⭕️◻️فرهنگ و خطاهای شناختی:

فرانسويها ضرب المثلى دارند كه
مى‌گويد:
تنها احمق ها هستند كه عوض نمی‌شوند.

با اين معنا نه تنها در زبان فارسى ضرب المثلى نيست، بلكه برعكس، ضرب المثلی هست كه مى گويد:
حرف مرد يكى است.

آيا آنجا كه مقاومت در برابر تغيير و لجبازى در پذيرش اشتباه ريشه‌اى فرهنگى مى‌يابد
مى‌توان به فردايى بهتر خوشبين بود؟
*ناشناس

#ناسازگاری_شناختی
#تغییرگریزی

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️آشنایی با بزرگان اقتصاد و مالی رفتاری:

این قسمت: شِفرین
*بهزاد مغانلو

پروفسور Hersh Shefrin استاد اقتصاد و مالی رفتاری است. او متولد کشور کانادا و از پایه گذاران و پیشگامان مالی رفتاری در دنیاست. مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه Manitoba در ۱۹۷۰ و کارشناسی ارشد خود را در رشته ریاضیات در ۱۹۷۱ از دانشگاه Rochester دریافت نمود. شفرین سپس توانست مدرک دکتری خود را از London School of Economics در ۱۹۷۴ و در رشته اقتصاد اخذ نماید. پس از آن به عنوان دستیار در دانشگاه Rochester مشغول به کار شد. بعدها در دانشگاه Santa Clara در دپارتمان های اقتصاد و مالی به تدریس پرداخت. او دارای مدرک دکتری افتخاری از دانشگاه Oulu فنلاند است. شفرین اغلب به مدیران پرتفوی، تحلیل گران، و برنامه ریزان مالی در داخل و خارج ایالات متحده مشاوره می دهد و سخنرانی می کند.

وی درباره موضوعات مالی مصاحبه هایی دارد و گهگاهی نیز مطالبی برای نشریات Forbes و Haffington می نویسد. همچنین همکاری طولانی مدتی نیز با ریچارد تالر و میر استاتمن داشته است. در باب مالی رفتاری، همانند آموس تورسکی و دانیل کانمن، یکی از اولین اقتصاددانانی است که ایده هایی از روانشناسی را در مسایل مالی وارد کرده و پژوهش‌های بسیاری نیز از او در مجلات مالی و اقتصادی به چاپ رسیده است.

هرش شفرین همچنین کتاب های تأثیرگذاری نیز در حوزه مالی رفتاری و کاربردهای آن در مالی شرکتی نوشته است. از کتاب های او می توان به فراتر از ترس و طمع (Beyond Greed and Fear)، مالی شرکتی رفتاری (Behavioral Corporate Finance)، پایان دادن به توهم مدیریت (Ending the Management Illusion)، مالی رفتارمند (Behavioralizing Finance) و بسیاری دیگراشاره کرد. متأسفانه هیچ یک از کتاب های این استاد بزرگ مالی رفتاری به فارسی ترجمه نشده اند. به این منظور، قصد داریم مطالبی از نوشته های ایشان را ترجمه و در دسترس علاقه‌مندان قرار دهیم.



✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.iss.one/BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️پروفسور شفرین از نظریه پردازان مالی رفتاری
Https://t.iss.one/BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️برخورد وقیحانه مسیولین سازمان بورس در قبال ماجرای شرکت کنتورسازی


اگرچه سعی کرده ام در این کانال کمتر وارد جنبه های روزمره بشوم ولی گاهی باید روشنگری کرد. گاهی تمرین شفاف اندیشیدن در دنیای واقعی هم خوب است!

مساله کنتورسازی به این صورت بوده است که مدیران شرکت تخلفی را صورت داده اند و در این تخلف حسابرس مربوطه و همچنین مسئولین سازمان بورس هم با ایشان همراهی داشته اند.

در حالت کلی سرمایه گذاران از این جهت شرکتهای بورسی را برای سرمایه گذاری انتخاب می کنند که این شرکتها از بعضی فیلترها رد شده اند و بعضی نظارتها روی این شرکتها وجود دارد. مثلا وقتی گزارش حسابرس روی کدال سازمان بورس می آید به نوعی به معنای تایید این گزارش توسط سازمان هم هست. انتظار میرود گزارشی که در سایت سازمان بورس منتشر میشود معتبرتر از گزارشی باشد که روی سایت شرکت و توسط مدیران منتشر میشود.(کوتاهی های سازمان در جای جای این ماجرا قابل رصد است)

حال بعد از این تخلفات مدیران کنتورسازی با همکاری حسابرس و دوستان سازمان، مسیولین سازمان بورس قیافه ای بی طرف به خود گرفته و سعی می کنند نقش "داور اختلاف بین سهامداران خرد و مدیران" را بازی کنند در حالیکه خودشان در این بازی شریک جرم هستند!

👈👈👈در واقع، مدیران شرکت و حسابرس و سازمان بصورت تضامنی مسئول خسارات وارده به سهامداران هستند.

دوستان پرورش اندام باید بیایند و به مسیولین سازمان بورس بگویند: "داداچ داری اشتبا میزنی"!

💎شفاف بیاندیشیم و منصفانه عمل کنیم....


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.iss.one/BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️راننده اتوبوس می گوید وقتی جعبه آب معدنی پر باشد مسافران تعداد کمتری بر می دارند!

این دقیقاً یکی از سوگیری های رفتاری به نام #کمیابی است.


✔️کانال تخصصی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

#لطفا_متوقف_کنید
#تفکر_حلقه_بسته
#مدل_ذهنی

لطفا جایزه های غیر متعارف را متوقف کنید.

مسابقات و جایزه های غیر متعارف، مدل ذهنی معیوبی می سازد که راه کسب درآمد را شانس و بخت و اقبال می داند.

راه درست کسب درآمد، کار و تلاش و کارآفرینی و ارزش آفرینی برای جامعه است.

جایزه های غیر متعارف بانک ها
جایزه های غیر متعارف مسابقات تلویزیونی
جایزه های غیر متعارف تبلیغاتی توسط سازمان ها

این جایزه های غیر متعارف، تخریب کننده ذهنیت کار و کارآفرینی در جامعه هستند.

https://telegram.me/systemsthinking

⭕️◻️سیاست کناره‌گیری(Opt-out Policy)(قسمت دوم):


قبلا گفته شد که یکی از تکنیک‌های رفتاری که در سیاست‌گذاری عمومی خوب جواب داده است، سیاست کناره‌گیری است. گفته شد که استفاده از آن در بین بازاریابان هم رواج پیدا کرده است و سیاست‌گذاران بخش عمومی هم می‌توانند با استفاده از آن اثربخشی سیاست‌هایشان را افزایش بدهند. همچنین گفته شد که این تکنیک زمانی خوب جواب می‌دهد که اینرسی یا نااطمینانی در تصمیم وجود داشته باشد.


⭕️⭕️امّا استفاده از این تکنیک محدودیت‌هایی هم دارد، از جمله:

◀️ از آنجا که انتخاب با استفاده از بی‌کنشی انجام می‌گیرد، احتمال اینکه منجر به پیگیری‌های جدی بشود کم است. این محدودیت برای مواردی که نیاز به پیگیری مجدد یا مکرر انتخاب وجود دارد در مقایسه با مواردی که فقط یکبار انتخاب صورت می‌گیرد(مثل اهدای عضو) بیشتر بروز پیدا می‌کند.

◀️ در مواردی که گزینه مطلوب در مورد افراد مختلف متفاوت است استفاده از تحمیل پیش‌فرض پیچیدگی هایی به همراه دارد.

◀️مشکلات اخلاقی: بسیاری مواقع تحمیل پیش‌فرض اخلاقی نیست. مثلا بعضی از پیش‌فرض‌هایی که اپراتورهای تلفن همراه در ایران تحمیل می‌کنند غیراخلاقی هستند. متأسفانه هنوز قانون در این موارد ساکت است.


با توجه به محدودیت‌های فوق الذکر، راهکارهایی ارایه شده است. در قسمت بعدی به آخرین پیشنهادات و جمع بندی درباره استفاده از سیاست کناره‌گیری خواهیم پرداخت.


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.iss.one/BehavioralEconomicsAndFinance

🍀سمینار آشنایی با نسل دوم مالی رفتاری

سخنران: دکتر مصطفی نصر اصفهانی
(موسسه مطالعات پیشرفته سنتانا (تیزهوشان ایتالیا)

🔹زمان : دوشنبه 26 تیرماه 96 ساعت 15 الی 16
🔹ادرس : گاندی جنوبی - خ 11(شهاب)- پلاک 14- تالار استاد فقید دکتر اسلامی بیدگلی

📍حضور همه ی علاقمندان با هماهنگی قبلی ، آزاد ست . لطفا جهت هماهنگی با تلفن 8658 داخلی 317 تماس بگیرید.

@agribourse



https://uupload.ir/files/q4cj_photo_2017-07-08_16-04-11.jpg

⭕️◻️انیمیشن زیبای والت دیزنی از چالشهای درونی انسان

✔️کانال تخصصی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️یکی از تفاوتهای اقتصاد سنتی و اقتصاد رفتاری در حوزه سیاست‌گذاری به رسمیت شناختن این تضادها و درگیری‌های درونی افراد است.

درگیری‌هایی که بین خودِ کوتاه‌‌مدت و خودِ بلندمدت وجود دارد...

خودِ کوتاه‌مدت همان است که تعلل می‌کند، ترجیحاتش از طریق انتخاب در عمل آشکار می‌شود و غریزی است. امّا خودِ بلندمدت همان است که صبور است و ترجیحاتش از طریق آنچه افراد از قبل برنامه‌ریزی کرده‌اند و یا بعد از انتخاب و موقع ارزیابی انتخاب آرزو می‌کنند کاش انجام داده بودند آشکار می‌شود.

(برگرفته از کتاب «سیاست‌گذاری و انتخاب: اقتصادِ بخشِ عمومی از دریچه اقتصاد رفتاری» ترجمه مصطفی نصراصفهانی)

@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️معرفی محتوایی کتاب «سیاستگذاری و انتخاب؛ اقتصادِبخش عمومی از دریچه اقتصاد رفتاری» نوشته کونگدون و همکاران، ترجمه مصطفی نصراصفهانی و انتشارات سازمان برنامه و بودجه.


◽️در قسمتی از کتاب می خوانیم:
« اقتصاد رفتاری شبیه یک فناوری جدید است که در حال حاضر در دسترس اقتصاددانان و سیاست‌گذاران قرار دارد. درست همان‌طور که یک فناوری پزشکی جدید مثل تکنیک‌های عکس‌برداری پیشرفته می‌تواند صحت تشخیص را بهبود بخشد، قضاوت‌های شخصی را تغییر دهد، و منجر به تجویز‌های جدید شود، اقتصاد رفتاری هم می‌تواند شیوه‌ای را که اقتصاد بخش عمومی در هر مرحله از فرآیند تحلیلی به مسائل سیاستگذاری می‌پردازد تغییر دهد. این مدل جدید رفتاری که با کمک حوزه روان‌شناسی معرفی شده است، می‌تواند بر درک ما از نحوه شکست و موفقیت بازارها تأثیر بگذارد. این مدل می‌تواند ضوابط و طبیعت بده-بستان‌هایی را که سیاست‌گذاران در تعیین سیاست با آن مواجه می‌شوند تغییر دهد. همچنین این سیستم جدید می‌تواند به یک سری ابزارهای جدید برای دستیابی به اهداف سیاستی و همچنین بهبود درک ما از نحوه عملکرد ابزارهای قدیمی منجر شود.»

◽️کتاب از دو بخش اصلی و دو پیوست تشکیل شده است. بخش اوّل شامل سه فصل و بخش دوم شامل 4فصل می‌شود.

در بخش اولِ کتاب(که شامل فصول اول تا سوم است)، از طریق تفسیر مشاهدات روانشناختی و ایجاد چارچوبی که با استفاده از آن این مشاهدات در در پاسخگویی به سوالات مربوط به اقتصاد بخش عمومی استفاده شود، زمینه برای تلفیق اقتصادِ رفتاری در اقتصادِ بخش عمومی فراهم می‌شود. تلفیق اقتصاد رفتاری در مالیه عمومی در این بخش در سطحی صرفا مفهومی انجام می‌شود.

در بخش دوم(که شامل فصول چهارم تا هفتم است)، با استفاده از رویکرد بسط داده شده در بخش اول، موضوعاتی معین در اقتصاد بخش عمومی به صورت کاربردی بررسی می شود. این بخش شامل فصول 4 تا 7 می‌شود.
فصل چهارم کتاب به بیمه‌ها می‌پردازد: فصل مذکور با تأکید بر بیمه اجتماعی، از جمله بیمه بازنشستگی، بیمه سلامت، و بیمه بیکاری، مسائل و سیاست‌های ناشی از عدم‌تقارن‌های اطلاعاتی را مورد بررسی قرار می‌دهد.
فصل پنجم، با تمرکز بر کاربرد رویکرد مذکور در ارتباط با پیامدهای خارجی محیطی و پیامدهای خارجی سلامت عمومی و آموزش و پرورش، به مباحث مربوط به پیامدهای خارجی و کالاهای عمومی می‌پردازد.
فصل ششم، بینش‌های رفتاری را در مسائل مرتبط با مسایل درآمدی و بازتوزیع به کار می گیرد.
فصل هفتم، ابعاد رفتاری اقتصادِ مالیات و درآمد را مورد بررسی قرار می‌دهد.


◽️در دو پیوست انتهایی کتاب، بعضی مدل‌های ریاضی مرتبط با مباحث ارایه شده‌اند.


برای تهیه کتاب میتوانید به کتابفروشی سازمان برنامه و بودجه مراجعه فرمایید.

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.iss.one/BehavioralEconomicsAndFinance

.
اقتصاد رفتاری و فناوری سیاستگذاری

مقدمه محسن رنانی

بر کتاب «سیاستگذاری و انتخاب: اقتصاد بخش عمومی از دریچه اقتصاد رفتاری»

https://telegram.me/joinchat/CnaZwjxLWp3MaLHg4kYHHQ

⭕️◻️سمینار رایگان آشنایی با نسل دوم مالی رفتاری

سمینار آشنایی با نسل دوم مالی رفتاری با سخنرانی دکتر مصطفی نصراصفهانی را از دست ندهید.

زمان: دوشنبه 26 تیرماه ساعت 3 بعدازظهر
مکان: کارگزاری بانک کشاورزی، تالار دکتر اسلامی بیدگلی.

تلفن ثبت نام:
021-8658
داخلی317.

ثبت نام آنلاین:
https://goo.gl/9Gs2QU

✔️کانال تخصصی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️توجه ژاپنی ها به انگیزه های درونی(intrinsic motivations)

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️پدیده جاسوس‌پنداری و فوت مریم میرزاخانی
*مصطفی نصراصفهانی


خبر مرگ مریم میرزاخانی قلب همه را به درد آورد. امّا چیزی که آه حسرت را بر دل باقی می‌گذارد این است که ایشان حدود دو سال پیش تصمیم داشت به ایران برگردد امّا اجازه ورود نگرفت، آخر گفته می‌شد ایشان جاسوس بوده است.

