⭕️◻️صرفه جویی در مصرف آب خانگی چقدر در راستای بحران آب کمک کننده است؟
✍️مصطفی نصراصفهانی

94 درصد از مصرف آب شیرین در ایران توسط صنعت و کشاورزی انجام میشود.
به عبارتی مصارف خانگی آب شیرین تنها 6درصد کل مصرف آب شیرین است.

حتی اگر مردم مصرفشان را به صفر هم برسانند، مصرف کل آب تنها 6درصد کاهش پیدا میکند! حال آنکه سختی این کاهش مصرف بشدت زیاد است و از طرف دیگر همین میزان کاهش در مصرف توسط بخشهای کشاورزی و صنعت بسیار راحت است! (با تغییر نوع کشت، نوع آبیاری و در صنعت با بازیافت آب و یا انتقال صنایع آب-بر به نزدیک دریا)

آیا بهتر نیست انرژی خودمان را به سمت کاهش و مدیریت بهتر مصرف آب در بخشهای کشاورزی و صنعت هدایت کنیم؟!

شاید اگر من بتوانم یک کشاورز را از کشت محصولی آب-بر منصرف کنم بهتر است از اینکه چندسال مصرف آب خانگی ام را قطره قطره کاهش بدهم! (میتوان هر دو را انجام داد، اما اینکه از کار بزرگ غفلت شود و توجه به کار کوچک معطوف شود اشتباه است)


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️مالی رفتاری بیت کوین و تحلیل مبتنی بر عوامل بازار آن

مطالعه مقاله‌ای که بنده با همکاری دوستم دکتر عباس نوروزی در شماره 259 هفته‌نامه وزین تجارت فردا به چاپ رساندیم را پیشنهاد می‌کنم.
در این نوشتار بعد از مرور کلیات مربوطه، به جنبه‌های پر رنگ رفتاری بازار بیت‌کوین و همچنین تحلیل مبتنی بر عوامل بازار بیت‌کوین پرداخته‌ایم.

https://goo.gl/r6mfL1

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕◻️ تحلیل سیاست‌های تغییر رفتار (قسمت نهم: طراحی شاخص‌های ارزیابی-2)
✍علیرضا نفیسی
https://goo.gl/yHTJDB
#سیاستگذاری #تغییر_رفتار

◽ارزیابی سیاست، نقش بسیار مهمی در سیاست‌های تغییر رفتار دارد. شاید اگر بگوییم 90% کار تحلیل‌گر، به بعد از شروع اجرای سیاست برمی‌گردد، اشتباه نکرده باشیم.
▫یکی از گام‌های اولیه برای ارزیابی، طراحی شاخص‌های خوب است؛ ولی چگونه می‌توانیم نظامی از شاخص‌ها را برای ارزیابی سیاست طراحی کنیم؟
▫در این یادداشت، نحوه تدوین شاخص‌های ارزیابی را برای سه نمونه موردی ببینید:

🌐 لینک یادداشت کامل: https://goo.gl/5ULQE1

می‌توانید خلاصهٔ این یادداشت را در INSTANT VIEW⚡ ببینید.👇

✔️کانال اختصاصی اقتصاد و مالی رفتاری
@BehavioralEconomicsAndFinance

در اینجا رای بدهید.

◻️⭕️فکر کردن کار سختی است. به همین خاطر اکثر مردم قضاوت میکنند.
*کارل گوستاویونگ؛ متفکر سوییسی

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️«بازی‌وارسازی» (Gamification) یکی از تکنیک‌های رفتاری است که این شخص از آن برای کسب سود استفاده می‌کند.

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️ تحلیل سیاست‌های تغییر رفتار (قسمت هشتم: طراحی شاخص‌های ارزیابی-۳)
✍️علیرضا نفیسی

#سیاستگذاری #تغییر_رفتار

◽️سال نو را پیشاپیش تبریک می‌گیم.💐💐

▫️به‌عنوان یکی از آخرین پست‌های امسال و آخرین پست از سری یادداشت‌های سیاست‌گذاری تغییر رفتار، توجه شما را به دو نمونهٔ موردی دیگر در زمینهٔ طراحی شاخص‌های ارزیابی جلب می‌کنیم.
▫️اولی در یک سیاست سلامت و تغذیه در انگلستان و دومی در سیاست بیماری ایدز در ایالات متحده👇
🌐 لینک یادداشت: https://goo.gl/uNvTGq

◽️بعد از تعطیلات، ان‌شاءاللّه وارد بحث‌های فنی ارزیابی سیاست خواهیم شد. پس خودتان را آماده کنید!

