⭕️◻️لزوم بازطراحی سیستمهای بخش عمومی
✍دکتر مصطفی نصراصفهانی

▫️اولین کار دولت جدید باید بازطراحی سیستم بروکراسی و اداری، و تعبیه سازوکارهای رفع تعارض منافع و شفافیت در آن باشد.


▫️باید برای این کار از تمام توان کارشناسی کشور(و کارشناسان خارجی، مثلا اساتید دانشگاه هاروارد) استفاده کرد. هر چقدر هزینه برای این کار بشود، در برابر فایده آن تقریبا صفر است.


✔️موسسه بینشهای رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️مدرسه تابستانی مالیات بر درآمد اشخاص، با حضور استادانی از ایران، ایتالیا، اسپانیا، چک و فرانسه
به استحضار می رساند:
در آدرسی که در ذیل پوستر درج شده اطلاعات تکمیلی در دسترس است.
en-piteu.atu.ac.ir

▫️پینوشت دکتر مصطفی نصر:
مالیاتهای مختلف اثرات مختلفی بر اقتصاد و انگیزه های کنشگران دارند. مالیات بر درآمد اشخاص یکی از انواع مالیاتی است که کمترین آثار منفی را ایجاد میکند و از نظر اجرائی هم سختیهای بسیاری از سایر انواع مالیات را ندارد.


✔️موسسه بینشهای رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️رویایی دارم....
✍مصطفی نصراصفهانی

بعضی دوستان از مواضع یکماه اخیر من و تبلیغ کردن برای رای دادن، آنهم به جریان انقلابی اظهار تعجب کردند. البته حق هم دارند. در مدل ذهنی ایشان (به اشتباه) ترقی خواهی با جریان انقلابی شدنی نیست!

من اما از نوجوانی سعی میکردم انواع تفکرات را زیست کنم تا جایی که برادر بزرگترم که بسیجی است بمن میگفت: "تو عمدا بخودت ویروس تزریق میکنی"!

در دانشگاه، از یک طرف دکتر پرویز داوودی(استاد پیشکسوتی که طرفدار آیت الله مصباح بود)، میگفت: "تو از تمام دانشجویانی که من از قبل انقلاب تا الان داشته ام یک سر و گردن بالاتری اما دستم میلرزد برایت توصیه نامه بنویسم"، و از طرف دیگر دکتر محسن رنانی در توصیه نامه اش من را مستعد "یکی از بزرگان علم اقتصاد" شدن توصیف کرد.

در نوجوانی در محله، جلسات قرآن راستی ها و چپی ها را شرکت میکردم و میدیدم که چپی ها فکر میکردند من برای جاسوسی آمده ام و با دیدن من حرفهایشان بین خودشان را قطع میکردند!

و یک ماه پیش به دکتر رنانی گفتم فانتزی من این است که جلیلی(رئیسی) از شما در تیم مشاوره اش استفاده کند!

من بی خدایان(وباخدایان) عرق خور را میفهمم، همانطور که نماز شب خوانهایی که دعایشان آرزوی شهادت است را میفهمم.

ریاست جمهوری سیزدهم شاید آخرین فرصت نظام باشد.

امیدوارم روزی برسد که قداست کار در بخش عمومی در اذهان مردم انقدر بالا برود که هیچکس با انگیزه های مادی وارد آن نشود! و مسلما سیستم هم باید متناسبا اصلاح شود.

انگیزه های درونی(intrinsic motivations) باید پیشران مسئولان دولت سیزدهم باشد.

رویای من دولت آشتی ملی، با محوریت انگیزه های درونی است. این رهیافت در جمهوری اسلامی اسمش "کار جهادی" است، در ژاپن ممکن است اسم دیگری داشته باشد ولی در عمل خروجی شباهت زیادی دارد. تجربه عملی چنین سیستم انگیزشی را در دوران دفاع مقدس داشته ایم. در آن سیستم انگیزشی کسی مثل شهید باقری بسرعت مورد شناسایی قرار می‌گرفت و فرمان را بدست میگرفت.

این رویا ناممکن نیست....


✔️موسسه بینشهای رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️چرا باید مدیریت حفارس عوض شود؟ توضیح بیشتر...


