⭕️◻️داستان فیل در تاریک‌خانه در مثنوی معنوی


پیل اندر خانهٔ تاریک بود/عرضه را آورده بودندش هنود

از برای دیدنش مردم بسی/ اندر آن ظلمت همی‌شد هر کسی

دیدنش با چشم چون ممکن نبود/ اندر آن تاریکیش کف می‌بسود

آن یکی را کف به خرطوم اوفتاد/ گفت همچون ناودانست این نهاد

آن یکی را دست بر گوشش رسید/ آن برو چون بادبیزن شد پدید

آن یکی را کف چو بر پایش بسود/ گفت شکل پیل دیدم چون عمود

آن یکی بر پشت او بنهاد دست/ گفت خود این پیل چون تختی بدست

همچنین هر یک به جزوی که رسید/ فهم آن می‌کرد هر جا می‌شنید

از نظرگه گفتشان شد مختلف/ آن یکی دالش لقب داد این الف

❗️در کف هر کس اگر شمعی بدی/ اختلاف از گفتشان بیرون شدی

چشم حس همچون کف دستست و بس/ نیست کف را بر همهٔ او دست‌رس

چشم دریا دیگرست و کف دگر/ کف بهل وز دیدهٔ دریا نگر

#علوم_انسانی
#کل_نگری

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.iss.one/joinchat/AAAAAD2Yv-RydO_75Ks8Ag

⭕◻️ تحلیل سیاست‌های تغییر رفتار (قسمت چهارم)
https://goo.gl/5LqmqS

◽ بسیاری از سیاست‌های تغییر رفتار، از طرف جامعه با مقاومت روبرو می‌شوند. شهروندان بسیاری از مواقع دوست ندارند که کسی رفتار آنها را تغییر دهد، دیگر چه برسد به حکومت!

چگونه می‌توانیم میزان پذیرش عمومی یک سیاست را تحلیل کنیم؟

در این یادداشت، یک چارچوب ساده برای تحلیل پذیرش اجتماعی و مثالی از یک مداخله در زمینه ممنوعیت مصرف سیگار در مکان‌های عمومی را می‌بینید.

🌐 لینک یادداشت کامل: https://goo.gl/SSWf8G

می‌توانید خلاصهٔ این یادداشت را در INSTANT VIEW⚡ ببینید.👇

✔️کانال اختصاصی اقتصاد و مالی رفتاری
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️آیا سقوط شدید قیمت بیت کوین غیرطبیعی بود؟
✍🏼مصطفی نصراصفهانی

از چند ماه پیش در رسانه‌های فارسی زبان بحث بیت کوین و ارزهای رمزپایه بر سرزبان‌ها افتاد. هر روز آمار رشد شتابان قیمت در شبکه‌های مجازی و رسانه‌ها منتشر می‌شد. اما از ماه دسامبر تا الان، یعنی در حدود یکماه، قیمت بیت کوین 50 درصد کاهش پیدا کرد. آیا این طبیعی است؟

پاسخ این است که بله، طبیعی است. در بازارهای مالی پدیده «خوشه‌بندی تلاطم»(Volatility Clustering) برای اولین بار توسط مندلبرات(Mandelbrot) در سال 1963 مطرح شد و بیان می‌کرد که بعد از افزایش‌های شدید در قیمت، کاهش‌های شدید وجود دارند و بعد از افزایش‌های کوچک هم کاهش‌های کوچک در قیمت اتفاق می‌افتد. به عبارتی گویا نوسانات شدید در کنار همدیگر قرار می‌گیرند و نوسانات کم هم در کنار هم قرار می‌گیرند.
این پدیده منجر به ایجاد مدل‌های GARCH در اقتصادسنجی سری‌های زمانی شد.

همزمان با مباحث مرتبط با خوشه‌بندی تلاطم، فرضیه گام تصادفی(Random Walk Hypothesis) هم مطرح شد که ادعا می‌کرد تغییرات قیمت سهام از یک فرآیند گام تصادفی تبعیت کرده و لذا اصلا قابل پیش‌بینی نیست. البته این فرضیه که با بازارهای کارا سازگار است امروزه بشدت زیر سوال رفته است. بنابراین براساس این نظریه هم نباید از کاهش 50درصد قیمت بیت کوین شوک زده شویم!

