Можно ли изменить имя?

- В соответствии со статьей 19 Гражданского кодекса, гражданин приобретает и осуществляет права и обязанности под своим именем, включающим фамилию и собственно имя, а также отчество, если иное не вытекает из закона или национального обычая.

В случаях и порядке, предусмотренных законом, гражданин может использовать псевдоним (вымышленное имя).

Гражданин вправе переменить свое имя в порядке, установленном законом. Перемена гражданином имени не является основанием для прекращения или изменения его прав и обязанностей, приобретенных под прежним именем.

Гражданин обязан принимать необходимые меры для уведомления своих должников и кредиторов о перемене своего имени и несет риск последствий, вызванных отсутствием у этих лиц сведений о перемене его имени.

Гражданин, переменивший имя, вправе требовать внесения за свой счет соответствующих изменений в документы, оформленные на его прежнее имя.

Имя, полученное гражданином при рождении, а также перемена имени подлежат регистрации в порядке, установленном для регистрации актов гражданского состояния.

Приобретение прав и обязанностей под именем другого лица не допускается.

Telegram

#жиноят_ва_жазо

ТЎЙ КУНИ ҚОЧИБ КЕТГАН КУЁВ ОЛТИ ЙИЛГА ҚАМАЛДИ

Бугунги кунда жиноят судларида энг кўп кўрилаётган ишлардан бири бу фирибгарлик, яъни ўзганинг мулкини алдаб ёки ишончни суиистеъмол қилиб эгаллаб олиш, сўнг қўлга киритган пулни ёки мулкни қайтариб бермасликдан иборат экани ҳеч кимга сир эмас.

👉 Батафсил

Telegram

Маънавий зарар деганда фуқарога туғилишидан ёки қонунга мувофиқ тегишли бўлган моддий бойликларга дахл этувчи ёки унинг шахсий номулкий ҳуқуқларини (ўз номидан фойдаланиш ҳуқуқи, муаллифлик ҳуқуқи ҳамда ақлий фаолият натижаларига бўлган ҳуқуқларни муҳофаза қилиш ва бошқалар) бузувчи ҳаракат ёки ҳаракатсизлик ортидан етказилган маънавий ёки жисмоний оғриқ ва изтироблар тушунилади.

Маънавий зарар, жумладан, қариндошларини йўқотиш, фаол ижтимоий ҳаётни давом эттира олмаслик, ишсизлик, оила ёки шифокор сирининг ошкор этилиши, шахснинг шаъни ва қадр-қимматини ёки ишбилармонлик обрўсини туширадиган ёлғон маълумотлар тарқатилиши, жароҳат ёки соғлиққа етказилган шикаст оқибатида маънавий изтироб чекишдан иборат бўлиши ҳам мумкин. Маънавий зарар уни етказган шахснинг айбидан қатъи назар, қопланиши лозим. Уни қоплашнинг ҳар хил шакллари, хусусан, зарар етказувчига узр сўраш мажбуриятини юклаш, иш жойига тиклаш, оммавий ахборот воситаларида эълон қилиш ҳамда пулли шакли ҳам мавжуд. Бироқ маънавий зарар учун тўланадиган компенсациянинг миқдори жабрланувчига етказилган жисмоний ва маънавий изтироблар хусусиятига қараб суд томонидан белгиланади.

Telegram

Бешариқ туманининг Бахмал маҳалласида яшовчи Лутфилла Рўзиев (исм-шарифлари ўзгартирилган) шахсий “ГАЗ-53” русумли автомашинасида юк ташиб тирикчилик қиларди. Яъни асосан Учкўприк туманидан ғишт юклаб, Бешариққа олиб бориб сотарди. Ғишт энг зарур қурилиш материали бўлгани боис буюртмаси жуда кўп Л. Рўзиевнинг.

Аммо 2023 йил сентябрь ойининг бошида ҳайдовчи йигитнинг тинчи бузиладиган ҳодиса юз берди. Яъни уни Бешариқ тумани ИИБ йўл ҳаракати хавфсизлиги гуруҳи биносига чақириб, 2023 йил 27 август куни деҳқон бозори яқинида фуқаро Ж. Эгамбердиевани туртиб кетганини айтишади.

- Мен ҳеч кимни туртганим йўқ. Чунки рулда ҳамиша ҳушёр юраман, - дея эътироз билдиради Лутфилла.

- Аёл ўша куниёқ вилоят ички ишлар бошқармасининг «102» рақамига мурожаат қилган. Агар воқеа жойидаги видеокузатув камералари кўздан кечирилса, айбингиз янада оғирлашади, - дейди гуруҳ катта инспектори ваҳимали оҳангда.

Шундан кейин гуруҳда норасмий равишда компьютер оператори вазифасини бажарувчи ходим Муҳаммадсобир Абдулазизов ҳайдовчидан тушунтириш хати олади. Сўнг жабрланувчи Ж. Эгамбердиева суд-тиббий экспертизасидан ўтказилади. Экспертиза хулосасига асосан аёлнинг қўли сингани маълум бўлади. Мазкур ҳолатдан эса М. Абдулазизов “унумли” фойдаланиб қолишни ўйлайди.

- Тезроқ ҳаракатингизни қилмасангиз, ишингиз терговга ошиб кетади, - деб Лутфилла Рўзиевнинг кўнглига ғулғула солади у.

Норасмий ходим шундай деб айни ишни “босди-босди” қилиш учун 400-500 АҚШ доллари миқдорида “ҳаражати” борлигини айтади.

Бироқ Лутфилла пул беришга шошмайди. Хадеганда ундан дарак бўлавермагач, Муҳаммадсобир яна сим қоқади.

- Сиз жуда хотиржамсиз. Лекин “дело” прокуратурага чиқиб кетса, аҳволингиз оғирлашади, - дея ваҳима билан иккинчи маротаба пулга ишора қилади у.

- Икки юз олиб келсам бўладими?, - сўрайди талаб қилинган пулни беришга моддий имконияти етмаслигини тушунтириб.

- Майли, мен бошлиқ билан гаплашиб кўраман. Ҳеч йўқса уч юз тайёрлаб келинг, - дейди тамагир ходим гўёки ўзини яхшилик қилаётгандек кўрсатиб.

Аммо М. Абдулазизовнинг талаби ноқонуний эканлигини яхши билган Л. Рўзиев Давлат хавфсизлик хизматининг Фарғона вилояти бўйича бошқармаси бошлиғига ариза билан мурожаат қилади.

Оқибатда эртаси куни Муҳаммадсобир Абдулазизов Лутфилла Рўзиевдан 300 АҚШ долларини олган вақтда ушланади.

Шундан сўнг “қаҳрамон”имизга нисбатан жиноят иши қўзғатилади.

Мазкур ишни кўриб чиққан жиноят ишлари бўйича Қўқон шаҳар суди уни Жиноят кодексининг 25,168-моддаси 3-қисми “а” банди ва 28,211-моддаси 2-қисми “б” банди билан айбдор деб топиб, озодликдан маҳрум қилиш жазосига маҳкум этди.

Пўлатжон МАМАТУСМОНОВ,
жиноят ишлари бўйича
Қўқон шаҳар судининг судьяси

Telegram

Ота-оналар ва уларнинг ўрнини босувчи шахслар ўз фарзандларини вояга етгунига қадар боқиши, уларнинг тарбияси, таълим олиши, соғлом, тўлақонли ва ҳар томонлама камол топиши хусусида ғамхўрлик қилишга мажбурдирлар. Бу норма Конституция ҳамда қонунлари билан мустаҳкамлаб қўйилган.

Ота — она алоҳида, ҳаттоки бир хонадонда бирга яшаган тақдирда ҳам ота ёки она вояга етмаган болаларига таъминот беришга мажбурдир.

Ота-она вояга етмаган болаларига таъминот бериш учун алимент тўлаш тартибини ўзаро келишган ҳолда ёки вояга етмаган болаларига таъминот бериш мажбуриятини ихтиёрий равишда бажармаган ота (она)дан суднинг ҳал қилув қарорига ёки суд буйруғига асосан алимент ундириб олиши мумкин.

Вояга етмаган болаларига таъминот бериш учун алимент тўлаш тартиби ва шакли ҳақида ота-она ўртасидаги келишув қонунда белгиланган қоидаларга ва боланинг манфаатларига зид бўлмаслиги керак.

Вояга етмаган болаларга алимент тўлаш ҳақида ота-она ўртасида келишув бўлмаганда ёки алимент ихтиёрий равишда тўланмаганда ва ота-онадан бирортаси ҳам алимент ундириш тўғрисида судга даъво ёхуд ариза билан мурожаат қилмаган ҳолларда, васийлик ва ҳомийлик органлари, шунингдек ўн тўрт ёшга тўлган бола вояга етмаган боланинг таъминоти учун ота ёки онадан қонунда белгиланган миқдорда алимент ундириш тўғрисида даъво қўзғатишга ҳақлидир.

Агар ота вояга етмаган болаларига таъминот бериш мажбуриятини ихтиёрий равишда бажармаган тақдирда она судга турмуш ўртоғидан фарзандининг таъминоти учун алимент ундириш ҳақида даъво ариза ёки ариза тартибда ўзи яшаб турган ҳудуддаги фуқаролик судига мурожаат қилиши мумкин.

Оила кодексининг 99-моддасида “Агар вояга етмаган болаларига таъминот бериш ҳақида ота-она ўртасида келишув бўлмаса, уларнинг таъминоти учун алимент суд томонидан ота-онанинг ҳар ойдаги иш ҳақи ва (ёки) бошқа даромадининг бир бола учун – тўртдан бир қисми; икки бола учун – учдан бир қисми; уч ва ундан ортиқ бола учун – ярмиси миқдорида ундирилади. Бу тўловларнинг миқдори тарафларнинг моддий ёки оилавий аҳволини ва бошқа эътиборга лойиқ ҳолатларни ҳисобга олган ҳолда суд томонидан камайтирилиши ёки кўпайтирилиши мумкин” деб белгиланган.

Суд ушбу қонун талабидан келиб чиққан ҳолда отадан онанинг фойдасига фарзанди вояга етгунига қадар ҳар ойдаги иш ҳақи ва бошқа даромадларидан қонунда белгиланган миқдорда алимент ундириш ҳақидаги суд буйруғи ёки ҳал қилув қарорлари чиқариши мумкин.

Ҳумоюн ЭСОНОВ,
фуқаролик ишлари бўйича
Мирзо Улуғбек туманлараро суди судьяси

Telegram