✔️کانال اختصاصی اقتصاد و مالی رفتاری
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️با این سقلمه(nudge) دیگر چه کسی ممکن است کم‌توجهی بکند؟!

#طراحی_سیستم

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️⬜️پیشنهادی به کارشناسان و علاقه مندان اقتصاد رفتاری در عید نوروز.
✍🏼 بهنام شهائی

▫️با سلام و ضمن تبریک پیشاپیش عید نوروز 97. شش ماه از اعطای جایزه نوبل به یک اقتصاددان رفتاری می گذرد و ترجمه فارسی کتاب ایشان (کج رفتاری: شکل گیری اقتصاد رفتاری) نیز چاپ سوم خود را می گذارند. با این حال، هنوز آن طور که باید شاهد کاربست اقتصاد رفتاری در جامعه خود نیستم.
▫️پیشنهادی که برای اعضای فرهیختۀ این کانال دارم، این است که بیایید با مداقه درباره ایده های اقتصاد رفتاری، راهکارهای تلنگرآمیزی را برای زدودن برخی از عادات غلط و یا ترویج و جاانداختن برخی از عادات و رفتارهای خوب که آدمها در ایام نوروز از خود بروز می دهند، پیدا کنیم. با تلاشهایی که در این کانال برای تشریح مفاهیم و مصادیق اقتصاد رفتاری صورت گرفته است، تردید ندارم که پیدا کردن راهکارهای تلنگرآمیز کار چندان سختی برای اعضای این کانال نخواهد بود. و من ا... التوقیق

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️کتاب «کج رفتاری: شکل گیری اقتصاد رفتاری» نوشتۀ ریچارد تیلر (برندۀ جایزۀ نوبل اقتصاد 2017) به چاپ سوّم رسید.

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️ سال نو و اقتصاد رفتاری

سال نو مبارک🌺

در این دو سال گذشته که افتخار همراهی با شما را داشتیم تلاش ما بر این بود که آموزه‌هایی از شاخه نوظهور و کمتر شناخته‌شده علم اقتصاد و علم مالی یعنی اقتصاد رفتاری و مالی رفتاری را منتشر کرده و گامی در جهت بهتر شناخته شدن این شاخه برداریم.

▫️سال گذشته، برای اقتصادرفتاری و مالی رفتاری سالی خاص بود. اعطای جایزه نوبل اقتصاد به ریچارد ثیلر باعث جلب اذهان به اقتصاد رفتاری شد و این شاخه را از حاشیه به متن آورد. سخنرانی‌ها و نشست‌های متعددی در مورد اقتصادرفتاری برگزار شد، کتاب‌های رفتاری مورد توجه بیشتر مترجمین و خوانندگان قرار گرفتند و خوشبختانه جائی برای صحبت از استفاده از اقتصاد رفتاری در سیاست‌گذاری و دنیای واقعی باز شد.

▫️تا این لحظه این دانش در حوزه‌های کاربردی مختلفی از جمله مدیریت مالی(اختصاصی و شرکتی)، تغذیه و بهداشت(فردی و سیاست‌گذاری)، شرکت‌داری و کارآفرینی، آموزش، دولت، فساد، مدیریت منابع و محیط زیست و... بدنه خوبی از ادبیات پیدا کرده است و موسسات مختلفی در جای‌جای دنیا(از مرکز ادراک پیشرفته دن اریلی در دانشگاه دوک گرفته تا تیم BIT انگلستان و ...) از این بدنه علم برای حل مشکلات اجتماعی و اقتصادی(و کمک به بنگاهها و دولت) استفاده می‌کنند. امیدواریم در ایران نیز سال جدید سال کاربست درست اقتصاد رفتاری و مالی رفتاری در زندگی فردی و جمعی باشد.
همچنین به یاری خدا باز هم تلاش میکنیم مطالب کانال مفید و جذاب باشند؛ باشد که مقبول درگاهتان بیفتد...

مصطفی نصراصفهانی
موسسه بینش‌های رفتاری


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️سیستمِ1 تصمیم‌گیری بسیار ریشه‌دار است...(واکنش یک بازدیدکننده از موزه واشینگتون نسبت به تصویری که «می‌داند» واقعی نیست!)


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️نگاه جامع شهید بهشتی...

آخرین نکته ایشان همخوانی زیادی با ایده نوبلیست 2017 اقتصادرفتاری با عنوان Libertarian Paternalism (پدرمآبی لیبرتارین) دارد.

✔️اقتصادرفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️سالروز میلاد امام علی (ع)، یگانه ابرمرد تاریخ و روز مرد و پدر مبارک باد🌺

▫️Two things define you...👆🏼

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️در توضیح ایده پدرمآبی لیبرتارین

پیرو درخواست اعضای محترم کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری برای توضیح بیشتر ایده ریچارد ثیلر از اعضای تیممان خواستم که کسی در این رابطه مطلبی تهیه کند و جناب وحید اشرفی که همکار پژوهشی دَن اَریلی در دانشگاه دوک هستند زحمتش را بعهده گرفتند.

ایشان فعلا معادل «قیم مآبی آزادمنشانه» را بر «پدرمآبی لیبرتارین» که قبلا بکاربرده بودیم ترجیح می‌دهند. ( به منظور رفع این اختلاف‌ها -که در کتاب‌های رفتاری به زبان فارسی کاملا نمایان است- در حال تهیه لیستی از واژگان معادل مناسب هستیم که در آینده بعد از بررسی‌ جنبه‌های مختلف منتشر خواهیم کرد)


⭕️⭕️قیم مآبی آزادمنشانه (Libertarian Paternalism) چیست؟
✍🏼وحید اشرفی

فرض کنید که می خواهید در مورد انجام یک عمل جراحی حیاتی تصمیم بگیرید. در یک حالت، پزشک به شما می گوید: «۹۰ درصد از کسانی که این عمل را انجام داده اند، بعد از ۵ سال هنوز زنده هستند» و در حالتی دیگر پزشک به شما می گوید:«۱۰ درصد از کسانی که این عمل را انجام داده اند، کمتر از ۵ سال زنده مانده اند». کدام یک از این دو حالت بیشتر ممکن است شما را ترغیب به انجام این عمل جراحی کند؟

▫️متفکران آزادمنش(Liberal)همواره بر ضرورت آزادی انتخاب فردی به عنوان یک حق مسلم انسانی تاکید کرده و رویکردهای مبتنی بر قیم مآبی(Paternalism) را نکوهش کرده‌اند. این در حالیست که مطالعات و شواهد متعددی نشان می‌دهد که انسان به دلیل نابخردی‌های ذاتی، که از ماهیت انسانی وی سرچشمه می‌گیرد، در بسیاری از موارد مطابق با الگوی انسان عقلایی اقتصادی عمل نکرده و در نتیجه از مزایای بالقوه آزادی انتخاب بهرمند نمیشود.

▫️ریچارد ثیلر، اقتصاددان دانشگاه شیکاگو و همکارحقوقدان وی، کس سانستین، معتقدند که ترجیحات افراد اغلب به طور نامشخص و بر اساس اطلاعات ناقص شکل گرفته و انتخاب‌های آن‌ها نیز در بیشتر موارد تحت تاثیر سوگیری‌هایی نظیر اثر گزینه پیش‌فرض، اثر چهارچوب ذهنی، و هم چنین اثر لنگرهای ذهنی صورت می‌پذیرد. با توجه به این مفروضات که یافته‌های تحقیقاتی بسیاری نیز بر صحت آن ها مهر تایید می‌زند، این دو صاحب نظر دانشگاهی برای نخستین بار در سال ۲۰۰۳ پیشنهاد کردند که سیاست‌گذاران در بخش‌های عمومی و خصوصی بهتر است گونه‌ای از قیم مآبی را به کار گیرند که در عین سوق دادن افراد به سمت گزینه‌هایی که سبب بهبود رفاهشان بشود ، لطمه‌ای به آزادی فردی آن‌ها نیز وارد نسازد. «قیم مآبی آزادمنشانه» عنوانی بود که آن ها برای این گونه خاص از قیم مآبی، انتخاب کردند.

▫️بنا به گفته آن‌ها، قیم مآبی آزادمنشانه یک گونه نسبتا خفیف، نرم و غیردستوری از قیم مآبی است که در آن انتخاب‌های افراد حذف، محدود یا ممنوع نمی‌شود. اگر کسی به هر دلیلی دلش می‌خواهد سیگار بکشد، شکلات فراوان بخورد، یک بیمه سلامت به‌دردنخور را انتخاب کند و یا هیچ پس‌اندازی برای دوران بازنشستگی‌اش کنار نگذارد، هیچ اجبار یا محدودیتی از سوی سیاست‌گذاری که نظریه قیم مآبی آزادمنشانه را به کار می‌بندد، بر او اعمال نمی‌شود. در حقیقت، چنین سیاست‌گذاری با بهره‌گیری از قواعد «معماری انتخاب»، تنها تلنگری به فرد می‌زند تا شاید رفتار صحیح را انتخاب کند؛ رفتاری که خیر و منفعت فردی و اجتماعی را برای وی در پی داشته باشد.

▫️البته نزدیک به ۷ سال طول کشید تا سیاست گذاران به این نظریه اعتماد کرده و از آن در عمل استفاده کنند. نخستین مرکزی که بر اساس نظریه «قیم مآبی آزادمنشانه» شکل گرفت، تیم بینش های رفتاری (BIT) بود که در سال ۲۰۱۰ در کابینه انگلستان با مشورت ریچارد ثیلر بنا نهاده شد و موفق شد در بعضی حوزه‌ها مانند کاهش خطاها در نسخه های پزشکان، افزایش میزان مالیات های دریافتی و نیز وصول جریمه های رانندگی موثر واقع شود. پس از آن بود که در سایر کشورها نظیر سنگاپور و ایالات متحده نیز واحدهای مشابهی تاسیس گردید.

▫️اگرچه همچنان، در مورد میزان اثرگذاری استفاده از تلنگرهای رفتاری در اصلاح رفتارهای افراد و نیز مرجع تعیین‌کننده رفتارهای صحیح تردیدهایی وجود داشته و نگرانی‌هایی در مورد سوءاستفاده از قیم مآبی آزادمنشانه توسط حکومت‌های استبدادی و شرکت‌های بزرگ وجود دارد، ولی این نظریه آن چنان توانست کارآیی خود را به اثبات برساند که جایزه نوبل اقتصاد سال 2017 را برای نظریه پرداز اصلی آن یعنی ریچارد ثیلر، به ارمغان آورد.


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.iss.one/joinchat/AAAAAD2Yv-Q8B8UB9Y_eTw

دیالوگی به‌یادماندنی از فیلم "مردی برای تمام فصول"

مشابه همین مکالمه بالا را اول انقلاب ایران(نه در یک فیلم، بلکه در دنیای واقعی) داشته ایم...

اما حیف که آهسته و زیرپوستی مسیر به جاهای دیگری کشیده شد!

ویدیوی زیر را مشاهده کنید👇

((در واقع ما در زندگی به وفور در این نقاط تصمیم گیری قرار میگیریم که انتخاب کنیم بین تمدن و توحش. بین قانون مداری و رفتارهایی که اگرچه ممکن است در این لحظه جذاب و تحریک کننده بنظربرسند ولی در بلندمدت بسیار مخرب هستند. مکالمه زیر یکی از نقاط بوده که بخیر گذشته! ولی ما-بخصوص مسئولین- هر روز در این نقاط تصمیم سازی هستیم و میتونیم انتخاب کنیم که سوزن قطار به کدام سمت بچرخد!))

⭕️◻️انتخاب با شماست که سوزن قطار را به کدام سمت بچرخانید!
#تمدن
#توحش

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️باد مخالف قوی تر است یا باد موافق؟
✍🏼 وحید اشرفی

اگر تجربه دوچرخه سواری یا دوندگی با سرعت زیاد را داشته باشید، حتما جریان بادی که از روبرو به صورتتان می خورد را حس کرده اید. این جریان باد که اغلب آزاردهنده بوده و پیشروی را برای شما دشوار می سازد، باد مخالف (headwind) نامیده می شود. در مقابل، یک جریان باد دیگری نیز وجود دارد که گاهی اوقات در جهت حرکت شما وزیده و به پیشروی شما کمک می کند، و به آن اصطلاحا بادموافق (tailwind) می گویند. خاصیت باد موافق این است که پس از مدت کوتاهی بدن به آن عادت کرده و تا مادامی که می وزد دیگر متوجه وجود آن نمی شوید. در عوض، هر لحظه که باد مخالفی در جهت خلاف حرکت شما بوزد، آن را حس کرده و لحظه شماری می کنید تا از دست آن خلاص شوید.

▫️این پدیده در زندگی روزمره ما نیز به چشم می خورد. عدم تقارن بین احساس بادهای موافق و بادهای مخالف، یک سوگیری شناختی است که در نتیجه آن ما در اغلب موارد موانعی که بر سر راهمان در زندگی قرار گرفته است را بسیار پررنگ تر و شفاف تر از مزایا و شانس هایی که از آن ها بهره مند شده ایم، به خاطر می آوریم. بیشتر زمان و انرژی ما صرف غلبه بر چالش هایی می شود که در لحظه با آن ها مواجه می شویم و از این رو بادهای مخالف همواره بیشتر توجه ما را به خود جلب می کنند. از سوی دیگر، بادهای موافق ممکن است برای لحظاتی یک حس خشنودی و قدرشناسی را در ما ایجاد کنند، ولی به زودی وجود آن ها را از یاد برده و در عمل آن ها به ما کمک می کنند تا بتوانیم بیشتر و بیشتر توجه خود را معطوف به غلبه بر چالش های ناشی از بادهای مخالف نماییم.

▫️در سال ۲۰۱۶، توماس گیلوویچ از دانشگاه کورنل و شای داویدای از مدرسه علوم اجتماعی نیویورک پژوهشی در این زمینه انجام داده و نشان دادند که چگونه این سوگیری شناختی بر قضاوت های ما درباره موضوعات شخصی، اجتماعی و سیاسی اثر می گذارد. به عنوان نمونه آن ها نشان دادند که همیشه در انتخابات آمریکا، هم دموکرات ها و هم جمهوری خواهان اعتقاد دارند که نقشه های انتخاباتی به ضرر آن ها تمام می شود؛ طرفداران تیم های فوتبال همیشه معترضند که برنامه لیگ و داوری و همه چیز به ضرر آن ها عمل می کند، و حتی بچه هایی که در یک خانواده هستند هر یک تصور می کنند که والدینشان خواهر یا برادر آن ها را بیشتر دوست دارد.همچنین بارها شاهد بوده ایم که وقتی افراد موفق سرگذشت زندگی خود را تعریف می کنند، حتی اگر در خانواده ای ثروتمند به دنیا آمده و از موهبت های مختلف برخوردار بوده باشند، باز هم بیشتر فقط سختی هایی که در مسیر موفقیت خود با آن ها دست و پنجه نرم کرده اند را به خاطر آورده و مورد تاکید قرار می دهند و چندان اشاره ای به شانس ها و مساعدت هایی که این مسیر را برایشان هموار ساخته است، نمی کنند.

▫️در نهایت، نکته جالب در مورد این سوگیری شناختی این است که وقتی در مورد دیگران قضاوت می کنیم، این عدم تقارن به صورت برعکس اتفاق می افتد؛ یعنی بادهای موافق در مسیر زندگی دیگران خیلی بیشتر در نظرمان جلوه می کند تا بادهای مخالفی که برای آن ها وزیده است. به همین دلیل است که ما اغلب شکست های دیگران را ناشی از بی عرضگی و عدم تلاش کافی خود آن ها دانسته ولی موفقیت های دیگران را به حساب خوش شانسی و دست مساعد شرایط و روزگارگذاشته و در این موارد می گوییم:«من هم اگر چنین شرایطی داشتم قطعا موفق می شدم!». ذهن ما، رنج و مرارت هایی را که یک بازیکن فوتبال یا یک پزشک جراح متحمل شده است تا به درجه ای از موفقیت دست یابد (یعنی بادهای مخالفی که در مسیر موفقیتش وزیده است) را نادیده گرفته و تنها بر بادهای موافق مسیر وی و موفقیت های مالی و اجتماعی ناشی از این بادها تمرکز می کند.

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️قیمت همه چیز نیست!(قسمت اول)
✍🏼مصطفی نصراصفهانی

یکی از مفاهیم بنیادی در دانش اقتصاد، نظریه قیمت و عرضه و تقاضا هست. گفته می‌شود که رابطه بین قیمت و مقدار تقاضا نزولی است و این قانون بجز در مواردی استثنائی کالای گیفِن، برقرار است. از این قانون هم نتیجه گرفته می‌شود که برای کاهش(افزایش) تقاضا باید قیمت بالا (پائین) برود. (برای اطلاعات بیشتر در این زمینه به کتب اقتصاد خرد کارشناسی مراجعه شود)

▫️قداست این «مدل» از دنیای واقعی در ذهن اقتصاددانان گاه به حدی بالا می‌رود که گاهی فراموش می‌کنند که قانون مذکور تحت شرایط خاصی برقرار است. فرض «ثبات سایر شرایط» لازمه برقرار بودن چنین رابطه‌ای بین قیمت و مقدار تقاضا توسط نظریه‌پردازان اصلی آن دانسته شده است. به عبارتی، در دنیای واقعی به ندرت این پیش‌شرط محقق می‌شود، اما مشاوران اقتصادی بیش از اندازه این قانون را برای تجویزهایشان بکار می‌برنددر حالی که باید از بین ابزارها، موثرترین‌ها استفاده شوند!

▫️همچنین علاوه بر کاربست نادرست این قانون در تجویزها، موارد متعددی هم هستند که اصلا این الگو حتی در نظر هم (بغیر از کالای گیفن) درست نیست.

در چند قسمت، مثالهایی جالب در این رابطه ارائه خواهد شد.

⭕️⭕️افزایش قیمت بنزین و عدم کاهش مصرف آن
بحث هدفمندی یارانه‌ها در دولت‌های مختلف بعد از جنگ مطرح بود، اما در دوران دکتر احمدی‌نژاد بطور جدی و جسورانه مورد توجه قرار گرفت و اجرائی شد. همچنین از سال 1386 سهمیه‌بندی بنزین با صدور کارت هوشمند سوخت برای وسایل نقلیه پی گرفته شد.
هم سهمیه‌بندی و هم افزایش قیمت بنزین در دولت نهم و دهم اتفاق افتادند و مصرف بنزین تا حدی کاهش پیدا کرد. با اینحال نگاه به روند کاهش قیمت نشان می‌دهد که کاهش در مصرف بخاطر سهمیه‌بندی بوده و نه افزایش قیمت، چرا که قبل از افزایش قیمت این کاهش اتفاق افتاده.

▫️توضیحی که اقتصاد سنتی می‌دهد این است که تقاضای بنزین در این قیمت‌ها بی کشش است. همچنین اقتصاد سنتی ممکن است کاهش مصرف بنزین بعد از شروع سهمیه‌بندی و قبل از هدفمندی را به اثردرآمدی ناشی از رکود نسبت بدهد.

▫️اما از منظر اقتصاد رفتاری کشش‌های تقاضا بسیار کمتر از چیزی هستند که معمولا در اقتصاد سنتی فرض می‌شود. تصور کنید که منحنی تابع تقاضا بجای اینکه مورب باشد عمودی یا نزدیک به عمودی باشد. به بیان عامیانه‌تر، آنچه که تعیین‌کننده میزان تقاضاست بیشتر از آنکه قیمت باشد، «عادت» است.