بنابراین این غیرطبیعی نیست که افزایشی شتابان در قیمت یک دارائی مالی با کاهشی شتابان در آن دنبال شود، بلکه کاملا محتمل است.


⭕️جمع‌بندی:
بازارهای مالی به عنوان سیستم‌هایی پیچیده ممکن است براحتی شما را شوک‌زده کنند. لذا سعی کنید ریسک سرمایه‌گذاری خود را به طریقی پوشش بدهید.


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️ تحلیل سیاست‌های تغییر رفتار (قسمت پنجم)
✍🏼علیرضا نفیسی
https://goo.gl/1ppEmC

#سیاستگذاری #تغییر_رفتار

◽️ به نظر شما، آیین‌نامه ارتقای اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها، یک سیاست تغییر رفتار موفق بوده است یا خیر؟
افراد به این پرسش، پاسخ‌های متنوعی می‌دهند! می‌توان گفت هم بله، هم خیر. از طرفی واقعاً موجب تغییر رفتار شده است ولی از طرف دیگر...

◽️ در بسیاری از مواقع، سیاست‌های ما اجرا می‌شود و به اهداف تعیین‌شده نیز دست می‌یابیم، ولی اثرات غیرمنتظره‌ای نیز در نتیجه آنها پدید می‌آید.

در این یادداشت، مختصری راجع به تحلیل اثرات جانبی و غیرمنتظره سیاست‌ها و مثال‌هایی از «توسعه روستایی» و «پیوست فرهنگی» را در آن ببینید.

🌐 لینک یادداشت کامل: https://goo.gl/qqZtTm

می‌توانید خلاصهٔ این یادداشت را در INSTANT VIEW⚡️ ببینید.👇

✔️کانال اختصاصی اقتصاد و مالی رفتاری
@BehavioralEconomicsAndFinance

بسیاری از انسان ها در معاملات با احساس انتخاب می کنند و بعد از آن با عقل احساس خود را توجیه می کنند.

بیشتر افراد در تجربه های مالی خود فراموشکار و دچار پارادوکس افلاطون هستند.
@SecretForex

👌پیشبینی ای که درست از آب درآمد...

مسیولین متخلف سازمان آزادند.
حتی مدیران شرکت هم آزادند.
مالیاتی که بخاطر سوددروغین شرکت از اموال شرکت برداشته شده بود هم در حساب اداره مالیات است...

و....

⭕️◻️آیا رهبر همه کاره مملکت است؟
✍🏼مصطفی نصراصفهانی

«وقتی در سلسه مراتب ظاهری قدرت ایشان نفر اول هستند پس حتما همه کاره هم ایشان هستند.» این چیزی است که به ذهن همه ما خطور می‌کند.
اما واقعیت چیز دیگری است. رهبری فقط یک نماد برای اتحاد گروه‌های مختلف قدرت هستند. البته میزان نزدیکی گروه‌های مختلف به ایشان یکسان نیست.
بعد از انقلاب افرادی که در تحقق انقلاب سهیم بودند و غریزه رهبری داشتند هر کدام سهمی از قدرت بدست آوردند. و الان این افراد و گروه‌ها لابی‌های خودشان را دارند و با دیگر گروه‌ها بده-بستان دارند. از طرف دیگر کسی که در شأن رهبری قرار می‌گیرد باید بسیاری قواعد را رعایت کند.

به عنوان شاهد مثال این دو قطعه از پازل را کنار هم بگذارید:

▫️رهبری در یک سخنرانی در سال 95 تأکید جدی به مبارزه با قاچاق سازمان‌یافته کردند. لینک ویدیوی این سخنرانی:
https://www.aparat.com/v/0dAqO

▫️احمدی نژاد در یکی از سخنرانی‌های اخیرش گفت: «زورم نرسید معاون وزیر اطلاعات که قاچاق می‌کرد را عوض کنم». لینک ویدیوی این سخنرانی:
https://www.youtube.com/watch?v=O9Z9Zqobg9M

با کنار هم گذاشتن دو سخنرانی فوق متوجه یک کشمکش درونی می‌شویم: کشمکشی بین لابی‌های مختلف قدرت در کشور! نزاعی که کاملا جدی است و البته متأسفانه از مردم کمک گرفته نمی‌شود.

