⭕️◻️برای تصمیمات هوشمندانه تر در زندگی نه تنها باید خطاهای شناختی-ادراکی و دامهای روانی را دانست و تمهیداتی رفتاری اندیشید، بلکه باید فکر کردن را هم بلد بود.
کانال "تفکر سیستمی" زیر نظر دوست فرهیخته و دانشمندم محمدعلی اسماعیل زاده و همکارانش در گروه آسمان دانشگاه شریف به شما "فکرکردن" و حل مسئله را آموزش میدهد:
https://t.iss.one/systemsthinking
کانال "تفکر سیستمی" زیر نظر دوست فرهیخته و دانشمندم محمدعلی اسماعیل زاده و همکارانش در گروه آسمان دانشگاه شریف به شما "فکرکردن" و حل مسئله را آموزش میدهد:
https://t.iss.one/systemsthinking
⭕️◻️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری حلول ماه شعبان و فرخنده ایام اعیاد شعبانیه را به شیعیان و مسلمانان جهان تبریک می‌گوید.
@BehavioralEconomicsAndFinance
@BehavioralEconomicsAndFinance
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
⭕️◻️آیا شما هم برای اظهار نظری مخالف جمع احساس اضطراب می‌کنید؟
#کانفورمیسم
#رفتاررمه_ای
#Herding
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
#کانفورمیسم
#رفتاررمه_ای
#Herding
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
⭕️◻️شاید بتوان کتاب سقلمه (nudge) از ریچارد ثیلر را تاثیرگذارترین کتاب در حوزه اقتصاد رفتاری دانست.
https://www.digikala.com/Product/DKP-553894
✔️کانال تخصصی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
https://www.digikala.com/Product/DKP-553894
✔️کانال تخصصی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
Forwarded from اقتصاد رفتاری (Mostafa Nasr Esfahani)
نظریه شیب هدف: وقتی هدف نزدیکتر می شود مردم تلاش بیشتری برای دستیابی به آن می کنند. @BehavioralEconomicsAndFinance@
⭕◻️ تحلیل سیاست‌های تغییر رفتار
(قسمت دهم: ارزیابی تأثیرات و RCT)
✍علیرضا نفیسی
https://goo.gl/dpSGKB
#سیاستگذاری #تغییر_رفتار
◽در این یادداشت به‌طور مختصر به روشهای «ارزیابی تأثیر» (Impact evaluation) می‌پردازیم؛ اینکه یک سیاست چه تأثیری در جهان خارج ایجاد میکند؟ از کجا دریابیم که تغییرات خارجی ناشی از اقدامات و سیاست‌های ما بوده نه سایر عوامل؟
▫لازمه هر ارزیابی تأثیر، وجود دو گروه به‌عنوان گروه مداخله و گروه کنترل است که به‌طور تصادفی انتخاب شده و همسان باشند. اما همیشه این چالش وجود دارد که چگونه می‌توانیم از همسان بودن دو گروه مطمئن شویم یا اینکه از این چالش گذر کنیم؟ در این یادداشت با روش PSM و DiD آشنا خواهیم شد و نمونه‌هایی از آنها را در تحلیل‌های سیاستی خواهیم دید.
🌐 لینک یادداشت کامل: https://goo.gl/jVqf9m
می‌توانید خلاصهٔ این یادداشت را در INSTANT VIEW⚡ ببینید.👇
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری
@BehavioralEconomicsAndFinance
(قسمت دهم: ارزیابی تأثیرات و RCT)
✍علیرضا نفیسی
https://goo.gl/dpSGKB
#سیاستگذاری #تغییر_رفتار
◽در این یادداشت به‌طور مختصر به روشهای «ارزیابی تأثیر» (Impact evaluation) می‌پردازیم؛ اینکه یک سیاست چه تأثیری در جهان خارج ایجاد میکند؟ از کجا دریابیم که تغییرات خارجی ناشی از اقدامات و سیاست‌های ما بوده نه سایر عوامل؟
▫لازمه هر ارزیابی تأثیر، وجود دو گروه به‌عنوان گروه مداخله و گروه کنترل است که به‌طور تصادفی انتخاب شده و همسان باشند. اما همیشه این چالش وجود دارد که چگونه می‌توانیم از همسان بودن دو گروه مطمئن شویم یا اینکه از این چالش گذر کنیم؟ در این یادداشت با روش PSM و DiD آشنا خواهیم شد و نمونه‌هایی از آنها را در تحلیل‌های سیاستی خواهیم دید.
🌐 لینک یادداشت کامل: https://goo.gl/jVqf9m
می‌توانید خلاصهٔ این یادداشت را در INSTANT VIEW⚡ ببینید.👇
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری
@BehavioralEconomicsAndFinance
Telegraph
ارزیابی تأثیرات و آزمایش‌های کنترل‌شده تصادفی (RCT)
ارزیابی تأثیر شامل اندازه‌گیری کمّی میزان تغییری است که در یک شاخص نتیجه‌ای، بر اثر اجرای سیاست ایجاد شده است؛ یعنی پاسخ به این سؤال که «اگر سیاست اجرا نمی‌شد، چه اتفاقی می‌افتاد و اجرای سیاست چه تأثیری بر آن داشته است؟» اگر مثلاً می‌بینیم که آمار مصرف مواد…
⭕️◻️اثر پسماند توجه
✍🏼مصطفی نصراصفهانی
یکی از محدودیت‌هایی که علاوه بر دیگر منابع محدود در دانش اقتصاد رفتاری به رسمیت شناخته میشود، محدودیت توجه است. و یکی از پدیده‌های مرتبط با توجه، نوعی اینرسی است که پژوهشگری به نام لیروی(Leroy) آن را «پسماند توجه» (Attention Residue)نامگذاری میکند. البته پیش از او اصطلاح «افکار نشخواری» توسط مارتین و تسر برای نوع کلی، شدید و وسواس‌گونه آن بکار رفته بود.
این پدیده به درگیری ذهن به کارهای قبلی در وسط انجام کارهای بعدی اشاره میکند.
▫️لیروی برای بررسی اثر پسماند توجه بر عملکرد و روش غلبه بر آن آزمایش‌های متعددی انجام داد. در یکی از این آزمایش‌ها، او از افراد خواست که به حل کردن جدول‌های کلمات متقاطع بپردازند و در گروه اول وسط کار به سراغ کار چالش برانگیز دیگری بروند، اما در گروه دوم اجازه داد که جدول‌ها را کامل حل کنند و بعد خواست که سراغ کار دوم بروند. گروه اول هم پسماند توجه بیشتری داشتند و هم عملکردی بدتر!
▫️شروع به کار جدید زمانی که کار قبلی را به اتمام رسانده باشیم باعث تمرکز بیشتر میشود و کارهای نیمه‌تمام باعث کاهش توجه میشود. با اینحال، مطالعه لیروی نشان میدهد اگر این پایان یافتن کارهای قبلی با «فشار و محدودیت زمانی» همراه باشد "انتقال توجه" کاملتر اتفاق می‌افتد.
⭕️⭕️تجویز رفتاری:
تمرکز یکی از مهمترین عوامل در انجام با کیفیت هر کاری است. کاری که تمرکز میکند مثل کاری است که ذره‌بین با اشعه‌های خورشید میکند! ایده آل این است که ذهن در هر لحظه متناسب با موقعیتی که در آن هستیم تنظیم شود.
▫️برای بهبود توجه تکنیکهای رفتاری مختلفی میتوان پیشنهاد کرد، از جمله موارد زیر:
1-در هر لحظه فقط باید به یک کار مشغول بود. چندکار همزمان باعث افت عملکرد در همه آنها خواهد شد. به بیان دیگر نمی‌توان همزمان دو خرگوش را دنبال کرد!
2-برای کارهای مختلف، محیط‌های متفاوتی در نظر بگیرید: مثلا اتاق مطالعه با اتاق جلسات متفاوت باشد، یا جائی که برای تمرکز درنظر می‌گیرید با جائی که غذا می‌خورید یا کارهای دیگر می‌کنید متفاوت باشد.
3- چیزهایی که توجه را جلب می‌کنند از محیط خود(یا افرادی که برای آنها برنامه‌ریزی می‌کنید) دور نگه دارید.
اختلال(interruption)های هر چند کوتاه مثل جواب دادن به یک تماس تلفنی کوتاه، یا چک کردن یک دقیقه‌ای تلگرام، اگرچه بطور مستقیم توجه کمی را به خود جلب می‌کنند، امّا در ادامه کار در قالب اثر پسماند توجه باعث افت عملکرد خواهند شد.