▫️دن اریلی در کتاب نابخردی‌های پیش‌بینی پذیر اتفاقا بازار بنزین را مثال می‌زند و ادعا می‌کند اگر همین الان دولت مالیاتی روی بنزین ببندد که قیمت آن را دوبرابر کند، اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت تقاضای آن بشدت کاهش پیدا کند، اما در بلندمدت دوباره میزان تقاضا افزایش پیدا خواهد کرد. به بیان ادبیات نظریه سیستم‌ها، متغیر قبل از رسیدن به وضعیت پایدار یک اورشوت خواهد داشت که ناشی از مقایسه قیمت جدید با قبلی است و با فراموش کردن قیمت قبلی از بین می‌رود.

⭕️مکانیزمِ اثر سهمیه‌بندی چیست؟

با وجود امکان خرید بنزین آزاد، سهمیه‌بندی از یک محدودیت فیزیکی تبدیل به یک محدودیت روانی شد. مکانیزم اثر آن به دو طریق بود:
1- باعث ادارک بیشتر افزایش قیمت(هزینه فرصت) می‌شد. یکی از سوگیری‌های رفتاری اصلی انسان‌ها غفت از هزینه فرصت هست و این مقایسه قیمت آزاد با دولتی باعث می‌شد که هزینه فرصت آن(یعنی قیمت آزاد) بیشتر ادراک شود.
2- باعث اثر مقایسه اجتماعی روی مصرف می‌شد. مطالعات نشان می‌دهد که یادآوری صرفه‌جویی همسایه‌ها در مصرف برق اثر بیشتری روی مصرف مشتریان پرمصرف دارد تا افزایش قیمت آن. به طور مشابه می‌توان اینجا نیز این ادعا را کرد که وقتی افراد می‌بینند که دیگر مردمان با همین میزان سهمیه زندگی می‌کنند و مشکلی ندارند سعی خواهند کرد که «عادت» خود را عوض کنند. و این اثری روی مصرف دارد که کمتر افزایش قیمتی می‌تواند داشته باشد.

▫️پ.ن:
1- بخاطر سوءبرداشت‌هایی که از اقتصاد رفتاری وجود دارد مجبور هستم با زبان اقتصادکلاسیک مطالب را بیان کنم.
2- در دنیای واقعی و در ایران به دلیل فساد و ناکارآمدی نهادهای اجرایی باید در تجویزها ملاحظات دیگری را هم در نظر داشت.
3- تبیینی که از مکانیزمِ اثر سهمیه‌بندی فوق ارائه شد ممکن است در موارد مشابه درست نباشد!


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕◻️ تحلیل سیاست‌های تغییر رفتار (قسمت نهم: تدوین برنامه ارزیابی)
✍علیرضا نفیسی
https://goo.gl/aN6LXy
#سیاستگذاری #تغییر_رفتار

◽در یادداشت‌های قبلی در مورد انواع شاخص‌های ارزیابی در سیاست‌های تغییر رفتار و نحوه طراحی آنها نکاتی را گفتیم.
▫همزمان با تدوین سیاست‌ها باید به فکر تدوین یک برنامه ارزیابی نیز باشیم. در این برنامه رویکردهای کلی ارزیابی، داده‌های مورد نیاز و نحوه اندازه‌گیری آنها، ساختار و بودجه ارزیابی، زمان‌بندی ارزیابی، انتشار و دسترسی به نتایج و... تعیین می‌شود.

◽متأسفانه در بسیاری از سیاست‌ها و اسناد سیاستی در کشور ما، یا اصلاً برای موضوع ارزیابی برنامه‌ریزی نشده، یا صرفاً یک تعداد شاخص برشمرده شده است. بعضاً مشاهده می‌کنیم که پس از چند سال از اجرای سند، هنوز کسی برآورد دقیقی از کارایی آن ندارد و گاه پس از چند سال، تازه طراحی شاخص‌ها و جمع‌آوری داده‌ها آغاز می‌شود که خود، با مشکلات اجرایی فراوانی همراه است.
در این یادداشت، به‌طور نمونه به موضوع ارزیابی در «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» می‌پردازیم.

🌐 لینک یادداشت کامل: https://goo.gl/Rez5q3

می‌توانید خلاصهٔ این یادداشت را در INSTANT VIEW⚡ ببینید.👇

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance