انجمن علمی ریکا

📌فرازمینی‌ها شوخیشان گرفته؟
محمد‌جواد‌ترابی، روزنامه‌نگار علم

◽️نیم ساعتی می‌شد که مهمان ما در دفتر روزنامه، چای نخورده، دفتر را ترک کرده بود؛ چای داغ بود و جلسه‌ي ما خیلی زود تمام شد، طبیعتا مهمانمان هم ترجیح داد چای را نخورد و برود. لیوان شیشه‌ای چای نیم ساعت بعد، در حالی که من در یک گوشه‌ی میز و نزدیک به آن نشسته بودم و سردبیر روزنامه در سر دیگر میز مشغول انجام کارهایش بود، در جا ترکید. صدایی مهیب در کل تحریریه پیچید. درست در فاصله‌ی یک‌متری من لیوان چای تبدیل به قطعات خرد شیشه شده بود ... یکی سقف را نگاه می‌کرد و دیگری می‌پرسید چه شده؟ من هم شوکه به لیوان خردشده نگاه می‌کردم. اول سعی کردم توجیه کنم که احتمالا لیوان قبلا سرد بوده و ریختن چای داغ باعث شده بترکد، ولی این اتفاق که بسیاری هم پیش‌تر آن را تجربه کرده‌اند، در همان لحظه‌ی نخست ریختن آب داغ یا در نهایت چند دقیقه بعدش باید رخ دهد،‌ نه نیم‌ساعت بعد که چایی سرد شده و تبادل حرارتی صورت گرفته است. کافی بود اندکی خرافاتی باشیم یا که به موارد شبه‌علمی علاقه‌مند، همین اتفاق می‌توانست نشانه‌ای باشد بر چیزی که ما از توضیحش در علم عاجزیم و پای شوخی فرازمینی‌ها با ما را به بحث باز کنیم. خوشبختانه عموم همکاران روزنامه‌نگار علیه شبه‌علم و خرافاتند ... با این حال هر چه در لحظه‌ی نخست فکر می‌کردم نمی‌توانستم از پس توضیح این اتفاق بربیایم. شب به مهمانی یلدا رفتم و موضوع را با دوستان مطرح کردم؛ این که چه توضیح علمی می‌توان برای این ماجرا داشت. همان طور که انتظار می‌رفت بسیاری از دوستان تبادل ترمودینامیکی (گرمی و سردی لیوان در بازه‌ی کوتاه) را عامل اصلی این اتفاق خواندند، ولی با توجه به مدت زمان زیادی که از ریختن چای گذشته بود، این احتمال به صفر می‌رسید. علاوه بر این، نه پنجره‌ای در دفتر باز بود و نه محیط تغییرات حرارتی چند درجه‌ای را در آن ساعت متحمل شده بود. برخورد یا هر عامل فیزیکی دیگر هم عملا اتفاق نیفتاده بود. یکی از دوستان موضوع صدا را مطرح کرد و همان شد نکته‌ای برای پیگیری. گرچه هیچ صدای بلند یا متناوبی در آن لحظه به گوشمان نرسیده بود، ولی می‌دانستم که گوش انسان قابلیت شنیدن صداهایی در بازه 20 تا 20هزار هرتز را دارد و امکان شنیدن صداهایی کمتر و بیشتر از این مقدار را نداریم. فردای آن روز اندکی در اینترنت جست‌وجو کردم، به شگردها و حقه‌های علمی رسیدم که چگونه می‌توان با صدایی که گوش انسان عاجز از شنیدنش هست،‌ یک لیوان را شکاند. به همین آسانی توضیح علمی‌اش را یافتم،‌ یکی از دستگاه‌های دفتر، صدایی تولید می‌کند که فرکانسش با شرایط فیزیکی لیوان در آن لحظه بخصوص یکی بود و لیوان به ناچار در هم شکست، هر چند که ما از شنیدن این صدا عاجزیم. نه! این بار هم کار فرازمینی‌ها نبود.
@AMCSUI

676 viewsAli KHoramshahi, edited 18:31