حال این سوال مطرح می‌شود که مگر سیستم امنیتی ما انقدر ضعیف است که با ورود یک نفر به زلزله می‌افتد؟ آن سیستم امنیتی و آن اطلاعاتی‌هایی که پشه را روی هوا می‌زنند مگر بیدی هستند که با این بادها بلرزند؟ مسلّما چنین نیست!

مشابه همین استدلالی را که در مورد عدم جواز ورود میرزاخانی به کشور گفته شد (که بعضی صحت آن را رد می کنند) در مورد طرح‌های گسترش گردشگری هم از بعضی افراد می‌شنویم.

نگاهی در کشور وجود دارد که می‌گوید «همه گردشگرها جاسوس هستند، مگر اینکه خلاف آن ثابت شود». این نگاه در مقام «طراحی سیستم» درست است و اساسا موقع طراحی سیستم‌های انسانی گفته می‌شود که باید حالتی که در آن همه خلافکار باشند را هم از قبل در نظر گرفت. امّا این تا جایی درست است که منجر به زمین‌گیر شدن سیستم نشود. در مقام تمثیل، نباید رمز امنیتی را انقدر سخت تعریف کنی که خودت هم آن را فراموش کنی!

نکته مهم دیگر نوسان درجه حساسیت در سیاست‌گذاری‌هاست. یک جایی تصمیم‌سازان از سوراخ سوزن رد می‌شوند و یک جایی از دروازه نمی‌توانند عبور کنند! چه در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و چه فرهنگی و چه امنیتی. (حتی اگر فرض کنیم مثلا کسی مثل میرزاخانی جاسوس باشد آیا بدتر از جاسوس‌های دو جانبه‌ای است که هم‌اکنون در سیستم فعالند؟!) به عنوان یک مثال دیگر به نظر می‌رسد فیلترینگ یوتیوب هم چنین وضعی داشته باشد. به نظر می رسد نه از نظر فرهنگی، نه امنیتی و نه اقتصادی توجیهی برای فیلتر کردن یوتیوب وجود ندارد. بنده طی دو-سه سال گذشته به هر مسئولی که دسترسی داشته‌ام مکررا این نکته را گفته‌ام.

به امید روزی که سیاست‌گذاری‌های ما نظم بیشتری به خود بگیرد که این نظم، در کنار شفافیت، زیرساخت انجام اصلاحات سازگار با آرمان‌های ملی و اسلامی است. تمدنی که نتواند دیگر فرهنگ‌ها را در خودش هضم کند محکوم به نابودی است...




✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️سمینار آشنایی با نسل دوم مالی رفتاری

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️گپ و گفت بعد از سمینار آشنایی با نسل دوم مالی رفتاری

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️ویژگی‌های نسل دوم مالی رفتاری(مقایسه با نسل اول):

1- به رسمیت شناختن خواسته‌های ابرازی(Expressive) و احساسی(Emotional) علاوه بر خواسته‌های فایده‌گرایانه(Utilitarian) و آوردن آن‌ها در تحلیل‌ها.

2- ارایه ساختاری منسجم به عنوان جایگزینی برای مالی استاندارد. (برخلاف مالی رفتاری نسل اول که صرفا جنبه سلبی داشت و جایگزینی منسجم برای مالی استاندارد ارائه نمی‌کرد)

3- عبور از دوگانه «رفتار عقلایی-رفتار غیرعقلایی» و جایگزین کردن «رفتارعادی هوشمندانه-رفتار عادی احمقانه».