پیرو پست قبلی در مورد ارزش واقعی شرکت حمل و نقل فارس، علمی ترین نقدی که وارد شد این بود که قسمتی از زمینهای این شرکت وقفی هستند. (مابقی بازخوردها نامرتبط با موضوع ارزشیابی این شرکت بود)

حال باید به دو سوال پاسخ بدهیم:
1- اگر فرض کنیم ارزش بازاری این زمینها صفر باشد، با درنظر گرفتن سایر داراییها و درآمدهای عملیاتی، شرکت چقدر می ارزد؟ حتی در این حالت هم ارزش شرکت بیشتر از ارزش بازاری فعلی آن خواهد بود!

2- اگر شرکت بخواهد از شر این زمینهای بی ارزش و بدردنخور(!) خلاص شود اثرش بر جریانهای نقدی شرکت چیست؟! زمانی برای خرید این زمینها پول داده شده است! الان هم اگرچه قیمت آن در حدود ۱۰ درصد از زمینهای غیروقفی کمتر قیمتگذاری میشود، اما براحتی قابل فروش است و جنس فعالیت شرکت هم به گونه ای است که جابجایی، خللی در عملیات آن ایجاد نمیکند. با این حساب قیمت سهام شرکت باید چندین برابر قیمت فعلی باشد.

خرید و فروش زمینهای وقفی دهه هاست تبدیل به یک عرف شده است، چنانچه بسیاری از زمینهای ولنجک و اوین با آن قیمتهای کذایی وقفی هستند. اگر کسی توانست یکی از آن زمینها را برای ما بخرد از ایشان تشکر میکنیم!!


اینکه میگوئیم کاش چند نفر آدم سالم بیایند و شرکت را take-over کنند برای همین لزوم سر و سامان دادن به آن و رساندن شرکت به آن پتانسیل و جایگاه واقعی خود (و نتیجتا قیمت سهام ۵هزار تومانی)است. واقعیت این است که سهامدار خرد بدلیل عدم رعایت اصول حاکمیت شرکتی در ایران توانایی اثرگذاری جدی بر مدیریت شرکت را ندارد، اما میتوان با ۳۰۰ میلیارد تومان پول، دو سیت مدیریتی را در اختیار گرفت و آن وقت مدیران اجرایی رفتار بهتری خواهند داشت.

✔️موسسه بینشهای رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️آیا قطع ارتباط کالاهای اساسی با دلار شدنی است؟
✍ مصطفی نصراصفهانی، دکتری اقتصاد مالی


از مواردی که توسط آیت اله رئیسی در مناظرات تلویزیونی مطرح شد این ادعا بود که "باید ارتباط کالاهای اساسی با دلار قطع شود".

▫️منظور گوینده در واقع این بود که نوسانات نرخ ارزهای خارجی بر قدرت خرید کالاهای اساسی توسط مردم اثرگذار نباشد.

▫️این نگاه، شبیه همان نگاهی است که ادعا میکرد میتوان نرخ یک ارز خارجی را بدون اینکه نرخ سایر ارزها تغییری بکند تغییر بدهیم. پاسخ به این ادعای واهی را قبلا در اینجا داده بودیم.

▫️این نگاه، حالت شدیدتری از همان نگاهی است که تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی را در کاهش قیمت محصولات، اثرگذار تلقی میکرد. در مورد چرایی عدم توانایی اثرگذاری ارز ۴۲۰۰ تومانی بر قیمتها هم قبلا در اینجا نوشته بودیم.

▫️قطع ارتباط کالاهای اساسی با دلار امکانپذیر نیست، همانطور که قطع ارتباط کالاهای اساسی با ریال هم شدنی نیست. حتی اگر کالاهای اساسی بصورت کوپنی توزیع شوند هم باز این ارتباط برقرار خواهد بود، با این تفاوت که دولت تا زمانی که منابع داشته باشد میتواند بار این اتصال را جذب کرده و "صرفا در ظاهر" و آن هم بصورت "موقتی" ارتباط قطع شود و بعد از مدتی، با رشد نرخ ارز دوباره در قیمت کالای کوپنی هم جهش اتفاق خواهد افتاد. یعنی در عمل، نوسان نرخ ارز در سبد کوپن-بگیرها هم خودش را نشان خواهد داد.

▫️تمام این اشتباهات، ریشه در غفلت از اصل آربیتراژ دارد. تحلیل بازارهای مالی بدون توجه به اصل آربیتراژ منجر به خطاهای فاحشی خواهد شد.

پ.ن.۱: کوپن الکترونیکی میتواند بجهت قابل پیگیری بودن(traceability) بر خلاف ارز ۴۲۰۰ تومانی، با حداقل فساد، و حداکثر شفافیت، تضمین کننده این باشد که کسی در اقتصاد ایران سوء تغذیه نخواهد گرفت!(این همان چیزی است که در برنامه دکتر جلیلی آمده بود)

پ.ن.۲: احتمالا منظور رئیس جمهور منتخب همان چیزی بوده است که ما ممکن میدانیم، اما این متن را پیرو درخواست بعضی دانشجویان و با نگاه معلمی نوشتم.

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️قطعی برق به چه علت است؟
✍مصطفی نصراصفهانی

فارغ از همه بحثهای به ظاهر پیچیده میتوان نگاهی ساده و از منظر اقتصاد خرد به قطعی برق داشت.

▫️وقتی برق قطع میشود، یعنی تقاضا از عرضه بیشتر شده است.

▫️حالا ممکن است علت، شیفت تابع تقاضا به راست و بالا باشد، یا شیفت تابع عرضه به چپ و پائین. (اگرچه در مورد وضعیت ایران، تابع عرضه شکلی حدی دارد.)

▫️اگر ظرفیت عرضه نسبت به قبل تغییر معناداری نکرده است، پس این تابع تقاضاست که جابجا شده. چه مصارفی میتواند نسبت به قبل اضافه شده باشد؟ با همین شهود در اینجا،
علت را ماینرها(و کسب و کارهای مشابه) دانستم.

▫️اما چه باید کرد؟ راه حل اساسی و بلندمدت، افزایش عرضه هست. افزایش عرضه از دو طریق شدنی است: بنگاههای قبلی تولید را افزایش بدهند(که لازمه اش افزایش قیمت محصول است و مترادف حرکت "روی" منحنی عرضه) یا اینکه بنگاههای جدید وارد شوند که این مورد هم بدون وجود "چشم انداز سودآوری" که لازمه اش امکان فروش محصول به قیمتهای بالاتر از قیمتهای فعلی است شدنی نیست.

▫️نتیجه اینکه فنر نرخ برق(!) فشرده شده است و فارغ از اینکه قیمتگذاری دستوری در این زمینه ادامه پیدا کند یا خیر، و فارغ از اینکه قیمت مصرف کننده تغییری بکند یا نه، قیمتی که نیروگاهها دریافت میکنند افزایشی در پیش خواهد داشت.

▫️دلالت تحلیل فوق این خواهد بود که شرکتهای بورسی صنعت برق، با فرض ثبات سایر شرایط، یک رشد در eps خواهند داشت.

پ.ن.: طبعا همواره قیمتگذاری دستوری را منجر به اشاعه رانت و فساد دانسته ایم و آن را در تضاد با منافع تولیدکنندگان. سهامداران (مالکان) بنگاههای تولیدی بازندگان قیمتگذاری دستوری هستند، چه در صنعت برق، چه در صنعت فولاد و چه در سایر صنایع مثل صنعت خودرو.

#دماوند، #بکجهنوج، #بزاگرس، #وسنا، #و...


✔️موسسه بینشهای رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️سازوکارهای ارزیابی شایستگی و صلاحیت وزرا و پست های کلیدی
✍دکتر پوراندخت نیرومند

یکی از سیاستهای اعلامی رییس جمهور منتخب، تعهدشان به انتخاب مدیران براساس شایسته سالاری بود.

▫️فرایند شایسته سالاری شامل شایسته خواهی، شایسته یابی، شایسته شناسی، شایسته پروری، شایسته گزینی، شایسته داری و شایسته سالاری است.

▫️ایجاد سامانه پیشنهاد مدیران اولین گام جهت تحقق شایسته سالاری است.

▫️درج مشخصات، اعم از مدارج تحصیلی، سوابق شغلی و علایق مدیران متقاضی از یک سو و معرفی مدیران توانمند از سوی دیگر علاوه بر شایسته سالاری، نمادی از نقش مردمی در این فرایند است.

▫️ولی سئوالی که مطرح می شود این است که آیا ایجاد چنین سامانه ای که البته به دلیل ضیق زمان، امکان لحاظ بسیاری از اطلاعات از جمله بسیاری از نهادها در آن امکانپذیر نیست.

▫️آیا فقط ایجاد یک سامانه می تواند نماد شایسته سالاری باشد.

▫️شخصیت، اثربخشی عملکرد، دانش و مهارتهای مدیران قرار است با چه سازوکارهایی سنجیده شود؟ اگر قرار است عملکرد گذشته معیار قرار گیرد و باز عده ای که ۴دهه است پستهای کلیدی را در دست داشته اند باز انتخاب شوند! آیا می توان امیدی به بهبود شاخص‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی داشت؟

▫️در جهان امروز، شایستگی (دانش، مهارت، شخصیت، عملکرد، و سابقه) محور انتخاب و انتصاب قرار گرفته که برای ارزیابی آن می توان پرسشنامه های استاندارد بین المللی شخصیت، مصاحبه، مقیاس سنجش عملکرد استفاده کرد و با ضریب اطمینان بالای ٧٠ درصد سرنوشت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مدیران را انتخاب کرد. روشهای علمی و استانداردی برای ارزیابی وجود دارند.

▫️به هرحال شرایط موجود نشان میدهد که دیگر منابعی و فرصتی برای خطا و آزمایش و کسب تجربه وجود ندارد. و کوچکترین خطا در انتخاب و انتصاب صدمات جبران ناپذیری بر کشور خواهد زد.

ارتباط با نویسنده: @DrPdNiroumand

✔️موسسه بینشهای رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️دوره استراتژی معاملاتی

داشتن استراتژی برای هر معامله‌گری امری اجتناب ناپذیر است.

▫️هدف ما از ارائه این كارگاه درک هرچه بهتر نکاتی است که شاید تا به حال شنیده باشید ولی به آن توجه نکرده اید.

▫️همچنین این مژده را به شما می‌دهیم که با شركت در کارگاه فشرده استراتژي معاملاتي که توسط دكتر امیرحیدریان(مدير سرمايه گذاري توسعه تجارت نويد مهر) تدریس می شود می‌توانید پاسخ بسیاری از سوالات احتمالي خود را دريافت كنيد.

▫️لینک ثبت نام:
https://behavioralinsights.ir/product/tradestrategy/

▫️در صورت بروز مشکل هنگام ثبت نام در سایت یا سوالاتی در رابطه با دوره، با آیدی زیر ارتباط بگیرید:
@parisaa_kk

(زمان کارگاه چهارشنبه ۲۳خرداد ساعت ۵:۳۰ عصر تا ۷:۳۰ و هزینه ثبت نام ۹۰هزار تومان میباشد.)

✔️موسسه بینشهای رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️تحلیل جواب میدهد!
✍️مصطفی نصراصفهانی

یک گزاره ای در بین بعضی از فعالان بازار سهام مرتبا تکرار میشود و میگویند: " بازار سهام ایران تحلیل پذیر نیست".


▫️اما واقعیت این است که ما دانش کافی نداریم، و یا بی احتیاطی کرده و دچار بیش اطمینانی شده و به یک نوع خاص از تحلیل وزن زیادی میدهیم.

▫️اگرچه پیچیدگیهایی هست، اما ما هم مثل کوری عصازنان در جستجوی بهترینها هستیم. بنظر میرسد اگر بتوانیم رفتار بازیگران سهم و همچنین کسانی که بازار را مهندسی میکنند پیشبینی کنیم، میتوانیم با کمک تحلیلهای مرسوم (شامل روانشناسی بازار) به نتایج خوبی دست پیدا کنیم.

▫️به عنوان مثال، امروز مشاهده کردیم که با توجه به اینکه هیچ چاره ای بجز افزایش قیمت برق وجود ندارد سهام شرکتهای برقی رشد کردند؛ چیزی که هفته پیش در همین کانال پیشبینی کردیم. (راستی از بین برقیها، یکی از ارزنده ترینها وسنا است که الان ارزشش ۲۰درصد nav است)

▫️پیشنهادم این است که در کارگاه فشرده استراتژیهای معاملاتی که توسط دکتر حیدریان آموزش داده میشود شرکت کنید.

✔️موسسه بینشهای رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️همه نظرها را ریخته اند در "وان"!
✍مصطفی نصراصفهانی

بعد از قطعیهای برق و ماجرای قبض برق علی کریمی گفتگوهای خوبی حول یارانه های پنهان شکل گرفت و دوباره همان بحثهایی که در مناظره مرحوم دکتر پژویان و دکتر رنانی در سال ۸۸ در دانشگاه اصفهان مطرح بود مورد توجه قرار گرفت.

▫️موضعی شبیه موضع پژویان را میتوانید در متن اخیر دکتر فاضلی (اینجا) پیدا کنید، و موضعی شبیه رنانی را در متن اخیر دکتر اولاد(اینجا)!

▫️نگاه دکتر جواد صالحی اصفهانی(ویدئوی فوق) هم شبیه پژویان ۸۸ با کمی پختگی بیشتر و البته عدم ارائه راه حل عملیاتی است.

▫️پس نه صالحی اصفهانی، نه فاضلی و نه اولاد حرف جدیدی نزده اند، اما یک طرحی توسط تیم دکتر جلیلی در زمان انتخابات رونمایی شد که هیچ کدام از نقدهایی که به هدفمندسازی وارد میشد بر آن وارد نیست: طرح وان.

▫️این طرح سنتزی از همه نظرات است که نه اثرات تورمی و سایر آثار منفی هدفمندسازی را بدنبال خواهد داشت، نه #تغییرگریزی را تئوریزه میکند.


#خرد_جمعی
✔️موسسه بینشهای رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️مردم بی فرهنگ ایران!!


ویدئوی فوق مربوط به لندن، ساعتی قبل از شروع بازی انگلیس و ایتالیاست.

▫️هواداران انگلیسی در حال به گند کشیدن شهر لندن ( جالبه هنوز نه باختن و نه بردن) هستند.

▫️یادم افتاد چندسال پیش بابت آشغالهای داخل ورزشگاه بعد از دربی در ایران چه وافرهنگایی سر میدادند و یقه کوروش بزرگ را برای بی‌فرهنگی ایرانیان گرفته بودند و بعضی روشنفکر-نماها هم در حال تحقیر ایران بودند!!

آن زمان دو مطلب نوشتم: اینجا و اینجا که پیشنهاد میکنم مطالعه کنید.


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

دوره استراتژي معاملاتي سه شنبه ٢٩ تيرماه از ساعت ١٧:٣٠ تا ١٩:٣٠ برگزاري مي شود و در روز جاري اين كلاس برگزار نمي گردد.

امکان ثبت نام همچنان وجود دارد.

⭕️◻️زاینده رود خشک، نماد توحش!
✍مصطفی نصراصفهانی

یکی از مباحث گلوگاهی در بین مکاتب مختلف علم اقتصاد بحث حقوق مالکیت است.

▫️مکاتب نزدیک به کمونیسم، با ایده های برابری خواهانه، همواره حقوق مالکیت را کم اهمیت جلوه داده و با پرچم برابری خواهی اقدام به تضییع حقوق و هلاک حرث و نسل میکنند.

▫️موضوع خشکاندن زاینده رود( از دو کانال عمده برداشت بالادست و انتقال به یزد و کرمان)، از موضوعاتی است که هر کسی از زاویه ای به آن میپردازد، از جمله آن دوستمان که گفت: "خشکاندن زاینده رود، بهترین مسیر برای نمادسازیِ ایرانِ ویران است".

▫️اما همه این بحثها، شامل جنبه های محیط زیستی و گردشگری و...، یک طرف، و بحث حقوق آب هم یک طرف!

▫️از دو هزار سال پیش، حقآبه هایی برای زمینهای اطراف زاینده رود ثبت شدند که به اشتباه، در بین مردم محلی به طومار شیخ بهایی(علیه الرحمه) معروف شده است.

▫️بنابرین آب زاینده رود مالکیت دارد و انتقال آن به سایر شهرها تعدی به حقوق، و در واقع نوعی دزدی است.

▫️همچنین، اینکه من زرنگی کنم و در سرچشمه رودخانه زمینی بخرم(یا تصاحب کنم) و کل آب رودخانه را تخلیه کنم در دانش "حقوق آب" یک دزدی بحساب می آید.

▫️بنظرم جنبه های زیست-محیطی و اثرات مستقیم و غیرمستقیم اقتصادی و ... در درجه دوم هستند. درجه اول اهمیت با حفظ حقوق است. اولین گام عبور از توحش و ایجاد تمدن، محافظت از حقوق است.


✔️موسسه بینشهای رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️مدیریت سرانه پزشک با کمک نهاد علم


علت پائین بودن سرانه پزشک را محدودیت ظرفیت دانشگاهها دانسته اند، اما آیا دانشگاهها توانایی افزایش تعداد دانشجو را دارند؟

▫️باید مواظب باشیم در دولت سیزدهم کیفیت فدای کمیت نشود.

▫️برای این کار میشود از برنامه های مشترک با دانشگاههای مطرح آمریکایی و آلمانی کمک گرفت. مدرک صادرشده هم در سطح بین المللی اعتبار خواهد داشت، فقط دانشجو موظف خواهد بود به اندازه ضریبی از تعداد سالهای تحصیل، در ایران خدمت کند.

▫️هزینه اجرای چنین برنامه ای، که در دوران پهلوی هم تجربه کرده ایم، بسیار ناچیز است، فقط اراده و توانایی دیپلماتیک میخواهد.

✔️موسسه بینشهای رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️بیش از پنج سال است که در چنین روزی عید سعید قربان را خدمت شما همراه عزیز کانال اقتصاد رفتاری تبریک میگوییم:
https://t.iss.one/BehavioralEconomicsAndFinance/265

▫️این مناسبتها، بهانه هایی هستند برای تکامل بیشتر و بهتر بشر.

▫️به فلسفه این مناسبتها فکر کنید، هرچیز خوبی به ذهنتان خطور کرد همان یک گزینه درست است... . همان کارکردی که یکتای آن مناسبت است احتمال اینکه فلسفه آن باشد بیشتر است.

✔️موسسه بینشهای رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️سوء تفاهم در تعامل با خارجیها، از احمدی نژاد تا نمکی!

جملات اخیر نمکی آدم را یاد جملات احمدی نژاد می اندازد. در هر دو احتمالا به درستی کسانی از کشورهای خارجی از ایشان درمورد عملکردشان سوال کرده اند، و من فکرنمیکنم ادعایشان دروغ باشد.

▫️اما ۳ نکته هست:
۱- این نامه ها بیشتر از آنکه نشان دهند شما مسئول محترم خیلی قوی هستی، نشان دهنده عمق کار کارشناسی طرف مقابل است. بنابرین، زیاد از اینکه مورد بررسی قرار میگیرید ذوق نکنید! اینها برای بررسی رفتار گونه خاصی از یک سوسک هم عمرشان را صرف میکنند.

۲- حتی اگر، دقیقا خلاف آنچه واقعیت است، فرض کنیم شما قهرمان ملی و نابغه باشید، این ذوق زدگی و خودشیفتگی تناسبی با وضعیت بحرانی ایران ندارد! مثل این است که آتش نشانی فوق ماهر وسط آن گرفتاری دائم در حال سلفی گرفتن و تعریف از خود باشد. مثل این است که شهیدچمران وسط جنگ چریکی بیاید از افتخارات علمی اش بگوید! این سبک نگاه "غیرجهادی" نشان از بی دردی نمکی دارد.

۳- فرض کنیم پیشروی بیماری در ایران متناسب آنچه بعضی مدلها پیشبینی میکردند نبوده، آیا شما در آن نقشی داشته اید؟!

✔️موسسه بینشهای رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️بحران آب در ملوک الطوایفی جمهوری اسلامی
✍مصطفی نصراصفهانی

قبلا بحث کردیم که ساختار قدرت در جمهوری اسلامی بیشتر به یک ملوک الطوایفی شبیه است: اینجا.

▫️حتی برگزاری انتخابات هم روحیه دیکتاتوری منتخبین را تقویت کرد تا جائیکه مرحوم هاشمی رفسنجانی هوس حکومت مادام العمر را کرد و بعضی به شوخی ایشان را "اکبرشاه" خطاب کردند.

▫️پیروان مکتب مرحوم هاشمی هم، علیرغم محاسنی مثل کل نگری، این روحیه دیکتاتوری را حفظ کردند. ماجرای ارز ۴۲۰۰ تومانی و دیکتاتوری جهانگیری-روحانی را بیاد بیاورید.

▫️میخواهم ادعا کنم که بحران فعلی آب ریشه در همین دیکتاتوریهای موضعی دارد.

▫نگاه مرحوم هاشمی به وضعیت خوزستان در دوران جنگ را میتوان از خاطراتش فهمید:
«ظهر به دشتهای‌ وسیع و هموار، ولی بایر خوزستان رسیدیم. آب فراوان و هرز آن، مایه حسرت شد.»

(راستی کاش سنت خاطره نویسی هاشمی را مابقی مسئولین هم داشتند)

▫️ریشه به گند کشیده شدن خوزستان و اصفهان در همان دوران جنگ است، آنجا که آب خوزستان را "هرز" مینامد و اولین گزینه وسوسه برانگیز(انتقال به زادگاهش) را دستور میدهد پیگیری شود.

▫️بعد از آن مشاهده هرزآب (!) است که هاشمی تصمیم میگیرد آب را به "زادگاهش" منتقل کند!

▫️در دوره خاتمی هم، رئیس جمهور و وزرای یزدی اش، آب اصفهان را به زادگاهشان یزد منتقل می‌کنند.

▫️در دوره روحانی هم، آقای جهانگیری همه تمام تلاشش را میکند تا آب خلیج فارس به زادگاهش سیرجان منتقل شود.

▫️همچنین روحانی تلاش کرد آب شمال کشور را به زادگاهش سمنان منتقل کند! اما حدس بزنید چرا موفق نشد؟! پاسخ در آنجاست که شمال، زادگاه دکتر نوبخت و دکتر دژپسند است! بنابرین شک نکنید که اگر این دو بزرگوار مانع نمیشدند، رئیس جمهور موفق میشد آب شمال را به سمنان منتقل کند!

▫️و سوال کلیدی این است: چرا افراد فوق الذکر، فسادهایی که مرتکب شده اند را فساد نمی‌دانند؟

▫️یکی از پاسخهایی که در ادبیات اقتصاد رفتاری به پرسش فوق داده شده است، چیزی است که دن اریلی آن را fudge factor نامگذاری میکند. (قبلا در مورد فاج فکتور اینجا نوشته ایم)

▫️مرحوم هاشمی و یارانش رسما فاج فکتور گل و گشاد را پذیرفته و تئوریزه میکردند. بعدا این نگاه توسط بسیاری از اصولگرایانی که وارد حوزه اجرا شدند(مثل قالیباف و...) مورد الگوبرداری واقع شد.

▫️اساسا در جمهوری اسلامی این جریان نقش پیشرو را داشته اند و اصولگرایان صرفا از ایشان تقلید میکنند. (مثلا در سال ۱۳۹۶، جهانگیری نامزد پوششی میشود، در سال ۱۴۰۰ زاکانی؛ با همان متد!)

⭕️⭕️حال چه کنیم؟
1- در بلندمدت سعی کنیم روحیه دیکتاتوری و این نگاه که دسترسی به بیت المال را مثل غنیمت جنگی میداند از ذهنها ریشه کن کنیم. اینکه دختر صفدر حسینی انقلاب را به "سفره ای که پهن شده" تشبیه میکند نشان از "عفونت شناختی" مسئولین دارد!

2- با کار و تلاش سعی کنیم فاج فکتورها در بخش عمومی و امور بیت المال کوچک و کوچکتر شود. حضرت علی (ع) نمونه ای از فاج فکتور کوچک است، آنجا که چراغ بیت المال را برای کار شخصی خاموش کرد. علی (ع) نشان داد میتوان هم کل-نگر بود و هم فاج فکتور کوچک داشت!

3-تعارض منافع را با اصلاح سازوکارها و موازنه قوا برطرف کنیم. نمونه موفق و پیش چشم آن، عدم انتقال آب شمال به سمنان بواسطه حضور شمالیها در کابینه است.

3- شفافیت، شفافیت و شفافیت... . مثل همیشه شفافیت معجزه میکند. اینکه هر طرحی در بخش عمومی مطرح میشود همه جنبه های آن، بخصوص اینکه طی کدام فرآیند کارشناسی و توسط کدام کارشناسان مورد بررسی و تایید قرار گرفته و میگیرد، بطور شفاف در معرض قضاوت عموم قرار بگیرد مانع از بسیاری مفاسد میشود. بخصوص اگر علاوه بر شفافیت بعد از عمل، شفافیت در حین اجرا هم وجود داشته باشد فرآیند بازخورد-اصلاح میتواند مانع از گندکاریهای سابق بشود.

👌اگر دولت جدید فقط همین شفافیت (و جریان آزاد اطلاعات) را تضمین کند برای موفقیتش، که در واقع موفقیت نظام بحساب می آید، کافی است.


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance