⭕️◻️وقتی عدم تخصص منجر به اعتماد بنفس بالا میشود!

من که موضوع رساله دکترایم حباب بازار سهام بوده است به اندازه یک دهم ایشان اعتماد بنفس ندارم! نه اینکه مشکل روانی داشته باشم! بلکه میبینم که مسئله به این سادگی ها هم نیست!

▫️آن استاد مشهور اقتصاد که وقتی شاخص کل حول و حوش 500هزار واحد بود سیگنال خروج از بازار می‌داد هم اصلا تخصصش چیز دیگری بود. نمی‌دانم ایشان الان چه موضعی دارد؟

▫️«اثر دانینگ-کروگر» اشاره به این پدیده دارد که هرچه تخصص بیشتر می‌شود اعتماد بنفس کمتر می‌شود. همان چیزی که در فرهنگ خودمان می‌گوییم: «درخت هرچه پربارتر، سر به زیرتر».

▫️کاش در حوزه های خارج از تخصص خودمان با این قاطعیت اظهار نظر نمیکردیم!

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️اثر دانینگ-کروگر:

رابطه اعتماد بنفس با تجربه در انجام کار.
(محور افقی میزان تخصص است و محور عمودی میزان اعتماد بنفس.)

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:

@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️نمونه دیگری از سندروم دانینگ-کروگر: اظهار نظر عبدالرضا داوری(مشاور احمدی نژاد) درباره بورس و شرکتهای بورسی.

میبینید این پدیده رفتاری(رابطه معکوس اعتمادبنفس با تخصص) چقدر زیاد تکرار میشود؟


آقای داوری!
از اینکه به تحلیل اقتصادی و بورسی علاقمند هستید خوشحالیم.
از قضا ما هم معلمی را دوست داریم!! حالا به این فکر کن که آیا در تمام پنجاه سال آینده، E ثابت خواهد بود؟! (بگذریم که آن عدد 50 هم بشدت از واقعیت دور است)

اگر نظرت تعدیل شد، لطفا قبل از اعلام عمومی نظر بعدی‌ات، بیا تا اشکال بعدی‌ات را برایت بگوییم.

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️اثر تکاثری نرخ ارز بر شاخص کل
✍🏼مصطفی نصراصفهانی، دکترای اقتصاد مالی


در دانش اقتصاد در موارد متعددی با چیزی به نام «ضریب تکاثر» مواجه می‌شویم.(مثلا ضریب تکاثر پولی و...)

▫️شاخص کل بازار سهام هم به دلیل دوباره‌شماری‌هایی که دارد بصورت تکاثری از نرخ ارز اثر می‌پذیرد.

▫️بنابراین، این استدلال که چون نرخ ارز مثلا A برابر شده است، اگر شاخص بیش از A برابر بشود حبابی شده است، از این منظر هم دچار اشکال است.



✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️دارا دوم را بخریم؟
✍مصطفی نصراصفهانی


یکی از سوالات پرتکرار مخاطبینم این است که آیا دارا دوم را بخرند یا نه.

▫️پاسخ یک بله قاطع است. این صندوق برای افراد عادی جامعه (یعنی افرادی که شغلشان معامله گری نیست) میتواند یک گزینه مناسب با دید بلندمدت باشد و بازدهی مناسبی هم نصیب خریداران خواهد کرد.

پ.ن.: این تجویز صرفا مبتنی بر پیشبینی ام از آینده است و نه برای طرفداری از دولت یا هیچ ذینفع دیگری. چنانچه در پاسخ به این سوال که آیا اوراق سلف نفتی را بخریم یا نه، از خرید نهی میکردم.

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️در زیر آفتاب سوزان سرزمینی خشک، و در روى ریگ‌هاى تفتیده عراق روح حسین فناناپذیر است.... اى پهلوان من و اى نمونه شجاعت و اى شهسوار من، اى حسین!


اروین واشینگتون، تاریخ‌نویس آمریکایی



✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️سرمایه‌گذاری در مسکن؛ جنبه‌های پیچیده‌تر
✍🏼مصطفی نصراصفهانی، دکتری اقتصاد مالی


قبلا گفته بودم که بازدهی سرمایه‌گذاری در بازارهای سهام و طلا در سال 99 بسیار بیشتر از مسکن و ارز خواهد بود. البته همزمان به تشکیل سبد دارائی هم توصیه کرده بودم.

▫️الان می‌خواهم شرایط دیگری که سرمایه‌گذاری در مسکن را توجیه‌پذیر می‌کند بیان کنم.


➕جنبه‌های رفتاری:

▫️یکی از مهمترین علل زیان کردن در بازارهای مالی جنبه‌های رفتاری و روانی است. آنچه که مالی رفتاری ادعا می‌کند این است که خرید و فروش‌های متعدد، زیان‌گریزی و کلا ترس و طمع نابجا اگر نباشند با همین اطلاعات موجود و در دسترس هم می‌توان سودهای خوبی کسب کرد.

▫️سرمایه‌گذاری در ملک از آنجا که به طور سنتی و بخاطر نقدشوندگی پائین، هیجانات کمتری نسبت به بازارهای نقدشونده‌تر مثل سهام و سکه و طلا ایجاد می‌کند از این نظر مناسب است؛ شما بخواهید هم نمی‌توانید خیلی هیجانی عمل کنید!

▫️همچنین اگر برای خرید مسکن وام گرفته شود، اقساط منظم باعث افزایش نرخ پس‌انداز خواهد شد.


➕جنبه‌های رانتی

▫️نرخ بهره واقعی منفی وام‌های بانکی و تخصیص رانتی این وام‌ها به مصارفی همچون ملک باعث می‌شود خرید ملک علی‌رغم اینکه در کل توجیه اقتصادی ندارد، ولی با وام توجیه اقتصادی داشته باشد.

▫️هرچه نرخ تورم مسکن بالاتر باشد و نرخ بهره (موثر) وام دریافتی کمتر باشد، این اختلاف به بازدهی کل اضافه خواهد شد. بنابراین با هر نرخ تورم مسکن و نرخ موثر وامی درصدی وجود دارد که اگر درصد آورده نقدی شما برای خرید مسکن از آن مقدار کمتر باشد، سرمایه‌گذاری در مسکن توجیه خواهد داشت.

▫️مثلا با فرض تداوم شرایط چندماه گذشته من اگر بتوانم آپارتمانی را بصورت 50درصد نقدی و مابقی با وام 18 درصد خریداری کنم حتما آن آپارتمان را خریداری خواهم کرد.

➕مزیت حرفه ای

▫️گاهی ممکن است سرمایه گذاری در مسکن برای یک کارمند معمولی توجیه اقتصادی نداشته باشد، اما برای کسی که شغلش خرید و فروش ملک است، یا خودش بساز و بفروش است توجیه اقتصادی داشته باشد. یعنی محاسبات توجیه پذیری وقتی شخص حرفه اش در حوزه ملک باشد متفاوت میشود.

▫️این مسیله وقتی با دو مورد اول و دوم که در بالا ذکر شد ترکیب شود نتایج خیلی بیشتر متفاوت میشود.

▫️مثلا تصور کنید که یک سازنده بخاطر ساخت و ساز میتواند به وام ارزان و خرید نسیه مصالح و... دسترسی داشته باشد. برای چنین شخصی در شرایط تورمی به احتمال زیاد سرمایه گذاری در ساخت و ساز توجیه دارد.


پ.ن.: تحلیل بالا برای خرید مصرفی مسکن نبود و برای سرمایه‌گذاری به قصد کسب سود بود. برای مصرف، آنچه که تعیین کننده بهینگی انتخاب است، میزان رضایت روانی است.


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️دوباره دستکاری بدون پشتوانه نظری!
✍مصطفی نصراصفهانی


دوباره زمزمه تغییر دامنه نوسان قیمت در بازار سهام در شورای عالی بورس به گوش می رسد.


▫️اما چیزی که این سیاستگذاران بی تعهد و بی تخصص اصلا به آن توجه نمیکنند هزینه های اجتماعی مستقیم و غیرمستقیمی است که این سبک سیاستگذاری بر جای میگذارد.

▫️اما همچنان در همان رهیافت شهودی (بخوانید دورهمی) خودشان هم روش ایستای مقایسه ای حاکم است.

▫️سیاستگذاری درست آن سیاستگذاری است که پیش از آن مطالعات علمی دقیق و داوری شده در سازوکاری شفاف و قابل پیگیری صورت گرفته باشد.


▫️چرا آقای جهانگیری از آن جلسه کذایی بیرون می آید و ماجرای ارز 4200تومانی را با آن اعتماد بنفس مضحک اعلام میکند؟!


▫️چرا آقای حسام آشنا که ادعای روانشناسی دارد(و البته یکی از دوستان ایشان را به یک دلقک تشبیه میکرد) بدون هیچ پشتوانه کارشناسی آن توییتهای مسخره را منتشر میکند؟!

▫️گویی این عزیزان از جنس همان سلفی بگیران مجلس هستند که متوجه شان و جایگاه خودشان نیستند!


▫️این بود جمهوری اسلامی و روی کار آمدن متخصصین متعهد؟! والله اینها نه تعهد دارند و نه تخصص!


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️چرا سهامداری را همچنان توصیه می‌کنم؟
✍️مصطفی نصراصفهانی، دکتری اقتصاد مالی


یکی از دوستان که سبک معاملاتی بنیادی مخصوص به خودش را دارد سال گذشته وقتی قیمت سهام بانک صادرات بین 40تا 70 تومان نوسان می‌کرد از ارزشمند بودن این سهم سخن می‌گفت و هر بار بر میانگین کم کردن تاکید می‌کرد.

▫️من ولی پیش خودم می‌گفتم مگر احمقم که زمان را از دست بدهم وقتی که شرکت‌های دارویی و... دارند به سرعت رشد می‌کنند؟ در عمل، مثلا غپینو را خریدم (که در همین کانال هم سیگنال کردم) و با سود کمتر از 50درصد از آن خارج شدم! در حالی که بعد از مدتی چندین برابر شد!

▫️آن دوست عزیز علی رغم همه فشار روانی که اگر ما جای او بودیم محبور بودیم تحمل کنیم صبوری کرد و پاداشش را با ده برابر شدن ثروتش در سال 99 گرفت.

▫️این در حالی بود که من و بسیاری از مدعیانِ شبیهِ من طی یک سال، بازدهی کمتری از او داشتیم. این در حالی بود که امثال من استرس‌های شدید را متحمل شدیم و وقت ارزشمندمان را به نوعی تلف کردیم و از تمام کارهایی که در آن مدت می‌توانستیم انجام بدهیم باز ماندیم!

▫️اکثر سهام‌های بازار بسیار ارزشمندند و باید چندبرابر قیمت فعلی باشند. کافی است صبور باشیم. به عنوان مثال، ارزش بازار نیروگاه دماوند (نماد «دماوند»)، الان حدود 15 هزار میلیارد تومان است. هزینه راه‌اندازی این نیروگاه 2 میلیارد یورو بوده است! اگر قیمت هر یورو 30هزار تومان باشد، الان باید ارزش بازار نیروگاه 60 هزار میلیارد تومان باشد!! یعنی قیمت سهام آن باید چهار برابر قیمت فعلی باشد!

▫️حالا تصور کنید که بانک دی (علی رغم زیان انباشته حاصل از عملیات قبلی)، مالک 80 درصد نیروگاه مذکور است. بانک دی دارائی‌های بسیار زیادی دارد که فقط یک قلمِ آن نیروگاه دماوند است. جالب است بدانید که ارزش بازار بانک دی الان کمتر از 30هزار میلیارد تومان است!!

▫️من حاضرم با تک‌تک افرادی که ادعای حبابی بودن بازار را می‌کردند(بخصوص آن 25 اقتصاددان که آن نامه را امضا کردند) مناظره بکنم. اکثر ایشان اساسا تخصصی در این زمینه ندارند ! ایشان دچار این خطا شده‌اند که رشد شاخص را با رشد نرخ ارز مقایسه می‌کنند. در حالی که چنانچه قبلا توضیح دادم{لینک}، هر یک درصد افزایش در نرخ ارز، باید منجر به چندین درصد افزایش در شاخص کل بشود.


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️چرا مردم سهامشان را می‌فروشند؟
✍🏼مصطفی نصراصفهانی، دکتری اقتصاد مالی

در اقتصاد رفتاری و مالی رفتاری بحث می‌‌شود که سازوکار تصمیم‌گیری در مورد خرید یا فروش دارایی تفاوت زیادی با آنچه که در اقتصاد کلاسیک توصیف می‌شد دارد. یعنی مردم برای خرید یا فروش یک دارایی به چیزهایی توجه می‌کنند که بعضا هیچ ربطی به ارزندگی واقعی سهم ممکن است نداشته باشد.

▫️بنابراین در اقتصاد رفتاری بحث می‌شود که ارزش بنیادی یک دارایی ممکن است حتی در بلندمدت هم با قیمت بازاری آن متفاوت باشد.

▫️وقتی در مورد آینده نااطمینانی پیش می‌آید، افراد بر اساس احتمالات ذهنی خودشان تصمیم به خرید یا فروش می‌گیرند.

▫️وقتی نااطمینانی بیشتر شده و حتی در مورد احتمالات آتی هم تصویر واضحی وجود ندارد توصیه می‌شود همه احتمالات برابر در نظر گرفته شود.

▫️وضعیت سهامداران فعلی به این صورت است که یا بازار را در روزهای آینده منفی ارزیابی می‌کنند(یعنی احتمال منفی بودن را بیشتر می‌دانند) و نتیجتا فروش را عاقلانه می‌دانند، یا اینکه دچار نااطمینانی کامل هستند که در این صورت هم باید احتمالها را برابر در نظر بگیرند. مشکل اینجاست که دامنه نوسان 5 درصدی باعث می‌شود ضرر حاصل از افت 5درصدی بیشتر از سود حاصل از رشد 5درصدی باشد. وقتی که درد زیان را بیش از دوبرابر لذت سود یکسان بدانیم آن وقت به این نتیجه می‌رسیم که حتی اگر کسی دچار نااطمینانی کامل هم باشد، در کوتاه مدت فروش برای او توجیه اقتصادی دارد.

▫️با وجود دامنه نوسان، شخص فروشنده احساس جاماندن از بازار را هم نخواهد داشت و این اطمینان را دارد که حتی اگر پیش‌بینی‌اش اشتباه هم از آب در بیاید، می‌تواند دوباره ورود کند!


▫️با مقدمات فوق بهتر می‌توان وضعیت افرادی که در صف فروش می‌نشینند را درک کرد.

▫️مردم میفروشند چون فکر میکنند بقیه میفروشند. چیزی که کینز از آن با عنوان مسابقه زیبایی یا Beauty contest یاد میکند.

پ.ن.: شاید برداشتن دامنه نوسان بتواند کمک‌کننده به نظر برسد اما جوانب زیادی هستند که باید بررسی شده و بعد از شبیه‌سازی کامپیوتری اقدام به این تغییر کرد.

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️یکی از بهترین سخنرانیها در جواب به 25 اقتصاددان معتقد به حبابی بودن بازار سهام.



✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️کنایه جالب دکتر مرتضی عباد به بعضی


▫️▫️▫️
می دونید جای غم انگیزش کجاست؟

من تو این بورس هزاران نفر می شناسم که سالهاست روی پای خودشون ایستادن، نه حقوقی میگیرن از دولت، نه جایی هیات مدیره ان، نه بامدرک قلابی استاد دانشگاهن، نه دلار رانتی می بلعن، نه اهل سیاستن. رو پای خودشون بودن و هستن. با همین ۴ تا سهم، تحلیل می کنن نمودار می بینن، آینده رو حدس می زنن سهم میخرن و نهایتا سود می کنن یا ضرر. ولی می گذرونن.

اونوقت ۴ تا آدم که سه تا بُز بدی دستشون ببرن بچرونن تا عصر دوتاش رو گم میکنن، حقوق و رانت دولتی نباشه از گرسنگی می میرن، صد جا حقوق و پاداش بیخود میگیرن میان و به دسته اول میگن سفته باز و رانت خوار!!!
▫️▫️▫️▫️



▫️نکته جالب اینجاست که بعضی اقتصادخوانده ها کارکردهای سرمایه گذاران کوتاه مدتی (از جمله افزایش نقدشوندگی) در بازارهای مختلف را نادیده می گیرند.

▫️بعضیها به جای اینکه برای اصلاحات اساسی در سیاستگذاری عمومی اقدامی به درد بخور انجام بدهند مسایل حاشیه ای را بولد میکنند و از این طریق توجه مردم و سیاستگذار را از مسایل اصلی دور میکنند!

#تفکر_کلیشه_ای
#اقتصادتوجه

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️اظهار نظر دوست عزیز و گرامی‌ام دکتر مروی در مورد حباب مسکن
✍🏼مصطفی نصراصفهانی، دکتری اقتصاد مالی

روش ایشان اشتباه است. کاش من هم توانایی این اظهارنظرهای قاطعانه را داشتم!!


❗️یک چالش مطرح می‌کنم:
من ادعا می‌کنم بازدهی سبدی متشکل از (سکه، سهام) بیشتر از مسکن خواهد بود. به بیان دیگر، اگر کسی خانه‌ای (اضافی) را بفروشد و آن را تبدیل به سکه(50درصد) و سهام(50درصد) کند، به شرط توانایی در کنترل هیجانات در نوسانات، می‌تواند در آینده خانه‌ای حداقل به ارزش خانه‌ای که فروخته را خریداری کند.

▫️البته اگر توانایی کنترل هیجانات را ندارید ممکن است در شرایطی سرمایه‌گذاری در مسکن قابل توصیه باشد. این شروط را قبلا نوشته‌ام: {لینک}

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️نقد علمی نامه 25اقتصاددان با حضور بنده و دکتر یزدان پناه(از نویسندگان نامه) در اینستاگرام اقتصاد آنلاین

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️سوگیری تاخرگرایی(Bias Recency)، نسبت P/E و حباب!
✍مصطفی نصراصفهانی، دکتری اقتصاد مالی


یکی از شاخص هایی که طرفداران حبابی بودن بازار سهام به آن استناد می کنند، نسبت P/E است.

▫️در اکثر موارد قیمت "امروز" بر سود "سال گذشته" تقسیم می شود!

▫️حالا می آیند و بعد از انتقادات وارده مبنی بر اینکه سود سال جاری هنوز نهایی نشده است، کمی محاسباتشان را تغییر داده و بجای سود سال گذشته، "تخمین سود سال جاری" را میگذارند! اسمش را هم می گذارند پی بر ای فوروارد(پیشرو).


▫️بعد، این پی بر ای فوروارد (پیشرو) را ملاکی برای قضاوت در مورد ارزش سهام قرار داده و حکم به حبابی بودن یا حبابی نبودن دارایی می دهند، علی برکت الله!


▫️در کشورهایی که تورم بالایی ندارند، شاید پی بر ای فوروارد بتواند تخمین مناسبی از آینده این نسبت باشد، اما در کشورهایی که تورم بالا دارند، مسیله به کلی متفاوت می شود.

▫️در واقع در مخرج کسر باید "ارزش انتظاری"(میانگین) سود در تمامی سالهای آینده باشد: میانگینی از سودی که شرکت در سال آینده، دو سال آینده، سه سال آینده و nسال آینده می تواند بسازد.

▫️وقتی تورم نزدیک صفر باشد، میتوانیم اثر خالص نااطمینانی های مختلف را طبق اصل تصمیم گیری در شرایط نااطمینانی کامل صفر در نظر بگیریم و بنابرین E (سود) را طی سالهای آتی ثابت در نظرگرفته و بنابرین سود سال اخیر، تخمین خوبی از میانگین سودهای سال های آتی باشد.


▫️اما تصور کنید که تورم سالانه 50درصد داشته باشیم. این یعنی حتی اگر عملکرد حقیقی شرکت ثابت هم باشد، ارزش اسمی سود سالانه 50درصد رشد می کند. بنابرین برای میانگین گرفتن از سودهای آتی(اسمی) شرکت باید یک سری هندسی را حل کنیم!

▫️مثلا اگر امسال سود به اندازه 100واحد باشد، سود اسمی سال آتی(با فرض ثبات عملکرد حقیقی)، 150 خواهد بود و سود اسمی دو سال آینده 225 خواهد بود و... . حال اگر بخواهیم از این سری زمانی میانگین بگیریم مسلما به اعدادی خیلی خیلی بزرگتر از سود اسمی امسال یا سال گذشته می رسیم.

▫️برای همین است که بعضی از تحلیلگران ادعا می کنند قیمت سهام شرکتها در بازار سهام خیلی خیلی کمتر از ارزش واقعی آنهاست.

▫️اگر بناباشد کسی از روش پی بر ای برای قضاوت در مورد ارزشمندی سهام استفاده کند حتما باید نکته فوق را در نظر داشته باشد.

▫️غفلت از نکته فوق در واقع افتادن در دام سوگیری تاخرگرایی است.


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

📺 فیلم/ ۹۰ درصد سهم‌های بازار تا پایان امسال بیشتر از بازار ارز بازدهی خواهند داشت

👤 دکتر مصطفی نصراصفهانی، اقتصاددان و تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با «نود اقتصادی»: پیش‌بینی می‌شد با چنین اصلاح سنگینی در بازار سرمایه مواجه شویم، فقط زمانش کمی زود بود/ درصد بالایی از سهم‌های فعلی در بازار، قیمت‌های ارزان و آینده خوبی دارند، سهامداران صبوری کنند، آخر سال سود خوبی نصیبشان خواهد شد.

#در_بورس_چه_خبر_است

✅ کانال آخرین اخبار و تحلیل‌های روز اقتصاد ایران↙️

🆔 https://telegram.me/joinchat/EZnefD9kO8xINJK_Z5xVqQ

⭕️◻️فقدان طراحی در سیستم پولی
✍مصطفی نصراصفهانی

▫️هر از گاهی تعدادی اقتصاددان می گویند نرخ بهره باید بالا برود و نرخ بهره افزایش پیدا میکند!

▫️چندی بعد، افراد دیگری می آیند و نرخ بهره را پایین می کشند.

▫️و این سیکل همیشه تکرار شده است.

▫️فارغ از اینکه چه عواملی منجر به این سیکل شده است، و فارغ از اینکه در شرایط فعلی چه باید کرد، برای یک بار باید این مسئله بصورت اساسی حل شود!

▫️نباید سیاست نرخ بهره از "افراد" متاثر باشد، بلکه باید "سازوکارها" تعیین کننده نرخ بهره باشند. سازوکارها هم باید در فرآیندی شفاف و علمی طراحی شده و پیوسته در حال تکامل باشند.

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️سیگنال پائیزه


دارا یکم در منفی ده امروز برای خرید جذاب به نظر می‌رسد. قیمت فعلی: 19467تومان.

با توجه به اصلاح سنگین بازار، سیگنال‌های قبلی همچنان معتبر هستند.


@BehavioralEconomicsAndFinance