در نسل اول مالی رفتاری پارادایم فایده‌گرایی حفظ می‌شد و پیگیری خواسته‌ها و منافع ابرازی و احساسی(مثل احساس تعلق به سبد سرمایه‌گذاری یا سرمایه‌گذاری برای تفریح یا برای نشان دادن شایستگی) جزء خطاها یا عدم عقلانیت‌ها در نظر گرفته می‌شد، امّا در نسل دوم پیگیری این خواسته‌های عادی رفتاری نرمال به حساب می‌آید.
در نسل اول مالی رفتاری جایگزینی برای مدل‌های مالی استاندارد ارایه نمی‌شد امّا اکنون در نسل دوم (که چندماهی است مطرح شده) سعی می‌شود مدل‌های جایگزین ارائه شوند.


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️معرفی بزرگان اقتصاد و مالی رفتاری

این قسمت: استتمن(Statman)
*بهزاد مغانلو


میر استتمن، استاد مالی دانشگاه سنتاکلارا است. او دکتری تخصصی خود را از دانشگاه کلمبیا دریافت نموده است. عمده پژوهش‌های وی بر روی مالی رفتاری متمرکز است. استتمن تلاش می‌کند تا دریابد که سرمایه‌گذاران و مدیران چگونه تصمیمات مالی را اتخاذ می‌کنند و این تصمیمات چگونه در بازارهای مالی منعکس می‌شوند. استتمن یکی از اعضای هیأت مشاوره نشریه مدیریت پرتفوی، نشریه مدیریت ثروت، نشریه مشاور سرمایه‌گذاری، و نشریه مالی رفتاری و آزمایشگاهی و بسیاری از نشریات مالی معتبر است. او به شرکت‌های سرمایه‌گذاری زیادی مشاوره می‌دهد و نتایج کار خود را در بسیاری از محافل علمی و حرفه‌ای در ایالات متحده و خارج از آن ارایه می‌دهد. استتمن همکار پروفسور هرش شفرین است و چند کتاب و مقاله با همکاری یکدیگر به چاپ رسانده‌اند. برخی از کتاب های او عبارتند از «آنچه سرمایه‌گذاران واقعا می‌خواهند: آنچه باعث رفتار سرمایه‌گذاری می‌شود و چگونه تصمیمات هوشمندانه‌تر مالی گرفته می‌شود»، و کتاب اخیر او با نام «مالی برای مردمان عادی：چگونگی رفتار سرمایه گذاران و بازارها»، که توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد به چاپ رسیده است.
او معتقد است مشاوران مالی باید بر هوش خود متمرکز شوند، بسیار شبیه به یک معلم یا یک وزیر، و بیشتر مانند یک «پزشک مالی» با مشتریان خود برخورد نمایند.

بی‌شک پروفسور استتمن را می‌توان در کنار شفرین و تالر یکی از بنیانگذاران مالی رفتاری دانست.

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.iss.one/joinchat/AAAAAD2Yv-Q8B8UB9Y_eTw

⭕️◻️اثر موقعیت نادرست

نام انگلیسی: Disposition effect
دیگر ترجمه‌ها در فارسی: اثر تمایلی


سوگیری‌های رفتاری مرتبط:
-صورت‌بندی
-ترجیحات وابسته به مرجع

◽️تعریف: این سوگیری به تمایل سرمایه‌گذاران به حفظ دارایی در موقعیت ضرر و فروش دارایی در موقعیت سود اشاره دارد.

به عنوان مثال فرض کنید که سهامی را به قیمت 100 تومان خریداری کرده‌اید. وقتی قیمت سهم به 120 افزایش پیدا می‌کند این کشش در شما وجود دارد که هرچه سریعتر آن را فروخته و به قول معامله‌گران سودِ خود را lock کنید. از طرف دیگر اگر قیمت سهم به 80 کاهش پیدا کند ناخودآگاه این کشش در شما وجود خواهد داشت که سهم را به امید بهبود نگه دارید. این حالت اخیر را بنده در کتاب «هنرسرمایه‌گذاری: کاهش خطاهای شناختی-ادراکی در تصمیمات سرمایه‌گذاری» نام «سفسطه قمارباز در بازار دارایی» برایش گذاشته‌ام.