⭕️⭕️نتیجه‌گیری:
اینکه ساختار قدرت در پشت صحنه به چه صورت است اهمیت زیادی دارد. اما مشکل اینجاست که برای عامه مردم و حتی کارشناسان این ساختار قدرت مبهم است. کارشناسان اقتصادی که برای مسائلی مثل فساد و ... نسخه می‌پیچیند اگر به پشت صحنه توجه نداشته باشند احتمالا در تجویزهایشان دچار خطا خواهند شد و لذا باید این پیچیدگی‌ها را همواره لحاظ کنند.
اما مردم عادی هم باید بدانند که سیاستمداری که روی صحنه ظاهر می‌شود همه کاره نیست. آن تیم(یا تیم‌های)امنیتی که پشت روی کار آمدن احمدی نژاد بودند و یا این تیم امنیتی که در این دو دور اخیر روحانی را روی کار آوردند به صورت گروهی تصمیم‌گیرنده‌های اصلی هستند. همان‌ها هستند که لابی می‌کنند و مثلا لیست‌های انتخاباتی را تشکیل می‌دهند. و البته همه این گروه‌ها شعارهای قشنگ می‌دهند ولی حاضرند برای تصاحب قدرت خیلی کارها را بکنند که در تضاد با منافع ملی و ارزش‌های دینی و انقلابی است.

ما مردم باید یاد بگیریم که بجای اعتراض کور، مطالبه کنیم. ما مردم نمی‌دانیم چه کسانی پشت صحنه هستند ولی می‌دانیم که چه مطالباتی داریم. باید خواسته‌ها را بصورت دقیق و شفاف و پیگیرانه تا پای جان مطالبه کنیم. ممکن است تیمی که یک سیاستمدار را روی کار آورده کسی دیگر را بیاورد و ما خوشحال شویم که فلانی رفت و بهمانی آمد، اما آنچه که خواسته ما بوده است هرگز محقق نشود. بنابراین بجای افراد، روی کارها و خواسته‌ها تمرکز کنیم.(اساسا این روش با دانش روانشناسی هم بیشترین سازگاری را دارد)

بدون درنظر گرفتن آنچه پشت صحنه اتفاق می‌افتد دانش اقتصادرفتاری و دیگر دانش‌ها دستشان در تحلیل و تجویز بسیار بسته خواهد بود.
#مدلسازی_مبتنی_برعوامل

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️رهیافت تحلیل مبتنی بر عوامل سیستم صدا و سیما توسط علی قنواتی

#مدلسازی_مبتنی_بر_عوامل

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️رهیافت تحلیل مبتنی بر عوامل سیستم صدا و سیما توسط علی قنواتی(ادامه)

#مدلسازی_مبتنی_بر_عوامل

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️تنظیم درجه جزءنگری(قسمت دوم)
✍️مصطفی نصراصفهانی

قبلا گفته شد که درجه جزءنگری در تصمیمات و یا تحلیل و یا مدلسازی باید متناسب با پدیده مورد بررسی تعیین شود. گفته شد که برای توجه به جزییات بیشتر، هرگز نباید کل نگری کنار گذاشته شود.

قانون 80-20 که اولین بار توسط اقتصاددان ایتالیایی، ویلفردو پرتو مطرح شد و بعدا حالت پیوسته آن، یعنی قانون بازدهی نزولی، مبنای بسیاری از تحلیلهای علم اقتصاد قرار گرفت قاعده سرانگشتی بسیار خوبی در اختیار میگذارد تا با کمک آن کل نگری خود را حفظ کنیم.

▫️مطابق این قانون شما میتوانید 80درصد نتیجه را با صرف 20درصد منابع بدست بیاورید و 80درصد باقیمانده منابع شما صرف تکمیل نتیجه و بدست آوردن 20درصد باقیمانده خواهد شد.

▫️نتیجه این میشود که به زبان اقتصادی 80درصد اول کم-هزینه هستند و 20درصد آخر پرهزینه و لذا اقتصادی است که ابتدا روی آن 80درصد کم هزینه سرمایه گذاری کنیم.