4-سعی کنید تعداد کارهای نیمه‌تمام را به صفر برسانید.
5- برای انجام کارها محدودیت زمانی معقول تعریف کنید. این کار نه تنها باعث میشود که کار فعلی زودتر و با تمرکز بیشتر انجام شود، بلکه باعث میشود پسماند توجه کار بعدی کمتر شود و توجه در کار بعدی هم بیشتر شود. (یکی از نتایج جالب پژوهش لیروی همین است)
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
✍🏼مصطفی نصراصفهانی
یکی از محدودیت‌هایی که علاوه بر دیگر منابع محدود در دانش اقتصاد رفتاری به رسمیت شناخته میشود، محدودیت توجه است. و یکی از پدیده‌های مرتبط با توجه، نوعی اینرسی است که پژوهشگری به نام لیروی(Leroy) آن را «پسماند توجه» (Attention Residue)نامگذاری میکند. البته پیش از او اصطلاح «افکار نشخواری» توسط مارتین و تسر برای نوع کلی، شدید و وسواس‌گونه آن بکار رفته بود.
این پدیده به درگیری ذهن به کارهای قبلی در وسط انجام کارهای بعدی اشاره میکند.
▫️لیروی برای بررسی اثر پسماند توجه بر عملکرد و روش غلبه بر آن آزمایش‌های متعددی انجام داد. در یکی از این آزمایش‌ها، او از افراد خواست که به حل کردن جدول‌های کلمات متقاطع بپردازند و در گروه اول وسط کار به سراغ کار چالش برانگیز دیگری بروند، اما در گروه دوم اجازه داد که جدول‌ها را کامل حل کنند و بعد خواست که سراغ کار دوم بروند. گروه اول هم پسماند توجه بیشتری داشتند و هم عملکردی بدتر!
▫️شروع به کار جدید زمانی که کار قبلی را به اتمام رسانده باشیم باعث تمرکز بیشتر میشود و کارهای نیمه‌تمام باعث کاهش توجه میشود. با اینحال، مطالعه لیروی نشان میدهد اگر این پایان یافتن کارهای قبلی با «فشار و محدودیت زمانی» همراه باشد "انتقال توجه" کاملتر اتفاق می‌افتد.
⭕️⭕️تجویز رفتاری:
تمرکز یکی از مهمترین عوامل در انجام با کیفیت هر کاری است. کاری که تمرکز میکند مثل کاری است که ذره‌بین با اشعه‌های خورشید میکند! ایده آل این است که ذهن در هر لحظه متناسب با موقعیتی که در آن هستیم تنظیم شود.
▫️برای بهبود توجه تکنیکهای رفتاری مختلفی میتوان پیشنهاد کرد، از جمله موارد زیر:
1-در هر لحظه فقط باید به یک کار مشغول بود. چندکار همزمان باعث افت عملکرد در همه آنها خواهد شد. به بیان دیگر نمی‌توان همزمان دو خرگوش را دنبال کرد!
2-برای کارهای مختلف، محیط‌های متفاوتی در نظر بگیرید: مثلا اتاق مطالعه با اتاق جلسات متفاوت باشد، یا جائی که برای تمرکز درنظر می‌گیرید با جائی که غذا می‌خورید یا کارهای دیگر می‌کنید متفاوت باشد.
3- چیزهایی که توجه را جلب می‌کنند از محیط خود(یا افرادی که برای آنها برنامه‌ریزی می‌کنید) دور نگه دارید.
اختلال(interruption)های هر چند کوتاه مثل جواب دادن به یک تماس تلفنی کوتاه، یا چک کردن یک دقیقه‌ای تلگرام، اگرچه بطور مستقیم توجه کمی را به خود جلب می‌کنند، امّا در ادامه کار در قالب اثر پسماند توجه باعث افت عملکرد خواهند شد.
4-سعی کنید تعداد کارهای نیمه‌تمام را به صفر برسانید.
5- برای انجام کارها محدودیت زمانی معقول تعریف کنید. این کار نه تنها باعث میشود که کار فعلی زودتر و با تمرکز بیشتر انجام شود، بلکه باعث میشود پسماند توجه کار بعدی کمتر شود و توجه در کار بعدی هم بیشتر شود. (یکی از نتایج جالب پژوهش لیروی همین است)
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
Forwarded from اقتصاد رفتاری (Mostafa Nasr Esfahani)
توجه محدود: مردم در هر لحظه از زمان توانائی تمرکز روی تعداد محدودی از چیزها را دارند. این به این معناست که ما ممکن است از جزئیات مهمی غافل شویم. @BehavioralEconomicsAndFinance@
⭕️◻️بازی آخر: آیا اقتصاد رفتاری میتواند به ما در کاهش مصرف آب کمک کند؟
✍🏼وحید اشرفی
شش برابر شدن میزان مصرف آب در قرن بیستم، باعث شده است که بسیاری از صاحب نظران دسترسی به آب آشامیدنی تازه را به عنوان یکی از بحرانی ترین چالش های پیش روی سیاست گذاران معرفی نمایند.
▫️یکی دیگر از یافته های اقتصاد رفتاری که میتواند برای کاهش مصرف آب مورد استفاده قرار بگیرد، بهره‌گیری از یکی از نابخردی‌های رفتاری انسان است که در اصطلاح به آن «درد پرداخت» می‌گویند.
#اختصاصی_ماهنامه_شبچراغ (@Shabcheragh_Monthly)
▫️ادامه را در ⚡️instant view بخوانید:
yon.ir/1SFE9
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
✍🏼وحید اشرفی
شش برابر شدن میزان مصرف آب در قرن بیستم، باعث شده است که بسیاری از صاحب نظران دسترسی به آب آشامیدنی تازه را به عنوان یکی از بحرانی ترین چالش های پیش روی سیاست گذاران معرفی نمایند.
▫️یکی دیگر از یافته های اقتصاد رفتاری که میتواند برای کاهش مصرف آب مورد استفاده قرار بگیرد، بهره‌گیری از یکی از نابخردی‌های رفتاری انسان است که در اصطلاح به آن «درد پرداخت» می‌گویند.
#اختصاصی_ماهنامه_شبچراغ (@Shabcheragh_Monthly)
▫️ادامه را در ⚡️instant view بخوانید:
yon.ir/1SFE9
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
Telegraph
خون به پا خواهد شد
شش برابر شدن میزان مصرف آب در قرن بیستم، باعث شده است که بسیاری از صاحب نظران دسترسی به آب آشامیدنی تازه را به عنوان یکی از بحرانی ترین چالش های پیش روی سیاست گذاران معرفی نمایند. وجود عوامل متعددی نظیر رشد جمعیت، گسترش شهرنشینی، افزایش درآمد خانوارها، تغییرات…
Forwarded from اقتصاد رفتاری (Mostafa Nasr Esfahani)
⭕️◻️درد پرداخت
نام انگلیسی: Pain of Paying
سوگیری‌های رفتاری مرتبط:
- در دسترس بودن(آشناگرایی)
-محسوس بودن
-حسابداری ذهنی
-قابلیت یادآوری
◽️تعریف:
دردناکی پرداخت در بعضی خریدها بیشتر از دیگر خریدهاست.
درد پرداخت شبیه یک آلارم برای پرداخت‌ها عمل میکند و باعث میشود نسبت به خریدِ مذکور(معمولا در دفعات بعدی) حساسیت بیشتری به خرج بدهیم. بنابراین این درد، مشابه بسیاری دردهای دیگر یک «مکانیزم بازخورد» است که کارکردهای زیادی دارد. امّا مشکل از اینجاست که این درد ممکن است تناسب نداشته باشد: یعنی بعضی جاها بدون دلیل زیاد باشد و بعضی جاها کلا از کار بیفتد!
پرداخت افزایشی، پرداختِ نقدی، پرداخت چندین فیش بجای یک فیش و پرداخت‌های مکرر از مواردی هستند که درد زیادتری دارند.
به عنوانِ مثال تحقیقات نشان داده‌اند که دردِ پرداخت از طریق کارت اعتباری بسیار کمتر از دردِ پرداخت بصورت نقدی است که این مطلب در تضاد با عقلانیت است چرا که مطابق عقلانیتی که در دانش اقتصاد و مالی سنتی تعریف میشود نباید نحوه پرداخت پول باعث تغییری در سبد خرید بشود در حالی که در دنیای واقعی چنین است.
⭕️⭕️تجویز رفتاری:
در حوزه تصمیم‌سازی فردی، مثل همیشه مهمترین تجویز، آگاهی است! صرف آگاهی نسبت به این کششهای روانی می تواند باعث بهبود تصمیمات بشود. میزان و اثرگذاری دردِ پرداخت را از محاسباتتان خارج کنید.
این سوگیری برای فروشندگان، بازاریابان و دیگر کسانی که با گرفتن پول از مردم سروکار دارند هم دلالت‌هایی دارد. آشکارترین دلالت آن این است که وقتی می‌خواهید از مشتری پولی دریافت کنید سعی کنید آن را بصورتی دریافت کنید که کمترین درد را داشته باشد! فروش اعتباری و فروش نسیه میتواند میزان فروش شما را افزایش بدهد و...
در حوزه سیاستگذاری عمومی هم مثلا در طراحی نحوه گرفتن مالیات این سوگیری رفتاری را باید در نظر گرفت.
در حوزه نظریه پردازی درنظرگرفتن این جنبه ممکن است خروجی مدلها را تغییر بدهد.
✔️اولین و قویترین کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.iss.one/joinchat/AAAAAD2Yv-Q8B8UB9Y_eTw
نام انگلیسی: Pain of Paying
سوگیری‌های رفتاری مرتبط:
- در دسترس بودن(آشناگرایی)
-محسوس بودن
-حسابداری ذهنی
-قابلیت یادآوری
◽️تعریف:
دردناکی پرداخت در بعضی خریدها بیشتر از دیگر خریدهاست.
درد پرداخت شبیه یک آلارم برای پرداخت‌ها عمل میکند و باعث میشود نسبت به خریدِ مذکور(معمولا در دفعات بعدی) حساسیت بیشتری به خرج بدهیم. بنابراین این درد، مشابه بسیاری دردهای دیگر یک «مکانیزم بازخورد» است که کارکردهای زیادی دارد. امّا مشکل از اینجاست که این درد ممکن است تناسب نداشته باشد: یعنی بعضی جاها بدون دلیل زیاد باشد و بعضی جاها کلا از کار بیفتد!
پرداخت افزایشی، پرداختِ نقدی، پرداخت چندین فیش بجای یک فیش و پرداخت‌های مکرر از مواردی هستند که درد زیادتری دارند.
به عنوانِ مثال تحقیقات نشان داده‌اند که دردِ پرداخت از طریق کارت اعتباری بسیار کمتر از دردِ پرداخت بصورت نقدی است که این مطلب در تضاد با عقلانیت است چرا که مطابق عقلانیتی که در دانش اقتصاد و مالی سنتی تعریف میشود نباید نحوه پرداخت پول باعث تغییری در سبد خرید بشود در حالی که در دنیای واقعی چنین است.
⭕️⭕️تجویز رفتاری:
در حوزه تصمیم‌سازی فردی، مثل همیشه مهمترین تجویز، آگاهی است! صرف آگاهی نسبت به این کششهای روانی می تواند باعث بهبود تصمیمات بشود. میزان و اثرگذاری دردِ پرداخت را از محاسباتتان خارج کنید.
این سوگیری برای فروشندگان، بازاریابان و دیگر کسانی که با گرفتن پول از مردم سروکار دارند هم دلالت‌هایی دارد. آشکارترین دلالت آن این است که وقتی می‌خواهید از مشتری پولی دریافت کنید سعی کنید آن را بصورتی دریافت کنید که کمترین درد را داشته باشد! فروش اعتباری و فروش نسیه میتواند میزان فروش شما را افزایش بدهد و...
در حوزه سیاستگذاری عمومی هم مثلا در طراحی نحوه گرفتن مالیات این سوگیری رفتاری را باید در نظر گرفت.
در حوزه نظریه پردازی درنظرگرفتن این جنبه ممکن است خروجی مدلها را تغییر بدهد.
✔️اولین و قویترین کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.iss.one/joinchat/AAAAAD2Yv-Q8B8UB9Y_eTw
Forwarded from اقتصاد رفتاری (Mostafa Nasr Esfahani)
⭕️◻️درد پرداخت
فارغ از تحلیل هزینه-فایده پرداخت‌ها، بعضی از آنها دردناکتر هستند و این درد بر انتخابها اثرِ جدی دارد.
✔️اولین و قویترین کانال اقتصاد رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
فارغ از تحلیل هزینه-فایده پرداخت‌ها، بعضی از آنها دردناکتر هستند و این درد بر انتخابها اثرِ جدی دارد.
✔️اولین و قویترین کانال اقتصاد رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
⭕️◻️اولین نشست تخصصی کلینیک مالی رفتاری (انجمن مهندسی مالی ایران)
📆 یکشنبه 23اردیبهشت
توضیحات بیشتر:
https://goo.gl/7MD96A
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
📆 یکشنبه 23اردیبهشت
توضیحات بیشتر:
https://goo.gl/7MD96A
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
⭕️◻️سیاست خارجی ایران و خروج آمریکا از برجام
✍مصطفی نصراصفهانی
با سخنرانی اخیر ترامپ و اعلام خروج او از برجام این سوال مطرح است که پاسخ مناسب ایران به این حرکت چه باید باشد؟ هر کس در پاسخ به این سوال جوابی "شهودی" ارایه میکند. اما اگر بخواهیم انتخاب مطمئنی داشته باشیم باید دست به دامن دانش رسمی بشویم و از الگو(مدل)های علمی استفاده کنیم.
▫️کاملا طبیعی است که مثل سایر وزارتخانه ها و سازمانها، نظام تصمیم سازی وزارت خارجه هم از دانش روز دنیا فاصله بسیار داشته باشد. کاملا هم طبیعی است که اگر موفقیتهایی حاصل میشوند بخاطر حضور بعضی "اشخاص" در سیستم و کاملا ناپایدار و موقتی باشد.
▫️به عنوان مثال، شنیده میشد که تیم مذاکره کننده هسته ای ایران متشکل از 16نفر بودند، در حالیکه که در طرف مقابل 500نفر کارشناس(در مجموع کشورهای دیگر) حضور داشته اند. نکته ای که در زمان مذاکرات هم ذهنم را مشغول کرده بود این بود که آیا واقعا این تیم توانایی تحلیل کردن همه جنبه های پیچیده مرتبط با برجام را دارند؟ فارغ از جنبه های فنی حقوقی و اقتصادی بسیار ظریف و تعیین کننده، آیا با نظریه بازیها و طراحی مکانیزم و علوم شناختی کاربردی آشنایی دارند و توانایی استفاده از این علوم برای بهبود تصمیمات و نحوه اجرای آنها را دارند؟!
▫️برای فهم بهتر وضعیت غیرعلمی و غیر حرفه ای مدیریت کشور فقط به این نشانه توجه کنید که بعد از چهل سال که درگیر انواع تحریمهای مختلف اقتصادی هستیم تا سال گذشته وزارت خارجه معاونت اقتصادی نداشته است!
▫️دانشکده های علوم سیاسی هم از دانش روز عقب هستند و آنچه در اجرا اتفاق می افتد از همان دانشکده های عقب افتاده هم عقب افتاده تر است! به عنوان نشانه ای در این مورد به سابقه مدلسازی مبتنی بر عوامل در علوم سیاسی اشاره میکنم. مدلسازی مبتنی بر عوامل را می توان نظریه بازیهای تکاملی دانست: اینکه در بافتی سیستمی و طی زمان رفتار عوامل و متغیرها چه پویایی هایی را تجربه خواهد کرد. یکی از کتابهای مهمی که در این رابطه نوشته شده است کتابی است با عنوان "پیچیدگی همکاری: مدلهای مبتنی بر عوامل همکاری و رقابت" نوشته پرفسور اکسلراد(Axelrod)استاد علوم سیاسی دانشگاه میشیگان که در سال 1997 (یعنی 20 سال پیش!!) به چاپ رسیده است! اگر از کارشناسان وزارت خارجه یک نفر را پیدا کنید که این کتاب را مطالعه کرده باشد حاضرم جایزه خوبی به شما بدهم، چه برسد به اینکه در این زمینه تسلط وجود داشته باشد و به سوالات مهم سیاستی با استفاده از این رهیافت پاسخ داده شود(که نیازمند "تیم"های پژوهشی قوی است).
▫️در حوزه مالی تحریم هم گویا فقط کسی مثل دری اصفهانی در تیم مذاکره کننده حضور داشته است(و بنابه نظر دوستانی که در این زمینه کار کرده اند، شخص ایرانی دیگری نه در داخل کشور و نه خارج کشور نیست که مثل ایشان به این مباحث مسلط باشد) که ایشان هم با اتهاماتی مثل جاسوسی از مکانیزم تصمیم سازی حذف می شوند.
▫️شاید بتوان علت این بی توجهی به کار کارشناسی را در ساختار ملوک الطوایفی قدرت و عدم شفافیت و عدم احساس نیاز به پاسخگویی باندهای قدرت در ایران جستجو کرد. تصور کنید کسانی هستند که قاچاق سازمان یافته انجام می دهند و آنقدر قدرتمندند که نه تنها رییس جمهور، بلکه رهبری هم توان مقابله با ایشان را ندارند!
⭕️⭕️جمعبندی
معلوم نیست آن اهداف بسیار بزرگ و اظهار وجود در برابر "ابر"قدرتهایی مثل آمریکا را چطور میشود با این سطح عقب ماندگی نظری و عملی جمع کرد!
در مورد پاسخ بهینه به موضع آمریکا اگر بخواهیم با اطمینان بالا اظهار نظر کنیم باید از دانش روز استفاده کنیم که به نظر می رسد چنین چیزی اتفاق نمی افتد.
اگرچه در موارد متعددی خروجی محاسبات بسیار پیچیده عینا مشابه خروجی روشهای شهودی و یابنده گرایانه میشود و این کمی تسکین دهنده است، اما از طرف دیگر موفقیتهای حاصله شکننده، ناپایدار و موقتی خواهند بود.
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
✍مصطفی نصراصفهانی
با سخنرانی اخیر ترامپ و اعلام خروج او از برجام این سوال مطرح است که پاسخ مناسب ایران به این حرکت چه باید باشد؟ هر کس در پاسخ به این سوال جوابی "شهودی" ارایه میکند. اما اگر بخواهیم انتخاب مطمئنی داشته باشیم باید دست به دامن دانش رسمی بشویم و از الگو(مدل)های علمی استفاده کنیم.
▫️کاملا طبیعی است که مثل سایر وزارتخانه ها و سازمانها، نظام تصمیم سازی وزارت خارجه هم از دانش روز دنیا فاصله بسیار داشته باشد. کاملا هم طبیعی است که اگر موفقیتهایی حاصل میشوند بخاطر حضور بعضی "اشخاص" در سیستم و کاملا ناپایدار و موقتی باشد.
▫️به عنوان مثال، شنیده میشد که تیم مذاکره کننده هسته ای ایران متشکل از 16نفر بودند، در حالیکه که در طرف مقابل 500نفر کارشناس(در مجموع کشورهای دیگر) حضور داشته اند. نکته ای که در زمان مذاکرات هم ذهنم را مشغول کرده بود این بود که آیا واقعا این تیم توانایی تحلیل کردن همه جنبه های پیچیده مرتبط با برجام را دارند؟ فارغ از جنبه های فنی حقوقی و اقتصادی بسیار ظریف و تعیین کننده، آیا با نظریه بازیها و طراحی مکانیزم و علوم شناختی کاربردی آشنایی دارند و توانایی استفاده از این علوم برای بهبود تصمیمات و نحوه اجرای آنها را دارند؟!
▫️برای فهم بهتر وضعیت غیرعلمی و غیر حرفه ای مدیریت کشور فقط به این نشانه توجه کنید که بعد از چهل سال که درگیر انواع تحریمهای مختلف اقتصادی هستیم تا سال گذشته وزارت خارجه معاونت اقتصادی نداشته است!
▫️دانشکده های علوم سیاسی هم از دانش روز عقب هستند و آنچه در اجرا اتفاق می افتد از همان دانشکده های عقب افتاده هم عقب افتاده تر است! به عنوان نشانه ای در این مورد به سابقه مدلسازی مبتنی بر عوامل در علوم سیاسی اشاره میکنم. مدلسازی مبتنی بر عوامل را می توان نظریه بازیهای تکاملی دانست: اینکه در بافتی سیستمی و طی زمان رفتار عوامل و متغیرها چه پویایی هایی را تجربه خواهد کرد. یکی از کتابهای مهمی که در این رابطه نوشته شده است کتابی است با عنوان "پیچیدگی همکاری: مدلهای مبتنی بر عوامل همکاری و رقابت" نوشته پرفسور اکسلراد(Axelrod)استاد علوم سیاسی دانشگاه میشیگان که در سال 1997 (یعنی 20 سال پیش!!) به چاپ رسیده است! اگر از کارشناسان وزارت خارجه یک نفر را پیدا کنید که این کتاب را مطالعه کرده باشد حاضرم جایزه خوبی به شما بدهم، چه برسد به اینکه در این زمینه تسلط وجود داشته باشد و به سوالات مهم سیاستی با استفاده از این رهیافت پاسخ داده شود(که نیازمند "تیم"های پژوهشی قوی است).
▫️در حوزه مالی تحریم هم گویا فقط کسی مثل دری اصفهانی در تیم مذاکره کننده حضور داشته است(و بنابه نظر دوستانی که در این زمینه کار کرده اند، شخص ایرانی دیگری نه در داخل کشور و نه خارج کشور نیست که مثل ایشان به این مباحث مسلط باشد) که ایشان هم با اتهاماتی مثل جاسوسی از مکانیزم تصمیم سازی حذف می شوند.
▫️شاید بتوان علت این بی توجهی به کار کارشناسی را در ساختار ملوک الطوایفی قدرت و عدم شفافیت و عدم احساس نیاز به پاسخگویی باندهای قدرت در ایران جستجو کرد. تصور کنید کسانی هستند که قاچاق سازمان یافته انجام می دهند و آنقدر قدرتمندند که نه تنها رییس جمهور، بلکه رهبری هم توان مقابله با ایشان را ندارند!
⭕️⭕️جمعبندی
معلوم نیست آن اهداف بسیار بزرگ و اظهار وجود در برابر "ابر"قدرتهایی مثل آمریکا را چطور میشود با این سطح عقب ماندگی نظری و عملی جمع کرد!
در مورد پاسخ بهینه به موضع آمریکا اگر بخواهیم با اطمینان بالا اظهار نظر کنیم باید از دانش روز استفاده کنیم که به نظر می رسد چنین چیزی اتفاق نمی افتد.
اگرچه در موارد متعددی خروجی محاسبات بسیار پیچیده عینا مشابه خروجی روشهای شهودی و یابنده گرایانه میشود و این کمی تسکین دهنده است، اما از طرف دیگر موفقیتهای حاصله شکننده، ناپایدار و موقتی خواهند بود.
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
⭕️◻️فلج تصمیم
وقتی گزینه‌های متعدد ارائه شود، مردم آسان‌ترین تصمیم را میگیرند که همان بی تصمیمی است.
#معماری_انتخاب
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinane
وقتی گزینه‌های متعدد ارائه شود، مردم آسان‌ترین تصمیم را میگیرند که همان بی تصمیمی است.
#معماری_انتخاب
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinane
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
⭕️◻️منطق آمریکاییها ساده است: رونق اقتصادی ما را تهدید نکنید تا تحریمتان نکنیم!
(پشتوانه پولی که چاپ می‌کنند استفاده از آن است)
#شرکتهای_امریکایی
#لابی
@BehavioralEconomicsAndFinance
(پشتوانه پولی که چاپ می‌کنند استفاده از آن است)
#شرکتهای_امریکایی
#لابی
@BehavioralEconomicsAndFinance
👍1👎1
⭕️◻️تخم مرغ شکسته و اینرسی مصرف کننده
✍🏼مصطفی نصراصفهانی
با جهش قیمت تخم مرغ در اواخر سال 1396(که حتی بعضی شورش‌های دیماه را به آن نسبت دادند)، تقاضای تخم مرغ شکسته افزایش محسوسی داشت.
با توجه به منطق دانش اقتصاد خرد، انتظار می‌رود با افزایش قیمت تخم‌مرغ، تقاضای جانشین آن یعنی تخم‌مرغ شکسته افزایش پیدا کند و چنین هم شد. اما چیزی که جلب توجه ناظران را در پی داشته است، اینرسی آن تقاضای افزایش یافته است. یعنی بعد از اصلاح مجدد قیمت‌های نسبی، الگوی مصرف به حالت سابق بازگشت نداشت.