⭕️⭕️تجویز رفتاری:

بهترین تجویز رفتاری در قبال این سوگیری همان است که افراد با تجربه در بازار سهام تجویز می‌کنند: تعیین حدِّ ضرر. البته معامله‌گران تعیین حدِ سود را هم توصیه می‌کنند که از طریق سوگیری فوق و با مبانی نظری مالی رفتاری قابل تجویز نیست.


در این میان راهکار شناختی هم می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. با توجه به پیچیدگی بازارهای مالی و اقتصادی به‌ندرت می‌توان احکامی کلی صادر کرد و ما انسان‌ها باید توجه‌مان را به همه جنبه‌ها حفظ کنیم و آگاهانه تصمیم بگیریم. من اگر به عنوان مشاور به شما بگویم همواره حدِ ضرر 10درصد یا 20 درصد داشته باش ممکن است بطور متوسط کمک‌کننده باشد، امّا مسلّما در جاهایی پیش خواهد آمد که واقعا نگه داشتن سهم درست باشد. بنابراین باید هم به احساسات خودمان اشراف داشته باشیم، و هم سعی کنیم تحلیل‌های دقیق و با اطّلاعات حداکثری داشته باشیم.


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.iss.one/BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️اقتصاد رفتاری و انتخابات الکترونیک


🖌ابتدا اتفاقی که در انتخابات نظام پزشکی افتاد را تحلیل کرده و به این بهانه ‌یک آموزه اشتباه اقتصاد کلاسیک را از منظر اقتصاد رفتاری مورد بررسی قرار می‌دهیم.


به تاریخ جمعه، 30 تیرماه 1396، انتخابات هیئت مدیره نظام پزشکی ها برگزار شد. از مدت‌ها قبل وعده داده شده بود که انتخابات به هر دو صورت الکترونیک و حضوری برگزار خواهد شد و دکتر هاشمی وزیر بهداشت فرموده بودند: "حتی اگر اینترنت همه دنیا قطع شود انتخابات الکترونیک ملغی نخواهد شد." امّا اتفاقی که افتاد این بود که در میانه راه (یعنی ساعت 3 بعدازظهر جمعه) و بعد از اینکه تعدادی از آراء اخذ شده بودند اعلام شد که به علت مشکل فنی انتخابات الکترونیک ادامه نخواهد یافت و همه باید بصورت حضوری رای بدهند.


بیائیم و به اثرات رفاهی این اتفاق نگاهی بیاندازیم: بناست از طریق انتخابات، ترجیحات رای دهندگان آشکار شود. وزن همه افراد یکسان در نظر گرفته می‌شود و لذا هر فرد تنها یک رای و حق برابر با دیگر رای‌دهندگان دارد. رجحان‌های هر کس که بیشتر اجرا شود رفاه او بیشتر تامین خواهد شد و بالعکس، کسی که رجحان‌هایش نادیده گرفته شود از نظر رفاهی بهره کمتری گرفته است.


بسیاری از افرادی که با توجه به وعده برگزاری انتخابات الکترونیک اقدام به مسافرت کردند، با لغو یکباره این امکان از حق خود محروم شدند. بعضی هم رای الکترونیک را داده بودند ولی رای آنها از بین رفت. از طرف دیگر تعداد زیادی هم بخاطر کمبود وقت یا تعلل از رای دادن محروم شدند و کسانی توانستند رای بدهند که حاضر به رفتن پای صندوق‌ها شدند. با رهیافت استاندارد اقتصاد رفاه که نگاه کنیم افرادی که رای ندادند به دو دسته تقسیم می شوند: 1-آنها که بدلیل وعده وزیر برنامه‌ای ریختند و برای همین نتوانستند رای بدهند و لذا وزارت بهداشت باید جبران این ظلم را بکند.
2- افرادی که تمایل داشتند الکترونیک رای بدهند و برنامه شان بدلیل وعده وزیر تغییری نکرده بود، اما حضوری هم رای ندادند. این به ذهن خطور می‌کند که افراد دسته دوم که حاضر نیستند برای استفاده از حق خود زحمت رفتن به پای صندوق را بکشند این انتخاب برایشان اهمیتی نداشته است و لذا ضربه رفاهی سنگینی به آنها وارد نشده است. مشابه این استدلال را اقتصاددانان کلاسیک در پرداخت‌های انتقالی و برنامه‌های رفاهی دولتی دارند. آن‌ها می‌گویند که فرآیند دریافت کمک را انقدر سخت و زمان‌بر کنید تا کسانی که واقعا به آن نیاز ندارند منصرف شوند. به این سیاست، سیاست «غربال‌گری» گفته می‌شود.


امروزه به صراحت در ادبیات اقتصادرفتاری استفاده از سیاست غربال‌گری مورد اشکال واقع شده است و یک ظلم آشکار به حقوق افراد دانسته می‌شود. افراد بیشتر از آنکه به‌دلیل عدم نیاز از دریافت خدمات منصرف شوند بخاطر سوگیری‌های رفتاری مثل تعلل(Procrastination) یا عدم برنامه‌ریزی درست(Planning Fallacy) از دریافت خدمات منصرف می‌شوند. (به عبارتی مجبور به انصراف می‌شوند)


«به دلیل ضعف‌های جسمانی، تعلل در تکمیل فرم تقاضا، عدم رغبت به آن به خاطر کسل‌کننده بودن و پردردسر بودن فرایند تکمیل تقاضا، یا ناتوانی در درک مقررات ناظر بر برنامه‌رفاهی دولت، غربال‌گری نمی‌تواند روش کارآمدی باشد. آنوقت می‌توان گفت که افراد شرکت نکرده در برنامه رفاهی دولت آن کسانی نیستند که کمترین ارزش را برای آن برنامه قائل هستند بلکه کسانی هستند که کمترین شناخت و درک از مقررات موضوعه را دارند یا کسانی هستند که بزرگ‌ترین مشکل تعلل را دارند. در برخی موارد، همچون برنامه‌های پرداخت‌های انتقالی، این افرادِ جا مانده ممکن است همان جمعیت هدف در برنامه رفاهی دولت باشند. »(از کتاب سیاست‌گذاری و انتخاب: اقتصادبخش عمومی از دریچه اقتصاد رفتاری/ترجمه مصطفی نصراصفهانی/انتشارات سازمان برنامه و بودجه)


بنابراین مشکل انتخابات نظام پزشکی‌ها نه تنها به این خاطر که رای عده ای از بین رفت و عده‌ای هم بر اساس قول داده‌شده برنامه ریزی کرده بودند(مثلا به مسافرت رفتند) و اکنون خلف وعده اتفاق افتاد یک کژمنشی(Moral Hazard) بود و وزارت بهداشت باید این کژمنشی را جبران کند، بلکه بر اساس آنچه مرزهای دانش اقتصاد رفتاری می‌گوید نتیجه انتخابات چندان آشکارکننده ترجیحات جامعه هدف نبوده و برای اعمال در دنیای واقعی اعتبار بالایی هم ندارد.


با توجه به ثبت کد نظام پزشکی رای دهندگان، بهترین تجویز در قبال مسأله مذکور برگزاری انتخابات (ترجیحاالکترونیک) برای کسانی است که نتوانستند در روز انتخابات حضوری رای بدهند. در حالت کلی باید آسان‌ترین روش برای رأی‌گیری انتخاب شود. این سیاست‌گذار است که نیاز به دانستن و اجرای نظر واقعی رای‌دهندگان دارد! نباید اشخاص را برای گرفتن حقشان به زحمت انداخت.


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.iss.one/BehavioralEconomicsAndFinance