⭕️⭕️چندمثال کاربردی:

▫️94درصد مصرف آب شیرین توسط بخش صنعت و کشاورزی انجام میشود و لذا اقتصادی تر است که برای کاهش مصرف آب شیرین روی آن دو بخش و نه بخش خانگی تمرکز کنیم.

▫️بیش از 80درصد از آلودگی هوای شهرهای بزرگ مربوط به صنایع، خودروهای فرسوده و خودروهای سنگین هست. لذا اقتصادی تر است که برای کاهش آلودگی هوا روی این بخشها تمرکز کرد.

▫️16نمره (80درصد) از هر امتحانی سوالات آسانتر هستند. لذا بهتر است ابتدا آن 80درصد آسان را جواب داده و بعدا سراغ قسمتهای سخت برویم. اشتباهی که خود من همیشه در کنکورها میکردم این بود که تا سوالات ریاضی را تمام نمیکردم سراغ دیگر عنوانها نمیرفتم که کاری بسیار اشتباه بود!

▫️هشتاد درصد از درآمد و فروش شما از یک قسمت مشخص(مثلا قشر خاصی از مشتریان) حاصل میشود و باید تمرکز را ابتدا روی آن گذاشت.

▫️80درصد از فعالیتهای دولت اگر حذف شوند تنها 20درصد کاهش عملکرد خواهد داشت.

مثالهای متعدد دیگری هم میتوانید خود شما پیدا کنید چون این قانون طبیعت است.

#مدلسازی_مبتنی_بر_عوامل

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️وقتی که با #پیچیدگی مواجه میشوی و دست آخر از روی استیصال دست بدامن توصیه اخلاقی میشوی!!
#طراحی_مکانیزم
#مدلسازی_مبتنی_برعوامل

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️نقدی بر سخنرانی دکتر مدنی (معاون سازمان محیط زیست)
✍️مصطفی نصراصفهانی

جناب آقای دکتر کاوه مدنی که معاون سازمان محیط زیست کشور هستند اخیرا در کنفرانسی سخنرانی جذابی داشتند که بواسطه رهیافت دانش-محور، شجاعت و صراحت لهجه‌شان باید ایشان را مورد تحسین قرار داد.
ایشان از یک طرف به ناامیدی افراد نسبت به بهبود اوضاع اشاره کردند که نکته ظریفی است(و در اقتصاد رفتاری از طریق نظریه شیب هدف تبیین‌کننده بی‌عملی افراد است) و از طرف دیگر همگان را به شروع اصلاح رفتار، از خود توصیه کردند. گفتند که هر کس باید از خودش شروع کند. این هم یک شهود درست و اولین چیزی است که در مواجهه با پدیده‌های پیچیده اجتماعی به ذهن خطور می‌کند. صداقت و صراحت ایشان قابل تقدیر است و از طرفی اینکه امثال ایشان در دولت فرصت خدمتگزاری دارند هم نکته مثبتی است.

▫️اما انتظاری که از ایشان می‌رود بیش از این است! توصیه اخلاقی راه حل تضمین‌کننده‌ای برای حل مشکلات اجتماعی نیست. به عبارتی، حتی اگر عده‌ای از توصیه اخلاقی شما اثر بپذیرند، اگر این اثرپذیری منجر به یک جریان اجتماعی قوی نشده و قواعد رفتاریِ توصیه‌شده تبدیل به هنجار نشوند باز نتیجه‌ای نخواهید گرفت.

▫️آنچه که رفتار مردم را شکل می‌دهد توصیه‌های اخلاقی نیست، بلکه جبر است! به عنوان مثال به تمکین مردم نسبت به قوانین راهنمائی و رانندگی توجه کنید. زمانی را بیاد دارم که نیمه‌شب با دوچرخه کورسی قدیمی‌ام از باشگاه رزمی انقلاب اصفهان(زیرزمینی که علی‌رغم پرورش قهرمانان متعدد در سطح آسیا و جهان از جمله علیرضا نصرآزادانی چندسال بعد تبدیل به انباری شد) به سمت منزل حرکت می‌کردم و تحت تأثیر توصیه‌های اخلاقی پشت چراغ قرمز توقف می‌کردم و مورد تمسخر رهگذران واقع می‌شدم! اما این روزها می‌بینم که همه پشت همان چراغ توقف می‌کنند. این مثالی است که نشان می‌دهد نظریه‌های تحلیل تصمیم‌گیری که اتّفاقا در دانشگاههای غربی بسط داده شده‌اند جواب می‌دهند! مردم حساب و کتاب می‌کنند، اگر سود یک کار بیشتر از زیان‌اش بود انجامش می‌دهند وگرنه سراغ لذت‌های خودشان می‌روند(البته این وسط جنبه‌های روانی هم نقش‌آفرینی می‌کنند).