در دانش اقتصاد، اینرسی پدیده‌ای شناخته شده است. از یک طرف اینرسی در انعطاف قیمتها در سطح بازار مشاهده میشود که «چسبندگی قیمت» نامیده میشود (حالا ممکن است منظور از قیمت، قیمت نیروی کار یا همان دستمزد، قیمت پول یا همان نرخ بهره و هر متغیرِقیمتی دیگری باشد) و از طرف دیگر، در سطح یک مصرف‌کننده دو نوع چسبندگی به میزان اسمی مخارج و میزان مصرف از هر کالا یا خدمت وجود دارد که این هم به نوعی در اقتصاد کلاسیک مورد توجه قرار گرفته بود: وابستگی کشش تقاضا به زمان. یعنی این نکته پذیرفته شده است که مصرف کننده برای تطبیق خودش با شرایط جدید به زمان نیاز دارد.
اما دو نکته در این اینرسی تقاضای تخم مرغ شکسته وجود دارد: اول نامتقارن بودن اینرسی، و دوم تغییر دائمی الگوی مصرف(همان چیزی که در اقتصاد خرد کلاسیک به متغیر «سلیقه» نسبت می‌دهند). برای این دو مورد میتوان تبیین‌هایی رفتاری جستجو کرد.
جناب آقای مرادی، خبرنگار تجارت نیوز در این رابطه با بنده مصاحبه‌ای داشت که می‌توانید متن کامل گزارش و مصاحبه را در آدرس زیر مطالعه کنید:
https://tejaratnews.com/?p=248818
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
✍🏼مصطفی نصراصفهانی
با جهش قیمت تخم مرغ در اواخر سال 1396(که حتی بعضی شورش‌های دیماه را به آن نسبت دادند)، تقاضای تخم مرغ شکسته افزایش محسوسی داشت.
با توجه به منطق دانش اقتصاد خرد، انتظار می‌رود با افزایش قیمت تخم‌مرغ، تقاضای جانشین آن یعنی تخم‌مرغ شکسته افزایش پیدا کند و چنین هم شد. اما چیزی که جلب توجه ناظران را در پی داشته است، اینرسی آن تقاضای افزایش یافته است. یعنی بعد از اصلاح مجدد قیمت‌های نسبی، الگوی مصرف به حالت سابق بازگشت نداشت.
در دانش اقتصاد، اینرسی پدیده‌ای شناخته شده است. از یک طرف اینرسی در انعطاف قیمتها در سطح بازار مشاهده میشود که «چسبندگی قیمت» نامیده میشود (حالا ممکن است منظور از قیمت، قیمت نیروی کار یا همان دستمزد، قیمت پول یا همان نرخ بهره و هر متغیرِقیمتی دیگری باشد) و از طرف دیگر، در سطح یک مصرف‌کننده دو نوع چسبندگی به میزان اسمی مخارج و میزان مصرف از هر کالا یا خدمت وجود دارد که این هم به نوعی در اقتصاد کلاسیک مورد توجه قرار گرفته بود: وابستگی کشش تقاضا به زمان. یعنی این نکته پذیرفته شده است که مصرف کننده برای تطبیق خودش با شرایط جدید به زمان نیاز دارد.
اما دو نکته در این اینرسی تقاضای تخم مرغ شکسته وجود دارد: اول نامتقارن بودن اینرسی، و دوم تغییر دائمی الگوی مصرف(همان چیزی که در اقتصاد خرد کلاسیک به متغیر «سلیقه» نسبت می‌دهند). برای این دو مورد میتوان تبیین‌هایی رفتاری جستجو کرد.
جناب آقای مرادی، خبرنگار تجارت نیوز در این رابطه با بنده مصاحبه‌ای داشت که می‌توانید متن کامل گزارش و مصاحبه را در آدرس زیر مطالعه کنید:
https://tejaratnews.com/?p=248818
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
⭕️◻️نماد عدالت و آزادگی
✍🏼مصطفی نصراصفهانی
گفته شده است که امام علی (ع) بخاطر شدت عدلش کشته شد(قُتِلَ لشدت عدله). و این هم وقتی که بخواهی همه را در برابر قانون یکسان بدانی و زیاده‌خواهی‌های مافیاهای قدرت را مورد توجه قرار ندهی و مانع رانتخوری بشوی چیزی دور از انتظار نیست! اینکه ما بعد از 1400 سال از ایشان یاد می‌کنبم امری پسندیده است، اما چه بهتر که بجای «شور»، «شعور» این یادبودها را کسب کنیم. برویم و ببینیم که این بزرگان چه گفته‌اند؟ یکی از مهمترین منابع ما برای فهم بهتر حضرت علی(ع)، کتاب خواندنی و آرامش‌بخش نهج‌البلاغه است.
▫️بسیاری از جملاتی که در فضای مجازی به کوروش بزرگ و بعضی دیگر نسبت داده میشوند در واقع جملات نهج‌البلاغه هستند! و یکی از نامه‌های موجود در آن کتاب که به مناسبت امروز مربوط است و وصیت‌نامه ایشان به حساب می‌آید نامه 47است.
حضرت علی (ع) پس از ضربت خوردن در صبح نوزدهم ماه مبارک رمضان وضیت‌نامه‌ای نوشتند که خواندن آن برای مسلمانان و غیر مسلمانان آموزنده و جالب خواهد بود.
▫️اهمیت حضرت علی(ع) برای مسلمانان از این جهت است که ایشان زیرنظر پیامبر اکرم(ص) تربیت شدند و به عبارتی این مزیت بزرگی است که ایشان داشتند تا شخصیتشان تحت تأثیر حضرت پیامبر(ص) شکل بگیرد.
این وصیت‌نامه پربار که هم به موضوعات روزمره(مثل سفارش ایشان به رعایت عدالت و حقوق اساسی و شهروندی قاتلشان ابن‌ملجم و دوری از احساسات و هیجانات در قصاص او) می‌پردازد و هم به موضوعات کلی همیشگی عرفانی-اخلاقی و قواعد رفتاری بهینه، تک‌تک جملاتش ارزش تأمل‌ها و تکرارها دارد.
▫️با جستجویی در گوگل می‌توانید به متن این نامه کوتاه دسترسی پیدا کنید. با توجه به ترجمه‌های بعضا نامناسب ترجیحا سایتی را پیدا کنید که جملات عربی و ترجمه آنها را خودتان هم بتوانید تطبیق بدهید. قسمت اول نامه خطاب به دو پسرشان است و قسمت بعد از آن خطاب به «هرکس نامه من بدست او می‌رسد»(من بلغه کتابی) است و اینگونه شروع میشود:
«شما دو فرزندم را و همه فرزندانم و خانواده‌ام و هر کس نامه من بدست او می‌رسد را به تقوای الهی و نظم در کارهایتان و اصلاح روابط بینتان توصیه میکنم». سپس توصیه میکند که قرآن برای عمل کردن است و میفرماید: "مبادا دیگران در عمل کردن به آن از شما پیشی بگیرند!".
خواندن متن نامه مذکور و کلا کتاب نهج البلاغه را به همه توصیه میکنم.
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
✍🏼مصطفی نصراصفهانی
گفته شده است که امام علی (ع) بخاطر شدت عدلش کشته شد(قُتِلَ لشدت عدله). و این هم وقتی که بخواهی همه را در برابر قانون یکسان بدانی و زیاده‌خواهی‌های مافیاهای قدرت را مورد توجه قرار ندهی و مانع رانتخوری بشوی چیزی دور از انتظار نیست! اینکه ما بعد از 1400 سال از ایشان یاد می‌کنبم امری پسندیده است، اما چه بهتر که بجای «شور»، «شعور» این یادبودها را کسب کنیم. برویم و ببینیم که این بزرگان چه گفته‌اند؟ یکی از مهمترین منابع ما برای فهم بهتر حضرت علی(ع)، کتاب خواندنی و آرامش‌بخش نهج‌البلاغه است.
▫️بسیاری از جملاتی که در فضای مجازی به کوروش بزرگ و بعضی دیگر نسبت داده میشوند در واقع جملات نهج‌البلاغه هستند! و یکی از نامه‌های موجود در آن کتاب که به مناسبت امروز مربوط است و وصیت‌نامه ایشان به حساب می‌آید نامه 47است.
حضرت علی (ع) پس از ضربت خوردن در صبح نوزدهم ماه مبارک رمضان وضیت‌نامه‌ای نوشتند که خواندن آن برای مسلمانان و غیر مسلمانان آموزنده و جالب خواهد بود.
▫️اهمیت حضرت علی(ع) برای مسلمانان از این جهت است که ایشان زیرنظر پیامبر اکرم(ص) تربیت شدند و به عبارتی این مزیت بزرگی است که ایشان داشتند تا شخصیتشان تحت تأثیر حضرت پیامبر(ص) شکل بگیرد.
این وصیت‌نامه پربار که هم به موضوعات روزمره(مثل سفارش ایشان به رعایت عدالت و حقوق اساسی و شهروندی قاتلشان ابن‌ملجم و دوری از احساسات و هیجانات در قصاص او) می‌پردازد و هم به موضوعات کلی همیشگی عرفانی-اخلاقی و قواعد رفتاری بهینه، تک‌تک جملاتش ارزش تأمل‌ها و تکرارها دارد.
▫️با جستجویی در گوگل می‌توانید به متن این نامه کوتاه دسترسی پیدا کنید. با توجه به ترجمه‌های بعضا نامناسب ترجیحا سایتی را پیدا کنید که جملات عربی و ترجمه آنها را خودتان هم بتوانید تطبیق بدهید. قسمت اول نامه خطاب به دو پسرشان است و قسمت بعد از آن خطاب به «هرکس نامه من بدست او می‌رسد»(من بلغه کتابی) است و اینگونه شروع میشود:
«شما دو فرزندم را و همه فرزندانم و خانواده‌ام و هر کس نامه من بدست او می‌رسد را به تقوای الهی و نظم در کارهایتان و اصلاح روابط بینتان توصیه میکنم». سپس توصیه میکند که قرآن برای عمل کردن است و میفرماید: "مبادا دیگران در عمل کردن به آن از شما پیشی بگیرند!".
خواندن متن نامه مذکور و کلا کتاب نهج البلاغه را به همه توصیه میکنم.
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
⭕️◻️عید فطر و احساس تولدی دوباره؛ رهیافتی تجربی به آداب دینی
✍🏼مصطفی نصراصفهانی
حدود سه سال پیش بود که برای اولین بار در یک مراسم مذهبی مهم در کلیسای نوتردام شرکت کردم. چیزی که در آنجا توجهم را جلب کرد این بود که در عین آرامش و اطمینانی که از نوع معماری کلیسا (استحکام و امنیت وعظمت) به انسان القا میشود، موسیقی و فضای داخلی و آدابی که در آن مراسم اجرا میشد نوعی «ترس»،«تاریکی» و «سرما» در خودش داشت. با اینحال، این ترس و تاریکی و سرما باعث میشد بعد از خروج از آن مراسم نوعی احساس «سبکی»، «روشنی» و «گرما» داشته باشی! این «احساسات» با تغییراتی فیزیولوژیک(مثلا ترشح هرمون‌های خاص) هم همراه است.
▫️آدابی که در ادیان مختلف (از ادیان قبایل آفریقایی گرفته تا اسلام و مسیحیت) وجود دارند هر کدام فلسفه ای دارند. با انجام بعضی آداب دینی نوعی «لذت» ایجاد میشود که همراه با ترشح بعضی «هورمون‌ها» است.
▫️به طور مشابه با مراسم فوق‌الذکر، در تمامی ادیان چنین آدابی وجود دارند و این آداب در کنار عقاید و قواعد اخلاقی بناست که هر کدام جزئی از یک سیستم فوقِ پیچیده دین باشند.
▫️بعضی دین‌شناسان دین را شامل سه بخش اصلی می‌دانند: اخلاق، احکام و اعتقادات. هر کدام از این سه بخش خود یک سیستم درهم‌تنیده را تشکیل میدهد که پایبندی به آن توسط آحاد جامعه اثرات متفاوتی بر فرد، اجتماع و حتی طبیعت می‌گذارد. به عنوان مثال، تغییری جزئی در نظام باورهای افراد یک جامعه میتواند منجر به تغییراتی شدید در فرد و اجتماع و بروز پدیده‌هایی غیرقابل پیش‌بینی و نوزا(Emergent) در محیط بشود.
▫️بولدینگ، اقتصاددان تکاملی و متخصص نظریه سیستم‌ها سیستم‌ها را از نظر پیچیدگی به 9 طبقه تقسیم میکند و «دین» را در طبقه نهم (پیچیده‌ترین سیستم‌ها) قرار میدهد. بنابراین طبیعی است که فهم ادیان کار ساده‌ای نباشد.
▫️اما برگردیم به احساس «تولد دوباره» در پایان ماه مبارک رمضان. این احساس هم ریشه هایی مادی دارد و این ریشه ها هیچ تضادی با آموزه های دینی ندارد. نقطه مرجع ذهنی با رعایت قواعدی رفتاری در طول یکماه جابجا شده است و اکنون سیستم جسمی-روانی که به شرایط سخت‌تری(یا بهتر است بگوئیم متفاوت) عادت کرده است نوعی آزاد شدن را تجربه میکند. علاوه بر این‌ها میتوان جنبه‌هایی از روانشناسی تکاملی و جامعه‌شناسی که اثراتی قوی دارند را هم وارد تحلیل کرد. بنابراین پاسخ به اینکه چه اتفاقی می‌افتد که این احساس ایجاد میشود وظیفه دانش روز است و امری کاملا شدنی است.
⭕️⭕️پی‌نوشت‌ها:
1-هر کس یک دین دارد، حتی اگر آن دین، بی‌دینی باشد. در عین حال شاید بتوان گفت هیچ دو نفری هم دین یکسانی ندارند!
2-براساس قاعده‌ای در مذهب تشیع همواره تکوین با تشریع تطابق دارد و اگر چیزی در دین مورد تجویز قرار بگیرد در تکوین و طبیعت هم همان درست است و بالعکس، هرآنچه توسط عقل مورد تجویز قرار بگیرد توسط شرع هم مورد تجویز است(کلّما حکم به العقل، حکم به الشرع و کلّما حکم به الشرع، حکم به العقل). بنابراین با استناد به قاعده مذکور بسیاری از اختلافات بین این دو ریشه در «نامگذاری‌ها»ی متفاوت دارند.
3-یافتن توضیح تجربی برای پدیده‌هایی که قبلا به «خدا» و ... نسبت داده میشد به معنای اشتباه بودن آن نسبت دادن‌ها نیست؛ اینکه خدا را در تاریکی‌ها و مجهولات جستجو کنیم رهیافت درستی نیست. خدا در همین چیزهای معلوم، شفاف و روشن است! در همین فرآیندهای تکاملی، در همین نظم‌هایی که به ادعای بعضی‌ها «تصادفی» به وجود آمده‌اند...
به قول سهراب سپهری:
« و خدایی که در این نزدیکیست... لای این شب‌بوها، پای آن کاج بلند... روی آگاهی آب، روی قانون گیاه...»
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
✍🏼مصطفی نصراصفهانی
حدود سه سال پیش بود که برای اولین بار در یک مراسم مذهبی مهم در کلیسای نوتردام شرکت کردم. چیزی که در آنجا توجهم را جلب کرد این بود که در عین آرامش و اطمینانی که از نوع معماری کلیسا (استحکام و امنیت وعظمت) به انسان القا میشود، موسیقی و فضای داخلی و آدابی که در آن مراسم اجرا میشد نوعی «ترس»،«تاریکی» و «سرما» در خودش داشت. با اینحال، این ترس و تاریکی و سرما باعث میشد بعد از خروج از آن مراسم نوعی احساس «سبکی»، «روشنی» و «گرما» داشته باشی! این «احساسات» با تغییراتی فیزیولوژیک(مثلا ترشح هرمون‌های خاص) هم همراه است.
▫️آدابی که در ادیان مختلف (از ادیان قبایل آفریقایی گرفته تا اسلام و مسیحیت) وجود دارند هر کدام فلسفه ای دارند. با انجام بعضی آداب دینی نوعی «لذت» ایجاد میشود که همراه با ترشح بعضی «هورمون‌ها» است.
▫️به طور مشابه با مراسم فوق‌الذکر، در تمامی ادیان چنین آدابی وجود دارند و این آداب در کنار عقاید و قواعد اخلاقی بناست که هر کدام جزئی از یک سیستم فوقِ پیچیده دین باشند.
▫️بعضی دین‌شناسان دین را شامل سه بخش اصلی می‌دانند: اخلاق، احکام و اعتقادات. هر کدام از این سه بخش خود یک سیستم درهم‌تنیده را تشکیل میدهد که پایبندی به آن توسط آحاد جامعه اثرات متفاوتی بر فرد، اجتماع و حتی طبیعت می‌گذارد. به عنوان مثال، تغییری جزئی در نظام باورهای افراد یک جامعه میتواند منجر به تغییراتی شدید در فرد و اجتماع و بروز پدیده‌هایی غیرقابل پیش‌بینی و نوزا(Emergent) در محیط بشود.
▫️بولدینگ، اقتصاددان تکاملی و متخصص نظریه سیستم‌ها سیستم‌ها را از نظر پیچیدگی به 9 طبقه تقسیم میکند و «دین» را در طبقه نهم (پیچیده‌ترین سیستم‌ها) قرار میدهد. بنابراین طبیعی است که فهم ادیان کار ساده‌ای نباشد.
▫️اما برگردیم به احساس «تولد دوباره» در پایان ماه مبارک رمضان. این احساس هم ریشه هایی مادی دارد و این ریشه ها هیچ تضادی با آموزه های دینی ندارد. نقطه مرجع ذهنی با رعایت قواعدی رفتاری در طول یکماه جابجا شده است و اکنون سیستم جسمی-روانی که به شرایط سخت‌تری(یا بهتر است بگوئیم متفاوت) عادت کرده است نوعی آزاد شدن را تجربه میکند. علاوه بر این‌ها میتوان جنبه‌هایی از روانشناسی تکاملی و جامعه‌شناسی که اثراتی قوی دارند را هم وارد تحلیل کرد. بنابراین پاسخ به اینکه چه اتفاقی می‌افتد که این احساس ایجاد میشود وظیفه دانش روز است و امری کاملا شدنی است.
⭕️⭕️پی‌نوشت‌ها:
1-هر کس یک دین دارد، حتی اگر آن دین، بی‌دینی باشد. در عین حال شاید بتوان گفت هیچ دو نفری هم دین یکسانی ندارند!
2-براساس قاعده‌ای در مذهب تشیع همواره تکوین با تشریع تطابق دارد و اگر چیزی در دین مورد تجویز قرار بگیرد در تکوین و طبیعت هم همان درست است و بالعکس، هرآنچه توسط عقل مورد تجویز قرار بگیرد توسط شرع هم مورد تجویز است(کلّما حکم به العقل، حکم به الشرع و کلّما حکم به الشرع، حکم به العقل). بنابراین با استناد به قاعده مذکور بسیاری از اختلافات بین این دو ریشه در «نامگذاری‌ها»ی متفاوت دارند.
3-یافتن توضیح تجربی برای پدیده‌هایی که قبلا به «خدا» و ... نسبت داده میشد به معنای اشتباه بودن آن نسبت دادن‌ها نیست؛ اینکه خدا را در تاریکی‌ها و مجهولات جستجو کنیم رهیافت درستی نیست. خدا در همین چیزهای معلوم، شفاف و روشن است! در همین فرآیندهای تکاملی، در همین نظم‌هایی که به ادعای بعضی‌ها «تصادفی» به وجود آمده‌اند...
به قول سهراب سپهری:
« و خدایی که در این نزدیکیست... لای این شب‌بوها، پای آن کاج بلند... روی آگاهی آب، روی قانون گیاه...»
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
⭕️◻️محدودیت نوسان قیمت و اثر ربایشی (Magnet Effect)
✍🏼علی داوری/مصطفی نصراصفهانی
در بازار بورس ایران همچون بازارهای بورس بسیاری دیگر از کشورها دامنه نوسان برای قیمت لحاظ شده است.
▫️دامنه نوسان پایین ترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه، طی یک یا چند جلسه رسمی معاملات بورس، قیمت می تواند نوسان داشته باشد(در ایران پنج درصد افزایش نسبت به روز قبل و یا پنج درصد کاهش نسبت به روز قبل مجاز است) و به این خاطر است که جلو رفتارهای هیجانی معامله گران گرفته شود. تاثیر دامنه نوسان زمانی که بازار دچار آشفتگی شده کاملا مشهود است. مثلا با انتشار یک خبر مهم جدید بازار سریعا واکنش نشان داده و با وجود این قانون محدود کننده فرصتی در روزهای آتی فراهم می آورد تا به طور دقیق تری تحلیل ها انجام گرفته و از نوسانات شدید قیمتی خودداری شود.
▫️ با نزدیک شدن قیمت به دامنه نوسان به دلیل تاثیر روانی دامنه نوسان، معامله گران انتظار دارند که قیمت به حد نوسان برسد و همین انتظار موجب سرعت گرفتن و افزایش حجم معاملات در نزدیک دامنه نوسان می شود که آن را اثر ربایشی می گویند، در واقع قیمت با نزدیک شدن به دامنه های مجاز به آن ها جذب می شود.
▫️عامل رفتاری سرمایه گذاران سبب رخداد اثر ربایشی و غیر طبیعی شدن روند معاملات شده و گاهی دلیلی بر عدم کارایی بازار محسوب شده است.
⭕️⭕️فلسفه محدودیت نوسان و مطالعات تجربی مربوطه:
وضع محدودیت نوسان یک تکنیک یا تلنگر رفتاری با هدف جلوگیری از معاملات هیجانی و بیش-واکنشی ها به اخبار جدید بوده است. انتظار می رود با وضع این محدودیت افراد فرصت بیشتری برای فکر کردن داشته باشند(و این هم درست است چون سیستم 2 تصمیم گیری که منطقی است نیاز به زمان دارد) و نتیجتا بواسطه کاهش رفتارهای هیجانی تلاطم قیمت کاهش پیدا کند و قیمتها واقعی تر باشند.
▫️با اینحال مطالعات تجربی مختلف نتایج متفاوتی در مورد اثر وضع این محدودیت نوسان به دست داده اند. در بعضی از مطالعات نشان داده شده است که وضع این محدودیت فقط زمان رسیدن به تعادل جدید را طولانی تر کرده است و اثری معنادار روی تلاطم و نوسانات قیمت وجود نداشته است(تایید فرضیه اطلاعات)، ولی مطالعات دیگری نشان داده اند که اتفاقا مانع بیش واکنشیها شده و نتیجتا تلاطم اضافی بازار را کاهش می دهد(فرضیه بیش واکنشی).
▫️با توجه به اثرگذاری روش بررسی مسئله و همچنین بازه زمانی و کشورهایی که در آن مطالعات انجام شده است به نظر می رسد در مجموع وضع محدودیت نوسان حداقل از نظر کاهش تلاطمهای اضافی اثرگذار باشد و در راستای این هدف کار درستی بوده است. (اگرچه در کنار آن اثر بزرگتر، اثرات کوچکتری مثل همین اثر ربایشی و یا افزایش رفتار رمه ای بواسطه ایجاد صفهای خرید و فروش هم وجود دارند)
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
✍🏼علی داوری/مصطفی نصراصفهانی
در بازار بورس ایران همچون بازارهای بورس بسیاری دیگر از کشورها دامنه نوسان برای قیمت لحاظ شده است.
▫️دامنه نوسان پایین ترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه، طی یک یا چند جلسه رسمی معاملات بورس، قیمت می تواند نوسان داشته باشد(در ایران پنج درصد افزایش نسبت به روز قبل و یا پنج درصد کاهش نسبت به روز قبل مجاز است) و به این خاطر است که جلو رفتارهای هیجانی معامله گران گرفته شود. تاثیر دامنه نوسان زمانی که بازار دچار آشفتگی شده کاملا مشهود است. مثلا با انتشار یک خبر مهم جدید بازار سریعا واکنش نشان داده و با وجود این قانون محدود کننده فرصتی در روزهای آتی فراهم می آورد تا به طور دقیق تری تحلیل ها انجام گرفته و از نوسانات شدید قیمتی خودداری شود.
▫️ با نزدیک شدن قیمت به دامنه نوسان به دلیل تاثیر روانی دامنه نوسان، معامله گران انتظار دارند که قیمت به حد نوسان برسد و همین انتظار موجب سرعت گرفتن و افزایش حجم معاملات در نزدیک دامنه نوسان می شود که آن را اثر ربایشی می گویند، در واقع قیمت با نزدیک شدن به دامنه های مجاز به آن ها جذب می شود.
▫️عامل رفتاری سرمایه گذاران سبب رخداد اثر ربایشی و غیر طبیعی شدن روند معاملات شده و گاهی دلیلی بر عدم کارایی بازار محسوب شده است.
⭕️⭕️فلسفه محدودیت نوسان و مطالعات تجربی مربوطه:
وضع محدودیت نوسان یک تکنیک یا تلنگر رفتاری با هدف جلوگیری از معاملات هیجانی و بیش-واکنشی ها به اخبار جدید بوده است. انتظار می رود با وضع این محدودیت افراد فرصت بیشتری برای فکر کردن داشته باشند(و این هم درست است چون سیستم 2 تصمیم گیری که منطقی است نیاز به زمان دارد) و نتیجتا بواسطه کاهش رفتارهای هیجانی تلاطم قیمت کاهش پیدا کند و قیمتها واقعی تر باشند.
▫️با اینحال مطالعات تجربی مختلف نتایج متفاوتی در مورد اثر وضع این محدودیت نوسان به دست داده اند. در بعضی از مطالعات نشان داده شده است که وضع این محدودیت فقط زمان رسیدن به تعادل جدید را طولانی تر کرده است و اثری معنادار روی تلاطم و نوسانات قیمت وجود نداشته است(تایید فرضیه اطلاعات)، ولی مطالعات دیگری نشان داده اند که اتفاقا مانع بیش واکنشیها شده و نتیجتا تلاطم اضافی بازار را کاهش می دهد(فرضیه بیش واکنشی).
▫️با توجه به اثرگذاری روش بررسی مسئله و همچنین بازه زمانی و کشورهایی که در آن مطالعات انجام شده است به نظر می رسد در مجموع وضع محدودیت نوسان حداقل از نظر کاهش تلاطمهای اضافی اثرگذار باشد و در راستای این هدف کار درستی بوده است. (اگرچه در کنار آن اثر بزرگتر، اثرات کوچکتری مثل همین اثر ربایشی و یا افزایش رفتار رمه ای بواسطه ایجاد صفهای خرید و فروش هم وجود دارند)
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
⭕️◻️آیا سلبریتی ها حق دارند جامعه را جهت دهی بکنند؟
✍️مصطفی نصراصفهانی
پیرو کمپین جدیدی که علی کریمی به راه انداخته است نقدهای مختلفی به آن وارد شد که بنده با اکثر آن نقدها موافق هستم.
اساسا کمپین ها را هم از جنس "توصیه اخلاقی" میدانم و سال گذشته هم در مورد اشکالات بنیادی توسل به توصیه اخلاقی بجای "توصیه سیاستی" هم مطلبی نوشتم:
https://t.iss.one/BehavioralEconomicsAndFinance/984
▫️به عنوان مثال فرض کنید 99درصد مردم از ورود به یک دارایی که در آینده بازدهی خوبی خواهد داشت امتناع کنند. این تحریم و عدم ورود مردم به آن بازار ممکن است جذابیت آن را بیشتر کند و نتیجتاً همان 1درصد اگر قبلا 10درصد از ثروتشان را وارد آن بازار میکردند الان با 70درصد ثروتشان وارد آن بازار خواهند شد و نتیجتا ممکن است براحتی تلاش ایثارگرانه آن 99درصد(بخصوص اگر از قشر ضعیف و متوسط باشند) بر باد برود. در همین سناریوی شکست، ممکن است اگر به فرض آن 1درصد مردم که در کمپین شرکت نکرده اند، بجای وارد کردن 70درصد ثروت خود به بازار مذکور 40درصد آن را وارد کنند ممکن است نتیجه عکس بشود. مشابه همین ادعا را میتوان در مورد دیگر درصدها و پارامترها هم کرد. بنابرین برای تضمین موفقیت یک کمپین باید طراحی دقیق و علمی انجام داد و همه ریسکها را پوشش داد.
▫️اقتصاد(اجتماع) یک #سیستم_پیچیده است و فهم و اثرگذاری بر آن نباید ساده گرفته شود! برای هر کمپینی که به ذهن خطور کند سناریوهای واقعی متعددی میتوان شمرد که اگر آن سناریوها اتفاق بیفتند کمپین با شکست و حتی اثر معکوس مواجه شود. تعداد سناریوهایی که ممکن است منجر به موفقیت یک کمپین بشوند بسیار بسیار کم هستند. همان سناریوهای دلخواه هم اگر بخواهیم در دنیای واقعی اتفاق بیفتند تلاش، هوشیاری و دانش لازم دارند تا از گلوگاهها جان سالم بدر ببرند.
▫️با اينهمه، کمپین ها و توصیه های اخلاقی هم ابزارهایی هستند که باید در جعبه ابزار مردم و جامعه وجود داشته باشند و از آن ابزار باید درست و بجا استفاده کرد.
▫️واقعیت این است که مردم(نه تنها در ایران، بلکه همه جای دنیا) از سلبریتیها اثرپذیری بیشتری دارند تا دانشمندان. بنابرین هنر ما این است که بتوانیم #کار_تیمی خوب انجام بدهیم: علی کریمی همچنان در نوک حمله است! اما باید پشت صحنه او متخصصان مختلفی باشند.
▫️اهمیت کار تیمی و تخصصی در انتخاب و طراحی کمپین این است که اگر چند کمپین به شکست بخورد تصویر ذهنی مردم نسبت به این گونه حرکتها تخریب شده و نتیجتا یکی از ابزارهای جامعه از جعبه ابزار بیرون انداخته میشود! بنابرین دوستان نوک حمله هم باید صبور باشند و با مشورت گرفتن از متخصصان مواظب این سرمایه اجتماعی باشند که از بین نرود.
#طراحی_کمپین
والله اعلم
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance
✍️مصطفی نصراصفهانی
پیرو کمپین جدیدی که علی کریمی به راه انداخته است نقدهای مختلفی به آن وارد شد که بنده با اکثر آن نقدها موافق هستم.
اساسا کمپین ها را هم از جنس "توصیه اخلاقی" میدانم و سال گذشته هم در مورد اشکالات بنیادی توسل به توصیه اخلاقی بجای "توصیه سیاستی" هم مطلبی نوشتم:
https://t.iss.one/BehavioralEconomicsAndFinance/984
▫️به عنوان مثال فرض کنید 99درصد مردم از ورود به یک دارایی که در آینده بازدهی خوبی خواهد داشت امتناع کنند. این تحریم و عدم ورود مردم به آن بازار ممکن است جذابیت آن را بیشتر کند و نتیجتاً همان 1درصد اگر قبلا 10درصد از ثروتشان را وارد آن بازار میکردند الان با 70درصد ثروتشان وارد آن بازار خواهند شد و نتیجتا ممکن است براحتی تلاش ایثارگرانه آن 99درصد(بخصوص اگر از قشر ضعیف و متوسط باشند) بر باد برود. در همین سناریوی شکست، ممکن است اگر به فرض آن 1درصد مردم که در کمپین شرکت نکرده اند، بجای وارد کردن 70درصد ثروت خود به بازار مذکور 40درصد آن را وارد کنند ممکن است نتیجه عکس بشود. مشابه همین ادعا را میتوان در مورد دیگر درصدها و پارامترها هم کرد. بنابرین برای تضمین موفقیت یک کمپین باید طراحی دقیق و علمی انجام داد و همه ریسکها را پوشش داد.
▫️اقتصاد(اجتماع) یک #سیستم_پیچیده است و فهم و اثرگذاری بر آن نباید ساده گرفته شود! برای هر کمپینی که به ذهن خطور کند سناریوهای واقعی متعددی میتوان شمرد که اگر آن سناریوها اتفاق بیفتند کمپین با شکست و حتی اثر معکوس مواجه شود. تعداد سناریوهایی که ممکن است منجر به موفقیت یک کمپین بشوند بسیار بسیار کم هستند. همان سناریوهای دلخواه هم اگر بخواهیم در دنیای واقعی اتفاق بیفتند تلاش، هوشیاری و دانش لازم دارند تا از گلوگاهها جان سالم بدر ببرند.
▫️با اينهمه، کمپین ها و توصیه های اخلاقی هم ابزارهایی هستند که باید در جعبه ابزار مردم و جامعه وجود داشته باشند و از آن ابزار باید درست و بجا استفاده کرد.
▫️واقعیت این است که مردم(نه تنها در ایران، بلکه همه جای دنیا) از سلبریتیها اثرپذیری بیشتری دارند تا دانشمندان. بنابرین هنر ما این است که بتوانیم #کار_تیمی خوب انجام بدهیم: علی کریمی همچنان در نوک حمله است! اما باید پشت صحنه او متخصصان مختلفی باشند.
▫️اهمیت کار تیمی و تخصصی در انتخاب و طراحی کمپین این است که اگر چند کمپین به شکست بخورد تصویر ذهنی مردم نسبت به این گونه حرکتها تخریب شده و نتیجتا یکی از ابزارهای جامعه از جعبه ابزار بیرون انداخته میشود! بنابرین دوستان نوک حمله هم باید صبور باشند و با مشورت گرفتن از متخصصان مواظب این سرمایه اجتماعی باشند که از بین نرود.
#طراحی_کمپین
والله اعلم
✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance