستالژی نسبت به گذشته این نوع مقایسه‌هاست.

می خواهید استیو جابز بعدی باشید؟ از دانشگاه انصراف بدهید و با یکی از رفقای خود در گاراژ خانه پدری یک کسب و کار راه بیندازید! اما چند نفر مدل استیو جابز را جلو رفتند و شکست خوردند؟ کسی نمی داند، درباره آنها کتابی نوشته نمی شود کسی آنها را نمی بیند. اما براساس اتحادیه سرمایه گذاران خطرپذیر آمریکا تنها 13 درصد استارتاپ ها به مرحله عرضه سهام خود در بورس می رسند یا می توانند آن را بفروش برسانند.

⭕️این مثال‌ها روشن می‌کند که برای نتیجه‌گیری نیاز دارید تا به همه نمونه‌ها توجه کنید حتی نمونه‌هایی که بلافاصله نمی‌توانید آن‌ها را مشاهده کنید. همین‌طور روشن می‌کند یادگیری از شکست‌ها همواره فرآیند ساده‌ای نیست. یادگیری نیازمند مشاهده و بررسی دقیق و فراتر رفتن از فرضیات سطحی است. وقتی تنها به نمونه‌های موفق نگاه می‌کنید ممکن است از رفتارها و اشتباهات مهلکی که نمونه‌های ناموفق به آن دچار شدند، غفلت کنید. شاید به همین دلیل است وقتی از آن حکیم پرسیدند “ادب از که آموختی؟” پاسخ داد: “از بی‌ادبان”.


✔️اولین و قویترین کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.iss.one/joinchat/AAAAAD2Yv-Q8B8UB9Y_eTw