▫️من از معاون سازمان محیط زیست انتظار دارم بالاتر از سطح عامه مردم صحبت کند! انتظار دارم از دانش «طراحی مکانیزم» بگوید و اینکه با طراحی مکانیزم به فلان شکل، بهمان پدیده زیست‌محیطی به سمت مطلوب هدایت خواهد شد. از ایشان انتظار می‌رود در مواجهه با پدیده پیچیدگی که ویژگی شناخته شده سیستم‌های اجتماعی است به دانش روز مراجعه کرده و بگوید نظریه بازی‌های تکاملی و مدلسازی‌ مبتنی بر عوامل(که برای سیستم‌های پیچیده بکار می‌رود) منجر به چه تجویزهایی برای حل بحران‌های زیست‌محیطی شده‌اند. از ایشان انتظار می‌رود که از معماری انتخاب و کاربرد اقتصادرفتاری در محافظت از زیست‌بوم بگوید!

▫️با توصیه اخلاقی میزان استفاده مردم از وسایل نقلیه شخصی کاهش پیدا نمی‌کند، زباله‌ها تفکیک نمی‌شوند، دورریز غذا کم نمی‌شود، مصرف آب کاهش پیدا نمی‌کند و در نهایت صف خرید دلار از بین نمی‌رود!

▫️با توصیه اخلاقی و بدون ابزار شفافیت و نظارت(از انواع مختلف) اهالی قدرت مهارناشدنی هستند...

پ.ن: امیدواریم در آینده تعداد افرادی مثل ایشان در مناصب سیاست‌گذاری انقدر زیاد بشود تا بحث‌های علمی(بخصوص شاخه‌های جدید دانش اقتصاد که در بالا نام برده شد) مجال ورود به سیاست‌گذاری پیدا کنند!!

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕◻️ تحلیل سیاست‌های تغییر رفتار (قسمت ششم: تحلیل اقتصادی)
https://goo.gl/7m9SSR
#سیاستگذاری #تغییر_رفتار

◽ در تحلیل‌های اقتصادی دنبال این هستیم که بفهمیم آیا منافع اجرای یک سیاست برای کل جامعه، بیشتر از هزینه‌های آن هست یا خیر.
در برخی از کشورها، منافع و هزینه‌های سیاست‌های اجتماعی، در اسناد پشتیبان و تحلیلی مربوطه با استفاده از شاخص‌های مالی اندازه‌گیری شده و در تصمیمات سیاستی اثرگذار است.

◽ در این یادداشت می‌بینیم که چگونه سیاست‌های ساماندهی استفاده از ماریجوانا در ایالت واشنگتن امریکا به‌روز و دقیق مورد تحلیل‌های اقتصادی قرار می‌گیرد.
سپس خلاصه‌ای از سند فنی تحلیل‌های هزینه-فایده مؤسسه سیاست‌گذاری عمومی ایالت واشنگین (WSIPP) را ارائه می‌کنیم.

🌐 لینک یادداشت کامل: https://goo.gl/o8snys

می‌توانید خلاصهٔ این یادداشت را در INSTANT VIEW⚡ ببینید.👇

✔️کانال اختصاصی اقتصاد و مالی رفتاری
@BehavioralEconomicsAndFinance

نظریه شیب هدف: وقتی هدف نزدیکتر می شود مردم تلاش بیشتری برای دستیابی به آن می کنند. @BehavioralEconomicsAndFinance@

⭕️◻️جلسه‌ افتتاحيه هسته‌ى پژوهشى اقتصاد رفتارى و شناختى دانشكده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) با همکاری موسسه مطالعاتی بینش‌های رفتاری
@misbehaving

⚫️◻️دکتر فریدون تفضلی استاد پیشکسوتمان در دانشگاه شهید بهشتی ماراترک کردند. ازآثار ایشان کتاب «راز سرمایه: چرا سرمایه‌داری در غرب موفق می‌شودو در جاهای دیگر شکست می‌خورد؟» است. روحشان شاد...

⭕️◻️تنبلی خلاق
✍🏼مصطفی نصراصفهانی

▫️یکی از معضلات آدم‌های تنبل، که به زبان اقتصاد رفتاری سوگیری تعلل(اهمال‌کاریProcrastination) و فقدان خویشتن‌داری در آن‌ها شدیدتر است، این است که از اهداف خود جا می‌مانند که کاملا قابل پیش‌بینی و طبیعی است.

▫️یکی از راهکارهایی که می‌توان به این افراد پیشنهاد داد این است که تنبلی خود را هم مدیریت کنند. به عبارتی مهارت تنبلی کردن را تمرین کنند! به این راهکار «تنبلی خلاق» گفته می‌شود. متأسفانه اکثر مردم این مهارت را ندارند.

▫️قانون پَرِتو یا همان قانون80-20 (که اول بار توسط یک اقتصاددان ایتالیائی به همین نام مطرح شد) می‌گوید که 80 درصد پیشرفت با 20 درصد از کارها انجام می‌شود. اولین قانون مدیریت زمان، مرتب کردن کارها بر اساس اهمیت و فوریت در یک فهرست است و اولین‌ کارهایی که در فهرست مذکور قرار می‌گیرند(20درصد اول)، همان 20 درصدی است که با انجام آن‌ها 80 درصد مسیر را طی می‌کنید و باید به آن‌ها پرداخت.

▫️میزان موفقیت شما در کنترل زمان و زندگی خود به این بستگی دارد که تا چه حد می‌توانید از انجام کارهایی که در زندگی شما از اهمیت کمتری برخوردارند دست بکشید. و این همان مهارت «نه» گفتن است! نه گفتن به خودتان و دیگران! نه گفتن به کارهایی که نه برای «منِ کوتاه‌مدت» جذابیت چندانی دارند و نه در راستای اهداف بلندمدت اثرگذاری بزرگی دارند.

▫️دانش اقتصاد رفتاری تأیید می‌کند که از یک طرف در درون همه ما آدمها کسی هست که می‌خواهد همواره راحت‌ترین کارها را انجام بدهد و بیشترین لذت‌ها را در همین لحظه ببرد، و از طرف دیگر یک خود(من)بلندمدت هم هست که برنامه ریزی می کند و رشد بلندمدت را دوست دارد. همواره کشمکشی بین این خودِکوتاه‌مدت و خودِبلندمدت در درون انسان‌ها وجود دارد.

▫️اینکه چقدر به «منِ کوتاه‌مدت» بها بدهیم یک مسئله است، و اینکه این بها دادن را با چه کیفیتی انجام بدهیم هم مسئله‌ای دیگر است. با استفاده از تهیه فهرست و به کار بستن قانون پرتو می‌توان کیفیت تنبلی کردن را هم بهبود داد!(حتی اگر قیود شرعی را هم بخواهیم در نظر بگیریم باز هم تنبلی خلاق روشی قابل توصیه هست، اگرچه کار کمی سختتر می‌شود)

▫️تنبلی خلاق پیشنهادی است برای آنان که چندان توانایی کنارگذاشتن «منِ هوس‌باز و کوتاه‌مدت» خود را ندارند و می‌خواهند با او به مسالمت زندگی کنند!!

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️دلار و حرکت رمه‌ای سفته‌بازان
✍🏼مصطفی نصراصفهانی

▫️بعضی دوستان اقتصاددان بیشتر از آنکه به پدیده‌ها نگاهی علمی داشته باشند، نگاهی ایدئولوژیک دارند! چیز‌هایی مثل «بازار» و «عقلانیت بازار» و... برای ایشان چندان مقدس شده است که ذهنشان را بسته است و نمی‌توانند به درون پدیده‌های مشاهده شده بروند و تبیین را از آنجا شروع کنند. ایشان نوسانات قیمت دارائی‌های مالی و ارزها را به بت مقدس «بازار» نسبت می‌دهند و لذا هرگونه واکنش به آن بازارها را مقابله با «نیروی عظیم بازار» می‌دانند. در مورد نوسانات اخیر دلار هم اصطلاح کاملا بدون پشتوانه‌ای به نام «فنر نرخ ارز» رایج شده است و همه هم آن را با استدلال‌هایی به ظاهر «اقناع‌کننده» ولی مبهم پذیرفته‌اند. یکی از آن استدلال‌های مبهم این است که اگر دلار اول انقلاب 9تومان بوده است باید مشابه دیگر کالاها متناسب با اختلاف نرخ تورم در ایران و امریکا افزایش قیمت داشته باشد. اما این استدلال مبهم علاوه به اشکالات تئوریک، از نظر کاربردی هم بشدت وابسته به این است که سال پایه را چه سالی در نظر بگیریم.

▫️نمی‌دانم کسانی که نوسانات دلار را به عقلانیت بازار نسبت می‌دهند نظرشان در مورد نوسان ارزهای رمزپایه که تنها مبنای توضیح‌دهنده آن‌ها «مسابقه زیبایی کینزی» (Keynesian Beauty Contest) است چه می‌گویند!

▫️شما اگر به تک‌تک معامله‌گران بازار ارز مراجعه کنید و از آن‌ها بخواهید توضیح دهند که چرا به این نتیجه رسیده‌اند که باید الان ارز بخرند در پاسخ ایشان پدیده رفتار رمه‌ای را به وضوح مشاهده می‌کنید. پاسخ‌هایی مثل اینکه «همه دارند می‌خرند»، «فلان کس یا فلان منبع خبری گفته است که دلار بالا خواهد رفت»، «همه می‌دانند دولت نمی‌تواند فنر دلار را کنترل کند» و... همگی نشانه این سوگیری رفتاری هستند.

▫️متأسفانه در بین تحلیل‌های اقتصادی که در این مدت اخیر در تبیین مسئله افزایش قیمت ارز دیده‌ام تنها یکی از آن‌ها که مربوط به یک فردی با تخصص غیراقتصادی بود را تا حدی مناسب یافتم. ایشان هجوم مردم به بازار ارز را نشانه‌ای از کاهش سرمایه اجتماعی بیان کرده بود که تا حد زیادی درست است.

▫️قدرت رفتار رمه‌ای را هم بعضی‌ها دست کم می‌گیرند. نیروی عظیم رفتار رمه‌ای یا گلّه‌ای ممکن است دنیایی را خراب کند و بر نیروهای مختلفی غلبه کند. برای اینکه تصویر بهتری از رفتارگلّه‌ای پیدا کنید حرکت مردم در ورود به مترو را به یاد بیاورید زمانی که می‌خواهید از آن خارج شوید و نمی‌توانید و گاهی اگر بخواهید مقاومت کنید ضربه سنگینی خواهید خورد. آن افرادی که در مراسم حج همنوعانشان را لگد کردند و این هوشمندی را نداشتند تا جریان را متوقف کنند هم مثال خوبی هستند.

▫️بعضی دوستان حرکت مردم به سمت بازار ارز را به «عقلانیت» مردم نسبت می‌دهند در حالی که می‌دانیم بازار ارز بهترین جا برای سرمایه‌گذاری نیست. تنها اتفاقی که افتاده این است که توجه‌ها را به خودش جلب کرده است و مردم به زبان اقتصاد رفتاری و مالی رفتاری دچار سوگیری در دسترس بودن(آشناگرایی) شده‌اند. وقتی از مردم بپرسید کجاها می‌شود سرمایه‌گذاری کرد اولین گزینه‌هایی که به ذهنشان خطور می‌کند اینهاست: بانک، بازار ارز، سکه، مسکن. در حالیکه هزاران مقصد سرمایه‌گذاری بهتر در همین لحظه وجود دارند. مردم همانند دسته‌های پرندگان وحشی که بصورتی کاملا تصادفی در آسمان مسیرشان تغییر می‌کند از این بازار به آن بازار حمله می‌کنند و گاهی در جایی ساکن می‌شوند و این بازی ادامه دارد! البته گاهی تکه نانی که کسی در کنار ساحل پرتاب می‌کند هم مسیر ایشان را به سمت ساحل منحرف می‌کند.
(ادامه دارد)
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️دلار و حرکت رمه‌ای سفته‌بازان(ادامه)


▫️در بازارهایی که سفته‌بازی در آن‌ها رایج است انتظارات تعیین کننده قیمت است. خودِ انتظارات ممکن است از ارزش‌های بنیادی متأثر شود، اما درهرصورت اثر ارزش‌های بنیادی از طریق انتظارات است. متأسفانه در شکل‌گیری انتظارات آنچه که در اقتصاد کلاسیک عقلانیت دانسته می‌شود بسیار کم‌رنگ است.

▫️از طرف دیگر دولت وظیفه دارد که هم مانع از تلاطم بازار ارز آن هم در کشوری که ابزارهای پوشش ریسک نوسانات ارز کافی نیست بشود و هم مانع کاهش غیرمعقول ارزش پول ملّی بشود.(به عنوان مثال اثر مخرب تلاطم نرخ ارز روی رشد اقتصادی در مطالعاتی نشان داده شده است)
@BehavioralEconomicsAndFinance
▫️بنابراین تجویزی که می‌شود این است که ابزارهای پوشش ریسک و معاملات استقراضی(شبیه همین حساب سپرده ارزی که در بسته اخیر دولت آمده) ایجاد شوند تا از این طریق درصد زیادی از تقاضای ارز که ناشی از ترس است حذف شود. همچنین گزینه‌هایی جایگزین برای سفته‌بازان (مثل بازار سهام) تبلیغ و تقویت شوند تا درصد دیگری از تقاضای ارز که ناشی از طمع است نیز حذف شود. و در نهایت اینکه دولت تلاش کند سرمایه اجتماعی‌اش را بهبود بدهد تا وقتی اعلام می‌کند نرخ ارز به فلان مقدار خواهد رسید مردم مطمئن باشند که چنین خواهد شد.

▫️اینکه انتظار داشته باشیم با یک ورد جادویی(مثل رها کردن همه چیز به بازار) همه چیز درست خواهد شد یک خطای فاحش و یک مکانیزم دفاعی روانی برای فرار از مسئولیت سخت مدیریت اقتصاد است. در اقتصادی مثل امریکا چندین سال است که دارند دلار بدون پشتوانه چاپ می‌کنند و آب از آب تکان نخورده است اما در پشت صحنه بطور پیوسته در حال رصد دنیا هستند و گاهی با راه‌اندازی یک جنگ و گاهی با ابزارهای دیگر و با چنگ و دندان اعتبار دلار را حفظ می‌کنند. از طرف دیگر میبینیم در همین کشورهای توسعه یافته مثل ژاپن گاهی نسبت بدهی دولتی به تولید کل به 250 درصد می‌رسد ولی دولت ژاپن «توانایی مدیریتی» این حجم بدهی را دارد. کافی است اعتبار دولت ژاپن از بین برود تا این حجم بدهی منجر به یک فاجعه کامل بشود. بنابرین افزایش توان مدیریتی و افزایش سرمایه اجتماعی دولت یکی از راهکارها برای مدیریت بهتر اقتصاد(از جمله نرخ ارز) است.

▫️مدیریت بازار که در این نوشته مورد تجویز قرار گرفت به معنای استفاده از روش‌های خشن مثل دستگیری جمشید بسم‌‌اله‌ها نیست(اگرچه ممکن است جواب بدهد). اینهمه اقتصاددان در کشور اگر نتوانند روش‌های مدیریت «غیرمستقیم» و «نرم» تقاضا و قیمت را طراحی کنند باید دو مرتبه به نظام آموزش عالی کشور شک کرد. بلندمدت از تجمیع همین کوتاه‌مدت‌ها شکل گرفته است، اگرچه باید همزمان به راه‌حل‌های بلندمدت هم فکر کرد. برتری غربی‌ها اتفاقا در همین مدیریت‌های لحظه‌ به لحظه اوضاع است.

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.iss.one/joinchat/AAAAAD2Yv-RydO_75Ks8Ag

⚫️◻️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری سالروز شهادت حضرت زهرا(س) و فوت قربانیان سقوط هواپیما را خدمت همه مسلمانان جهان تسلیت میگوید.
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️همه میدانیم تصنعی است، اما همین #عملگرایی_نمایشی جواب میدهد!

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance