کسانی که وام می‌گیرند و با آن طلا(دلار) و ملک می‌خرند، تبدیل می‌شوند به دشمن قسم خورده کاهش تورم، کاهش نرخ ارز و کاهش قیمت نسبی ملک.

وام نباید به عنوان پاداش یا جبران خدمات نیروی انسانی پرداخت شود. اگر مدیری یا کارمندی شایسته است، حقوق نجومی پرداخت کنید، اما وام ندهید!

پیرو فرسته قبلی (اینجا) بعضی عزیزان دچار سوبرداشت شده بودند. فکر کردند منظور ما این است که وام گرفتن خوب نیست یا تورم زاست و... . به هر کاری می‌توان از زوایای مختلف نگاه کرد. زاویه نگاه در فرسته قبلی از منظر سیاست‌گذاری عمومی بود. به عنوان مثال، آن کارمندان بانک مرکزی که تا خرخره در وام هستند چنان بازی‌های پیچیده روانی-اجتماعی به راه می‌اندازند که فهم آن هم سخت است، چه برسد به خنثی کردنش! حتی اگر به زبان هم بگویند خواهان کاهش تورم هستند، در ناخودآگاهشان عکس آن را می‌گویند و در عمل هم مطابق خواسته ناخودآگاهشان عمل خواهند کرد! جسم هایشان در جلسات کنار یکدیگر هستند و در پی جستجوی راهی برای کاهش تورم، اما همزمان ناخودآگاه هایشان هم جلسه تشکیل داده و بازی‌های پیچیده برای تشدید تورم در حال مذاکره و چکش‌کاری است!!

در تکمیل صحبت قبلی باید شفاف بگویم که اگر می‌توانید وام بگیرید، بگیرید. گرفتن وام با نرخ بهره منفی و خرید دارایی با آن، یکی از نعمت‌های خداوند است. هم از نظر فرمولی و هم از این نظر که باعث انضباط مالی فردی می‌شود و شما را وادار به پس‌انداز کردن می‌کند.

اما عادت وام کم بهره دادن به جای جبران خدمات، عادتی استعماری است.

این مدل وام دادن فقط کارکردش فریب مردمی است که از سفره توزیع رانت دور افتاده‌اند.

یک وام ۱ میلیاردی ۴ درصدی با بازپرداخت ۱۰ ساله معادل ۶۰۰ میلیون پرداخت پاداش است. (۴۰۰ میلیون را در سپرده ۳۰درصدی می‌گذارید و اقساط کل وام را با سود همان ۴۰۰ میلیون بازپرداخت می‌کنید، ۶۰۰ میلیون را هم مالک شده‌اید)

خوب چه کاری است؟! همان ۶۰۰ میلیون چرا مستقیم پرداخت نمی‌شود؟!

وام را انتخاب می‌کنند چون می‌خواهند بگویند ما پرداختی انجام نداده‌ایم و در واقع ذینفعانی که می‌توانند مطالبه گری کنند(سهامداران یا مالکان شرکت، مردم، مدعی‌العموم و...) را و همچنین رقبای بالقوه را دستکاری روانی می‌کنند. این زرنگ بازی است که آزاردهنده است، وگرنه هر مدیر و کارمندی که شایسته است، شفاف هم پاداش بگیرد و هم پاسخگو باشد و هم از سازوکاری شفاف و بهینه منصوب شود.
ممکن است در اثر شفافیت اولش مردم/سهامداران/ذینفعان تنگ‌نظری بکنند، اما بعد از طی شدن دوره‌ای گذار، تفاوت بین مدیر خوب و بد را متوجه خواهند شد. چطور برای بازیکنان فوتبال تنگ‌نظری نمی‌کنند؟!

⭕️◻️نفت به قیمت خاک


چندین سال است که با استفاده از شهودهایی ساده پیش‌بینی می‌کنیم که قیمت نفت و گاز با خاک یکسان خواهد شد‌. (اینجا را ببینید.)

و عدم استخراج نفت را در اینجا به تاکسی خالی تشبیه کردیم.

هرچه جلوتر برویم بیشتر درستی این پیش‌بینی آشکار خواهد شد.

اگر جنبش‌های زیست‌محیطی در آمریکا و اروپا فعال‌تر شوند، شاید بتوانند کمی سرعت افزایش عرضه نفت و گاز شیل را کم کنند، اما روند کلی قیمت نفت و گاز نزولی است.

این وسط، بازی در صحنه سیاست بین‌المللی (و بخصوص معطوف به تحریم) می‌تواند هوشمندانه‌تر باشد.

⭕️◻️عیدتان مبارک


پیامبر اکرم (ص):
حُسْنُ اَلْمَسْأَلَةِ نِصْفُ اَلْعِلْمِ وَ اَلرِّفْقُ نِصْفُ اَلْعَيْشِ.

خوب پرسيدن (تعریف درست مسیله) نيمی از دانش و نرم رفتاری نيمی از زندگی خوش است.


✔️ اقتصاد رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️لزوم ساماندهی مشاوره اشخاص حقیقی در بازار سهام

در همه کشورها اشخاص حقیقی می‌توانند Financial Advisor شوند. اما در ایران این امکان وجود ندارد. حتی امکان ثبت شرکت تک نفره هم در ایران وجود ندارد!

باید هر کس لیسانس رشته‌های مرتبط (اقتصاد، مدیریت و حسابداری) دارد بتواند مجوز مشاوره سرمایه‌گذاری (اعم از مشاوره سبد دارایی) بگیرد.

درست مثل فارغ‌التحصیلان رشته‌های پزشکی، روانشناسی، بینایی‌سنجی، حقوق و... .

لینک x

✔️کانال اقتصاد رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️ جان‌باختگان معدن و قیمت‌گذاری دستوری!


شاید باور نکنید اگر بگوییم این جان‌ها که در معدن از بین رفتند هم بخاطر قیمت‌گذاری دستوری بود.


@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️اینجا قدرتمندان پاسخگو نیستند!

درحالی‌که بسیاری ازمشکلات دولت سیزدهم بخاطر شخص جناب مخبر بود، رسانه‌های اصلاح‌طلب کمترین نقدرا به ایشان وارد کردند.

اما تصویر واضح به نظر می‌رسد:

▪️در ماجرای واکسن کرونا رفتار مخبر «به ظاهر» کاملا منطبق بر مواضع و اراده مقام معظم رهبری بود.

▪️در ماجرای «شارپ ترین ریزش تاریخ بورس» در اردیبهشت ۱۴۰۲ (و آن مصوبه کذایی و نحوه اطلاع رسانی آن) بعد از سخنرانی رهبری و بیان عبارت «فرهنگ ثروت‌های بادآورده باید برطرف شود» توسط رهبری، ایشان نقش سوپرمن در تحقق اراده رهبری را بازی کرد!

اینکه ایشان نمایش تلاش برای تحقق اراده مقام معظم رهبری را بازی می‌کند، به معنای مفید بودن کارهای ایشان نیست، بلکه عقل سلیم حاصل گند کاری های ایشان را به پای کل نظام می‌نویسد.

🔺کنش‌گری درست در مواجهه با راهبردهای مشخص شده توسط رهبری این است:
۱- دادن بازخورد. متأسفانه بعضی‌ها فکر می‌کنند امکان نقد مواضع رهبری وجود ندارد و مسیر تغییر موضع ایشان بسته است.
۲- توجه به جزییات اجرایی. راهبرد وارد جزییات نمی‌شود. و متأسفانه جزییات اجرایی بد می‌تواند منجر به نتیجه‌ای عکس آنچه راهبرد به دنبال آن است بشود.

⭕️◻️خلاصه اتفاقات ۱۴۰۲ تا الان بازار سهام:


۱- جلب توجه بعضی اشخاصی که سهامدار نبودند به رشد سریع بازار در فروردین ۱۴۰۲. این اشخاص تلاش کردند احساسات شخصیشان را در سیاست‌گذاری عمومی اعمال کنند.

۲- موضع‌گیری رییس سازمان بورس با عبارت «رشد شارپ به سود بورس نیست». در حالی‌که همان زمان رسماً قایل به ارزندگی چندبرابری بازار بودند!

۳- اقناع رهبری مبنی بر اینکه رشد بازار سهام در حال تقویت فرهنگ ثروت‌های بادآورده است(!!). متعاقباً اشاره ایشان به مسیله مذکور در سخنرانی عمومی.

۴-خود شیرینی مخبر (از طریق تصویب مصوبه نرخ خوراک و پنهان کردن دوماهه آن و سایر مفاسد مربوطه از طریق گروه تدبیر و...). آنچه مخبر انجام داد توهین به شعور نظام بود. رنگ کردن گنجشک بجای قناری بود...

۵- افزایش نرخ بهره و فروش اوراق با نرخ بالا. این همزمان شد با جنگ قیمتی صندوق‌های درآمد ثابت. افزایش نرخ بهره به آن شکل، احتمالاً با این نیت بود که همزمان با جبران کسری بودجه، فنر بازار سهام را برای سال آخر دولت سیزدهم (و انتخابات ۱۴۰۴) فشرده کنند.

۶- افتادن مدیران سازمان بورس در اینرسی شناختی و رفتاری

کاش که اشتباهات تکرار نشود...


@BehavioralEconomicsAndFinance

هم سوخته شمع ما، هم سوخته پروانه...

⭕️◻️مولوی و دیگ نذری توزیع رانت

امروز (۸ مهرماه) روز بزرگداشت مولوی هست. پیرو سلسله نوشتجات حول موضوع دیگ نذری توزیع رانت، بد نیست یک بیت از مولوی در رابطه با دیگ را بخوانیم. می‌فرماید:

به هر دیگی که می‌جوشد میاور کاسه و منشین
که هر دیگی که می‌جوشد درون چیزی دگر دارد
نه هر کلکی شکر دارد، نه هر زیری زبر دارد
نه هر چشمی نظر دارد، نه هر بحری گهر دارد




استفاده از هر رانتی که توزیع می‌شود الزاما به نفع ما نیست. بعضی وقت‌ها چیزی که در ظاهر جذاب است در باطن سمی است. بقول قرآن «وعسى أن تحبوا شيئًا وهو شر لكم والله يعلم وأنتم لاتعلمون»، یا به قول آن شاعر:
«آب طلب نکرده همیشه مراد نیست، گاهی بهانه‌ایست که قربانی ات کنند»

مثلا زمانی ما خوشحال بودیم که رتبه برتر کنکور دکتری شده‌ایم. رانت (مشروع و مبتنی بر شایستگی) تحصیل در دانشگاه برتر کشور را کسب کرده بودیم. پیش خودمان گفتیم تا فرآیند اپلای طی شود پایه مان هم قوی‌تر می‌شود و خارج کشور می‌درخشیم! اما ثبت نام در دانشگاه همانا و ماندگار شدن در ایران و...هم همانا. ما پنج نفر بودیم که با کنکور آمده بودیم و انبوهی از همکلاسی‌هایی که از ژن برتر(!) و بورسیه‌ای بودند. در واقع ما را هم برای حفظ ظاهر و جبر قانون پذیرفته بودند، وگرنه عمرا ما را راه می‌دادند! باید بقول سیاوش قمیشی «تو زمستون پیش از آنکه ریشه پابندمان کند، شاخه مان را بدست می‌گرفتیم و تمرین تبر می‌کردیم با خودمان»، اما نکردیم و ماندیم تا با ابتذال و فساد و ناکارآمدی بسازیم!

نمونه‌های موفق عدم استفاده از رانت رو تو کامنت ها بنویسید. من خودم پست نگرفتن آذری جهرمی رو مثال می‌زنم.

@BehavioralEconomicsAndFinance

روس‌ها شوخی شوخی باور کرده‌اند که محور مقاومت پیاده نظام آن‌ها در شطرنج است.

و البته همان‌طور که ترور شهید سلیمانی(که با گرای روس‌ها انجام شد)، مانع بهبود روابط با عربستان نشد، این اقدامات هم مانع بهبود روابط ایران با آمریکا نخواهد شد.

والله اعلم...

@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️ عقلانیت اکولوژیکی؟

عبارتی که شهید طهرانی مقدم در نامه‌ای که در تصویر فوق می‌بینید بکار برده است این است:
«تو پای به ره در نه و هیچ مپرس، خود راه بگویدت که چون باید رفت»

زمانی که ایشان شروع به کار کرد، توانایی ساخت یک خمپاره را هم نداشتیم. بقول دکتر ظریف در جنگ تحمیلی باید التماس می‌کردیم تا برای دفاع از خود به ما سلاح های ابتدایی را بدهند. بصورت قاچاق از افغانستان آرپی‌جی می‌آوردیم و... .

بیراه نیست که گفته می‌شود که اگر سوگیری‌هایی مثل بیش اطمینانی و خوش‌بینی مفرط و... نبودند هیچ کارآفرینی و تحول تکنولوژیکی اتفاق نمی‌افتاد.

توانایی موشکی «ایران» مدیون شهید طهرانی مقدم است.

@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️سرمایه اجتماعی و جنگ

همیشه گفته‌ام که بعضی از قدرتمندان هسته سخت قدرت مشتاق جنگ هستند، چون جنبه‌های رفتاری ایرانیان را می‌شناسند. می‌دانند که می‌توانند هم ناکارآمدی در مدیریت را در گرد و غبار جنگ پنهان کنند و هم در سایه سرمایه اجتماعی که بالا می‌رود بعضی مشکلات را حل کنند.

و اسرائیلی ها علی‌رغم اینکه در علوم شناختی بسیار پیش‌رو هستند(مثلا کانمن که بزرگترین چهره دانش اقتصاد رفتاری است چهل -پنجاه سال پیش که ما مشغول چیزهایی ابتدایی بودیم، مشاور ارتش اسرائیل بود)، بنظر می‌رسد از این نکته مهم غافل هستند.

بسیاری از آن‌ها که سال ۱۴۰۱ در کف خیابان‌ها بودند، در صورت وقوع جنگی جدی، سمت ایران خواهند بود.


✔️کانال اقتصاد رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️ایران نباید در مواجهه با اسرائیل قورباغه آرام پز شود.


ما در قضیه تحریم قورباغه آرام پز شدیم. همان زمان که احمدی‌نژاد تحریم‌ها را کاغذ پاره خطاب کرده بود استادمان مرحوم دکتر پژویان یک جلسه کلاس اقتصاد خرد پیشرفته را بجای تدریس، در مورد اهمیت تحریم‌ها صحبت کرد در حالی که چهره‌اش کاملا برافروخته و حالتش عصبانی بود. ایشان می‌دید و خیلی‌ها نمی‌دیدند. و نتیجه آن تحریم‌ها شد آسیبی که در دهه نود به اقتصاد و زندگی مردم وارد شد.

حالا امروز بحث حمله اسرائیل به ایران مطرح شده است. اگر از من اقتصاد خوانده، با اطلاعاتی که یک شهروند معمولی در اختیار دارد، سوال شود که پاسخ ایران به حمله احتمالی اسرائیل باید چطور باشد بر دو نکته تأکید می‌کنم:

۱- اجرای استراتژی Tit for Tat(اینجا و اینجا را ببینید)
۲- توجه به متناسب بودن پاسخ ایران در اجرای Tit for Tat

در توضیح مورد دوم باید توجه کرد که وقتی «طرف مقابل» از شما مثلا یک نیروگاه را بزند که یک درصد از برق شما را از مدار خارج می‌کند، اولین چیزی که به ذهن می‌آید این است که شما هم باید یک درصد از ظرفیت نیروگاهی او را از بین ببری، اما این اشتباه است. برای او بازسازی آن یک درصد در مدت زمان کوتاهی انجام خواهد شد، اما برای ما که بسیاری از پروژه‌ها چند ده سال طول کشیده، جایگزین کردن آن یک درصد بسیار طولانی خواهد شد. شاید حتی پاسخ ده برابری (که نظامیان گفته بودند) هم بازدارندگی ایجاد نکند، چون اسرائیلی ها به لحاظ تامین مالی گویی به اقیانوس وصل هستند. سناریوی مخروبه شدن ایران نباید اتفاق بیفتد.

والله اعلم

@BehavioralEconomicsAndFinance

مردم سلطنت طلب شخص رضاخان را نمی‌خواهند، بلکه کسی (سیستمی) را می‌خواهند که به امثال فروغی، دکترحسابی، تیمورتاش، داور و... قدرت و پر و بال بدهد.


@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️ بازدهی بازار سهام در مقایسه با تورم

بازدهی بازار سهام در آمریکا طی یکسال گذشته بیش از ۱۰برابر تورم بوده است.

اگر بخواهیم همین نسبت را برای ایران با تورم ۵۰درصدی داشته باشیم، شاخص باید بیش از ۶ برابر شود؛ یعنی مثلا ۱۲ میلیون واحد!

پ.ن.: در یک اقتصاد سالم، بازدهی بازار سهام بیشتر از تورم است، اما چه گوییم که دردها یکی دو تا نیست...

@BehavioralEconomicsAndFinance

روز دختر داشتیم وقتی که روز دختر مد نبود

⭕️◻️نوبل اقتصاد ۲۰۲۴ برای اقتصاددانان نهادگرا

عجم اوغلو - جانسون - رابینسون

«به دلیل مطالعه نحوه شکل‌گیری نهادها و تاثیر نهادها بر پیشرفت»

✔️اقتصاد رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️ نامحسوس بودن آثار ناشایسته سالاری


ناشایسته هایی که مناصب را تصاحب می‌کنند، شاخ و دم ندارند.

سیستم(سازمان) هم در اکثر مواقع تحت تأثیر ناشایست ها فلج نمی‌شود.

سیستم دارد کار می‌کند و در ظاهر هیچ اشکالی وجود ندارد.

اما... در بزنگاه هایی، این ناشایست بودن صاحبان مناصب خودش را نشان خواهد داد. طی زمان ضربات کوچک و نامحسوسی هم به سیستم وارد می‌شود که ذینفعان احساس می‌کنند احتیاجی به واکنش شدید وجود ندارد.

اما...در بلندمدت، شبیه قورباغه آرام پز، سیستم دچار ناکارآمدی و ابتذالی می‌شود که امروز می‌بینیم.

جنبه‌های شناختی #اقتصاد_نهادگرا

✔️کانال اقتصاد رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️ قورباغه آرام پز و استکبارستیزی جمهوری اسلامی ایران

در اینکه طی سال‌های گذشته تا کنون (سال ۲۰۲۴) قدرت دنیا در دستان آدم‌های بی‌رحم و مستکبری بوده است هیچ شکی نیست.

در اینکه اسرائیلی ها حق نداشتند بومیان فلسطین را به زور از خانه‌هایشان بیرون کنند و بی‌رحمانه آن‌ها را نسل‌کشی کنند(که پیش از صبرا و شتیلا تا بمباران بیمارستان‌هایی که فقط غیرنظامی در آن بودند را شامل می‌شود)، هم شکی نیست.

در اینکه اسرائیلی ها برنامه از نیل تا فرات را به طور جدی پیگیر هستند و در این راه از هیچ جنایتی هم فروگذار نمی‌کنند شکی نیست. در اینکه با قدرتی رسانه‌ای که دارند، شب را در اذهان مردم دنیا روز نشان می‌دهند و سازه شیطانی و ظلمانی خود را نور نشان می‌دهند شکی نیست. در اینکه مصداق تقلب و فریب هستند و حتی موعود آخرالزمان را هم می‌خواهند بصورت مصنوعی تولید کنند(دجال؟!) هم شکی نیست. (چندی پیش تلاششان برای تولید آزمایشگاهی گوساله سرخ مو رسانه‌ای شده بود)

در اینکه با وجود اسرائیل، خاورمیانه رنگ صلح را نخواهد دید هم شکی نیست. فکر می‌کنید اسرائیل تا ایده نیل تا فرات را محقق نکند دست بردار است؟ فکر می‌کنید وطن پرستان عرب ساکن در کشور‌های درگیر، در این مسیر مقاومت نخواهند کرد؟ فکر می‌کنید نسل کشی و خون‌ریزی اسراییلی‌ها تمام خواهد شد؟ اساسا به روایتی، اسرائیل برای تفرقه و جنگ ایجاد شد(سیاست تفرقه بیانداز و حکومت کن).


اما...
اگرچه اخلاقا وظیفه هر انسان، و به طریق اولی هر مسلمانی، این است که این موتور نسل‌کشی را از برق بکشد، اما اگر نتوانید ضرباتی متناسب (از نظر بزرگی) به اسرائیل و حامیان آن وارد کنید، به مرور فرسوده شده و نابود خواهید شد، چنانچه ایران در ۴۶ سال گذشته لاغر و لاغرتر شد.

اما...
نه ما امام حسین(ع) هستیم و نه امروز شرایط مشابه ۱۴۰۰ سال پیش است.

امیدواریم بهترین‌ها برای مردم شریف و صبور ایران محقق شود.

والله اعلم، و هو اقوی من کل قوی


✔️کانال اقتصاد رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

انقلابی دنبال جنگه
اپوزیسیون دنبال جنگه
خریدار دلار و طلا دنبال جنگه
حتی اونی که سربازی را پیچونده هم دنبال جنگه

تنها جماعتی که دنبال جنگ نیستند زنان باردار و بورسی‌ها هستند ...

(چرچیل)